REKLAMA

Dziennik Ustaw - rok 2009 nr 140 poz. 1145

Tekst pierwotny

Na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1) wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, zwanych dalej „świadczeniami gwarantowanymi”;

2) poziom finansowania przejazdu środkami transportu sanitarnego w przypadkach niewymienionych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej dalej „ustawą”.

§ 2.

Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) dostęp – zapewnienie realizacji świadczeń gwarantowanych w innym miejscu udzielania świadczeń lub lokalizacji niż ta, w której świadczenia te są udzielane;

2) gabinet, zakład rehabilitacji lub fizjoterapii – pomieszczenie, w którym są udzielane świadczenia gwarantowane w warunkach ambulatoryjnych;

3) lekarz specjalista – lekarza, który posiada specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny;

4) lekarz w trakcie specjalizacji – lekarza, który ukończył co najmniej drugi rok specjalizacji, a w przypadku lekarza realizującego świadczenia gwarantowane w oddziale stacjonarnym – lekarza, który rozpoczął specjalizację;

5) lokalizacja – budynek lub zespół budynków oznaczonych tym samym adresem, w których jest zlokalizowane miejsce udzielania świadczeń gwarantowanych;

6) porada lekarska rehabilitacyjna – świadczenie gwarantowane udzielane w warunkach ambulatoryjnych lub domowych przez lekarza ze specjalizacją I stopnia lub lekarza specjalistę, lub lekarza w trakcie specjalizacji;

7) zabieg fizjoterapeutyczny – świadczenie gwarantowane udzielane w cyklach odpowiadających potrzebom zdrowotnym świadczeniobiorcy objętego leczeniem rehabilitacyjnym lub fizjoterapeutycznym.

§ 3.

1. Wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Świadczenia gwarantowane są udzielane zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, z wykorzystaniem metod diagnostyczno-terapeutycznych innych niż stosowane w medycynie niekonwencjonalnej, ludowej lub orientalnej.

§ 4.

Świadczenia gwarantowane są realizowane w warunkach:

1) ambulatoryjnych, które obejmują:

a) lekarską ambulatoryjną opiekę rehabilitacyjną, realizowaną przez poradę lekarską rehabilitacyjną,

b) fizjoterapię ambulatoryjną realizowaną przez:

– wizytę fizjoterapeutyczną,

– zabieg fizjoterapeutyczny;

2) domowych, które obejmują:

a) poradę lekarską rehabilitacyjną,

b) fizjoterapię domową realizowaną przez:

– wizytę fizjoterapeutyczną,

– zabieg fizjoterapeutyczny;

3) ośrodka lub oddziału dziennego, które obejmują:

a) rehabilitację ogólnoustrojową,

b) rehabilitację dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego,

c) rehabilitację słuchu i mowy,

d) rehabilitację wzroku,

e) rehabilitację kardiologiczną,

f) rehabilitację pulmonologiczną z wykorzystaniem metod subterraneoterapii;

4) stacjonarnych, które obejmują:

a) rehabilitację ogólnoustrojową,

b) rehabilitację neurologiczną,

c) rehabilitację pulmonologiczną,

d) rehabilitację kardiologiczną.

§ 5.

1. Porada lekarska rehabilitacyjna, o której mowa w § 4 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. a, udzielana dorosłym i dzieciom, obejmuje:

1) ogólną ocenę stanu zdrowia – badanie lekarskie;

2) skierowanie na konsultację i badania dodatkowe;

3) określenie zakresu ruchu w stawach;

4) test czynnościowy;

5) ocenę aktywności ruchowej;

6) ocenę czucia powierzchownego i głębokiego;

7) ocenę odruchów ścięgnisto-okostnowych;

8) pomiar długości kończyn i obwodów;

9) ocenę chodu i lokomocji;

10) ocenę samoobsługi i samodzielności;

11) ocenę deformacji i zniekształceń;

12) punkcje lecznicze i iniekcje dostawowe;

13) zlecenie na wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi i środkami pomocniczymi oraz inne zlecenia i wnioski;

14) zaplanowanie postępowania rehabilitacyjnego (ustalenie programu usprawnienia leczniczego);

15) skierowanie na fizjoterapię i leczenie uzdrowiskowe;

16) końcową ocenę procesu usprawniania.

2. Porada lekarska rehabilitacyjna, o której mowa w § 4 pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. a, udzielana noworodkom i niemowlętom obejmuje czynności wymienione w ust. 1 oraz:

1) ocenę rozwoju psychoruchowego;

2) ocenę rozwoju neurofizjologicznego;

3) pomiary antropometryczne;

4) ocenę deformacji, cech dyzmorfii i ograniczeń zakresu ruchu w stawach kończyn górnych i dolnych;

5) ocenę percepcji wzrokowej i słuchowej oraz kontaktu emocjonalnego z otoczeniem.

3. Wizyta fizjoterapeutyczna, o której mowa w § 4 pkt 1 lit. b tiret pierwsze i pkt 2 lit. b tiret pierwsze, obejmuje:

1) zaplanowanie postępowania fizjoterapeutycznego stanowiącego integralną część fizjoterapii, które realizuje cel skierowania na rehabilitację i jest zgodne z tym skierowaniem;

2) ocenę i opis stanu funkcjonalnego świadczeniobiorcy przed rozpoczęciem rehabilitacji lub fizjoterapii;

3) badanie czynnościowe narządu ruchu lub inne badanie konieczne do ustalenia planu rehabilitacji;

4) końcową ocenę i opis stanu funkcjonalnego świadczeniobiorcy po zakończeniu rehabilitacji lub fizjoterapii;

5) udzielenie świadczeniobiorcy zaleceń co do dalszego postępowania rehabilitacyjnego.

§ 6.

1. Świadczenia gwarantowane, o których mowa w § 4 pkt 2, są udzielane świadczeniobiorcom, którzy ze względu na brak możliwości samodzielnego poruszania się nie mogą dotrzeć do świadczeniodawców udzielających świadczeń gwarantowanych, o których mowa w § 4 pkt 1, a wymagają rehabilitacji lub fizjoterapii.

