Dodatki do wynagrodzenia, Godziny nadliczbowe

Polacy są jednym z najbardziej zapracowanych narodów w Unii Europejskiej. Powinniśmy dążyć do skrócenia czasu pracy. Gospodarczo jesteśmy na to gotowi – powiedział PAP Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych, komentując najnowsze dane Eurostatu o średnim czasie pracy. Najnowsze dane Eurostatu za ubiegły rok wskazują, że Polska jest w ścisłej czołówce państw UE, w których pracuje się najdłużej. Nasz tygodniowy czas pracy w 2024 r. wyniósł 38,9 godziny wobec unijnej średniej 36 godzin.

Czym są nadgodziny (godziny nadliczbowe), jakie są ich rodzaje i zasady rozliczania? Jakie rekompensaty przysługują za godziny nadliczbowe? Wyjaśnia Karolina Woźniczka, specjalistka ds. kadr i płac w Meritoros SA.

Po wyroku Sądu Najwyższego w sprawie nadgodzin nauczycieli, ZNP przygotował wzór wezwania do zapłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Nauczycielom przysługuje też zadośćuczynienie za brak odpoczynku dobowego i tygodniowego. Gdzie nauczyciele mogą uzyskać pomoc prawną?

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna, chociaż podlega pewnym ograniczeniom. Przede wszystkim nie można jej wykonywać w nieograniczonym zakresie. Ponadto nie wszyscy pracownicy mogą świadczyć pracę w nadgodzinach.

Według Sądu Najwyższego praca wykonywana przez nauczyciela ponad normę czasu pracy z Karty Nauczyciela jest pracą w godzinach nadliczbowych. Ministerstwo Edukacji Narodowej twierdzi, że SN zmienia dotychczasową linię orzeczniczą. ZNP odpowiada, że MEN rozpowszechnia nieprawdziwe informacje.

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje rekompensata. Jednak nie zawsze. W pewnych sytuacjach pracodawca nie zapłaci pracownikowi, mimo że przepracuje w ciągu dnia więcej niż 8 godzin.

W 2023 roku były dwie duże nowelizacje kodeksu pracy. W 2024 roku doczekamy się jeszcze większej reolucji - pojawi się całkiem nowy kodeks pracy? Osiem lat temu gdy rządy przejęło PiS szykowała się prawdziwa rewolucja w Kodeksie pracy. Ostatecznie jednak do niej nie doszło, bo rząd przestraszył się negatywnych ocen ze strony zwłaszcza pracowników. Nowy rząd koalicyjny chce rozpocząć swoją karierę także od fundamentalnych zmian w prawie pracy. Będzie nowy kodeks pracy czy tylko rewolucja w aktualnym kodeksie pracy?

Kiedy w 2024 roku przesuniemy wskazówki zegarów po raz drugi? W związku ze zmianą czasu z letniego na zimowy jedni będą spali dłużej, a drudzy zarobią więcej. Sprawdź, jak będzie rozliczany czas pracy dla pracowników pracujących w nocy.

W czwartek, 26 września w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji ustawy wprowadzającego dodatkowe formy pomocy dla osób poszkodowanych przez żywioł. Projekt zakłada m.in. 8 dni urlopu na żądanie, do 5 dni urlopu wypoczynkowego w wymiarze godzinowym, zmiany dotyczące delegowania pracowników i pracy w godzinach nadliczbowych.

Dodatek za godziny nadliczbowe z 2023 roku wypłacany w 2024 roku. Jakie minimalne wynagrodzenie przyjąć? Kiedy przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za prace w godzinach nadliczbowych, a kiedy przysługuje dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia?

Jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, członek korpusu służby cywilnej na polecenie przełożonego wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych. Jak należy rekompensować pracę w nadgodzinach pracownikom, urzędnikom i osobom zatrudnionym na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej?

Pracy w nadgodzinach nie da się ocenić jednoznacznie – są pracownicy, których cieszy, bo mogą zarobić więcej, ale są i tacy, którzy nie chcą pracować więcej, niż przewiduje ich norma czasu pracy. Aby pogodzić w tym zakresie interesy pracodawcy i pracownika, ustawodawca ściśle uregulował limity i zasady pracy w godzinach nadliczbowych.

Szykują się kolejne zmiany w zakresie dodatków do wynagrodzeń. Konkretnie chodzi o zwiększenie wsparcia z Funduszu Pracy na wykonywanie zadań własnych samorządu terytorialnego w obszarze wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, w szczególności poprzez dodatki do wynagrodzeń osób pełniących funkcję rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka. Dofinansowanie dla samorządów na wspieranie rodziny oraz system pieczy zastępczej ma wynosić 85 mln zł. 

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar jego czasu pracy. Taka praca może być rekompensowana pracownikowi dodatkowym wynagrodzeniem albo czasem wolnym.

Od 12 grudnia 2023 r. obowiązują nowe przepisy, które umożliwiają "dorobienie" do wynagrodzenia przez żołnierzy zawodowych. Wydane zostały przepisy wykonawcze określające dodatki do wynagrodzenia w zależności od rodzaju czynności. Tryb jednak nie jest taki łatwy, ponieważ decyzje podejmuje dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy jest wyznaczony na stanowisko służbowe.

Bez względu na postanowienia pomiędzy stronami stosunku pracy zawarte w umowie o pracę lub brak tych postanowień, pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, który wykonywał pracę powyżej ustalonego wymiaru, ma prawo oprócz wynagrodzenia za te godziny, do dodatku za pracę nadliczbową. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Pracownicy zatrudnieni na część etatu powinni zwrócić uwagę na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 19 października 2023 r. (w sprawie C-660/20  Lufthansa CityLine), zgodnie z którym w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na część etatu nie można stosować przepisów mniej korzystnych niż przewidziane dla pracowników pełnoetatowych.

Będzie więcej nadgodzin dla nauczycieli.

Dodatek antyemerytalny dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb przysługujący po 15 latach służby zacznie funkcjonować już od początku marca 2023. Wtedy wejdzie w życie ustawa wprowadzająca to świadczenie, którą prezydent Andrzej Duda podpisał 21 lutego. Dodatek motywacyjny po 25 latach służby otrzymają również funkcjonariusze służb specjalnych, Krajowej Administracji Skarbowej i Straży Marszałkowskiej.

Projekt ustawy, która wprowadzi nowy dodatek „antyemerytalny” po 15 latach służby dla żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych został przyjęty przez sejmowe komisje. Posłowie przyjęli też poprawki, dzięki którym obowiązujący już w kilku służbach dodatek motywacyjny po 25 latach obejmie też Krajową Administrację Skarbową i Straż Marszałkowską.