Dziennik Ustaw - rok 1992 nr 72 poz. 359

2. Przepisy ustawy mają zastosowanie do działalności Narodowego Banku Polskiego w zakresie nie uregulowanym w ustawie o Narodowym Banku Polskim.

2. Banki państwowe nie podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

1) jego nazwę, która powinna zawierać wyraz „bank” i odróżniać się od nazw innych banków, z tym że nazwa banku spółdzielczego powinna zawierać również wyraz „spółdzielczy”,

2) siedzibę banku oraz przedmiot i zakres jego działalności,

3) organy i organizację banku, tryb składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków,

4) fundusze własne, zasady tworzenia i wykorzystywania funduszy specjalnych oraz zasady gospodarki finansowej.

2. Statut powinien także zawierać postanowienia, których wprowadzenia do statutu wymagają przepisy niniejszej ustawy i innych ustaw.

1) tworzyć spółki prawa handlowego i cywilnego oraz spółdzielnie,

2) realizować wspólnie z innymi podmiotami przedsięwzięcia gospodarcze oraz świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych,

3) podejmować w zakresie określonym w ich statutach działalność gospodarczą nie przewidzianą w niniejszej ustawie,

4) tworzyć i likwidować za granicą oddziały i inne placówki oraz być udziałowcem (akcjonariuszem) zagranicznych banków i osób prawnych działających w kraju.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy jednostek organizacyjnych używających wyrazów „bank” lub „kasa” w kontekście, z którego jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych.

3. Wyraz „kasa” może być używany w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność polegającą na gromadzeniu oszczędności oraz udzielaniu pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tej jednostce.

4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) bank krajowy – bank utworzony zgodnie z przepisami prawa polskiego i mający siedzibę w Polsce,

2) bank zagraniczny – bank mający siedzibę za granicą.

1) prowadzenie rachunków bankowych,

2) przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych,

3) przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych,

4) udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek pieniężnych,

5) wykonywanie operacji czekowych i wekslowych,

6) przyjmowanie i dokonywanie lokat w bankach krajowych i zagranicznych,

7) udzielanie oraz przyjmowanie poręczeń i gwarancji bankowych,

8) dokonywanie obrotu wartościami dewizowymi oraz prowadzenie obsługi finansowej obrotów z zagranicą,

9) prowadzenie obsługi pożyczek państwowych,

10) emitowanie papierów wartościowych, dokonywanie obrotu tymi papierami oraz prowadzenie kont depozytowych papierów wartościowych,

11) dokonywanie zleconych czynności związanych z emisją papierów wartościowych,

12) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych.

2. Do dokonywania czynności bankowych wymienionych w ust. 1 są uprawnione banki w zakresie ustalonym w ich statutach, z zastrzeżeniem przepisu ust. 3 i 5.

3. Banki mogą na zlecenie innych banków wykonywać określone czynności bankowe należące do zakresu działania banków zlecających.

4. Banki uprawnione do dokonywania obrotu wartościami dewizowymi mogą nabywać emitowane za granicą papiery wartościowe, których rodzaje określi Prezes Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu z Ministrem Finansów.

5. Czynności wymienione w ust. 1 mogą być wykonywane także przez jednostki organizacyjne nie będące bankami, jeżeli zostały do tego uprawnione na podstawie ustawy.

2. W zezwoleniu, o którym mowa w ust. 1, określa się szczegółowo warunki wykonywania dopuszczonych nim czynności bankowych.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu z Ministrem Finansów określi w drodze zarządzenia tryb wydawania zezwoleń, o których mowa w ust. 1, oraz wykonywania nadzoru nad realizacją czynności bankowych dopuszczonych tymi zezwoleniami.

1) warunki otwierania i prowadzenia rachunków bankowych,

2) rodzaje wkładów oszczędnościowych i warunki prowadzenia rachunków tych wkładów,

3) rodzaje udzielanych kredytów oraz warunki umów kredytowych i umowy pożyczki,

4) warunki udostępniania skrytek sejfowych,

5) inne czynności usługowe banków.

2. Postanowienia regulaminów, o których mowa w ust. 1, są dla stron wiążące, jeżeli strony w umowie nie ustalą odmiennie swych praw i obowiązków.

B. Rachunki bankowe i rozliczenia pieniężne

2. W celu przechowywania środków pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą są otwierane i prowadzone:

1) rachunki bieżące,

2) rachunki pomocnicze,

3) rachunki lokat terminowych.

4) (skreślony).

3. Zawierając umowę rachunku bankowego, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, bank może zastrzec obowiązek zawiadomienia go o otwarciu rachunku w innym banku.

2. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku mogą być oprocentowane w wysokości i według zasad określonych w umowie z bankiem.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego może określić granice oprocentowania wkładów w walutach obcych, gromadzonych na rachunkach bankowych.

1) określa ogólne warunki otwierania i prowadzenia rachunków bankowych,

2) określa formy i tryb przeprowadzania rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków.