2. Zabieg fizjoterapeutyczny, o którym mowa w § 4 pkt 2 lit. b tiret drugie, jest udzielany świadczeniobiorcom z zaburzeniami funkcji motorycznych spowodowanymi:

1) ogniskowymi uszkodzeniami mózgu (stanami po zatorach mózgowych, udarach krwotocznych mózgu, urazach) – przez okres do 12 miesięcy od dnia powstania ogniskowego uszkodzenia mózgu;

2) ciężkimi uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego odpowiadającymi 5. stopniowi skali oceny stopnia inwalidztwa, zwanej dalej „skalą opartą na skali Rankina”; warunku otrzymania 5. stopnia skali opartej na skali Rankina nie stosuje się do dzieci do ukończenia 18. roku życia;

3) uszkodzeniem rdzenia kręgowego – przez okres do 12 miesięcy od dnia powstania uszkodzenia rdzenia kręgowego;

4) chorobami przewlekle postępującymi, w szczególności: miopatiami, chorobą Parkinsona, zapaleniem wielomięśniowym, rdzeniowym zanikiem mięśni, guzami mózgu, procesami demielinizacyjnymi, kolagenozami, przewlekłymi zespołami pozapiramidowymi, reumatoidalnym zapaleniem stawów;

5) chorobami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych lub kolanowych, po zabiegach endoprotezo-plastyki stawu przez okres do 6 miesięcy od dnia wykonania operacji;

6) urazami kończyn dolnych – przez okres do 6 miesięcy od dnia powstania urazu;

7) osobom w stanie wegetatywnym lub apalicznym.

3. Skalę opartą na skali Rankina określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 7.

Świadczenia gwarantowane, o których mowa w § 4 pkt 3, są udzielane świadczeniobiorcom, których stan zdrowia nie pozwala na rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, a którzy nie wymagają całodobowego nadzoru medycznego.

§ 8.

1. Świadczenia gwarantowane, o których mowa w § 4 pkt 4, są udzielane świadczeniobiorcom, którzy ze względu na kontynuację leczenia wymagają stosowania kompleksowych świadczeń rehabilitacyjnych oraz całodobowego nadzoru pielęgniarskiego.

2. Kwalifikację świadczeniobiorcy do rehabilitacji neurologicznej, o której mowa w § 4 pkt 4 lit. b, przeprowadza się na podstawie oceny stanu świadczeniobiorcy, oceny dysfunkcji układu nerwowego i oceny stopnia inwalidztwa dokonanej za pomocą skali opartej na skali Rankina; oceny według skali opartej na skali Rankina nie stosuje się do kwalifikacji dzieci do ukończenia 18. roku życia.

§ 9.

1. W zakresie koniecznym do wykonania świadczeń gwarantowanych świadczeniodawca zapewnia świadczeniobiorcy nieodpłatnie:

1) badania diagnostyczne;

2) leki i wyroby medyczne oraz środki pomocnicze.

2. Przejazd środkami transportu sanitarnego w przypadkach niewymienionych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy jest finansowany w 40 % ze środków publicznych w przypadku:

1) chorób krwi i narządów krwiotwórczych,

2) chorób nowotworowych,

3) chorób oczu,

4) chorób przemiany materii,

5) chorób psychicznych i zaburzeń zachowania,

6) chorób skóry i tkanki podskórnej.

7) chorób układu krążenia,

8) chorób układu moczowo-płciowego,

9) chorób układu nerwowego,

10) chorób układu oddechowego,

11) chorób układu ruchu,

12) chorób układu trawiennego,

13) chorób układu wydzielania wewnętrznego,

14) chorób zakaźnych i pasożytniczych,

15) urazów i zatruć,

16) wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych

– gdy ze zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego wynika, że świadczeniobiorca jest zdolny do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale wymaga przy korzystaniu ze środków transportu publicznego pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych.

§ 10.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 31 sierpnia 2009 r.

Minister Zdrowia: E. Kopacz

¹⁾ Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej – zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 216, poz. 1607).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918 i Nr 118, poz. 989.

Załącznik 1. [WYKAZ ORAZ WARUNKI REALIZACJI ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI LECZNICZEJ]

Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 30 sierpnia 2009 r. (poz. 1145)

Załącznik nr 1

WYKAZ ORAZ WARUNKI REALIZACJI ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI LECZNICZEJ

1	2	3
Lp.	Nazwa świadczenia gwarantowanego	Warunki realizacji świadczeń gwarantowanych
		Warunki lokalowe wspólne:
		1) przy wejściu do obiektu znajdują się dojazdy oraz dojścia dla świadczeniobiorców niepełnosprawnych ruchowo;
1.	realizowane w warunkach ambulatoryjnych:	2) w węzłach sanitarnych dla świadczeniobiorców znajdują się poręcze i uchwyty;
1.	realizowane w warunkach ambulatoryjnych:	3) w obiekcie znajduje się co najmniej jedno pomieszczenie higieniczno-sanitarne dla świadczeniobiorców, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo;
		4) w budynkach wielokondygnacyjnych znajduje się dźwig lub inne urządzenie techniczne (z wyjątkiem schodołazów), umożliwiające wjazd świadczeniobiorcom niepełnosprawnym ruchowo, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich.
	a) lekarska ambulatoryjna opieka rehabilitacyjna:	1. Wymagania dotyczące personelu:
	a) lekarska ambulatoryjna opieka rehabilitacyjna:	1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub
		rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
		2) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu, lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub
		3) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
	porada lekarska rehabilitacyjna	4) lekarz specjalista chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej, lub ortopedii i traumatologii, lub ortopedii i traumatologii narządu ruchu, lub lekarz specjalista reumatologii
		- udziela świadczeń w wymiarze co najmniej ¼ etatu przeliczeniowego (równoważnik ¼ etatu przeliczeniowego).
		2. Inne warunki:
		Skierowanie do poradni rehabilitacyjnej jest wystawiane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

