Edukacja, Rynek pracy

Kalendarz pęka w szwach. Klienci zapisują się na miesiące do przodu, a wolne terminy? Najwcześniej w przyszłym roku. Tak wygląda codzienność Michała – właściciela firmy brukarskiej, który z wykształcenia jest… socjologiem. Dziesięć lat temu schował dyplom do szuflady i zamiast badać społeczne zjawiska, zaczął układać kostkę brukową. Dziś jest specjalistą, którego usługi chodzą jak ciepłe bułeczki. I nie żałuje ani jednego dnia spędzonego na budowie.

Minister edukacji Barbara Nowacka oraz wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski na konferencji prasowej podkreślili, że rząd wspiera proces cyfrowej transformacji edukacji - do polskich szkół trafi ponad 730 tys. nowoczesnych urządzeń, które pomogą uczniom rozwijać kompetencje przyszłości.

Rząd zajmie się projektem ustawy o Wojewódzkich Zespołach Koordynacji do spraw polityki umiejętności. Nowa ustawa umożliwi WZK wpływanie na ofertę kształcenia i szkolenia zawodowego dostępną na obszarze danego województwa.

Zarówno widoczna, jak i niewidoczna niepełnosprawność, w tym neuroatypowość, jak ADHD czy ASD, niekoniecznie przeszkadza studentom w nauce. Przeszkody tworzy za to system uczelni wyższych - tak wynika z najnowszego raportu „Nauka dla wszystkich”, przygotowanego przez Uczelnię Łazarskiego, który powstał w ramach projektu realizowanego przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Raport stanowi istotny głos w debacie o dostępności studiów oraz zapobieganiu zjawisku drop-outu.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który umożliwi doktorantom ponowne ubieganie się o zapomogi w trudnych sytuacjach życiowych. Nowe przepisy mają wejść w życie 14 dni po publikacji w Dzienniku Ustaw. Zapomogi nie obciążą budżetu państwa.

Wolny Związek Zawodowy „Forum-Oświata” wraz z NSZZ „Solidarność” wzywa prezydenta Karola Nawrockiego do zawetowania ustawy reformującej polskie prawo oświatowe. Związki zawodowe ostrzegają, że reforma edukacji „Kompas Jutra” może doprowadzić do destabilizacji systemu szkolnictwa i przeciążenia nauczycieli.

Coraz mniej uczniów uczęszcza na lekcje religii w polskich szkołach – szczególnie w szkołach ponadpodstawowych. Najnowsze dane pokazują znaczące różnice między miastami, a nowe regulacje wprowadzone od września 2024 roku dodatkowo zmieniają organizację zajęć. Spadek zainteresowania katechezą staje się trwałym trendem, który wymaga refleksji zarówno od nauczycieli, jak i rodziców.

Demografia Polski może pogrążyć rynek pracy. Trzeba aktywować zawodowo dostępne rezerwy czyli najmłodsze osoby w wieku 18-24 lat, starszych pracowników w wieku 50-64 lat i kobiety w wieku produkcyjnym. Jakie są na to sposoby?

Każdej jesieni polscy uczniowie i ich rodzice stają wobec zderzenia z systemem edukacji, który nie nadąża za współczesnością i potrzebami młodych ludzi. Po wakacyjnej przerwie, pełnej planów i nadziei, że „w tym roku będzie inaczej”, wielu z nich już w pierwszych tygodniach nauki doświadcza rozczarowania, frustracji i poczucia bezsilności. Za tymi emocjami nie kryje się lenistwo ani brak ambicji, lecz narastające od lat zjawisko przeciążenia psychicznego uczniów, które staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań społecznych w Polsce. Dobrostan psychiczny dzieci i młodzieży to dziś nie tylko temat kampanii społecznych, lecz kluczowy wskaźnik jakości całego systemu edukacyjnego.