2. Banki:

1) są obowiązane realizować zlecenia płatnicze w terminach przewidzianych w umowie rachunku bankowego, a w razie nieokreślenia tego terminu w umowie – bez zbędnej zwłoki,

2) są obowiązane przyjmować wpłaty gotówkowe oraz przeliczać i sortować znaki pieniężne pochodzące z tych wpłat, przy czym mogą pobierać prowizję od wpłat gotówkowych na rachunki bankowe,

3) stosują ustalone przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego zasady przeliczania, sortowania, pakowania i oznaczania opakowań znaków pieniężnych oraz wykonywania czynności związanych z zasilaniem banków w te znaki.

C. Wkłady oszczędnościowe

2. Dowody na złożone wkłady oszczędnościowe, wystawione na okaziciela, podlegają w razie ich utraty umorzeniu na zasadach określonych w przepisach o umarzaniu utraconych dokumentów, z wyjątkiem wypadku, gdy w wydanych dowodach zostało zastrzeżone, że nie podlegają one umorzeniu.

1) koszty pogrzebu wkładcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w środowisku zmarłego – osobie, która przedłoży rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią wydatków,

2) kwotę nie przekraczającą ogółem sumy przeciętnego wynagrodzenia pracowników w gospodarce narodowej, publikowanej przez Główny Urząd Statystyczny, w okresie pięciu lat kalendarzowych poprzedzających wypłatę – jeżeli wkładca wskazał pisemnie właściwemu dla jego ostatniego miejsca zamieszkania bankowi lub oddziałowi banku osoby, na których rzecz wypłata ma nastąpić; osobami wskazanymi przez wkładcę mogą być jego małżonek, zstępni, rodzice, dziadkowie i rodzeństwo.

2. Sumy wymienione w ust. 1 nie należą do spadku po wkładcy.

D. Kredyty i pożyczki pieniężne

2. Banki mogą udzielać i zaciągać kredyty zagraniczne.

2. Banki mogą udzielać kredytów również podmiotom gospodarczym nie mającym osobowości prawnej.

2. Umowa powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1) kwotę kredytu,

2) termin spłaty kredytu,

3) oprocentowanie kredytu,

4) zakres uprawnień banku związanych z wykorzystaniem udzielonego kredytu i zabezpieczeniem jego zwrotu,

5) termin postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się przy udzielaniu kredytu nowo utworzonej osobie prawnej w razie przedstawienia przez nią zabezpieczenia kredytu, określonego w art. 30.

3. Bank może udzielić kredytu osobie prawnej nie mającej zdolności kredytowej pod warunkiem przedstawienia przez nią programu uzdrowienia gospodarki, którego realizacja zapewnia, według oceny banku, uzyskanie zdolności kredytowej w określonym terminie.

2. W razie ustanowienia zastawu na pojeździe mechanicznym podlegającym rejestracji, zastaw zostaje odnotowany w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.

3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi tryb dokonywania adnotacji, o której mowa w ust. 2.

2. W razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy, bank może wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub w części bądź zażądać zabezpieczenia kredytu zgodnie z art. 30. Dalsze kredytowanie osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą bank może ponadto uzależnić od przedstawienia przez nią w określonym terminie programu uzdrowienia gospodarki, uznanego za wiarygodny przez bank.

2. Od przyznanego kredytu bankowi przysługuje prowizja w wysokości określonej w umowie kredytowej.

1) suma kredytów i pożyczek pieniężnych oraz wierzytelności z tytułu gwarancji bankowych, poręczeń i akredytyw oraz innych zobowiązań banku zaciąganych na zlecenie klienta w stosunkach z jednym podmiotem lub grupą związanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie podmiotów nie może przekroczyć 15%,

2) wierzytelność wynikająca z jednej umowy nie może przekroczyć 10% sumy funduszy własnych banku.

2. Wartość udziałów i wkładów wniesionych do innej osoby prawnej oraz wartość zakupionych akcji i obligacji łącznie nie może przekraczać 25% sumy funduszy własnych banku.

3. Granice, o których mowa w ust. 1, mogą być przekroczone za zgodą Prezesa Narodowego Banku Polskiego, jednakże do wysokości nie przekraczającej 50% funduszy własnych banku.

4. Fundusze własne banku, o których mowa w ust. 1–3, stanowią:

1) w banku państwowym – fundusz statutowy, fundusz rezerwowy i fundusz zapasowy,

2) w banku w formie spółki akcyjnej – kapitał akcyjny oraz wszelkiego rodzaju fundusze zapasowe i rezerwowe,

3) w bankach spółdzielczych – fundusz udziałowy, fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy,

4) inne fundusze zaliczone przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego do funduszy własnych.

