Tematy - Sukcesja firmy

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

29 maja 2025 r. w warszawskim hotelu ARCHE odbyła się konferencja „SUKCESJA BIZNES NA POKOLENIA”, której idea narodziła się z współpracy Business Centre Club, Banku Pekao S.A. oraz kancelarii Domański Zakrzewski Palinka i Pru – Prudential Polska. Różnorodne doświadczenia i zakres wiedzy organizatorów umożliwiły kompleksowe i wielowymiarowe przedstawienie tematu sukcesji w firmach rodzinnych.

Sukcesja firmy od strony finansowej - w jaki sposób do niej podejść? Na co zwracać szczególną uwagę? Skąd wziąć pieniądze na proces sukcesji przedsiębiorstwa? Czy ubezpieczenie na życie przedsiębiorcy może pomóc? Oto kilka praktycznych porad.

Wniesienie składników majątkowych do fundacji rodzinnej przez fundatora w celu pokrycia funduszu założycielskiego, w szczególności w postaci posiadanych akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego, nie będzie skutkować powstaniem dochodu po stronie fundatora – potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 września 2023 r.

Przedsiębiorcy są nieprzygotowani do przeprowadzenia sukcesji w swoich rodzinnych firmach. Skupiają się na rozwijaniu działalności, a sprawy związane z przekazaniem biznesu odsuwają na dalszy plan.

Fundacja rodzinna. 24 marca 2021 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy o fundacjach rodzinnych. Planowany termin wejścia ustawy w życie to 1 stycznia 2022 r. Projekt ten daje realną szansę na utrzymanie polskich firm rodzinnych w rękach rodziny oraz na akumulację polskiego kapitału. Kluczem do popularyzacji fundacji rodzinnych będą zasady ich opodatkowania. Jeśli nie będą one porównywalne z innymi formami prowadzenia działalności, konstrukcja fundacji może być rzadko stosowana.

Nie podlegają opodatkowaniu VAT towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego. Wobec czego obowiązek zapłaty VAT nie powstanie, jeżeli towary te będą wykorzystane przez właścicieli przedsiębiorstwa w spadku bezpośrednio do dalszego prowadzenia działalności.

W zależności od okoliczności i preferencji stron transakcji planując sprzedaż firmy przedsiębiorcy decydują się na sprzedaż udziałów lub konkretnego składnika majątku służącego do prowadzenia biznesu, np. nieruchomości czy infrastruktury przemysłowej. Skutki podatkowe zastosowania jednego z wymienionych rozwiązań będą odmienne, a sytuacja dodatkowo skomplikuje się w zależności od tego, czy przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Kwestie podatkowe należy także przeanalizować planując sukcesję firmy prowadzonej przez zmarłego przedsiębiorcę.

Przepisy o zarządzie sukcesyjnym miały ułatwić spadkobiercom kontynuację działalności gospodarczej prowadzonej przez zmarłego przedsiębiorcę. Fiskus uważa jednak, że w takiej sytuacji sukcesor ma obowiązek sporządzić spis niesprzedanych towarów i rozliczyć należny VAT z tego tytułu. Niedawne rozstrzygnięcie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie może być jednak początkiem nowej linii orzeczniczej, a w konsekwencji doprowadzić do zmiany niekorzystnej dla podatników praktyki.

Spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy i podatnika VAT nie mają obowiązku sporządzenia remanentu i zapłaty VAT od towarów i majątku firmowego pozostawionego przez zmarłego - jeżeli kontynuują jego biznes. Taki precedensowy wyrok wydał 2 stycznia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, uchylając niekorzystne dla spadkobierców stanowisko fiskusa.

Dzięki nowym regulacjom, funkcjonującym w systemie prawnym od końca ubiegłego roku, możliwe jest też bezpieczne i płynne przeprowadzenie sukcesji podatkowej. Na mocy tych przepisów możliwe jest kontynuowanie działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.