		3. Czas pracy poradni: Poradnia jest czynna co najmniej 2 dni w tygodniu, w tym co najmniej jeden dzień w godzinach13⁰⁰ -18⁰⁰.
		Zasady udzielania:
		1) w cyklu terapeutycznym do 10 dni zabiegowych jednemu świadczeniobiorcy przysługuje nie więcej niż 5 zabiegów dziennie;
	b) fizjoterapia ambulatoryjna:	2) usprawnianie dzieci z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego do ukończenia 18. roku życia w formie ambulatoryjnej (w gabinecie, zakładzie rehabilitacji lub fizjoterapii) może odbywać się na podstawie jednego w roku kalendarzowym skierowania z poradni specjalistycznej, w którym zlecony cykl terapeutyczny nie może przekroczyć 120 dni zabiegowych i co najmniej 5 zabiegów dziennie;
		3) świadczenia udzielane w fizjoterapii ambulatoryjnej muszą odbywać się pod nadzorem co najmniej magistra fizjoterapii, z wyjątkiem masażu.
	- wizyta fizjoterapeutyczna	Wymagania dotyczące personelu: osoba, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie fizjoterapii na zasadach określonych w przepisach w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia lub uzyskała tytuł specjalisty rehabilitacji ruchowej II stopnia, zwana dalej „specjalista w dziedzinie fizjoterapii”.
	- zabieg fizjoterapeutyczny:	Wymagania dotyczące personelu: 1.1. Zabieg fizjoterapeutyczny: osoba, która: a) rozpoczęła po dniu 31 grudnia 1997 r. studia wyższe na kierunku fizjoterapia, zgodnie ze standardami kształcenia określonymi w odrębnych przepisach, i uzyskała tytuł licencjata lub magistra na tym kierunku,
	kinezyterapia
	indywidualna praca z świadczeniobiorcą (w szczególności: ćwiczenia bierne, czynno-bierne, ćwiczenia według metod neurofizjologicznych, metody reedukacji nerwowo-mięśniowej, ćwiczenia specjalne, mobilizacje i manipulacje) - nie mniej niż 30 minut; możliwość rozliczenia nie więcej niż 2 razy dziennie
		b) rozpoczęła przed dniem 1 stycznia 1998 r. studia wyższe na kierunku rehabilitacja ruchowa i uzyskała tytuł magistra na tym kierunku,
		c) rozpoczęła przed dniem 1 stycznia 1998 r. studia wyższe w Akademii Wychowania Fizycznego i uzyskała tytuł magistra oraz ukończyła specjalizację I lub II stopnia w dziedzinie rehabilitacji ruchowej,
	ćwiczenia wspomagane - czas trwania zabiegu - minimum 15 minut	d) rozpoczęła przed dniem 1 stycznia 1980 r. studia wyższe na kierunku wychowanie fizyczne i uzyskała tytuł magistra na tym kierunku oraz ukończyła w ramach studiów dwuletnią specjalizację z zakresu gimnastyki leczniczej lub rehabilitacji ruchowej, potwierdzoną legitymacją instruktora rehabilitacji ruchowej lub gimnastyki leczniczej,
	pionizacja
	ćwiczenia czynne w odciążeniu i czynne w odciążeniu z oporem - czas trwania zabiegu - minimum 15 minut	e) rozpoczęła przed dniem 1 stycznia 1980 r. studia wyższe na kierunku wychowanie fizyczne i uzyskała tytuł magistra na tym kierunku oraz ukończyła trzymiesięczny kurs specjalizacyjny z rehabilitacji,
	ćwiczenia czynne wolne i czynne z oporem - czas trwania zabiegu - minimum 15 minut	f) ukończyła szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły

	ćwiczenia izometryczne – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	publicznej i uzyskała tytuł zawodowy technik fizjoterapii
		– zwana dalej „osobą prowadzącą fizjoterapię”.
		1.2. Personel realizujący zabiegi masażu:
		1) osoba prowadząca fizjoterapię;
	nauka czynności lokomocji – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	2) osoba, która uzyskała dyplom technika masażysty po ukończeniu technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, zwana dalej „masażystą”.
	wyciągi
	inne formy usprawniania (kinezyterapia) – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut
	ćwiczenia grupowe ogólnousprawniające (nie więcej niż 10 świadczeniobiorców na 1 terapeutę)	1.3. Personel realizujący zabiegi krioterapii ogólnoustrojowej:
		1) lekarz oraz
	masaż	2) magister fizjoterapii.
	masaż suchy – częściowy –minimum 20 minut na jednego świadczeniobiorcę, w tym minimum 15 minut czynnego masażu	2. Wyposażenie w gabinecie, zakładzie rehabilitacji lub fizjoterapii:
		1) wyposażenie do zabiegów kinezyterapeutycznych wymagane w miejscu udzielania świadczeń:
		a) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne,
	masaż limfatyczny ręczny – leczniczy	b) rotory do ćwiczeń kończyn górnych i kończyn dolnych,
	masaż limfatyczny ręczny – leczniczy	c) UGUL lub inny system spełniający jego rolę,
	masaż limfatyczny mechaniczny – leczniczy	d) stół lub tablica do ćwiczeń manualnych ręki;
	masaż podwodny – hydropowietrzny	2) wyposażenie do zabiegów fizykoterapeutycznych wymagane w miejscu udzielania świadczeń:
	masaż podwodny miejscowy	a) zestaw do elektroterapii z osprzętem,
	masaż podwodny miejscowy	b) lampa IR lub IR/UV,
	masaż podwodny całkowity	c) zestaw do magnetoterapii,
	masaż podwodny całkowity	d) zestaw do ultradźwięków,
	masaż mechaniczny	e) zestaw do biostymulacji laserowej.
	elektrolecznictwo	e) zestaw do biostymulacji laserowej.
	galwanizacja	3. Wymagany zakres wykonywanych zabiegów:
	jonoforeza	1) fizykoterapeutycznych
	kąpiel czterokomorowa	a) elektroterapia,
	kąpiel elektryczna – wodna całkowita	b) światłolecznictwo,
	kąpiel elektryczna – wodna całkowita	c) leczenie zmiennym polem elektromagnetycznym i magnetycznym,
	elektrostymulacja	d) ultradźwięki,
	tonoliza	e) laseroterapia;
	prądy diadynamiczne	e) laseroterapia;