5. Prezes Narodowego Banku Polskiego:

1) określi w drodze zarządzenia banki, które – do czasu odpowiedniego zwiększenia funduszy własnych – mogą w zakresie, o jakim mowa w ust. 1 i 2, uwzględniać również środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, oraz ustali obowiązujące wówczas wskaźniki procentowe dopuszczalnej koncentracji kredytów i innych wierzytelności,

2) może zezwolić bankom na traktowanie, jako określonej części funduszy własnych, środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach lokat długoterminowych, jeżeli zostało zapewnione pozostawanie tych środków w banku przez okres dłuższy niż 3 lata,

3) może zezwolić na to, aby dla celów określonych w ust. 1 była uwzględniana łączna suma funduszy własnych banków, związanych ze sobą kapitałowo i organizacyjnie. Decyzje w tej sprawie Prezes Narodowego Banku Polskiego może uzależnić od spełnienia postawionych przez niego wymogów.

6. Bank może zawrzeć z innymi bankami umowę w sprawie wspólnego udzielenia kredytu (konsorcjum bankowe). Bank inicjujący zawarcie takiej umowy reprezentuje wobec kredytobiorcy wspólnie działające banki oraz uzgadnia z nimi warunki umowy kredytowej i zasady wzajemnych rozliczeń z tytułu udzielonego kredytu.

E. Emisja papierów wartościowych

2. Prezes Narodowego Banku Polskiego może określić przypadki, w których wymagana jest zgoda Narodowego Banku Polskiego na emisję bankowych papierów wartościowych.

2. Bank może udzielać gwarancji wykonania zobowiązań pieniężnych wynikających z papierów wartościowych, emitowanych przez upoważnione do tego jednostki.

F. Inne czynności

2. Udzielenie gwarancji pod rygorem nieważności następuje w formie pisemnej. W treści gwarancji określa się w szczególności uprawnienia, jakie z niej wynikają, osobę upoważnioną do wykonywania tych uprawnień, gwarantowaną kwotę oraz termin obowiązywania gwarancji. Prezes Narodowego Banku Polskiego określi, w drodze zarządzenia, szczegółowy tryb i formy udzielania gwarancji bankowych.

3. Do gwarancji bankowych stosuje się odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego, z tym że zobowiązanie banku jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym.

4. Prowizja z tytułu udzielenia gwarancji lub poręczenia może być pobierana przez bank w walucie zobowiązania, na które rozciąga się gwarancja lub poręczenie.

2. Banki wykonują obsługę finansowo-rozliczeniową obrotów z zagranicą, obejmującą dokonywanie rozrachunków we wszystkich formach przyjętych w międzynarodowych stosunkach bankowych.

2. Informacji o obrotach i stanach rachunków bankowych banki udzielają posiadaczom rachunków lub upoważnionym przez nich biegłym rewidentom.

3. Banki mogą przekazywać sobie nawzajem informacje o udzielonych kredytach oraz o obrotach i stanach rachunków bankowych w zakresie, w jakim informacje te są potrzebne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek, poręczeń i gwarancji bankowych. Informacje w powyższym zakresie dotyczącym podmiotów gospodarczych banki okresowo przekazują właściwym miejscowo oddziałom okręgowym Narodowego Banku Polskiego. Prezes Narodowego Banku Polskiego ustali zakres informacji o podmiotach gospodarczych, tryb ich przekazywania, a także udostępniania bankom.

4. Informacje o obrotach i stanach rachunków bankowych nie mogą być udzielane poza przypadkami określonymi w ust. 2 i 3, chyba że informacji takich zażąda sąd, prokurator lub Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej w związku z toczącą się:

1) przeciwko posiadaczowi rachunku będącemu osobą fizyczną – sprawą karną, karną skarbową lub sprawą o alimenty, o rentę o charakterze alimentacyjnym lub podział majątku wspólnego małżonków, a także w postępowaniu spadkowym,

2) sprawą karną lub karną skarbową o przestępstwo popełnione w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, która jest posiadaczem rachunku.

5. Informacji o obrotach i stanach rachunków bankowych jednostek objętych kontrolą Najwyższej Izby Kontroli banki obowiązane są udzielać także na mocy odrębnego upoważnienia wydanego przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli w przypadku, gdy prowadzona w tych jednostkach kontrola stwierdzi niekompletność lub nierzetelność dokumentów finansowych dotyczących wydatkowania środków publicznych.

6. Przepisy ust. 1, 2, 4 i 5 stosuje się odpowiednio do informacji o udostępnionych skrytkach sejfowych i przyjętych na przechowanie przedmiotach i papierach wartościowych.

1) z tytułu wkładów oszczędnościowych gromadzonych w bankach państwowych, a także w innych bankach, które korzystały z tego uprawnienia przed wejściem w życie niniejszej ustawy,

2) za które przyjął odpowiedzialność z tytułu gwarancji i poręczeń.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do każdego banku w zakresie, w jakim prowadzi on obsługę należności państwa z tytułu sprzedaży nieruchomości i lokali.