Jeśli przedsiębiorca chce ustanowić zarządcę sukcesyjnego musi wpisać go do CEIDG. Może to zrobić online.

Rok temu weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Jak przedsiębiorstwa korzystają z nowych rozwiązań?

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej miała być odpowiedzią na nierzadki problem kontynuacji działalności gospodarczej w przypadku śmierci prowadzącej ją osoby fizycznej. Dotychczas przedsiębiorstwo po śmierci jego właściciela faktycznie przestawało istnieć, co wiązało się z dużymi kłopotami dla jego pracowników i kontrahentów. W związku z powyższym wprowadzono instytucję tzw. zarządu sukcesyjnego.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii poinformowało, że prowadzone są prace nad przygotowaniem kolejnych przepisów ułatwiających sukcesję przedsiębiorstwa. Koncentrują się one w głównej mierze na trudnościach związanych z sukcesją za życia właściciela firmy oraz z prowadzeniem przedsiębiorstwa rodzinnego w formie spółki handlowej.

Fundacje prywatne to rozwiązanie stosowane na świecie, niedostępne jeszcze w Polsce, które często jest najlepszym spospobem zabezpieczenia interesów rodziny w przypadku sukcesji biznesu lub dziedziczenia. Pozwala uchronić majątek przed rozproszeniem, podziałem między wielu spadkobierców lub jego marnotrawieniem przez następców. To również sposób na zapewnienie ciągłości biznesu i stały rozwój działalności firmy przy zachowaniu jej rodzinnego charakteru.

W dniu 25 listopada 2018 r. wchodzi w życie ustawa o sukcesji przedsiębiorstw rodzinnych, która ułatwi kontynuowanie działalności firmy po śmierci jego właściciela. Minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz uważa, że ta ustawa ułatwi zmianę pokoleniową w polskich przedsiębiorstwach i stworzy dobry grunt do budowania wielopokoleniowych firm rodzinnych.

Ustawa z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadza od 25 listopada 2018 r. nowe zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie to obejmuje spadkobierców zmarłego (25 listopada 2018 r. lub później) przedsiębiorcy odnośnie odziedziczonego przedsiębiorstwa (lub udziału w tym przedsiębiorstwie).

Wchodzi w życie nowe rozwiązanie wspierające sukcesję przedsiębiorstwa, czyli instytucja zarządu sukcesyjnego. Trzeba jednak pamiętać, jak zauważa Grant Thornton, że instytucja zarządu sukcesyjnego ma z założenia charakter tymczasowy i nie daje gwarancji trwałości firmy.

Działalność prowadzona indywidualnie przez osoby fizyczne jest w Polsce najpopularniejszą formą aktywności gospodarczej. Budowane w ten sposób firmy nie rzadko prowadzą działalność gospodarczą na dużą skalę, co jest równoważne m.in. z dysponowaniem znacznym majątkiem rzeczowym i zatrudnianiem wielu pracowników. Dlatego śmierć przedsiębiorcy prowadzącego taką działalność powoduje poważne konsekwencje dla przedsiębiorstwa i zatrudnionych w nim osób. Ustawodawca podjął próbę uzdrowienia tej sytuacji ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Jeszcze w tym roku wejdą w życie przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ustawa wprowadza nową instytucję prawną – zarządcę sukcesyjnego. Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego, jak zaznacza ekspert Grant Thornton, w każdym przypadku wymagać będzie aktywnego działania spadkobierców, którzy na mocy działu spadku przejmą określone części majątku przedsiębiorstwa.

Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę dotyczącą działania organów państwa wobec problematyki sukcesji przedsiębiorstw. NIK oceniła m.in. działania Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii zmierzające do uregulowania sukcesji firm.

Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła zachować operacyjną ciągłość działania. Ustawa została już podpisana przez Prezydenta.

