Umowa zlecenia, Umowa o dzieło

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który ma na celu objęcie składkami ZUS obowiązkowo wszystkich umów zlecenia, umów o dzieło i innych umów cywilnoprawnych. Wyjątkami będą umowy wykonywane przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, do ukończenia 26 lat. Nie ma jeszcze oficjalnych informacji od kiedy miałyby nastąpić te zmiany. Ile stracą zleceniobiorcy i zleceniodawcy?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje się do wdrożenia oskładkowania umów zlecenia i umów o dzieło. Wiceminister Sebastian Gajewski poinformował, że decyzja w sprawie terminu wdrożenia reformy jeszcze nie zapadła. Na pewno nie nastąpi to od 1 stycznia 2025 r., może to być 1 stycznia 2026 r. czy 1 stycznia 2027 r.

To będzie istotna dla wielu osób zmiana kodeksu pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce dodać do kodeksu pracy nowy przepis, zgodnie z którym do stażu pracy będzie się liczyły m.in. okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia i prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej. Projekt nowelizacji ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i wpłynąć do Sejmu w III kwartale 2024 r. 

Oskładkowanie umów o dzieło - MRPiPS ma już gotowy projekt nowelizacji dwóch ustaw. Po wprowadzeniu zmian dochody freelancerów obniżą się o ⅓. Będzie też mniej osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Jak pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych wpłynie na biznes i rynek pracy w Polsce?

1 lipca 2024 r. zmieni się minimalna stawka godzinowa należna za każdą godzinę wykonywania zlecenia. Ustalając wynagrodzenie za zlecenie wyrażone w stawce godzinowej należy pamiętać, aby nie było niższe od stawki minimalnej.

Ile jest umów o dzieło? ZUS przekazał dane z rejestru umów. Wynika z nich, że w latach 2021–2023 do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych trafiło ponad 3,5 mln formularzy RUD, na których zgłoszono ponad 5 mln umów o dzieło. Z danych ZUS wynika też, że liczba unikalnych wykonawców umów o dzieło w poszczególnych latach nieznacznie rosła.

Jak zapanować nad zajęciem komorniczym w 2024 r.? Dłużnik ma swoje prawa, a komornik nie może zabrać wszystkiego. Należność z tytułu umowy zlecenia może stanowić jedyne źródło dochodu zleceniobiorcy, ale może też mieć charakter jednorazowego zastrzyku gotówki. Ile może z tego zabrać komornik? Wszystko, chyba że zleceniobiorca zacznie działać. Sprawdź swoje prawa.

W polskich przepisach jest określona wysokość minimalnej stawki godzinowej płaconej zleceniobiorcom lub innym osobom fizycznym świadczącym usługi przedsiębiorcom albo innym jednostkom organizacyjnym. Stawka ta jest waloryzowana każdego roku. Jaka najniższa dopuszczalna prawem stawka godzinowa obowiązuje w 2024 roku? W sytuacji, gdy minimalna stawka godzinowa nie jest płacona, to zleceniodawca może zapłacić od 1000 zł a nawet 30.000 zł kary.

W powszechnym przekonaniu prawa i obowiązki z zakresu bhp dotyczą jedynie pracowników. Tak jednak nie jest. Jeśli praca jest wykonywania na innej podstawie, ale w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, to pracodawcę również obciążają określone obowiązki. Po spełnieniu określonych warunków może jednak uwolnić się od dodatkowych kosztów. Musi to jednak zrobić już na etapie zawierania umowy.

Uwaga: trwają kontrole ZUS co do umów o dzieło. ZUS ewidencjonuje takie umowy. Dlaczego? Ponieważ ZUS jak i PIP chcą przeciwdziałać zatrudnianiu w formie cywilnoprawnej (zlecenie czy dzieło) w miejsce umów o pracę. Na płatnikach składek ciąży obowiązek zgłaszania do ZUS umów o dzieło zawieranych od 1 stycznia 2021 r. Od momentu zawarcia umowy o dzieło masz 7 dni na poinformowanie o tym fakcie ZUS.

ZUS informuje, że w 2023 r. złożono do ZUS-u więcej formularzy RUD niż rok wcześniej, ale odnotowano nieznaczny spadek zawieranych umów o dzieło zarówno w stosunku do 2022 r. jak i 2021 r.

Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Jest to omijanie prawa, stąd też sądy mogą nawet ustalić, że jeżeli między zleceniobiorcą a zleceniodawcą było zawartych kilka umów zlecenia, a w istocie była to praca w rozumieniu Kodeksu pracy, to pierwsza z tych umów zlecenia będzie w istocie umową na okres próbny, a następne na czas określony i nieokreślony - w zależności od okresu ich trwania.

Ministra Pracy i Polityki Społecznej podała 18 marca 2024 r. na platformie X, że trwają prace nad finalizacją ustawy, która pozwoli do stażu pracy zaliczać czas przepracowany na podstawie umów cywilnoprawnych lub jako jednoosobowa działalność gospodarcza. Zdaniem ministry, taka zmiana ma stanowić docenienie pracy osób zatrudnionych w ten sposób. Pytanie brzmi, czy aby na pewno jest to najlepszy środek do docenienia pracy tych osób? Czy może jedynie doraźne rozwiązanie, które raczej utrwala, a nie naprawia systemowe problemy, które trapią polski rynek pracy?

Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nie tylko pracownikom, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Na tej podstawie możliwe jest kierowanie zleceniobiorców na badania lekarskie.

Wynagrodzenie zleceniobiorcy podlega ochronie przed egzekucją komorniczą podobnie jak wynagrodzenie pracownika. Przepisy Kodeksu pracy regulujące granice potrąceń i kwoty wolne stosuje się także do wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia. Jakie warunki należy spełnić, żeby komornik zostawił środki niezbędne do egzystencji?

Co odróżnia umowę o dzieło od umowy zlecenia bądź umowy o świadczenie usług? Czy decydujące znaczenie ma nazwa umowy? Czy umowę o dzieło trzeba zgłaszać do ZUS i opłacać od niej składki na ubezpieczenie społeczne? Kiedy ZUS może zakwestionować umowę o dzieło?

Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) uznała, że spółka prawidłowo potrącała podatek PIT od wynagrodzeń wypłaconych na podstawie umów o dzieło, gdyż umowy nie stanowiły części działalności gospodarczej odbiorców wynagrodzenia, lecz były traktowane jako indywidualne usługi.

Krajowa Informacja Skarbowa w swojej interpretacji wyjaśniła, że świadczenia wypłacane opiekunom za podróże i pobyty zagraniczne mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym do określonej kwoty dziennie.

W pierwszym półroczu 2023 r. przekazano do ZUS 610,4 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono 850,7 tys. umów o dzieło. To nieco więcej niż w analogicznych okresach w latach 2021-2022. Nie zmieniła się charakterystyka podmiotów, które zgłaszają umowy o dzieło, oraz ich wykonawców.

W pierwszy półroczu 2023 r. – stanowili oni 52,81 proc. wykonawców. Co czwarty wykonawca umowy o dzieło to osoba w wieku 30-39 lat – 56,2 tys. Prawie 2 tys. umów podpisali wykonawcy w wieku 80 i więcej lat. Umowy o dzieło zawierane są najczęściej na jeden oraz osiem dni. 

Przez pierwsze 6 miesięcy 2023 roku zgłoszono 850,7 tys. umów o dzieło, to nieco więcej niż w analogicznym okresie w latach 2021-2022 - wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Umowy o dzieło częściej były zawierane z mężczyznami i osobami w wieku 30-39 lat.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) potwierdził, że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych oraz odprowadza zaliczki na ten podatek za osoby, z którymi zawarte zostały umowy cywilnoprawne (zlecenia). GOPS dokonuje wypłat na rzecz podatnika.

W najnowszej interpretacji indywidualnej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyjaśnia obowiązki płatnika związane z wypłatą nagród w ramach programu poleceń. W skrócie, jeśli nagrody są wypłacane osobom polecającym, stanowią one dla nich przychód podlegający opodatkowaniu. Jednak, w zależności od statusu osoby polecającej, obowiązki płatnika mogą się różnić.

Jak poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski, osoby mające mniej niż 26 lat wykonujące umowy zlecenia mają obowiązek pilnie poinformować zleceniodawcę o utracie statusu studenta. Utrata statusu studenta może wynikać ze skreślenia z listy studentów albo obrony pracy. Uwaga! Hologram na legitymacji studenckiej nie świadczy o statusie studenta.