2. Wyciągi z ksiąg banków, o których mowa w art. 49 pkt 1, oraz inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz tych banków i zaopatrzone w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia są wymagalne, mają moc tytułów wykonawczych, bez potrzeby uzyskiwania dla nich sądowych klauzul wykonalności. Egzekucja należności stwierdzonych tymi dokumentami odbywa się według wyboru banku, w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego bądź w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

3. Dłużnik, w drodze powództwa, może zażądać umorzenia w całości lub w części egzekucji prowadzonej przez banki, o których mowa w art. 49 pkt 1, według Kodeksu postępowania cywilnego ] bądź przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jeżeli egzekwowana wierzytelność nie istnieje lub istnieje w kwocie mniejszej albo gdy dłużnik zgłasza wzajemne roszczenia nadające się do potrącenia z wierzytelności egzekwowanej.

4. W trybie zabezpieczenia powództwa sąd na wniosek powoda może zawiesić postępowanie egzekucyjne.

2. Bank może pobierać opłaty za usługi inne niż wymienione w ust. 1.

2. W umowie bank zrzeszający może zostać upoważniony do:

1) reprezentowania wspólnych interesów zrzeszonych w nim banków, w szczególności wobec Narodowego Banku Polskiego,

2) gromadzenia dobrowolnych lokat banków, m. in. dla zabezpieczenia ich płynności płatniczej,

3) udzielania kredytu refinansowego,

4) realizowania przedsięwzięć gospodarczych we wspólnym interesie zrzeszonych banków,

5) podejmowania innych działań.

2. Zakres i tryb działania rady zrzeszonych banków oraz wykonywania jej uchwał określa umowa.

1) trzech, jeżeli założycielami są osoby prawne,

2) dziesięciu, jeżeli założycielami są osoby fizyczne.

2. Przepisy mają zastosowania do banku, którego założycielem jest Skarb Państwa, bank krajowy, bank zagraniczny lub międzynarodowa instytucja bankowa.

A. Banki państwowe

2. Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, a także wydzielone z majątku Skarbu Państwa środki, które stają się majątkiem banku.

2. Radę nadzorczą powołuje się na okres trzech lat spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje. Przewodniczącego rady nadzorczej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Finansów, uzgodniony z Prezesem Narodowego Banku Polskiego. Członkowie rady są powoływani w równej liczbie przez Ministra Finansów, Prezesa Narodowego Banku Polskiego i pracowników banku spośród osób nie będących członkami zarządu. Odwołanie członków rady następuje w takim samym trybie, w jakim zostali oni powołani.

3. Tryb powoływania członków rady nadzorczej przez pracowników banku określi Minister Finansów.

4. Prezesa zarządu banku państwowego powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku. Wiceprezesów i pozostałych członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku na wniosek prezesa zarządu.

2. Zarząd banku rozpatruje sprawy dotyczące działalności banku oraz podejmuje w tych sprawach uchwały, których wykonanie zapewnia prezes zarządu banku.

3. Rada nadzorcza uchyla uchwałę zarządu banku w razie stwierdzenia, że jest ona niezgodna z przepisami prawa lub statutem banku.

4. Prezes zarządu banku państwowego reprezentuje bank na zewnątrz, przewodniczy zarządowi banku oraz organizuje działalność banku.

5. Szczegółowy zakres działania rady nadzorczej i zarządu określa statut banku państwowego.

B. Banki spółdzielcze

C. (skreślony)

D. Banki w formie spółek akcyjnych

2. Prezesa, wiceprezesów i pozostałych członków zarządu banku w formie spółki akcyjnej powołuje i odwołuje rada banku, jeżeli statut banku nie stanowi inaczej.

3. Powołanie prezesa zarządu banku następuje po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Z wnioskiem o wyrażenie opinii występuje rada banku.

1) zgłaszać Narodowemu Bankowi Polskiemu przypadki posiadania przez jednego akcjonariusza pakietu akcji dającego prawo do ponad 10% głosów podczas walnego zgromadzenia,

2) uzyskać zgodę Narodowego Banku Polskiego na przeniesienie akcji, jeżeli w jego wyniku jeden akcjonariusz będzie dysponował pakietem akcji dającym prawo do ponad 20%, 33%, 50%, 66% lub 75% głosów podczas walnego zgromadzenia.

2. Akcjonariusz obowiązany jest zawiadomić bank o zamiarze nabycia akcji, które wraz z akcjami będącymi w jego dyspozycji będą stanowić pakiet dający prawo do głosów w ilości przewidzianej w ust. 1. W razie niedopełnienia tego obowiązku, akcjonariusz ma prawo do 10% głosów podczas walnego zgromadzenia lub takiej liczby głosów, która wynika z wcześniej uzyskanej zgody.

3. Nabycie lub posiadanie akcji przez podmiot zależny uważa się za nabycie lub posiadanie przez podmiot dominujący. Przez podmiot dominujący (zależny) rozumie się podmiot w sytuacji określonej w przepisach art. 2 pkt 9 i art. 4 ustawy, o której mowa w ust. 4.