25 lipca 2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ustawa ta ma na celu zapewnienie przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi warunków prawnych do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci, przy uwzględnieniu, że przedsiębiorstwo należy postrzegać jako dobro prawne, mające nie tylko wartość majątkową i gospodarczą, ale także społeczną. Większość przepisów tej ustawy wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia (tj. publikacji w Dzienniku Ustaw).

Parlament zakończył prace nad ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Teraz ustawa trafi do podpisu Prezydenta.

Sejm uchwalił w czwartek ustawę o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Ma ona umożliwić płynną kontynuację działalności firmy po śmierci właściciela.

Płynna kontynuacja działalności firmy po śmierci właściciela - to główny cel ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, którą 7 czerwca 2018 r. uchwalił Sejm.

Krajowa Izba Doradców Podatkowych (KIDP) apeluje o uwzględnienie jej opinii w pracach nad ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Projektodawca nie likwiduje barier prawnych, a zwłaszcza podatkowych umożliwiających przekazanie przedsiębiorstwa następcom prawnym, a wręcz je zwiększa – apeluje KIDP.

Sejm rozpoczął prace nad dwoma kolejnymi ważnymi dla przedsiębiorców projektami ustaw przygotowanymi przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Są to regulacje prawne dotyczące sukcesji firm i specjalnych stref ekonomicznych.

W ubiegłym roku uchwalono 207 ustaw, co daje średnią ponad 17 zmian na miesiąc. Ustawodawca nie poświęcił jednak uwagi tak istotnemu problemowi jak sukcesja majątku po śmierci przedsiębiorcy. Natomiast planowane od ponad roku wprowadzenie instytucji zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej wymaga zmian 25 ustaw, co napotyka trudne do ominięcia przeszkody legislacyjne.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii analizuje bariery dot. sukcesji w przypadku spółek handlowych. Uwzględnimy potrzebę wprowadzenia nowych przekształceń podmiotowych - tak wiceminister resortu Mariusz Haładyj skomentował dla PAP propozycję BCC, aby umożliwić jednoosobowym firmom przekształcenie działalności w spółkę osobową.

Mariusz Haładyj, wiceminister w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii poinformował, że resort analizuje bariery dotyczące sukcesji w przypadku spółek handlowych. Uwzględniona ma zostać potrzeba wprowadzenia nowych przekształceń podmiotowych. Tak minister skomentował propozycję Business Centre Club, aby umożliwić jednoosobowym firmom przekształcenie działalności w spółkę osobową.

Wprowadzenie ułatwień w rozliczaniu podatków i zwolnienie z podatku od spadków dla osób przejmujących przedsiębiorstwo - takie rozwiązania zakłada projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, który został przyjęty przez rząd.

Co z firmą po śmierci przedsiębiorcy? Rząd we wtorek zajmie się projektem ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

6 lutego 2018 r. Rada Ministrów rozpatrzy projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Celem tych nowych przepisów jest umożliwienie kontynuacji działalności firmy po śmierci przedsiębiorcy.

Śmierć przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, skutkuje tym, że jego firma formalnie „umiera” razem z nim. Ministerstwo Rozwoju chce, żeby w takim przypadku przedsiębiorstwo mogła kontynuować działalność, z pożytkiem dla spadkobierców zmarłego i krajowej gospodarki. Ma to umożliwić ustawa o sukcesji, której projekt jest opiniowany. Nowe przepisy wprowadzą zwolnienia od podatku spadkowego i funkcję zarządcy sukcesyjnego, którego zadaniem będzie dalej poprowadzić firmę. Pewnym utrudnieniem mogą być potencjalne konflikty między spadkobiercami.

Ministerstwo Rozwoju przygotowało projekt nowej ustawy o sukcesji. Nowe przepisy mają na celu możliwość kontynuowania działalności firmy po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą.