	prądy interferencyjne	2) kinezyterapeutycznych:
	prądy TENS	a) ćwiczenia bierne, czynno-bierne, wspomagane, pionizacja – prowadzone indywidualnie przez osobę prowadzącą fizjoterapię,
	prądy TRAEBERTA
	prądy KOTSA	b) ćwiczenia różne: czynne w odciążeniu, czynne w odciążeniu z oporem, czynne wolne, czynne z oporem, izometryczne,
	ultradźwięki miejscowe	c) nauka czynności lokomocyjnych,
	ultrafonoforeza	d) zabiegi z użyciem wyciągów.
	leczenie polem elektromagnetycznym	4. Wymagane warunki dotyczące pomieszczeń:
	impulsowe pole elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości	1) zabiegi światłolecznictwa i elektrolecznictwa powinny być udzielane w osobnych pomieszczeniach (boksach), posiadających ściany o wysokości co najmniej 2,0 m, umożliwiających stosowanie wspólnej wentylacji mechanicznej;
	diatermia krótkofalowa, mikrofala	2) diatermie krótkofalowe i mikrofalowe powinny być instalowane w oddzielnych pomieszczeniach (boksach), odpowiednio zabezpieczonych przed szkodliwym oddziaływaniem promieniowania elektromagnetycznego na otoczenie.
	impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości
	światłolecznictwo i ciepłolecznictwo	5. Wymagane wyposażenie do zabiegu krioterapii ogólnoustrojowej w lokalizacji:
	naświetlanie promieniami IR, UV – miejscowe	1) wieloosobowa komora kriogeniczna niskotemperaturowa, zakres uzyskiwanych temperatur od –120 °C do –150 °C, z możliwością obserwacji świadczeniobiorcy w trakcie zabiegu; 2) gabinet wyposażony w zestaw do udzielania pierwszej pomocy;
	laseroterapia – skaner
	laseroterapia punktowa	3) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne, w miejscu udzielania świadczenia;
	okłady parafinowe
	hydroterapia	4) cykloergometr – nie mniej niż 2 stanowiska. Jednemu świadczeniobiorcy przysługuje do 20 zabiegów w kriokomorze w ciągu roku kalendarzowego.
	kąpiel wirowa kończyn
	inne kąpiele – wirowa w tanku	6. Wymagane wyposażenie, o ile dane świadczenie jest realizowane w miejscu:
	natrysk biczowy, szkocki, stały płaszczowy, inne natryski	1) wanny do masażu wirowego kończyn górnych i kończyn dolnych;
	natrysk biczowy, szkocki, stały płaszczowy, inne natryski	2) zestaw do kriostymulacji parami azotu;
	krioterapia	3) urządzenie wytwarzające impulsowe pole elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości.
	krioterapia – zabieg w kriokomorze; jednemu swiadczentobiorcy przysługuje do 20 zabiegów w kriokomorze w ciągu roku kalendarzowego	7. Inne warunki. Skierowanie na fizjoterapię w warunkach ambulatoryjnych wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, z zastrzeżeniem, że w przypadku stwierdzenia u świadczeniobiorcy wady postawy kwalifikującej się do rehabilitacji leczniczej lub dysfunkcji narządu ruchu, której przyczyną są wady postawy, skierowanie na zabiegi wystawia lekarz specjalista rehabilitacji ogólnej lub rehabilitacji medycznej, lub rehabilitacji w chorobach narządu ruchu, lub chirurgii ortopedycznej, lub chirurgii urazowo-ortopedycznej, lub ortopedii i traumatologii, lub ortopedii i traumatologii narządu ruchu, lub lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej, lub ortopedii i traumatologii lub
	krioterapia – miejscowa (pary azotu)
	Balneoterapia
	okłady z borowiny – ogólne
	okłady z borowiny – miejscowe

	kąpiel borowinowa, solankowa, kwasowęglowa, siarczkowo-siarkowodorowa, w suchym CO2	rehabilitacji narządu ruchu, lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub ortopedii i traumatologii narządu ruchu.
	zabieg fizykoterapeutyczny	Świadczeniobiorca powinien zarejestrować skierowanie w wybranym gabinecie, zakładzie rehabilitacji lub fizjoterapii nie później niż 30 dni od dnia jego wystawienia.
		Skierowanie na cykl zabiegów powinno zawierać:
		1) pieczęć nagłówkową z numerem umowy zawartej z dyrektorem oddziału wojewódzkiego NFZ;
		2) imię, nazwisko, adres zamieszkania świadczeniobiorcy oraz numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
		3) rozpoznanie w języku polskim;
		4) kod jednostki chorobowej według klasyfikacji ICD-10;
		5) opis dysfunkcji narządu ruchu, deficytu neurologicznego lub innej przyczyny kierowania na rehabilitację;
		6) choroby przebyte i współistniejące oraz inne czynniki (np. wszczepiony rozrusznik lub metal w ciele pacjenta, przyjmowanie niektórych leków) mogące mieć istotny wpływ na proces rehabilitacji;
		7) zlecone zabiegi fizjoterapeutyczne wraz z określeniem okolicy ciała, ewentualnej strony (prawa, lewa) oraz liczbę poszczególnych zabiegów w cyklu;
		8) pieczęć i podpis lekarza kierującego oraz datę wystawienia skierowania.
		8. Czas pracy gabinetu, zakładu rehabilitacji lub fizjoterapii: Gabinet, zakład rehabilitacji lub fizjoterapii jest czynny co najmniej 5 dni w tygodniu, nie krócej niż 5 godzin dziennie, w tym co najmniej 2 dni w godzinach 13⁰⁰–18⁰⁰.
2.	realizowane w warunkach domowych:
	a) porada lekarska rehabilitacyjna	Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
		2) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub
		3) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
		4) lekarz specjalista chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej, lub ortopedii i traumatologii, lub ortopedii i traumatologii narządu ruchu, lub lekarz specjalista reumatologii.