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie przepisy, które znacząco zmienią zasady tworzenia i zatwierdzania arkuszy organizacyjnych w szkołach oraz przedszkolach. MEN zapowiada uproszczenia dla kuratoriów oraz nowe obowiązki dla organów prowadzących. Największą zmianą dla szkół będzie także wprowadzenie „edukacji zdrowotnej” zamiast dotychczasowego WDŻ.

Mamy poważne problemy demograficzne. W 2035 r. na polskim rynku pracy może brakować nawet 2,1 mln pracowników. Co roku ubywa od 150 do 200 tys. pracowników. Polska coraz bardziej zależna od imigracji zarobkowej. Co z nowymi przepisami o zatrudnianiu cudzoziemców i nowelizacją ustawy o PIP?

Sejmowa Komisja Edukacji i Nauki poparła projekt nowelizacji Karty Nauczyciela, który przywraca prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, jeśli nauczyciel był gotowy je przeprowadzić. Przyjęto również poprawkę nadającą przepisom moc wsteczną – od 1 września 2025 r. Nowe regulacje mają rozwiązać problemy, jakie pojawiły się po tzw. dużej nowelizacji Karty obowiązującej od roku szkolnego 2025/2026.

Wiceminister edukacji Henryk Kiepura poinformował, że Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje umożliwić gminom wykorzystanie infrastruktury szkół, które wyludniają się z powodu niżu demograficznego, na potrzeby lokalnych społeczności. Jak wyjaśnił, budynki oświatowe mogą zostać przeznaczone m.in. na wsparcie rodziców wracających na rynek pracy, a także na działania skierowane do seniorów czy rozwijanie różnych form aktywności obywatelskiej.

Minister edukacji Barbara Nowacka podkreśliła podczas Okrągłego Stołu Uczniowskiego we Wrocławiu, że edukacja obywatelska stała się jednym z największych osiągnięć polskiej szkoły. MEN zapowiada także powołanie rzecznika praw uczniowskich na poziomie krajowym i wojewódzkim.

Sejm przyjął nowelizację ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, przygotowaną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) w ramach pakietu deregulacyjnego. Nowe przepisy mają umożliwić uczelniom bardziej elastyczne gospodarowanie środkami przeznaczonymi na świadczenia dla studentów. Teraz ustawą zajmie się teraz Senat.

Osoby korzystające z aplikacji mObywatel mogą zapisywać się na bezpłatne szkolenia obronne organizowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Program obejmuje naukę reagowania w sytuacjach kryzysowych, udzielania pierwszej pomocy i podstaw cyberbezpieczeństwa. To wspólna inicjatywa MON i Ministerstwa Cyfryzacji, mająca zwiększyć praktyczne umiejętności i świadomość bezpieczeństwa wśród obywateli.

W Sejmie odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, stanowiącego fundament Reformy26 „Kompas Jutra”. To największa od lat zmiana w systemie edukacji, której celem jest dostosowanie nauczania do wyzwań XXI wieku. Reforma, opracowana przez zespół ekspertów i nauczycieli praktyków pod kierunkiem Instytutu Badań Edukacyjnych, ma wprowadzić nowoczesną podstawę programową, nauczanie modułowe oraz aktywne metody uczenia się oparte na doświadczeniu.

Szkoła prywatna czy państwowa - co jest lepsze dla dziecka? Obecnie aż 11,6 proc. szkół to szkoły prywatne, a jeszcze niedawno szkoła niepubliczna była luksusem. Obecnie co szóste dziecko uczęszcza do niepublicznej placówki.

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłasza nowy program, który ma odmienić sposób, w jaki uczniowie poznają kulturę i naukę. Na realizację projektu „Wyjście z klasą” resort przeznacza ponad 110 milionów złotych. Dzięki temu szkoły z całej Polski będą mogły organizować wyjścia do teatrów, muzeów i instytucji naukowych, a uczniowie zyskają szansę na naukę poprzez doświadczenie. Nabór wniosków rozpocznie się już 27 października.

