REKLAMA

Dziennik Ustaw - rok 2002 nr 234 poz. 1974

Tekst pierwotny

Na podstawie art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673) zarządza się, co następuje:

§ 1.

1. Wniosek o jednorazowe odszkodowanie, zwany dalej „wnioskiem”, do płatnika składek składa ubezpieczony lub uprawniony członek rodziny, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

2. Wniosek zawiera następujące dane identyfikacyjne:

1) płatnika składek: numery NIP i REGON, a w przypadku gdy płatnikowi nie nadano obu tych numerów lub jednego z nich – numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu;

2) ubezpieczonego: numery PESEL i NIP, a w przypadku gdy ubezpieczony nie posiada tych numerów lub jednego z nich – serię i numer dowodu osobistego albo paszportu.

§ 2.

Płatnik składek, po otrzymaniu wniosku, kompletuje dokumentację niezbędną do ustalenia uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, w szczególności:

1) protokół powypadkowy;

2) prawomocny wyrok sądu pracy;

3) kartę wypadku;

4) decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej;

5) zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się ubezpieczony;

6) odpis aktu zgonu – w przypadku zgonu osoby, która uległa wypadkowi przy pracy, lub u której stwierdzono chorobę zawodową.

§ 3.

Płatnik składek, po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego, przekazuje wniosek wraz ze skompletowaną dokumentacją, o której mowa w § 2, terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej „Zakładem”, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego, w celu skierowania ubezpieczonego na badanie przeprowadzane przez lekarza orzecznika Zakładu.

§ 4.

1. Ubezpieczony będący płatnikiem składek, osoby z nim współpracujące, a także uprawniony członek rodziny, o którym mowa w § 1 ust. 1, kompletują dokumentację i przekazują ją wraz z wnioskiem o jednorazowe odszkodowanie bezpośrednio do właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio także w przypadku:

1) braku płatnika obowiązanego do skompletowania dokumentacji;

2) zgłaszania przez ubezpieczonego wniosku o jednorazowe odszkodowanie w związku z pogorszeniem się stanu zdrowia w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

§ 5.

Zakład ustala, w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku, termin badania ubezpieczonego przez lekarza orzecznika.

§ 6.

1. Lekarz orzecznik ustala stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową na podstawie bezpośredniego badania ubezpieczonego i posiadanej dokumentacji medycznej oraz dokumentacji dotyczącej tego wypadku przy pracy albo tej choroby zawodowej.

2. Lekarz orzecznik, po dokonaniu ustaleń, o których mowa w ust. 1, wydaje orzeczenie o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, zwane dalej „orzeczeniem”, w którym stwierdza stopień uszczerbku na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

3. Lekarz orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, zlecić uzupełnienie dokumentacji medycznej o opinię właściwego lekarza konsultanta, a także o wyniki badań dodatkowych i specjalistycznych.

4. Jeżeli lekarz orzecznik nie może wydać orzeczenia na podstawie wyników bezpośredniego badania i posiadanej dokumentacji, może odroczyć jego wydanie w celu uzupełnienia niezbędnej dokumentacji. Po uzupełnieniu niezbędnej dokumentacji orzeczenie może być wydane bez ponownego badania.

§ 7.

Przy orzekaniu o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu w związku z chorobą zawodową, lekarz orzecznik jest związany decyzją organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o stwierdzeniu choroby zawodowej.

§ 8.

1. Lekarz orzecznik ustala w procentach stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zwanej dalej „oceną procentową”, która jest określona w załączniku do rozporządzenia.

2. Jeżeli dla danego rodzaju uszczerbku ocena procentowa określa dolną i górną granicę stopnia uszczerbku na zdrowiu, lekarz orzecznik określa stopień tego uszczerbku w tych granicach, biorąc pod uwagę obraz kliniczny, stopień uszkodzenia czynności organu, narządu lub układu oraz towarzyszące powikłania.

3. Jeżeli w ocenie procentowej brak jest odpowiedniej pozycji dla danego przypadku, lekarz orzecznik ocenia ten przypadek według pozycji najbardziej zbliżonej. Można ustalić stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w procencie niższym lub wyższym od przewidywanego w danej pozycji, w zależności od różnicy występującej między ocenianym stanem przedmiotowym a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji oceny procentowej.

§ 9.

1. Jeżeli wypadek przy pracy lub choroba zawodowa spowodowały uszkodzenie kilku kończyn, narządów lub układów, ogólny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbku ustalonych za poszczególne uszkodzenie, w sposób określony w ocenie procentowej, z ograniczeniem do 100%.

2. Przy wielomiejscowym uszkodzeniu kończyny ogólny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbku, ustalonych za poszczególne uszkodzenie w sposób określony w ocenie procentowej, z tym że procent ten nie może być wyższy od procentu przewidzianego za utratę uszkodzonej części kończyny.

§ 10.

1. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu lub układu, którego funkcje były naruszone przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustala się w wysokości różnicy pomiędzy stwierdzonym stopniem tego uszczerbku a stopniem naruszenia istniejącego bezpośrednio przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

2. Jeżeli nie jest możliwe określenie, w jakim stopniu organ, narząd lub układ był upośledzony przed wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, przyjmuje się, że upośledzenia nie było.

§ 11.

1. Orzeczenie lekarza orzecznika zawiera:

1) opis naruszenia sprawności organizmu;

2) procentowe ustalenie stopnia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz numer pozycji w ocenie procentowej.

2. W przypadku, o którym mowa w § 8 ust. 3, orzeczenie zawiera uzasadnienie przyczyn zastosowania określonej pozycji oceny procentowej.

3. Związek śmierci ubezpieczonego z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową stwierdza lekarz orzecznik w orzeczeniu.

§ 12.

Orzeczenie lekarza orzecznika otrzymuje ubezpieczony.

§ 13.

Wypłata jednorazowego odszkodowania jest dokonywana w trybie przewidzianym dla wypłaty świadczeń określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

§ 14.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.²⁾

Minister Pracy i Polityki Społecznej: w z. K. Pater

¹⁾ Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 32, poz. 304).

²⁾ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 października 1975 r. w sprawie zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu oraz wypłacania świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, w drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu chorób zawodowych (Dz. U. Nr 36, poz. 199), zachowanym w mocy na podstawie art. 59 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673).