	b) fizjoterapia domowa:	Czas trwania świadczenia rehabilitacji realizowanej w warunkach domowych dla jednego świadczeniobiorcy wynosi do 80 dni zabiegowych w roku kalendarzowym oraz nie więcej niż 5 zabiegów dziennie.
	– wizyta fizjoterapeutyczna	Wymagania dotyczące personelu:
	– wizyta fizjoterapeutyczna	specjalista w dziedzinie fizjoterapii.
	– zabieg fizjoterapeutyczny:	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1.1. Zabieg fizjoterapeutyczny:
		osoba prowadząca fizjoterapię.
	kinezyterapia	osoba prowadząca fizjoterapię.
	indywidualna praca ze świadczeniobiorcą (w szczególności: ćwiczenia bierne, czynno-bierne, ćwiczenia według metod neurofizjologicznych, metody reedukacji nerwowo-mięśniowej, ćwiczenia specjalne, mobilizacje i manipulacje) – nie mniej niż 30 minut; możliwość rozliczenia 1 raz dziennie	1.2. Personel realizujący zabiegi masażu:
		1) osoba prowadząca fizjoterapię lub
		2) masażysta.
		2. Wyposażenie świadczeniodawcy:
		1) przenośny zestaw do elektroterapii z osprzętem – nie mniej niż 1 zestaw na 2 osoby prowadzące fizjoterapię;
		2) przenośny zestaw do biostymulacji laserowej – nie mniej niż 1 zestaw na 2 osoby prowadzące fizjoterapię;
	ćwiczenia wspomagane – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	3) pomieszczenie biurowe z telefonem, sekretarką automatyczną i faksem;
	pionizacja	4) pomieszczenie magazynowe na leki i sprzęt medyczny.
	ćwiczenia czynne w odciążeniu i czynne w odciążeniu z oporem – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację jest wystawiane przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub innego lekarza ubezpieczenia zdrowotnego:
		a) specjalistę:
	ćwiczenia czynne wolne i czynne z oporem – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	– rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej,
		– medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej,
	ćwiczenia izometryczne – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	– reumatologii,
	nauka czynności lokomocji –czas trwania zabiegu –minimum 15 minut	– neurologii,
	wyciągi	– neurochirurgii lub neurochirurgii i neurotraumatologii,
		– chirurgii lub chirurgii ogólnej,
		– chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej lub ortopedii i traumatologii lub ortopedii traumatologii narządu ruchu,
		lub
	inne formy usprawniania (kinezyterapia) – czas trwania zabiegu – minimum 15 minut	b) lekarza ze specjalizacją I stopnia w zakresie: – rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej,

	masaż	– medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, – neurologii,
	masaż suchy – częściowy – minimum 20 minut na jednego pacjenta, w tym minimum 15 minut czynnego masażu	– neurochirurgii,
		– chirurgii ogólnej,
		– ortopedii i traumatologii,
		lub
	masaż limfatyczny ręczny – leczniczy	c) lekarza w trakcie specjalizacji z:
	masaż limfatyczny ręczny – leczniczy	– rehabilitacji medycznej,
	masaż limfatyczny mechaniczny – leczniczy	– balneologii i medycyny fizykalnej,
		– reumatologii,
		– neurologii,
	elektrolecznictwo	– neurochirurgii,
	elektrolecznictwo	– chirurgii ogólnej,
	galwanizacja	– ortopedii i traumatologii narządu ruchu.
	jonoforeza	Świadczeniobiorca powinien zarejestrować skierowanie nie później niż 30 dni od dnia jego wystawienia.
	elektrostymulacja	Skierowanie na cykl zabiegów powinno zawierać:
	tonoliza	1) pieczęć nagłówkową z numerem umowy zawartej z dyrektorem oddziału wojewódzkiego NFZ;
	prądy diadynamiczne
	prądy diadynamiczne	2) imię, nazwisko, adres zamieszkania świadczeniobiorcy oraz numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL– numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
	prądy interferencyjne
	prądy TENS	3) rozpoznanie w języku polskim;
	prądy TRAEBERTA	4) kod jednostki chorobowej według klasyfikacji ICD-10;
	prądy KOTSA	5) opis dysfunkcji narządu ruchu, deficytu neurologicznego lub innej przyczyny kierowania na rehabilitację;
	ultradźwięki miejscowe
	ultrafonoforeza	6) choroby przebyte i współistniejące oraz inne czynniki (np. wszczepiony rozrusznik lub metal w ciele pacjenta, przyjmowanie niektórych leków) mogące mieć istotny wpływ na proces rehabilitacji;
	leczenie polem elektromagnetycznym
	impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości	7) liczbę zleconych zabiegów fizjoterapeutycznych wraz z określeniem okolicy ciała, ewentualnej strony (prawa, lewa) oraz liczbę poszczególnych zabiegów w cyklu;
	impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości	8) pieczęć i podpis lekarza kierującego oraz datę wystawienia skierowania.
	światłolecznictwo i ciepłolecznictwo
	naświetlanie promieniami IR, UV – miejscowe
	laseroterapia – skaner
	laseroterapia punktowa
	balneoterapia
	okłady z borowiny – miejscowe
	zabiegi fizykoterapeutyczne

3.	realizowane w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego:	Warunki lokalowe wspólne:
		1) przy wejściu do obiektu znajdują się dojazdy oraz dojścia dla świadczeniobiorców niepełnosprawnych ruchowo;
		2) w węzłach sanitarnych dla świadczeniobiorców znajdują się poręcze i uchwyty;
		3) w obiekcie znajduje się co najmniej jedno pomieszczenie higieniczno-sanitarne dla świadczeniobiorców, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo;
		4) w budynkach wielokondygnacyjnych znajduje się dźwig lub inne urządzenie techniczne (z wyjątkiem schodołazów), umożliwiające wjazd świadczeniobiorcom niepełnosprawnym ruchowo, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich.
	a) rehabilitacja ogólnoustrojowa, w tym rehabilitacja dla określonej grupy pacjentów, w szczególności po mastektomii, ze stwardnieniem rozsianym, dysfunkcją ręki	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
		2) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub
		3) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej ½ etatu przeliczeniowego (równoważnik ½ etatu przeliczeniowego) oraz
		4) specjalista w dziedzinie fizjoterapii lub magister fizjoterapii udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz osoba prowadząca fizjoterapię.
		2. Wyposażenie:
		2.1. Sala dla świadczeniobiorców do wypoczynku pomiędzy zabiegami w lokalizacji.
		2.2. Gabinet kinezyterapii – wymagany w lokalizacji:
		a) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne,
		b) rotory do ćwiczeń kończyn górnych i kończyn dolnych,
		c) UGUL lub inny system spełniający jego rolę,
		d) stół lub tablica do ćwiczeń manualnych ręki.
		2.3. Gabinet fizykoterapii – wymagany w lokalizacji:
		a) zestaw do elektroterapii z osprzętem,
		b) lampa IR lub IR/UV,
		c) zestaw do magnetoterapii,
		d) zestaw do ultradźwięków (z wyłączeniem w przypadku ośrodka dla dzieci do ukończenia 18. roku życia),
		e) zestaw do biostymulacji laserowej.
		2.4. Wymagane wyposażenie do zabiegu krioterapii ogólnoustrojowej w lokalizacji, o ile dane świadczenie jest realizowane:

		a) wieloosobowa komora kriogeniczna niskotemperaturowa, zakres uzyskiwanych temperatur od –120 °C do –150 °C, z możliwością obserwacji świadczeniobiorcy w trakcie zabiegu,
		b) gabinet wyposażony w zestaw do udzielania pierwszej pomocy,
		c) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne w miejscu udzielania świadczenia,
		d) cykloergometr – nie mniej niż 2 stanowiska.
		Jednemu świadczeniobiorcy przysługuje do 20 zabiegów w kriokomorze w ciągu roku kalendarzowego.
		2.5. Wymagane wyposażenie, o ile dane świadczenie jest udzielane w miejscu:
		a) wanny do masażu wirowego kończyn górnych i kończyn dolnych,
		b) zestaw do kriostymulacji parami azotu.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację ogólnoustrojową jest wystawiane przez lekarza oddziału:
		1) urazowo-ortopedycznego;
		2) chirurgicznego;
		3) neurochirurgicznego;
		4) reumatologicznego;
		5) chorób wewnętrznych;
		6) onkologicznego;
		7) urologicznego;
		8) rehabilitacji ogólnoustrojowej, neurologicznej, pulmonologicznej;
		9) ginekologicznego lub
		10) lekarza poradni rehabilitacyjnej, urazowo-ortopedycznej, neurologicznej, reumatologicznej;
		11) lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w przypadku zaostrzeń schorzeń przewlekłych.
		4. Czas pracy ośrodka lub oddziału dziennego:
		Ośrodek lub oddział dzienny jest czynny nie mniej niż 5 dni w tygodniu, nie krócej niż 8 godzin dziennie, w tym co najmniej 2 dni w godzinach 10⁰⁰–18⁰⁰.
		5. Czas trwania rehabilitacji:
		Czas trwania rehabilitacji ogólnoustrojowej realizowanej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego wynosi dla jednego świadczeniobiorcy od 3 do 6 tygodni, średnio 5 zabiegów dziennie u każdego świadczeniobiorcy w okresie sprawozdawczym.
		6. Wymagania dotyczące rehabilitacji dla określonej grupy świadczeniobiorców:
		Rehabilitacja dla określonej grupy świadczeniobiorców wymaga przedstawienia następujących informacji:
		1) wskazania medycznego wg ICD-10 kwalifikującego do rehabilitacji;

		2) zakresu, rodzaju, częstotliwości planowanych do realizacji świadczeń rehabilitacyjnych;
		3) czasu trwania rehabilitacji;
		4) kryteriów oceny zakończenia rehabilitacji;
		5) metody oceny skuteczności rehabilitacji;
		6) szczegółowego rachunku kosztów osobodnia.
	b) rehabilitacja dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej, lub
		2) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub
		3) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub
		4) lekarz specjalista neurologii dziecięcej – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej ½ etatu przeliczeniowego (równoważnik ½ etatu przeliczeniowego);
		oraz
		5) magister fizjoterapii – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		6) osoba prowadząca fizjoterapię, posiadająca udokumentowane doświadczenie w zakresie metod usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwojowymi oraz wczesnej diagnostyki i terapii neurorozwojowej – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		7) magister psychologii lub psycholog posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej
		– wymagane odpowiednie kursy i szkolenia w zakresie pracy z dzieckiem o zaburzonym rozwoju psychomotorycznym (w tym niepełnosprawnym) i jego rodziną,
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej ½ etatu przeliczeniowego (równoważnik ½ etatu przeliczeniowego) oraz
		8) osoba, która:
		a) ukończyła studia wyższe na kierunku lub w specjalności logopedia obejmujące w programie nauczania co najmniej 800 godzin kształcenia w zakresie logopedii;
		b) ukończyła studia wyższe i uzyskała tytuł magistra oraz ukończyła studia podyplomowe z logopedii obejmujące co najmniej 600 godzin kształcenia w zakresie logopedii;
		c) ukończyła studia wyższe i uzyskała tytuł magistra oraz ukończyła przed dniem wejścia w życie rozporządzenia studia podyplomowe z logopedii,
		zwana dalej „logopedą”, lub
		9) logopeda posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie neurologopedii lub ukończone

		studia podyplomowe w zakresie neurologopedii
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/4 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego) oraz
		10) magister na kierunku pedagogiki specjalnej lub
		11) licencjat na kierunku pedagogiki specjalnej, z udokumentowanym doświadczeniem w zakresie metod usprawniania dzieci z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym i/lub metod wspierania rodziny lub
		12) studia podyplomowe z zakresu pedagogiki specjalnej lub
		13) osoba, która:
		a) ukończyła studia wyższe na kierunku lub w specjalności terapia zajęciowa, obejmujące co najmniej 3 000 godzin kształcenia, w tym 2 000 godzin w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmujących wiedzę z zakresu teorii i technik terapeutycznych i uzyskała tytuł licencjata,
		b) ukończyła szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskała tytuł zawodowy terapeuty zajęciowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie terapeuty zajęciowego,
		c) ukończyła przed dniem wejścia w życie rozporządzenia szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskała tytuł zawodowy w zawodzie instruktor terapii zajęciowej
		– posiadająca co najmniej roczne doświadczenie w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi lub
		14) terapeuta widzenia lub instruktor orientacji przestrzennej lub inny terapeuta, z udokumentowanym doświadczeniem w zakresie metod usprawniania dzieci z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym i/lub metod wspierania rodziny – studia pedagogiczne lub podyplomowe pedagogiczne
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/2 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1/2 etatu przeliczeniowego).
		2. Wyposażenie:
		2.1. Gabinet psychologiczny – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) testy psychologiczne (do badania poziomu umysłowego, sprawności analizatorów),
		b) testy do badania osobowości i sfery emocjonalno-motorycznej.
		2.2. Gabinet logopedyczny – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) lustro kontrolne,
		b) sprzęt multimedialny do odtwarzania dźwięku,
		c) testy praksji i gnozji oralnej oraz inne testy językowe,
		d) gry dydaktyczne,
		e) próby grafomotoryczne.
		2.3. Gabinet kinezyterapii – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne,