4. Przepisy niniejszego artykułu nie naruszają przepisów rozdziału 7 ustawy z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (Dz. U. Nr 35, poz. 155 i Nr 103, poz. 447).

E. Postępowanie przy tworzeniu banków

1) zostało zapewnione wyposażenie banku w:

a) kapitał własny, którego wielkość będzie dostosowana do rodzajów czynności bankowych przewidzianych do wykonywania i do rozmiarów zamierzonej działalności, z tym że jeden założyciel może być właścicielem nie więcej niż połowy tego kapitału, z zastrzeżeniem przepisu art. 57 ust. 2,

b) pomieszczenia przystosowane do należytego zabezpieczenia przechowywanych w banku wartości lub nadające się do takiego przystosowania,

2) założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk kierowniczych dają rękojmię prowadzenia działalności w sposób należycie zabezpieczający interesy klientów banku,

3) co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk kierowniczych posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem,

4) przedstawiony przez założycieli plan działalności banku na okres co najmniej trzyletni wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku.

2. Kapitał własny banku nie może pochodzić z pożyczki, kredytu lub w jakikolwiek sposób być obciążony.

3. Bank może podjąć działalność operacyjną po stwierdzeniu przez Narodowy Bank Polski posiadania pomieszczeń przystosowanych do należytego zabezpieczenia przechowywanych w banku wartości.

1) nazwę i siedzibę banku,

2) rodzaje czynności bankowych, do których wykonywania bank ma być upoważniony, oraz dane o zakresie zamierzonej działalności,

3) dane dotyczące:

a) założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk kierowniczych,

b) przygotowanego i przewidzianego do zgromadzenia kapitału, w który zostanie wyposażony bank.

2. Do wniosku załącza się:

1) projekt statutu banku,

2) program działalności banku na okres co najmniej trzyletni.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego, w porozumieniu z Ministrem Finansów, w drodze zarządzenia określi szczegółowe wymagania dotyczące wyposażenia banku we własny kapitał, a w szczególności minimum kapitału własnego banku z udziałem kapitału polskiego i banku z udziałem kapitału zagranicznego, a także tryb postępowania przy składaniu informacji i wydawaniu decyzji w sprawie wyrażenia zgody w przypadkach, o których mowa w art. 78 ust. 1.

2. Prezes Narodowego Banku Polskiego w uzasadnionych przypadkach może przedłużyć termin, o którym mowa w ust. 1, do sześciu miesięcy.

2. W zakresie określonym w ust. 1 statut banku powinien być zgodny z decyzją, o której mowa w tym przepisie, a zmiana statutu wymaga zgody Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

3. Wyrażając zgodę na utworzenie banku przez osoby zagraniczne lub z udziałem kapitału zagranicznego, Prezes Narodowego Banku Polskiego określa część zysku, którą osoba zagraniczna może przekazać za granicę bez odrębnego zezwolenia dewizowego, przy czym część ta nie może być niższa niż 15% zysku wypłaconego osobie zagranicznej.

4. Do wniosku o wyrażenie zgody na zmianę statutu banku przepisy art. 81 i 82 stosuje się odpowiednio.

5. Do uprawnień pracowników banku będących osobami zagranicznymi w zakresie zakupu waluty obcej i jej przekazania za granicę stosuje się odpowiednio przepisy o spółkach z udziałem kapitału zagranicznego.

6. Decyzja o wyrażeniu zgody na utworzenie banku traci moc, jeżeli w okresie roku od jej wydania bank nie podjął działalności.

2. Decyzja wymieniona w ust. 1 może być zaskarżona do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

F. ⁵⁸⁾ Przekształcanie banków w spółki akcyjne

1) wyraża zgodę na przekształcenie banku państwowego w spółkę akcyjną z udziałem Skarbu Państwa,

2) określa, w jakim zakresie majątek banku państwowego zostanie wniesiony do spółki akcyjnej na pokrycie kapitału akcyjnego, w jakim zaś nastąpi zbycie tego majątku tworzonej spółce akcyjnej z udziałem Skarbu Państwa.

2. Pracownicy przekształconego banku stają się z mocy prawa pracownikami banku w formie spółki akcyjnej.

3. Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przekształceniem banku, odpowiada bank w formie spółki akcyjnej.

2. Minister Finansów określi dla każdego banku liczbę przedstawicieli pracowników, o których mowa w ust. 1, oraz tryb i zasady ich wyboru.

3. Przy udostępnianiu osobom trzecim należących do Skarbu Państwa akcji banku powstałego w wyniku przekształcenia banku państwowego przepisy rozdziału 3 oraz art. 44 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111, poz. 480) stosuje się odpowiednio, z tym zastrzeżeniem, że przewidziane w tych przepisach uprawnienia Ministra Przekształceń Własnościowych wykonuje Minister Finansów.

(skreślony)

2. Statut banku określa:

1) tworzone z odpisów z zysku (z części nadwyżki bilansowej) fundusze, które nie podlegają podziałowi,

2) zasady pokrywania strat.