Załącznik 1. [OCENA PROCENTOWA STAŁEGO LUB DŁUGOTRWAŁEGO USZCZERBKU NA ZDROWIU]

Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 18 grudnia 2002 r. (poz. 1974)

OCENA PROCENTOWA STAŁEGO LUB DŁUGOTRWAŁEGO USZCZERBKU NA ZDROWIU

	A. Uszkodzenia głowy	Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
1.	Uszkodzenie powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych):
	a) znaczne uszkodzenie powłok czaszki, rozległe, ściągające blizny – w zależności od rozmiaru	5–10
	b) oskalpowanie	25
2.	Uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, fragmentacja) – zależnie od rozległości uszkodzeń	5–10
3.	Ubytek w kościach czaszki:
	a) o średnicy poniżej 2,5 cm	7
	b) o średnicy powyżej 2,5 cm – w zależności od rozmiarów	10–25
	Uwaga: Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (poz. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłok czaszki (poz. 1), należy osobno oceniać stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według poz. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłok czaszki według poz. 1.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
4.	Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w poz. 1, 2, 3 w postaci: nawracającego się wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej – ocenia się dodatkowo – w zależności od rodzaju i stopnia powikłań		5–15
5.	Porażenia i niedowłady:
	a) porażenie połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0– 1° wg Skali Lovette’a		100
	b) głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2° wg Skali Lovette’a		60–80
	c) średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3° wg Skali Lovette’a		40–60
	d) niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4° wg Skali Lovette’a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów itp.		5–35
	e) monoparezy pochodzenia ośrodkowego:
	– kończyna górna
	wg Skali Lovette’a
	0°	prawa	40
		lewa	30
	1–2°	prawa	30–35
		lewa	20–25
	3–4°	prawa	5–25
		lewa	5–15

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	– kończyna dolna
	wg Skali Lovette’a
	0°	40
	1 – 2°	30
	3 – 4°	5–20
6.	Zespoły pozapiramidowe:
	a) utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność ustroju i wymagający opieki innych osób	100
	b) zespół pozapiramidowy naruszający sprawność ustroju z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi itp.	80
	c) zaznaczony zespół pozapiramidowy	30
7.	Zaburzenia równowagi pochodzenia móżdżkowego:
	a) uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie	100
	b) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym	70–80
	c) miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej	30–60
	d) dyskretnie wpływające na sposób chodu i niewielkie upośledzenie zborności i precyzji ruchów	5–25
8.	Padaczka:
	a) z licznymi napadami ze współistnieniem zaburzeń psychicznych, charakteropatii, otępienia wymagających opieki innej osoby	100
	b) padaczka z zaburzeniami psychicznymi w zależności od ich nasilenia	30–70
	c) padaczka bez zaburzeń psychicznych w zależności od częstości napadów	20–40

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	Uwaga: Podstawą rozpoznania padaczki są obserwacje przez lekarza napadu, typowe zmiany eeg, dokumentacja ambulatoryjna bądź szpitalna.
9.	Zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie (encefalopatie):
	a) otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielną egzystencję	100
	b) encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi w zależności od stopnia	50–70
	c) encefalopatie bez zmian charakterologicznych	30
	Uwaga: Za encefalopatią poza zespołem psychoorganicznym przemawiają odchylenia przedmiotowe w stanie neurologicznym, zmiany w zapisie eeg. Encefalopatia powinna być potwierdzona badaniami dodatkowymi.
10.	Zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń OUN:
	a) utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym	5–10
	b) ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu	50–80

11.	Zaburzenia mowy:
	a) afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafią i aleksją	80
	b) afazja całkowita motoryczna	60
	c) afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się	40
	d) afazja nieznacznego stopnia	20

12.	Zespoły podwzgórzowe pourazowe (cukrzyca, moczówka prosta, nadczynność tarczycy i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego):

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	a) znacznie upośledzające czynność ustroju	60
	b) nieznacznie upośledzające czynność ustroju	30
13.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej:
	a) nerwu okoruchowego:
	w zakresie mięśni wewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia	5–15
	w zakresie mięśni zewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia	10–30
	b) nerwu bloczkowego	3
	c) nerwu odwodzącego – w zależności od stopnia uszkodzenia	1–15
14.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu trójdzielnego – w zależności od stopnia uszkodzenia	10–20
15.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu twarzowego – w zależności od stopnia uszkodzenia	10–20
	Uwaga: Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej należy ocenić według poz. 49.
16.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów językowo-gardłowego i błędnego – w zależności od stopnia zaburzeń mowy, połykania, oddechu, krążenia i funkcji przewodu pokarmowego.	10–50
17.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu dodatkowego – w zależności od stopnia uszkodzenia	5–15
18.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego – w zależności od stopnia uszkodzenia	10–20

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	B. Uszkodzenia twarzy
19.	Uszkodzenia powłok twarzy (blizny i ubytki):
19.	a) oszpecenia bez zaburzeń funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy	1–10
	b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji	10–30
	c) oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmów, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji powiek itp.) – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji	30–60
20.	Uszkodzenia nosa:
	a) uszkodzenie nosa bez zaburzeń oddychania i powonienia – zależnie od rozległości uszkodzenia	1–10
	b) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania – zależnie od rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania	5–20
	c) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia – w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu	10–25
	d) utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu czaszkowego	5
	e) utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa)	30
	Uwaga: Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi w zespół uszkodzi objętych poz. 19, należy stosować ocenę według tej pozycji (tj. według poz. 19).
21.	Utrata zębów:
	a) siekacze i kły – za każdy ząb	1

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	b) pozostałe zęby począwszy od dwóch – za każdy ząb (niezależnie od zaprotezowania)	1
22.	Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów) – staw rzekomy – zależnie od rozległości ubytków, stanu odżywiania i powikłań	15–30
23.	Utrata szczęki (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów):
	a) szczęki	40
	b) żuchwy	50
24.	Złamania szczęki i/lub żuchwy wygojone z przemieszczeniem odłamów:
	a) bez zaburzeń czynności stawu żuchwowo-skroniowego – w zależności od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk	1–5
	b) z zaburzeniami czynności stawu żuchwowo-skroniowego – w zależności od stopnia zaburzeń żucia i rozwarcia szczęk	5–10
25.	Ubytek podniebienia:
	a) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń	10–30
	b) z dużymi zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń	25–40
26.	Ubytki języka:
	a) bez zaburzeń mowy i połykania	3
	b) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń	5–15
	c) z dużymi zaburzeniami mowy – w zależności od stopnia zaburzeń	15–40

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	d) całkowita utrata języka	50
	C. Uszkodzenia narządu wzroku
27.
	a) przy obniżeniu ostrości wzroku lub utracie wzroku jednego lub obojga oczu stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu określa się według następującej tabeli:

Ostrość wzroku oka prawego Ostrość wzroku . oka lewego		1.0 (10/10)	0,9 (9/10)	0,8 (8/10)	0,7 (7/10)	0,6 (6/10)	0,5 (1/2)	0,4 (4/10)	0,3 (3/10)	0,2 (2/10)	0,1 (1/10)	0
Ostrość wzroku oka prawego Ostrość wzroku . oka lewego		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
1,0	(10/10)	0	2,5	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35
0,9	(9/10)	2,5	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40
0,8	(8/10)	5	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45
0,7	(7/10)	7,5	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50
0,6	(6/10)	10	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50	55
0,5	(1/2)	12,5	15	20	25	30	35	40	45	50	55	60
0,4	(4/10)	15	20	25	30	35	40	45	50	55	60	65
0,3	(3/10)	20	25	30	35	40	45	50	55	60	65	70
0,2	(2/10)	25	30	35	40	45	50	55	60	65	70	80
0,1	(1/10)	30	35	40	45	50	55	60	65	70	80	90
0		35	40	45	50	55	60	65	70	80	90	100

Uwaga: Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego.
b) utrata wzroku jednego oka z jednoczesnym wyłuszczeniem gałki ocznej	38

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
28.		Porażenie nastawności (akomodacji) – przy zastosowaniu szkieł poprawczych:
		a) jednego oka	15
		b) obojga oczu	30
29.		Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów tępych:
		a) rozdarcie naczyniówki jednego oka wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a	wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)
		b) zapalenie naczyniówki i siatkówki jednego oka, powodujące zaburzenia widzenia środkowego lub obwodowego	„
		c) przedziurawienie plamki żółtej jednego oka	„
		d) zanik nerwu wzrokowego	„
30.	Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów drążących:
	a) blizny rogówki lub twardówki (garbiak twardówki)		wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)
	b) zaćma urazowa (uszkodzenie soczewki)		„
	c) ciało obce wewnątrzgałkowe powodujące obniżenie ostrości wzroku		„
31.	Uszkodzenia gałki ocznej wskutek urazów chemicznych i termicznych (oparzenia itp.)		wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)
32.	Koncentryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według podanej niżej tabeli:

Zwężenie do	Przy nienaruszonym drugim oku	W obojgu oczach	Przy ślepocie drugiego oka
60°	0	0	35%
50°	5%	15%	45%
40°	10%	25%	55%
30°	15%	50%	70%
20°	20%	80%	85%
10°	25%	90%	95%
Poniżej 10°	35%	95%	100%

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

33.	Połowicze niedowidzenia:
	a) dwuskroniowe	60
	b) dwunosowe	30
	c) jednoimienne	25
	d) jednoimienne górne	10
	e) jednoimienne dolne	40

34.	Utrata funkcji soczewki po operacyjnym usunięciu zaćmy
	pourazowej, bezsoczewkowość pourazowa, przy braku
	jednoczesnego pojedynczego widzenia obuocznego:
	a) w jednym oku	25
	b) w obojgu oczach	40

35.	Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej
	soczewki wewnątrzgałkowej:
	a) w jednym oku	15
	b) w obojgu oczach	30

36.	Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie)
	a) w jednym oku	10
	b) w obojgu oczach	15

37.	Odwarstwienie siatkówki jednego oka – oceniać według tabeli
	ostrości wzroku poz. 27a) oraz według tabeli koncentrycznego
	zwężenia pola widzenia poz. 32.

38.	Jaskra – oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27a) oraz
	według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz.
	32), z tym zastrzeżeniem, że ogólny procent stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej
	niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

39.	Wytrzeszcz tętniący – w zależności od stopnia	50–100

40.	Zaćma urazowa	wg tabeli ostrości wzroku (poz. 27a)

41.	Przewlekłe zapalenie spojówek	10

	D. Uszkodzenia narządu słuchu

42.	Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa się według niżej podanej tabeli:

Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu wg Rosera (w mod.)
Ucho prawe Ucho lewe	0–25 dB	26–40 dB	41–70 dB	Pow. 70 dB
0–25 dB	0%	5%	10%	20%
26–40 dB	5%	15%	20%	30%
41–70 dB	10%	20%	30%	40%
pow. 70 dB	20%	30%	40%	50%

Uwaga: oblicza się średnią dla ucha prawego i lewego oddzielnie dla 500, 1000 i 2000 Hz.

43.	Urazy małżowiny usznej:
	a) utrata części małżowiny	5
	b) zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia i odmrożenia)	5–10
	– w zależności od stopnia
	c) utrata jednej małżowiny	15
	d) utrata obu małżowin	25

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

44.	Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu słuchowego:	oceniać wg tabeli ostrości słuchu (poz. 42)
	a) jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu	„
	b) obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu	„

45.	Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego:
	a) jednostronne	5
	b) obustronne	10

46.	Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane
	perlakiem, próchnicą kości lub polipem ucha – w zależności od
	stopnia powikłań:
	a) jednostronne	5–15
	b) obustronne	10–20

47.	Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości	oceniać wg tabeli ostrości słuchu (poz. 42)
	skroniowej z upośledzeniem słuchu	oceniać wg tabeli ostrości słuchu (poz. 42)

48.	Uszkodzenie ucha wewnętrznego:
	a) z uszkodzeniem części słuchowej	oceniać wg tabeli ostrości słuchu (poz. 42)
	b) z uszkodzeniem części statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia	20–50
	c) z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej – w zależności	30–60
	od stopnia uszkodzenia

49.	Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej:
	a) jednostronne – w zależności od stopnia uszkodzenia	25–40
	b) dwustronne	60

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	E. Uszkodzenia szyi, krtani, tchawicy i przełyku

50.	Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji	5–25

51.	Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie	10–30
	się bez rurki tchawiczej – w zależności od stopnia zwężenia

52.	Uszkodzenie krtani, powodujące konieczność stałego noszenia
	rurki tchawiczej:
	a) z zaburzeniami głosu – w zależności od stopnia	35–50
	b) z bezgłosem	60

53.	Uszkodzenie tchawicy – w zależności od stopnia jej zwężenia	20–60

54.	Uszkodzenie przełyku powodujące:
	a) częściowe trudności w odżywianiu – w zależności od	10–30
	stopnia upośledzenia stanu odżywienia
	b) odżywianie tylko płynami	50
	c) całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową	80

55.	Uszkodzenia tkanek miękkich (skóry i mięśni) szyi	10–30
	z ograniczeniem ruchomości szyi – w zależności od stopnia
	uszkodzenia i ustawienia głowy

	Uwaga: Uszkodzenia tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego należy oceniać według poz. 89.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	F. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa

56.	Blizny powłok klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej – w	10–30
56.	zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej	10–30

57.	Utrata gruczołu piersiowego w części lub w całości	10–25

58.	Uszkodzenie przynajmniej 2 żeber (złamanie itp.):
	a) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i bez	10
	zmniejszenia pojemności życiowej płuc
	b) z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i zmniejszenia	15–25
	pojemności życiowej płuc – w zależności od stopnia
	zmniejszenia pojemności życiowej

59.	Złamanie mostka ze zniekształceniami	10

60.	Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka	20

61.	Uszkodzenia płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia
	tkanki płucnej, ubytki tkanki płucnej, ciała obce itp.):
	a) bez niewydolności oddechowej	10
	b) z niewydolnością oddechową – w zależności od stopnia	20–40

62.	Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami, ropniem	40–80
	płuc – w zależności od stopnia niewydolności oddechowej

	Uwaga: Przy orzekaniu według pozycji 61 i 62 stopień uszkodzenia tkanki płucnej i niewydolności oddechowej potwierdzić badaniem spirometrycznym i badaniem rentgenowskim.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

63.	Uszkodzenie serca lub osierdzia:
	a) z wydolnym układem krążenia	10
	b) z objawami względnej wydolności układu krążenia	30
	c) z objawami niewydolności krążenia – w zależności od stopnia	40–90
	niewydolności

	Uwaga: Stopień uszkodzenia serca oceniać należy na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO.