Mimo rosnących niedoborów kadrowych wielu przedsiębiorców wciąż nie sięga po tzw. ukryte zasoby rynku pracy – osoby starsze, kobiety opiekujące się bliskimi, młodych, cudzoziemców czy osoby z niepełnosprawnościami. O przyczynach tego zjawiska, barierach i potencjale, który może wzmocnić konkurencyjność polskich firm, opowiada Maja Dobrzyńska z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

O innowacyjnym centrum ekologii Punkt Zwrotnym, o tym, jak nauka dbania o środowisko może być zabawą i dlaczego edukacja ekologiczna najmłodszych jest kluczowa rozmawiamy z Małgorzatą Żmijską, Prezeską Fundacji Mamy Projekt.

Pierwsze na świecie ministerstwo oświaty powstało w Polsce. Projekt "Komissyi nad edukacją młodzi szlacheckiej dozór mającej" wyprzedzał o wiele lat rozwiązania innych państw w przedmiocie edukacji. Dziś Dzień Edukacji Narodowej obchodzimy w rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej w 1773 r. Przed 1982 r. był to Dzień Nauczyciela.

Co roku wyraźnie przybywa chętnych do uczenia się języka polskiego jako obcego. Dane Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego wskazują, że w 2016 roku certyfikat zdawało 1111 osób, podczas gdy w 2024 było to już 21781 osób. Najczęściej to Ukraińcy, Białorusini, Hindusi, Turcy, Azerowie, Uzbecy, Kazachowie, ale nie tylko. Polska przyciąga coraz więcej studentów, pracowników czy uchodźców, a znajomość języka jest kluczem do ich integracji ze społeczeństwem. Język polski może natomiast sprawiać cudzoziemcom problemy związane z użyciem końcówek, wymową czy ortografią. Nauka polskiego może jednak przebiegać szybciej i skuteczniej dzięki nowatorskiej metodzie, która łączy elementy neurodydaktyki, lingwistyki oraz psychologii uczenia się.

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, prorektorką ds. rozwoju i współpracy z otoczeniem, prezeską Fundacji Rozwoju Akademii Leona Koźmińskiego, o roli uczelni wyższych w kształtowaniu kadr przyszłości i innowacyjnym rozwiązaniu w budowaniu trwałego partnerstwa nauki z biznesem.

Wyobraźmy sobie ucznia, który w świecie przesyconym bodźcami cyfrowymi i nieustanną presją próbuje odnaleźć własną ścieżkę rozwoju. Jego edukacja coraz rzadziej przypomina tradycyjny model z podręcznikiem, tablicą i lekcją w 20-osobowej klasie, gdzie uwaga nauczyciela siłą rzeczy rozprasza się na wielu uczniów. W efekcie część z nich gubi wątek, a braki nadrabia na korepetycjach, które nierzadko pochłaniają nawet kilkanaście procent domowych budżetów. Nic więc dziwnego, że coraz więcej rodzin ma poczucie, iż szkoła sprowadza się do formalności, a faktyczna nauka odbywa się poza nią. Dlatego tak szybko rośnie znaczenie nowych modeli kształcenia. Edukacja coraz częściej odchodzi od dominacji tradycyjnych lekcji grupowych na żywo, zastępując je elastyczną nauką online - we własnym tempie i z większym naciskiem na ocenianie kształtujące zamiast podsumowującego. Taki model wymaga od uczniów większej samodyscypliny, planowania i odporności psychicznej. To jednak nie słabość, lecz przewaga - bo właśnie te umiejętności OECD w „Learning Compass 2030” oraz UNESCO w raporcie „Futures of Education” wskazują jako kluczowe kompetencje XXI wieku.Właśnie dlatego jednym z najcenniejszych zasobów, jakie można zaoferować młodemu człowiekowi, nie jest kolejna platforma czy aplikacja, lecz człowiek - mentor. To on potrafi dostrzec mocne strony ucznia, wesprzeć go w chwilach kryzysu i zainspirować do sięgania wyżej, niż sam miałby odwagę.