2. Banki mogą dokonywać w ciężar kosztów odpisu na fundusz ryzyka służący pokryciu strat z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek.

3. Maksymalna wysokość corocznego odpisu, o którym mowa w ust. 2, wynosi 1% średniej kwoty nie spłaconych kredytów i pożyczek na koniec poszczególnych kwartałów rokubilansowego z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek, nie więcej jednak niż kwota odpisu na fundusz ryzyka, dokonywanego w tymże roku z zysku banku.

2. Bank nie może stosować wobec pracowników, akcjonariuszy (udziałowców) i członków organów banku stawek oprocentowania wkładów oszczędnościowych, lokat i środków na rachunkach terminowych oraz kredytów korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez ten bank dla poszczególnych rodzajów umów.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, przepisy art. 100 i 101 stosuje się odpowiednio.

2. Zasady podziału zysku (nadwyżki bilansowej) tworzenia funduszów własnych i ich przeznaczenie określają statuty banków.

3. Zasady wynagradzania oraz kształtowania środków na wynagrodzenia w bankach określają odrębne przepisy.

(skreślony)

2. Minister Finansów może wystąpić do Prezesa Narodowego Banku Polskiego o podjęcie czynności lub środków w ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1.

3. Celem nadzoru jest zapewnienie:

1) bezpieczeństwa wkładów oszczędnościowych i lokat gromadzonych w bankach,

2) zgodności działalności banków z przepisami ustawy – Prawo bankowe, w szczególności w zakresie stosunków z osobami prawnymi i fizycznymi.

4. Czynności podejmowane w ramach nadzoru nad działalnością banków polegają w szczególności na:

1) dokonywaniu analizy bilansu banku,

2) badaniu realizacji obowiązku utrzymywania płynności płatniczej przez bank,

3) badaniu zgodności udzielanych kredytów i pożyczek z przepisami art. 35 ust. 1 i 2,

4) badaniu zabezpieczenia i terminowości spłaty kredytów i pożyczek,

5) badaniu stosowanego oprocentowania kredytów i pożyczek oraz wkładów oszczędnościowych i lokat, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków, o których mowa w art. 97¹ ust. 1,

6) badaniu sytuacji finansowej banku.

5. Mając na względzie cele nadzoru określone w ust. 3, Prezes Narodowego Banku Polskiego ustala wiążące banki:

1) normy płynności, normy dotyczące pokrycia funduszami własnymi aktywów banku oraz normy dopuszczalnego ryzyka w działalności banków,

2) zasady postępowania przy zawieraniu umów rachunku bankowego, przyjmowaniu depozytów oraz wykonywaniu innych usług, jak również dotyczące zawiadamiania właściwych organów państwowych w razie ujawnienia okoliczności wskazujących, że lokowane w banku środki pieniężne lub inne wartości majątkowe pochodzą z przestępstwa lub z uczestnictwa w jego popełnieniu albo że ich pochodzenie, stan lub przeznaczenie mają zostać ukryte z przyczyn mających związek z przestępstwem,

3) zasady postępowania przy dokonywaniu wpłat gotówkowych przekraczających określoną kwotę rejestrowania tych wpłat i przechowywania sporządzonych w związku z tym dokumentów.

1) podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcie norm, o których mowa w art. 100 ust. 5 pkt 1,

2) zwiększenie funduszy własnych,

3) zaniechanie określonych form reklamy.

2. W razie stwierdzenia, że bank uporczywie nie realizuje zaleceń określonych w ust. 1 lub działalność banku jest wykonywana z rażącym naruszeniem prawa lub statutu albo stwarza istotne zagrożenie dla interesów posiadaczy wkładów oszczędnościowych i lokat zgromadzonych w banku, Prezes Narodowego Banku Polskiego, po bezskutecznym upomnieniu na piśmie, może;

1) wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o odwołanie prezesa, wiceprezesa lub innego członka zarządu banku bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości,

2) zawiesić w czynnościach członków zarządu, o których mowa w pkt 1, do czasu rozpatrzenia wniosku o ich odwołanie; zawieszenie w czynnościach polega na wyłączeniu z podejmowania decyzji za bank w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych,

3) ograniczyć zakres działalności banku; ograniczenie to polega na zakazie zawierania nowych umów,

4) cofnąć decyzję o wyrażeniu zgody na utworzenie banku i zarządzić jego likwidację.

3. Ograniczenie lub cofnięcie decyzji o wyrażeniu zgody na utworzenie banku może również nastąpić w razie stwierdzenia, że bank nie spełnia warunków określonych w decyzji o jego utworzeniu.

4. Jeżeli bank poniósł stratę w wysokości przewyższającej kwotę jego funduszy własnych albo gdy istnieje realne zagrożenie powstania strat w takim rozmiarze, Prezes Narodowego Banku Polskiego może, niezależnie od zastosowania sankcji określonych w ust. 2 pkt 1–3, ustanowić zarząd tymczasowy na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Zarząd tymczasowy podejmuje za bank decyzje w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych.