64.	Przepukliny przeponowe – w zależności od stopnia zaburzeń	20–40
	funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krążenia

	G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa

65.	Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe,	5–30
	wysiłkowe, przetoki itd.) – w zależności od umiejscowienia i
	rozmiarów uszkodzenia powłok jamy brzusznej

	Uwaga:
	1. Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych).
	2. Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem.

66.	Uszkodzenie żołądka, jelit i sieci:
	a) bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego i przy	10
	dostatecznym stanie odżywienia
	b) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem	15–50
	odżywienia – w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

67.	Przetoki jelitowe, kałowe i odbyt sztuczny – w zależności od
	stopnia zanieczyszczania się i zmian zapalnych tkanek
	otaczających przetokę:
	a) jelita cienkiego	30–80
	b) jelita grubego	20–50

68.	Przetoki okołoodbytnicze	15

69.	Uszkodzenie zwieracza odbytu, powodujące stale, całkowite	60
	nietrzymanie kału i gazów

70.	Wypadnięcie odbytnicy – w zależności od stopnia wypadnięcia	10–30

71.	Utrata śledziony
	a) bez większych zmian w obrazie krwi	15
	b) ze zmianami w obrazie krwi lub i ze zrostami otrzewnowymi	30

72.	Uszkodzenia wątroby, dróg żółciowych lub trzustki:
	a) bez zaburzeń ich czynności	5–10
	b) z zaburzeniami ich czynności w zależności od stopnia	20–60

	H. Uszkodzenia narządów moczowo-płciowych

73.	Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powodujące	10–25
	upośledzenie ich funkcji – w zależności od stopnia

74.	Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej	35

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

75.	Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej	40–75
	nerki – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki

76.	Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężenie jego światła	20

77.	Uszkodzenie pęcherza – w zależności od stopnia zmniejszenia	10–30
	jego pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych
	stanów zapalnych

78.	Przetoki dróg moczowych i pęcherza moczowego –	20–50
	w zależności od stopnia stałego zanieczyszczania się moczem

79.	Zwężenie cewki moczowej:
	a) powodujące trudności w oddawaniu moczu	15
	b) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu	30–50
	c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami	50–60

80.	Utrata prącia	40

81.	Częściowa utrata prącia	20

82.	Utrata jednego jądra lub jajnika	20

83.	Utrata obu jąder lub obu jajników	40

84.	Wodniak jądra	10

85.	Utrata macicy:
	a) w wieku do 50 lat	40
	b) w wieku powyżej 50 lat	20

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

86.	Uszkodzenie krocza powodujące wypadnięcie narządów rodnych:
	a) pochwy	10
	b) pochwy i macicy	30

	I. Ostre zatrucia i ich następstwa
	(Orzekać nie wcześniej niż po 6 miesiącach)

87.	Nagłe zatrucie gazami lub/i substancjami (z wyjątkiem zatruć
	pokarmowych):
	a) ze stwierdzoną utratą przytomności, lecz bez wtórnych powikłań	10
	b) powodujące uszkodzenie układu krwiotwórczego i	10–25
	narządów wewnętrznych (rozedma, przewlekły nieżyt
	krtani, tchawicy i oskrzeli) – w zależności od stopnia uszkodzenia

	Uwaga: Uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nagłym zatruciem gazami należy oceniać według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego.

88.	Nagłe zatrucie pokarmami powodujące uszkodzenie narządów	5–15
	miąższowych przewodu pokarmowego – w zależności od
	stopnia uszkodzenia

	Uwaga:
	1. Uszkodzenia układu nerwowego wskutek nagłych zatruć pokarmowych należy oceniać według odpowiednich pozycji dotyczących układu nerwowego.
	2. Zatrucie włośniami nie pozostawia w zasadzie trwałych następstw.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	J. Uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa

89.	Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym:
	a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 stopni	15
	b) całkowite zesztywnienie	35
	c) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy	50

90.	Uszkodzenie kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym:
	a) ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji powyżej 20	15
	stopni lub zginania do 50 cm
	b) całkowite zesztywnienie	25
	c) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem tułowia	40

91.	Izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych, wyrostków	3–10
	ościstych – w zależności od ich liczby i zaburzeń funkcji

92.	Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów,	10
	obecnością ciała obcego itp. ocenia się według poz. 89–91,
	zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu

93.	Uszkodzenia rdzenia kręgowego:
	a) przy objawach poprzecznego przecięcia rdzenia z	100
	całkowitym porażeniem lub niedowładem dużego stopnia
	dwóch lub czterech kończyn

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	b) niedowład kończyn dolnych bez uszkodzenia górnej części	70
	rdzenia (kończyn górnych), umożliwiający poruszanie się za
	pomocą dwóch lasek
	c) niedowład kończyn dolnych umożliwiający poruszanie się o jednej lasce	40
	d) porażenie całkowite obu kończyn górnych z zanikami	100
	mięśniowymi, zaburzeniami czucia i zmianami troficznymi
	bez porażenia kończyn dolnych (po wylewie śródrdzeniowym)
	e) niedowład znacznego stopnia obu kończyn górnych znacznie	70
	upośledzający czynność kończyn (po wylewie śródrdzeniowym)
	f) niedowład nieznacznego stopnia obu kończyn górnych	30
	(po wylewie śródrdzeniowym)
	g) zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych bez	40
	niedowładów (zespół stożka końcowego)
	h) zaburzenia czucia, zespoły bólowe bez niedowładów – w	10–30
	zależności od stopnia zaburzeń

94.	Urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub
	mieszane) – w zależności od stopnia:
	a) szyjne	5–20
	b) piersiowe	5–10
	c) lędźwiowo-krzyżowe	5–25
	d) guziczne	5

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	K. Uszkodzenia miednicy

95.	Utrwalone rozejście się spojenia łonowego lub rozerwanie	10–35
	stawu krzyżowo-biodrowego – w zależności od stopnia
	przemieszczenia i zaburzeń chodu

96.	Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej jedno-
	lub wielomiejscowe – w zależności od zniekształcenia i
	upośledzenia chodu:
	a) w odcinku przednim (kość łonowa, kulszowa)	5–20
	b) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne'a)	15–45

97.	Złamanie dna panewki – w zależności od upośledzenia funkcji
	stawu i zmian zniekształcających:
	a) bez zwichnięcia centralnego	10–20
	b) ze zwichnięciem centralnym	20–40

98.	Izolowane złamanie miednicy (talerz biodrowy, kolce	5–20
	biodrowe, guz kulszowy) – w zależności od zniekształcenia i
	zaburzeń funkcji

	Uwaga: Towarzyszące uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich uszkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych.