Minister Rozwoju i Finansów w projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej przewiduje m.in. nowelizację Ordynacji podatkowej. Przedsiębiorstwo w spadku będzie sukcesorem podatkowych praw i zobowiązań spadkodawcy, w tym także indywidualnych interpretacji podatkowych. Zarządca sukcesyjny będzie odpowiadał solidarnie ze spadkobiercami za zaległości podatkowe związane z działalnością przedsiębiorstwa w spadku. Nowe przepisy umożliwią zarządcy sukcesyjnemu udział w toczących się postępowaniach podatkowych. Wejście w życie omawianych zmian planowane jest na 1 stycznia 2018 r.

Ministerstwo Rozwoju zwróciło się do Business Centre Club z prośbą o konsultację projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Planowany czas wejścia w życie nowych regulacji to 1 stycznia 2018 roku. BCC pozytywnie ocenia fakt podjęcia przez ustawodawcę próby rozwiązania problemu sukcesji przedsiębiorstw jednoosobowych, w tym dostrzeżenia jego istotności dla obrotu gospodarczego. Ustawa przewiduje wiele rozwiązań, które będą stanowiły znaczne ułatwienie dla działalności przedsiębiorców jednoosobowych, m.in.: nadanie podmiotowości podatkowej przedsiębiorstwu w spadku, czy zapewnienie możliwości wykonywania przez zarządcę sukcesyjnego praw i obowiązków zmarłego.

W projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej Minister Rozwoju i Finansów przewiduje zmiany w zakresie utrzymania w mocy wpisu do rejestru działalności regulowanej oraz ujawnienia informacji o zarządcy sukcesyjnym w CEIDG. Analizowane propozycje mają na celu zapewnienia prawidłowości i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Wejście w życie całości aktu planowane jest na 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju i Finansów w swoim projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej przewiduje m.in. zmiany w zakresie prawa administracyjnego materialnego i procesowego. Jedną z propozycji jest wprowadzenie zasady utrzymania w mocy decyzji administracyjnych po śmierci zmarłego przedsiębiorcy. Zasadę tę wprowadzić ma od 1 stycznia 2018 roku art. 30 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, który ma stanowić lex specialis do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Minister Rozwoju i Finansów w swoim projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej przewiduje zmiany w zakresie szeroko rozumianego postępowania administracyjnego. Celem tych zmian jest umożliwienie kontynuowania toczących się postępowań administracyjnych po śmierci przedsiębiorcy najpierw z udziałem zarządcy sukcesyjnego, a docelowo z udziałem spadkobierców. Wejście w życie projektowanych zmian planowane jest na 1 stycznia 2018 r.

Celem projektowanej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która ma wejść w życie 1 stycznia 2018 roku, jest wprowadzenie możliwości dziedziczenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Takie rozwiązanie jest obce polskiemu systemowi prawnemu, a brak regulacji umożliwiających dziedziczenie jednoosobowych działalności gospodarczych przysparzał spadkobiercom wiele problemów.

W projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem w spadku pojawiają się nowe rozwiązania w zakresie ustawy rachunkowości, które ułatwiają kontynuację prowadzenia firmy po śmierci przedsiębiorcy. Pojawi się np. możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych w przypadku kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej przy użyciu przedsiębiorstwa osoby fizycznej po jej śmierci. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym, jak również wynikające z niej zmiany w ustawie o rachunkowości mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju Finansów przedstawił projekt nowej ustawy kompleksowo regulującej zasady sukcesji przedsiębiorstw osób fizycznych. Ustawa ta ma m.in. objąć zwolnieniem z podatku od spadków w zakresie nabycia przedsiębiorstwa także osoby spoza najbliższej rodziny, które będą kontynuować prowadzenie odziedziczonego (lub nabytego w drodze zapisu windykacyjnego) przedsiębiorstwa zmarłej osoby fizycznej. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 roku.