5. Środki podejmowane w ramach nadzoru nie mogą naruszać umów zawartych przez bank.

6. Decyzje wymienione w niniejszym artykule mogą być zaskarżone do właściwego sądu gospodarczego.

1) zawiadamiać Narodowy Bank Polski o podjęciu i zaprzestaniu działalności oraz o zmianie jej zakresu,

2) umożliwiać upoważnionym pracownikom Narodowego Banku Polskiego wykonywanie czynności określonych w art. 100 ust. 4, a w szczególności udostępniać do wglądu księgi, bilanse, rejestry, plany, sprawozdania i inne dokumenty oraz umożliwiać na pisemne żądanie upoważnionych pracowników Narodowego Banku Polskiego sporządzanie kopii tych dokumentów i innych nośników informacji, udzielać wyjaśnień żądanych przez tych pracowników,

3) niezwłocznie zawiadamiać Narodowy Bank Polski o środkach, jakie zostaną podjęte w celu usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych w ramach nadzoru, jak również stosować się do decyzji Narodowego Banku Polskiego wydanych w wyniku oceny prowadzonej działalności.

2. Zarząd banku jest obowiązany w ciągu jednego miesiąca od daty powstania podstawy wszczęcia postępowania uzdrawiającego przedstawić Prezesowi Narodowego Banku Polskiego program tego postępowania.

3. Prezes Narodowego Banku Polskiego może zobowiązać zarząd banku do wszczęcia postępowania uzdrawiającego, jeżeli wymaga tego wzgląd na bezpieczeństwo lokat i wkładów lub gdy zarząd banku nie podejmie działań określonych w ust. 1.

2. Na zarząd komisaryczny przechodzi prawo podejmowania decyzji we wszystkich sprawach zastrzeżonych w ustawie i statucie organom banku. Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego zarząd banku ulega rozwiązaniu. Na czas trwania zarządu komisarycznego kompetencje stanowiące innych organów banku są zawieszone.

3. Zarząd komisaryczny:

1) opracowuje i uzgadnia z Prezesem Narodowego Banku Polskiego program uzdrowienia gospodarki banku, zapewnia należyte jego wykonanie oraz nie rzadziej niż co trzy miesiące informuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego i działające organy banku o wynikach realizacji programu,

2) może zaciągnąć w Narodowym Banku Polskim kredyt refinansowy.

4. W decyzji w sprawie ustanowienia zarządu komisarycznego Prezes Narodowego Banku Polskiego określa szczegółowo zadania zarządu oraz terminy wykonania tych zadań.

5. Od decyzji, o której mowa w ust. 4, bank może wnieść sprzeciw do właściwego sądu gospodarczego.

1) zezwolić na przejęcie banku przez inne banki lub bank,

2) zarządzić likwidację banku.

2. Szczegółowe warunki i tryb przejęcia banku lub jego likwidacji określa każdorazowo decyzja Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

3. Na bank przejmujący przechodzą zobowiązania i wierzytelności banku przejętego oraz inne jego aktywa i pasywa. Z dniem przejęcia organy banku ulegają rozwiązaniu. Bank przejmujący może zmienić warunki pracy i płacy pracowników banku przejętego, jak również wypowiedzieć im stosunek pracy z zachowaniem obowiązujących terminów wypowiedzenia.

4. Decyzja w sprawie likwidacji banku państwowego podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim.

5. Od decyzji, o której mowa w ust. 2, bank może wnieść sprzeciw do właściwego sądu gospodarczego.

2. Czynności, o których mowa w ust. 1, Prezes Narodowego Banku Polskiego może podjąć również z własnej inicjatywy.

3. Zarządzenie w sprawie zawieszenia działalności banku jest podawane do publicznej wiadomości w sposób przyjęty w danym banku.

1) reguluje zobowiązania z tytułu wkładów oszczędnościowych, lokat, rachunków bieżących i kredytu refinansowego, przy czym z pierwszeństwa korzystają zobowiązania wobec osób prawnych i fizycznych nie będących członkami (akcjonariuszami) banku; regulowanie innych zobowiązań ulega wstrzymaniu,

2) bez zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego nie udziela nowych kredytów ani pożyczek,

3) nie wypłaca dywidendy ani oprocentowania udziałów.

2. Sąd wyznacza syndyka upadłości spośród osób posiadających znajomość organizacji i zasad działalności banków. Syndykiem może być również inny bank.

1) zarząd upadłym bankiem przejmuje syndyk,

2) ulegają zawieszeniu prawa i obowiązki prezesa i wiceprezesów banku, likwidatora i zarządu komisarycznego, a organy kolegialne banku zostają rozwiązane,

3) syndyk jest obowiązany rozwiązać stosunek pracy z pracownikami banku, z zachowaniem obowiązujących terminów wypowiedzenia, przy czym nie stosuje się przepisów zakazujących lub ograniczających dopuszczalność wypowiadania lub rozwiązywania takich umów; należności pracowników podlegają zaspokojeniu w trybie określonym w art. 1025 Kodeksu postępowania cywilnego,

4) ulega zawieszeniu, do dnia uprawomocnienia się postanowienia sędziego-komisarza co do odmowy uznania zgłoszonej wierzytelności, bieg terminów ograniczających dochodzenie roszczeń przeciwko bankowi, którego upadłość została ogłoszona.