	L. Uszkodzenia kończyny górnej

	Uwaga: Przy uszkodzeniach kończyn górnych u osób leworęcznych stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustala się według zasad przewidzianych w tabeli, przyjmując dla uszkodzeń ręki prawej procenty ustalone dla ręki lewej, a dla uszkodzenia ręki lewej procenty ustalone dla ręki prawej.

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	Łopatka

99.	Złamanie łopatki:		5
	a) wygojone złamanie łopatki z nieznacznym
	przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji
	kończyny
	b) wygojone z przemieszczeniem i znacznym ograniczeniem	prawa	10–40
	funkcji kończyny w zależności od stopnia	lewa	5–30
	Uwaga: Normy pozycji 99 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne.

	Obojczyk

100.	Wadliwe wygojone złamanie obojczyka – w zależności od	prawy	5–25
	stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów	lewy	5–20

101.	Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny	prawy	25
		lewy	20

102.	Zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-	prawy	5–25
	mostkowego – w zależności od ograniczenia ruchów,	lewy	5–20
	upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia

103.	Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem		5
	kości i obecnością ciał obcych ocenia się według pozycji
	100–102, zwiększając stopień stałego lub długotrwałego
	uszczerbku na zdrowiu o:
	Uwaga: Przy współistniejących powikłaniach neurologicznych należy stosować ocenę według pozycji dotyczący uszkodzeń odpowiednich odcinków kończyny – w zależności od stopnia wypadnięcia funkcji.

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	Bark

104.	Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od stopnia	prawy	5–30
	ograniczenia funkcji i przykurczu	lewy	5–25

105.	Zastarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu barkowego	prawy	20–30
	– w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny	lewy	15–30

106.	Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone dokumentacją	prawy	25
	medyczną	lewy	20

107.	Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków kości – w	prawy	25–40
	zależności od zaburzeń funkcji	lewy	20–35

	Uwaga: Staw wiotki z powodu porażeń ocenia się według
	norm neurologicznych.

108.	Zesztywnienie stawu barkowego:
	a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym (w odwiedzeniu	prawy	20–35
	około 70⁰, antepozycja 35⁰ i rotacja zewnętrzna około 25⁰)	lewy	15–30
	w zależności od ustawienia i funkcji
	b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym	prawy	40
		lewy	35

109.	Bliznowaty przykurcz stawu barkowego w zależności od	prawy	5–15
	zaburzeń czynności stawu	lewy	5–10

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

110.	Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości,	prawy	5–35
	obecnością ciał obcych, przetokami i zmianami	lewy	5–25
	neurologicznymi ocenia się według pozycji 104–109,
	zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia
	funkcji

111.	Utrata kończyny w barku	prawa	75
		lewa	70
112.	Utrata kończyny wraz z łopatką	prawa	80
		lewa	75

	Ramię

113.	Złamanie kości ramiennej – w zależności od zmian wtórnych i
	upośledzenia funkcji kończyny:
	a) z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi	prawa	5–15
		lewa	5–10
	b) ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem	prawa	15–30
		lewa	10–25
	c) złamania powikłane przewlekłym zapaleniem kości,	prawa	30–55
	przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami	lewa	25–50
	obcymi i zmianami neurologicznymi

114.	Uszkodzenia mięśni, ścięgien i ich przyczepów w zależności
	od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji:
	a) mięśnia dwugłowego	prawa	5–15
		lewa	5–10

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	b) uszkodzenia innych mięśni ramienia	prawa	5–20
		lewa	5–15
115.	Utrata kończyny w obrębie ramienia:
	a) z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej	prawa	70
		lewa	65
	b) przy dłuższych kikutach	prawa	65
		lewa	60

116.	Przepukliny mięśniowe ramienia		3

	Staw łokciowy

117.	Złamanie obwodowej nasady kości ramiennej – w zależności
	od zaburzeń osi i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym:
	a) bez większych przemieszczeń, zniekształceń i ograniczenia	prawa	5–15
	ruchomości	lewa	5–10
	b) z dużym zniekształceniem i ze znacznym przykurczem	prawa	15–30
		lewa	10–25

118.	Zesztywnienie stawu łokciowego:
	a) w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi	prawy	30
	ruchami obrotowymi przedramienia (75⁰–110⁰)	lewy	25
	b) z brakiem ruchów obrotowych	prawy	35
		lewy	30
	c) w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160⁰–180⁰)	prawy	50
		lewy	45
	d) w innych ustawieniach – zależnie od przydatności	prawy	30–45
	czynnościowej kończyny	lewy	25–40

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

119.	Przykurcz w stawie łokciowym – w zależności od zakresu
	zgięcia, wyprostu i stopnia zachowania ruchów obrotowych
	przedramienia:
	a) przy niemożności zgięcia do 90⁰	prawy	10–30
		lewy	5–25
	b) przy możliwości zgięcia ponad kąt prosty	prawy	5–20
		lewy	5–15

	Uwaga: Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie stawu łokciowego należy oceniać według pozycji 117–119.

120.	Cepowy staw łokciowy – w zależności od stopnia wiotkości i	prawy	15–30
	stanu mięśni	lewy	10–25

121.	Uszkodzenia stawu łokciowego powikłane przewlekłym		5
	stanem zapalnym, przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się
	według pozycji 117–120, zwiększając stopień stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu o:

	Przedramię

122.	Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości
	przedramienia, powodujące ograniczenia ruchomości
	nadgarstka i zniekształcenia – w zależności od stopnia
	zaburzeń czynnościowych:
	a) ze zniekształceniem	prawy	5–15
		lewy	5–10
	b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem	prawy	15–25
	ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe	lewy	10–20
	itp.)

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
123.	Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia – w
	zależności od przemieszczeń, zniekształceń i zaburzeń
	czynnościowych:
	a) ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami funkcji	prawe	5–15
		lewe	3–10
	b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem	prawe	15–35
	ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe	lewe	10–30
	itp.)