W przygotowanym przez Ministra Rozwoju i Finansów projekcie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej znajdują się przepisy zmieniające kodeks pracy, przewidujące kontynuację zawartych stosunków pracy po śmierci przedsiębiorcy-pracodawcy. Cała ustawa o zarządzie sukcesyjnym, jak również zmiany w kodeksie pracy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Minister Rozwoju i Finansów przygotował projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, której wejście w życie jest planowane na pierwszy kwartał 2018 r. Zdaniem wicepremiera Mateusza Morawieckiego ustawa ta zwiększa szanse na to, że polskie firmy będą budowane przez pokolenia, powiększając swą wartość i gospodarczy potencjał. Ustawa zawiera też zwolnienie z podatku od spadków nabycia firmy przez osoby, które będą ją prowadziły, niezależnie od pokrewieństwa.

Sukcesja firmy

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Sukcesja w firmach rodzinnych: kluczowe wyzwania i rosnąca rola fundacji rodzinnych

Sukcesja firmy od strony finansowej - praktyczne porady

Wniesienie składników majątkowych do fundacji rodzinnej. Jakie skutki podatkowe?

Odsuwana sukcesja. Jakie błędy popełniają właściciele firm?

Fundacja rodzinna - przełom w sukcesji, szansa dla firm rodzinnych

Sukcesja przedsiębiorstwa a VAT

Sprzedaż biznesu i sukcesja przedsiębiorstwa – jak podatkowo zaplanować transakcję?

Sukcesja przedsiębiorstwa jednak bez VAT? Fiskus nie odpuszcza, ale sądy dają nadzieję

VAT od towarów i majątku odziedziczonej firmy

Firma w spadku - jak przeprowadzić sukcesję podatkową?

Jak wpisać zarządcę sukcesyjnego do CEIDG krok po kroku

Rok obowiązywania ustawy o zarządzie sukcesyjnym - bilans

Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej – zasady, terminy, prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Ułatwienia w sukcesji firmy prowadzonej w formie spółki handlowej

Fundacje prywatne w sukcesji biznesu lub dziedziczeniu

Sukcesja przedsiębiorstwa po śmierci właściciela będzie prostsza

Dziedziczenie firmy bez podatku od spadków

Zarząd sukcesyjny - ułatwienie w przekazywaniu przedsiębiorstwa

Zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy - nowe rozwiązania prawne

Zarządca sukcesyjny - nowa instytucja prawna

Sukcesja firm - wyniki kontroli NIK

Sukcesja w firmie jednoosobowej - zmiany już w 2018 r.

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej podpisana przez Prezydenta

Łatwiejsza zmiana pokoleniowa w firmach

Śmierć właściciela a dalsze losy firmy - zmiany w prawie

Sejm uchwalił ustawę o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej

Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej bublem prawnym – ocenia KIDP

Ustawy o sukcesji firm i specjalnych strefach ekonomicznych w Sejmie

Problem sukcesji majątku po śmierci przedsiębiorcy nadal nierozwiązany

Sukcesja w spółkach handlowych

Sukcesja w spółkach handlowych?

Zwolnienie z podatku od spadków przy przejmowaniu przedsiębiorstwa

Sukcesja w firmie - rząd zajmie się projektem

Sukcesja firmy - Rada Ministrów rozpatrzy projekt

Kontynuacja działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy

Nowe prawo o sukcesji w 2018 r.

Podatkowe prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy – zmiany od 2018 roku

Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej - propozycje BCC

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem – rejestr działalności regulowanej i CEIDG

Sukcesja przedsiębiorstwa - utrzymanie w mocy decyzji administracyjnych

Nowelizacja procedury administracyjnej od 2018 roku – zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwa

Dziedziczenie przedsiębiorstw od 2018 roku

Sukcesja przedsiębiorstw osób fizycznych - zmiany w ustawie o rachunkowości od 2018 roku

Nabycie w spadku przedsiębiorstwa osoby fizycznej bez podatku - od 2018 roku dla wszystkich spadkobierców

Kontynuacja umów o pracę po śmierci przedsiębiorcy od 2018 roku

Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej - zmiany od 2018 roku