2. Obwieszczenie w sprawie upadłości banku państwowego Prezes Narodowego Banku Polskiego ogłasza w Monitorze Polskim.

2. W razie zgłoszenia kilku lub więcej ofert, syndyk wyznacza rozprawę w celu przeprowadzenia ustnego przetargu. Pierwszeństwo nabycia przysługuje bankowi, który zgłosił najwyższą cenę nabycia.

3. Prawo nabycia przyznaje sędzia-komisarz.

4. Nabycie banku następuje w stanie wolnym od wszelkich obciążeń, z wyjątkiem zobowiązań z tytułu wkładów oszczędnościowych, lokat i rachunków bieżących oraz służebności gruntowych.

5. Po uprawomocnieniu się postanowienia o przyznaniu prawa nabycia banku (ust. 3) sędzia-komisarz zgłasza nabycie banku do rejestru, do którego bank jest wpisany.

2. Do postępowania w sprawie nabycia składników majątku banku stosuje się odpowiednio przepisy art. 113 ust. 2 i 3.

3. Nabycie składników majątku banku następuje w stanie wolnym od wszelkich obciążeń, z wyjątkiem służebności gruntowych.

1) nie będąc do tego uprawnionym prowadzi działalność zarobkową polegającą na przyjmowaniu wkładów oszczędnościowych ludności lub lokat terminowych w celu udzielania kredytów lub pożyczek albo wykorzystywania tych środków w inny sposób albo

2) prowadząc działalność zarobkową wbrew warunkom określonym w ustawie używa w nazwie jednostki organizacyjnej nie będącej bankiem oraz do określenia jej działalności lub reklamy wyrazów „bank” lub „kasa”

– podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 lub ograniczenia wolności.

2. Tej samej karze podlega również ten, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 działając za osobę prawną.

2. (pominięty).

2. Fundusz udziałowy Banku Gospodarki Żywnościowej przekształca się w kapitał akcyjny, który obejmują banki spółdzielcze i Skarb Państwa odpowiednio do istniejącej w dniu przekształcenia struktury własnościowej udziałów. Fundusz zasobowy Banku Gospodarki Żywnościowej staje się kapitałem zapasowym banku w formie spółki akcyjnej.

3. Banki spółdzielcze mogą tworzyć banki regionalne w formie spółek akcyjnych, z wykorzystaniem części majątku Banku Gospodarki Żywnościowej.

4. Akcje Skarbu Państwa w Banku Gospodarki Żywnościowej, przekształconym w bank w formie spółki akcyjnej, zostaną przeniesione, z zastrzeżeniem ust. 6, na rzecz banków regionalnych, o których mowa ust. 3, lub banków spółdzielczych będących współudziałowcami Banku Gospodarki Żywnościowej, w terminie nie dłuższym niż 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy, na warunkach uzgodnionych z tymi bankami.

5. Do czasu wykreślenia z rejestru Bank Gospodarki Żywnościowej działa na podstawie dotychczasowych przepisów.

6. Przy udostępnianiu akcji pracownikom Banku Gospodarki Żywnościowej, przekształconego w spółkę akcyjną, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych ( Dz. U. Nr 51, poz. 298 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111, poz. 480). Akcje te nie mają prawa głosu na walnym zgromadzeniu banku. Udostępnienie akcji powinno nastąpić nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od chwili przeniesienia pierwszych akcji w trybie przewidzianym w ust. 4.

7. Przy przekształcaniu Banku Gospodarki Żywnościowej uprawnienia Ministra Przekształceń Własnościowych wynikające z przepisów ustawy, o której mowa w ust. 6, wykonuje Minister Finansów.

8. Szczegółowe zasady i tryb przekształcenia Banku Gospodarki Żywnościowej oraz zasady i zakres wykorzystania majątku, o którym mowa w ust. 3, określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.

2. Pozostają w mocy dotychczasowe przepisy wykonawcze dotyczące kredytów i oprocentowania kredytów udzielanych:

1) na cele budownictwa mieszkaniowego,

2) osobom prawnym i fizycznym na działalność w zakresie produkcji rolnej,

3) osobom fizycznym:

a) na zagospodarowanie,

b) dla młodych małżeństw i osób samotnie wychowujących dzieci,

c) dla inwalidów na zakup wózków i samochodów inwalidzkich.

3. Rada Ministrów zapewni pokrycie różnic wynikających z ulgowego oprocentowania i umorzenia kredytów określonych w ust. 2, udzielonych do dnia 31 grudnia 1989 r.

4. (skreślony).