124.	Staw rzekomy kości promieniowej	prawy	30
		lewy	25

125.	Staw rzekomy kości łokciowej	prawy	20
		lewy	15

126.	Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia	prawe	40
		lewe	35

127.	Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym		5–15
	zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych,
	ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi ocenia
	się według pozycji 122–126, zwiększając stopień stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia
	powikłań

128.	Utrata kończyny w obrębie przedramienia – w zależności od	prawa	55–65
	charakteru kikuta i jego przydatności do oprotezowania	lewa	50–60

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
129.	Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego	prawe	55
		lewe	50

	Nadgarstek

130.	Ograniczenia ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie
	jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości
	nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości) – w zależności od
	ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych
	oraz funkcji palców:
	a) ograniczenie ruchomości	prawy	5–10
		lewy	3–8
	b) ograniczenie ruchomości dużego stopnia	prawy	10–20
		lewy	8–15
	c) ograniczenia ruchomości dużego stopnia z ustawieniem ręki	prawy	20–30
	czynnościowo niekorzystnym	lewy	15–25

131.	Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka:
	a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym – w zależności od	prawy	15–30
	stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców	lewy	10–25
	b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym – w zależności	prawy	25–45
	od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców	lewy	20–40

132.	Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi, trwałymi		1–10
	zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości
	nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi ocenia się
	według pozycji 130 i 131, zwiększając stopień stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia
	powikłań o:

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
133.	Utrata ręki na poziomie nadgarstka	prawa	55
		lewa	50

	Ł. Śródręcze i palce

	Kciuk

134.	Złamania i zwichnięcia kciuka (pierwszej kości śródręcza i
	paliczków kciuka) – w zależności od ustawienia,
	zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka:
	a) z przemieszczeniem	prawy	5–10
		lewy	3–8
	b) z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem	prawy	10–20
		lewy	8–15

	Uwaga: Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka należy brać pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu.

135.	Utraty w obrębie kciuka:
	a) utrata opuszki	prawy	5
		lewy	3
	b) utrata paliczka paznokciowego	prawy	10
		lewy	8
	c) utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka	prawy	15
	podstawowego (do 2/3 długości paliczka)	lewy	10
	d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawowego	prawy	20
	poniżej 2/3 długości lub utrata obu paliczków bez kości	lewy	15
	śródręcza
	e) utrata obu paliczków z kością śródręcza prawy	prawy	30
		lewy	25

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
136.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny,
	uszkodzenia ścięgnien, zniekształcenia, przykurcze stawów,
	zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:
	a) ograniczenie funkcji	prawy	3–10
		lewy	1–8
	b) znaczne ograniczenie funkcji	prawy	10–20
		lewy	8–15
	c) upośledzenie funkcji graniczące z następstwami utraty	prawy	20–30
	kciuka	lewy	15–25

	Palec wskazujący

137.	Utraty w obrębie palca wskazującego:
	a) utrata opuszki	prawy	5
		lewy	3
	b) utrata paliczka paznokciowego	prawy	7
		lewy	5
	c) utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka	prawy	8
	środkowego	lewy	5
	d) utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 1/3	prawy	12
		lewy	10
	e) utrata trzech paliczków	prawy	17
		lewy	15
	f) utrata palca wskazującego z kością śródręcza	prawy	23
		lewy	20

138.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz
	II kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien,
	zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany
	troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:

			Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	a) ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia	prawy	3–8
		lewy	1–5
	b) znaczne ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia	prawy	8–12
		lewy	5–10
	c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą wskaziciela	prawy	17
		lewy	15

	Palec trzeci, czwarty i piąty

139.	Utrata całego paliczka lub części paliczka:
	a) palca trzeciego i czwartego – za każdy paliczek	prawy	3
		lewy	2
	b) palca piątego – za każdy paliczek	prawy	1
		lewy	1

140.	Utrata palców III, IV lub V z kością śródręcza	prawy	12
		lewy	8

141.	Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palców III, IV, V i
	odpowiednich kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien,
	zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany
	troficzne, czuciowe itp.) – powodujące:
	a) ograniczenie funkcji palca – w zależności od stopnia	prawy	2
		lewy	1
	b) znaczne ograniczenie funkcji palca – w zależności od	prawy	4
	stopnia	lewy	3

	c) bezużyteczność palca granicząca z utratą	prawy	7
		lewy	5

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	Uwaga: Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców globalna ocena musi być niższa niż całkowita utrata tych palców i odpowiadać stopniowi użyteczności ręki. Uszkodzenia obejmujące wszystkie palce z pełną utratą użyteczności ręki nie mogą przekroczyć dla ręki prawej 55% a dla lewej 50%.

	M. Uszkodzenia kończyny dolnej

	Biodro

142.	Utrata kończyny dolnej przez wyłuszczenie jej w stawie	85
	biodrowym lub odjęcie w okolicy podkrętarzowej

143.	Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w	5–25
	następstwie uszkodzeń tkanek miękkich – w zależności od
	stopnia

144.	Zesztywnienie stawu biodrowego – w zależności od ustawienia
	i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki:
	a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym	20–35
	b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym	30–60

145.	Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć,
	złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań
	przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań krętarzy itp.) –
	w zależności od zakresu ruchów przemieszczeń, skrócenia,
	zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz
	dolegliwości subiektywnych:
	a) ze zmianami miernego stopnia	5–20
	b) ze zmianami dużego stopnia	20–40
	c) z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwościami	40–65
	wtórnymi (kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy, kolano itp.)

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
146.	Przykurcze i zesztywnienia powikłane przewlekłym zapaleniem	5–15
	tkanki kostnej, z przetokami, ciałami obcymi itp. ocenia się
	według pozycji 142–145, zwiększając stopień stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od
	rozmiarów powikłań o:

	Uwaga: Jako wynik urazowego uszkodzenia biodra zgłaszane są często następujące zmiany chorobowe: krwiopochodne ropne zapalenie kości, gruźlica kostno-stawowa, nowotwory, martwice aseptyczne kości, biodro szpotawe dorastających i inne zniekształcenia powodujące zaburzenia statyki. Przy tego rodzaju stanach chorobowych należy szczególną uwagę zwracać na istnienie związku przyczynowego między tymi schorzeniami a wypadkiem.

	Udo

147.	Złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń,
	skrócenia, zaników mięśniowych i ograniczenia ruchów w
	stawach:
	a) z nieznacznymi zmianami i skróceniem do 4 cm	5–15
	b) z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm	15–30
	c) ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami	30–40

148.	Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające	40–60
	obciążenie kończyny – w zależności od stopnia upośledzenia
	funkcji, skrócenia i zaburzeń wtórnych

149.	Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia,	5–20
	pęknięcia podskórne, przepukliny mięśniowe itp.) – w
	zależności od zaburzeń funkcji itp.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
150.	Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe – w zależności	5–30
	od stopnia wtórnych zaburzeń troficznych
151.	Uszkodzenia uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem	1–10
	kości, przetokami, ciałami obcymi, skostnieniem
	pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi ocenia się
	według pozycji 147–150, zwiększając stopień stałego lub
	długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zależności od
	rozmiarów powikłań o
152.	Uszkodzenia uda powikłane współistniejącym uszkodzeniem	10–65
	nerwu kulszowego ocenia się według pozycji 147–150,
	zwiększając stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu w zależności od rozmiarów uszkodzenia nerwu o
	Uwaga: Łączny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku
	na zdrowiu ocenianego według pozycji 147–150 i 152 nie może
	przekroczyć 70%.
153.	Utrata kończyny – zależnie od długości kikuta i przydatności	50–70
	jego cech do oprotezowania

	Kolano

154.	Zesztywnienie stawu kolanowego:
	a) w pozycji funkcjonalnej korzystnej 0–15°	30
	b) przy większych stopniach zgięcia lub przeproście powyżej	1
	–10° (minus 10°) stosuje się ocenę wg pp. a) – zwiększając
	stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu za
	każde 4° odchylenie ponad granicę 15° lub –10° o:

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
155.	Trwałe ograniczenia ruchomości stawu kolanowego w
	następstwie uszkodzeń samego stawu (uszkodzenia
	więzadłowe, torebkowe, łąkotek, kości tworzących staw
	kolanowy itd.) – w zależności od charakteru przykurczu i
	zakresu ubytku funkcji:
	a) utrata ruchomości w zakresie 0 – 40° za każde 2° ubytku	1
	ruchu
	b) utrata ruchomości w zakresie 40° – 90° za każde 5° ubytku	1
	ruchu
	c) utrata ruchomości w zakresie 90° – 120° za każde 10° ubytku	1
	ruchu
	Uwaga: prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów przyjmuje
	się w granicach 0° – 120°.
156.	Inne następstwa uszkodzeń kolana: skrócenie kończyny,	1–20
	zaburzenia osi, stawu (koślawość, szpotawość, ruchomość
	patologiczna), dolegliwości przewlekłe zapalne, zapalenia
	ropne, ciała obce, przetoki itp. – w zależności od stopnia
157.	Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego	65

	Podudzie

158.	Złamanie kości podudzia – w zależności od zniekształcenia,
	przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i
	czynnościowych kończyny itp.:
	a) ze zmianami lub skróceniem do 4 cm	5–15
	b) z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm	15–25
	do 6 cm

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	c) ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi	25–50
	zmianami wtórnymi i dodatkowymi powikłaniami w postaci
	przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych
	skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków
	kostnych i zmian neurologicznych
159.	Izolowane złamania strzałki (oprócz kostki bocznej)	3
160.	Uszkodzenia tkanek miękkich podudzia, uszkodzenia ścięgna	5–20
	Achillesa i innych ścięgien – zależnie od rozległości
	uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy
161.	Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od
	charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i
	zmian wtórnych w obrębie kończyny:
	a) przy długości kikuta do 8 cm mierząc od szpary stawowej	60
	b) przy dłuższych kikutach	40–55

	Stawy skokowe, stopa

162.	Ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach
	skokowych (w następstwie wykręcenia, zwichnięcia, złamania
	kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.)
	– w zależności od ich stopnia i dolegliwości:
	a) bez zniekształceń	1–15
	b) ze zniekształceniem, upośledzeniem funkcji ruchowej i	15–25
	statycznej stopy
	c) powikłane przewlekłym zapaleniem kości i stawu,	25–40
	przetokami, martwicą aseptyczną, zmianami
	neurologicznymi itp.

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
163.	Zesztywnienie stawu skokowego – w zależności od ustawienia
	stopy, zmian wtórnych i powikłań:
	a) pod kątem zbliżonym do prostego	10–20
	b) w innych ustawieniach czynnościowo niekorzystnych	20–40
164.	Złamania kości piętowej lub skokowej z przemieszczeniem,
	zniekształceniem i innymi zmianami wtórnymi:
	a) miernego stopnia – zależnie od wielkości zaburzeń	5–15
	czynnościowych
	b) znacznego stopnia lub z powikłaniami – zależnie od	15–30
	wielkości zaburzeń czynnościowych
165.	Utrata kości piętowej lub skokowej	40
166.	Uszkodzenia kości stępu z przemieszczeniem,
	zniekształceniami i innymi zmianami wtórnymi:
	a) miernego stopnia – zależnie od wielkości zaburzeń	5–10
	czynnościowych
	b) znacznego stopnia lub innymi powikłaniami – zależnie od	10–20
	wielkości zaburzeń
167.	Złamania kości śródstopia z przemieszczeniem,
	zniekształceniem stopy:
	a) złamania I lub V kości z wyraźnym przemieszczeniem – w	5–15
	zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych
	b) złamania II, III lub IV kości śródstopia – w zależności od	3–10
	stopnia zaburzeń czynnościowych
	c) złamania trzech i więcej kości śródstopia – w zależności od	10–20
	zaburzeń czynnościowych

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
168.	Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości,	1–10
	przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami
	neurologicznymi ocenia się według pozycji 167, zwiększając
	stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w
	zależności od stopnia powikłań o
169.	Inne uszkodzenia stopy pozostawiające zmiany bliznowate i	1–15
	zniekształcające – w zależności od stopnia upośledzenia
	czynności
170.	Utrata stopy w całości	50
171.	Utrata stopy na poziomie stawu Choparta	40
172.	Utrata stopy w stawie Lisfranka	35
173.	Utrata stopy w obrębie kości śródstopia – zależnie od	20–30
	rozległości utraty przedstopia i cech kikuta

	Palce stopy

174.	Utrata paliczka paznokciowego palucha	5
175.	Utrata całego palucha	7
176.	Utrata palucha wraz z kością śródstopia – w zależności od	10–20
	rozmiaru utraty kości śródstopia
177.	Utrata palców II–V w części lub całości – za każdy palec	2
178.	Utrata V palca wraz z kością śródstopia – zależnie od wielkości	5–10
	utraty kości śródstopia

			Procent stałego lub długo trwałego uszczerbku na zdrowiu
179.	Utrata palców II–IV z kością śródstopia – zależnie od wielkości		3–5
	utraty kości śródstopia, za każdy palec
180.	Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców – w zależności od		1–5
	stopnia upośledzenia funkcji

	N. Porażenia lub niedowłady poszczególnych nerwów
	obwodowych

181.	Uszkodzenie częściowe lub całkowite – w zależności od stopnia
	zaburzeń:
	a) nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem		5–15
	podobojczykowym
	b) nerwu piersiowego długiego	prawy	5–15
		lewy	5–10
	c) nerwu pachowego	prawy	15–25
		lewy	10–20
	d) nerwu mięśniowo-skórnego	prawy	10–25
		lewy	5–20
	e) nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do	prawy	15–45
	mięśnia trójgłowego ramienia	lewy	5–35
	f) nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do	prawy	10–30
	mięśnia trójgłowego ramienia	lewy	5–25
	g) nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia	prawy	5–25
	odwracacza przedramienia	lewy	5–15
	h) nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia	prawy	5–15
	odwracacza przedramienia	lewy	1–10

				Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
	i) nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia	prawy		10–40
		lewy		5–30
	j) nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka	prawy		5–25
		lewy		5–15
	k) nerwu łokciowego	prawy		10–30
		lewy		5–20
	l) splotu barkowego części nadobojczykowej (górnej)	prawy		15–25
		lewy		10–20
	m) splotu barkowego części podobojczykowej (dolnej)	prawy		25–45
		lewy		20–40
	n) pozostałych nerwów odcinka szyjno-piersiowego			1–15
	o) nerwu zasłonowego			5–15
	p) nerwu udowego			10–30
	q) nerwów pośladkowych (górnego i dolnego)			10–20
	r) nerwu sromowego wspólnego			5–25
	s) nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i			20–60
	strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stosować tylko
	przy nieuleczalnych owrzodzeniach)
	t) nerwu piszczelowego (normę w wysokości ponad 30%			10–40
	stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)
	u) nerwu strzałkowego			10–20
	v) splotu lędźwiowo-krzyżowego			40–70
	w) pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo-krzyżowego			1–10
	Uwaga: Według pozycji 181 ocenia się tylko uszkodzenia
	nerwów obwodowych. W przypadkach współistnienia uszkodzeń
	kostnych, mięśniowych i nerwowych należy stosować ocenę według
	pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych.
182.	Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną – w		prawy	30
	zależności od stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów lewy		lewy	50

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

	O. Choroby zawodowe

183.	Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane	0–100
	przez substancje chemiczne
	Uwaga: Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej,
	rodzaju uszkodzenia, tj. zespołu objawów klinicznych i stopnia
	upośledzenia sprawności ustroju, obniżającego zdolność do pracy
	zarobkowej. Przy ocenie należy również posługiwać się ustaleniami
	określonymi w poz. 87 i 88 tabeli wraz z uwagami zawartymi w tych
	pozycjach.
184.	Pylice płuc:
	1) pylica krzemowa
	2) pylica górników kopalń węgla
	3) pylico-gruźlica
	4) pylica spawaczy
	5) pylica azbestowa
	6) inne rodzaje pylic
	a) pylice płuc bez zaburzenia sprawności układu	10–20
	oddechowego stanowiące profilaktyczne przeciwwskazanie
	do pracy w narażeniu na działanie pyłu zwłókniającego w
	stężeniach przekraczających NDS
	b) pylice płuc z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub	21–60
	wymiany gazów w płucach z ograniczeniem wydolności
	wysiłkowej układu oddechowego
	c) pylice płuc z objawami przewlekłego serca płucnego lub	61 –100
	niewydolności oddechowo-krążeniowej

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
185.	Przewlekłe nieodwracalne schorzenia układu oddechowego
	powstałe w następstwie działania substancji: toksycznych,
	drażniących, uczulających (alergenów) w razie stwierdzenia
	niewydolności układu oddechowego:
	a) przewlekłe nieswoiste choroby układu oddechowego	10–20
	(PNChUO) w okresie wydolności układu oddechowego,
	stanowiące profilaktycznie uzasadnione przeciwwskazanie
	do dalszej pracy w narażeniu na kontakt z czynnikami
	zawodowymi, uszkadzającymi układ oddechowy
	b) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc) w okresie względnej	20–40
	wydolności układu oddechowego (ograniczenie wydolności
	wentylacyjnej po obciążeniu wysiłkiem fizycznym)
	c) PNChUO (łącznie z rozedmą płuc i innymi chorobami	40–80
	układu oddechowego) w okresie niewydolności
	oddechowej
	d) rozwinięty, zaawansowany, przewlekły zespół płucno-	80–100
	-sercowy w okresie niewydolności układu krążeniowo-
	-oddechowego, który może wymagać opieki innych osób
186.	Byssinoza
	a) postać bez upośledzenia sprawności z powodu zmniejszonej	10–20
	tolerancji wysiłku lub zmniejszonej sprawności
	wentylacyjnej płuc
	b) postać z trwałym upośledzeniem sprawności z powodu	20–60
	zmniejszonej tolerancji wysiłku lub zmniejszonej
	sprawności wentylacyjnej płuc
187.	Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym	oceniać według
		poz. 51 i 52

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
188.	Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o	oceniać według
	działaniu żrącym lub drażniącym	poz. 20
189.	Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym
	wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat:
	a) guzki głosowe twarde	10–30
	b) wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych	10–40
	c) niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy	10–30
	głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą
	dysfonią
190.	Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego	0–100
191.	Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania	20 – 100
	czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za
	rakotwórcze u ludzi
	Uwaga: Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu określa się w zależności od lokalizacji zmian
	nowotworowych i ich zaawansowania.
192.	Choroby skóry w zależności od lokalizacji, rozległości i	0–50
	natężenia zmian
193.	Schorzenia nerwów, mięśni, ścięgien, pochewek ścięgnistych,	5–50
	kaletek maziowych, tkanek okołostawowych – powodujące
	nieodwracalne zmiany w układzie ruchowym, wywołane
	sposobem wykonywania pracy

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
194.	Uszkodzenia narządu słuchu związane ze stałym narażeniem
	na działanie nadmiernego hałasu
	Uwaga: Oceny stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu należy dokonywać na podstawie ustaleń określonych w poz.
	42 tabeli.
195.	Zespół wibracyjny:
	a) choroba wibracyjna wyrównana (postać parestezyjno-	25–40
	-czuciowa, wstępne stadium zmian naczyniowych, drobne
	zmiany kostne wykryte radiologicznym badaniem układu
	Kostno-stawowego), stanowiąca przeciwwskazanie do
	pracy w narażeniu na działanie wibracji
	b) choroba wibracyjna niewyrównana	45–80
196.	Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego	0–100
	ciśnienia atmosferycznego:
	a) choroba dekompresyjna
	b) urazy ciśnieniowe
	c) następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod
	zwiększonym ciśnieniem
197.	Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich	0–100
	temperatur otoczenia:
	a) udar cieplny albo jego następstwa
	b) wyczerpanie cieplne albo jego następstwa
	c) odmroźmy

		Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
198.	Choroby narządu wzroku wywołane czynnikami fizycznymi,	0–100
	chemicznymi lub biologicznymi
	Uwaga: Przy ocenie stałego lub długotrwałego uszczerbku na
	zdrowiu należy posiłkować się ustaleniami określonymi w poz.
	27–41 tabeli.
199.	Choroby zakaźne lub pasożytnicze	0–100


Uwaga:
Stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
określa się w zależności od skutków, jakie choroba
pozostawiła w narządach i układach.