		b) lustro kontrolne,
		c) sprzęt do terapii metodami integracji sensorycznej, w szczególności: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego jest wystawiane przez lekarza następujących oddziałów szpitalnych i poradni specjalistycznych:
		1) neonatologicznej;
		2) rehabilitacyjnej;
		3) ortopedii i traumatologii narządu ruchu;
		4) neurologicznej;
		5) reumatologicznej;
		6) chirurgii dziecięcej lub
		7) lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego w ośrodku lub oddziale dziennym wynosi dla jednego świadczeniobiorcy 120 dni w roku kalendarzowym.
		5. Rehabilitacja przeznaczona dla dzieci w wieku:
		1) od 0 do 7 z zaburzeniami wieku rozwojowego;
		2) od 8 do 18 lat z zaburzeniami wieku rozwojowego, a po przedstawieniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (dotyczących upośledzonych w stopniu głębokim) do ukończenia 25. roku życia.
	c) rehabilitacja słuchu i mowy	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) logopeda posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie surdologopedii lub studia podyplomowe w zakresie surdologopedii lub
		2) logopeda dyplomowany z pięcioletnim stażem pracy z dziećmi z uszkodzonym słuchem –udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		3) psycholog lub psycholog posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej posiadający pięcioletni staż pracy z dziećmi z uszkodzonym słuchem – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		4) pedagog posiadający ukończone studia podyplomowe z zakresu surdopedagogiki lub pedagog z pięcioletnim stażem pracy z dziećmi z uszkodzonym słuchem – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		5) wymagany dostęp do lekarzy: specjalisty laryngologii lub otolaryngologii lub

		otorynolaryngologii, lub foniatrii, lub audiologii, lub audiologii i foniatrii.
		2. Wyposażenie:
		2.1. Gabinet psychologiczny – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) testy psychologiczne (do badania poziomu umysłowego, sprawności analizatorów),
		b) testy do badania osobowości i sfery emocjonalno-motorycznej.
		2.2. Gabinet logopedyczny – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) lustro logopedyczne,
		b) sprzęt multimedialny do odtwarzania dźwięku,
		c) testy praksji i gnozji oralnej oraz inne testy językowe,
		d) gry dydaktyczne,
		e) próby grafomotoryczne,
		f) zestaw multimedialny do ćwiczeń logopedycznych.
		2.3. Gabinet integracji sensorycznej – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) sprzęt do terapii metodami integracji sensorycznej, w szczególności: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe,
		b) zestaw instrumentów muzycznych do ćwiczeń słuchowych: bębenek, talerze, trójkąt, pudełko akustyczne, klawesyn, grzechotka, ksylofon, tarka, terkotka.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację słuchu i mowy jest wystawiane przez lekarza poradni specjalistycznych:
		1) otolaryngologicznej;
		2) otolaryngologii dziecięcej;
		3) audiologii i foniatrii.
		4. Czas trwania rehabilitacji
		Czas trwania rehabilitacji słuchu i mowy wynosi dla jednego świadczeniobiorcy 120 dni w roku kalendarzowym.
	d) rehabilitacja wzroku	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) pedagog posiadający ukończone studia podyplomowe z zakresu tyflopedagogiki
		lub
		2) pedagog z pięcioletnim stażem pracy z dziećmi z upośledzeniem widzenia
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz
		3) psycholog lub psycholog posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej z pięcioletnim stażem pracy z dziećmi z upośledzeniem widzenia – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego)
		oraz
		4) terapeuta widzenia lub instruktor orientacji przestrzennej lub inny terapeuta z udokumentowanym doświadczeniem w zakresie metod usprawniania dzieci z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym lub metod wspierania rodziny – studia pedagogiczne lub podyplomowe pedagogiczne – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego),
		5) wymagany dostęp do lekarzy: lekarza specjalisty okulistyki lub neurologii.

		2. Wyposażenie:
		2.1. Gabinet psychologiczny – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) testy psychologiczne (do badania poziomu umysłowego, sprawności analizatorów),
		b) testy do badania osobowości i sfery emocjonalno-motorycznej.
		2.2. Gabinet rehabilitacji wzroku – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) komputer z oprogramowaniem dla osób słabo widzących,
		b) gry dydaktyczne.
		2.3. Gabinet integracji sensorycznej – wyposażenie wymagane w lokalizacji: sprzęt do terapii metodami integracji sensorycznej, w szczególności: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację wzroku jest wystawiane przez lekarza poradni:
		1) okulistycznej;
		2) neurologicznej.
		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja wzroku wynosi dla jednego świadczeniobiorcy 120 dni w roku kalendarzowym.
	e) rehabilitacja kardiologiczna	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista kardiologii – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/4 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego) oraz
		2) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej;
		3) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii;
		4) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/4 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego) oraz
		5) specjalista fizjoterapii lub magister fizjoterapii
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz osoba prowadząca fizjoterapię oraz
		6) psycholog lub psycholog posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/2 etatu przeliczeniowego (równoważnik ½ etatu przeliczeniowego).
		2. Wyposażenie:
		2.1. Gabinet kinezyterapii – wyposażenie wymagane w miejscu:
		a) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne,
		b) cykloergometr lub bieżnia ruchoma – co najmniej 5 stanowisk.
		2.2. Inne warunki wymagane w miejscu:

		a) aparat do rejestracji EKG metodą Holtera,
		b) zestaw do wykonywania prób wysiłkowych (cykloergometr lub bieżnia),
		c) defibrylator,
		d) kardiomonitor,
		e) sala wypoczynkowa.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację kardiologiczną jest wystawiane przez lekarza:
		1) oddziału kardiologii;
		2) oddziału kardiochirurgii;
		3) oddziału chorób wewnętrznych;
		4) poradni kardiologicznej.
		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja kardiologiczna dla jednego świadczeniobiorcy jest ustalana indywidualnie przez lekarza ośrodka dziennego, jednak nie więcej niż 24 osobodni w ciągu kwartału (trzech miesięcy).
	f) rehabilitacja pulmonologiczna z wykorzystaniem metod subterraneoterapii	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii lub balneologii i medycyny fizykalnej lub
		2) lekarz ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii lub
		3) lekarz w trakcie specjalizacji z rehabilitacji medycznej lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1/4 etatu przeliczeniowego (równoważnik ¼etatu przeliczeniowego) oraz
		4) lekarz specjalista chorób płuc lub
		5) lekarz specjalista alergologii
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej ¼ etatu przeliczeniowego (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego) oraz
		6) specjalista fizjoterapii lub magister fizjoterapii
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) oraz osoba prowadząca fizjoterapię.
		2. Wyposażenie:
		2.1. Gabinet kinezyterapii – wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		a) wyposażenie sali kinezyterapii: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne,
		b) stół drenażowy,

		c) cykloergometr,
		d) bieżnia,
		e) stepper.

		2.2. Gabinet fizykoterapii – wymagane w lokalizacji:
		a) zestaw do elektroterapii z osprzętem,
		b) zestaw do magnetoterapii,
		c) zestaw do ultradźwięków.

		2.3. Inne warunki wymagane:
		nie mniej niż dwa pomieszczenia, w których prowadzona jest rehabilitacja, muszą posiadać naturalny mikroklimat dla metod subterraneoterapii – w lokalizacji.

		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację pulmonologiczną jest wystawiane przez lekarza poradni:
		1) rehabilitacji medycznej;
		2) gruźlicy i chorób płuc;
		3) alergologii;
		4) laryngologii.
		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja pulmonologiczna z wykorzystaniem metod subterraneoterapii dla jednego świadczeniobiorcy jest ustalana indywidualnie przez lekarza ośrodka dziennego, średnio 5 zabiegów w okresie sprawozdawczym, i nie może być krótsza niż 14 dni i dłuższa niż 24 dni.
4.	realizowane w warunkach stacjonarnych:	Warunki lokalowe wspólne:
		1) przy wejściu do obiektu znajdują się dojazdy oraz dojścia dla świadczeniobiorców niepełnosprawnych ruchowo;
		2} w węzłach sanitarnych dla świadczeniobiorców znajdują się poręcze i uchwyty;
		3) w obiekcie znajduje się co najmniej jedno pomieszczenie higieniczno-sanitarne dla świadczeniobiorców, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo;
		4) w budynkach wielokondygnacyjnych znajduje się dźwig lub inne urządzenie techniczne (z wyjątkiem schodołazów), umożliwiające wjazd świadczeniobiorcom niepełnosprawnym ruchowo, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich;
		5) spełnienie warunków wymaganych dla zakładu rehabilitacyjnego albo zlokalizowanie części zabiegowej rehabilitacyjnej zakładu w lokalizacji (z wyłączeniem zestawu do ultradźwięków w przypadku oddziału dla dzieci do ukończenia 18. roku życia).

	a) rehabilitacja ogólnoustrojowa	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		2) lekarz specjalista chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej, lub ortopedii i traumatologii, lub ortopedii traumatologii narządu ruchu, lub
		3) lekarz specjalista reumatologii, lub
		4) lekarz specjalista chorób wewnętrznych, lub
		5) lekarz specjalista pediatrii (w przypadku oddziałów dziecięcych)
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek łącznie z lekarzem ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji medycznej (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego na każde następne 6 łóżek);
		6) osoba prowadząca fizjoterapię – udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek);
		7) zapewnienie całodobowej opieki pielęgniarskiej.
		2. Wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		1) stół do pionizacji;
		2) balkonik rehabilitacyjny;
		3) kule i laski rehabilitacyjne;
		4) przenośny zestaw do elektroterapii.

		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację ogólnoustrojową jest wystawiane przez:
		1) lekarzy oddziałów urazowo-ortopedycznych, chirurgicznych, neurochirurgicznych, neurologicznych, reumatologicznych, chorób wewnętrznych, onkologicznych, ginekologicznych, urologicznych;
		2) w przypadku zaostrzeń chorób przewlekłych przez lekarza poradni rehabilitacyjnej, urazowo-ortopedycznej, neurologicznej i reumatologicznej.

		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja ogólnoustrojowa dla jednego świadczeniobiorcy wynosi od 3 do 6 tygodni.

	b) rehabilitacja neurologiczna	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		2) lekarz specjalista neurologii lub
		3) lekarz specjalista chorób wewnętrznych lub
		4) lekarz specjalista pediatrii (w przypadku oddziałów dziecięcych)
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek) łącznie z lekarzem ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego na każde następne 6 łóżek) oraz
		5) osoba prowadząca fizjoterapię
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek);
		6) zapewnienie całodobowej opieki pielęgniarskiej oraz
		7) psycholog lub psycholog posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		8) logopeda
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek
		(równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek).
		2. Wyposażenie wymagane w lokalizacji:
		1) stół do pionizacji;
		2) balkonik rehabilitacyjny;
		3) kule i laski rehabilitacyjne;
		4) przenośny zestaw do elektroterapii;
		5) defibrylator.
		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację neurologiczną jest wystawiane:
		1) przez lekarza oddziału neurologicznego lub neurochirurgicznego, urazowo-ortopedycznego, wewnętrznego, pediatrycznego;
		2) w przypadkach medycznie uzasadnionych (z wyłączeniem ciężkich uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego) przez lekarza poradni neurologicznej lub poradni rehabilitacyjnej;
		3) w przypadku dzieci do ukończenia 18. roku życia skierowanie na rehabilitację neurologiczną ciężkich uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego przez lekarza specjalistę:
		– neurologii,

		– neurochirurgii lub neurochirurgii i neurotraumatologii,
		– chirurgii ortopedycznej lub chirurgii urazowo-ortopedycznej lub ortopedii i traumatologii lub ortopedii traumatologii narządu ruchu,
		– rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub
		– rehabilitacji ogólnej lub rehabilitacji medycznej.

		4. Czas trwania rehabilitacji:
		1) rehabilitacja neurologiczna wczesna dla jednego świadczeniobiorcy wynosi od 3 do 9 tygodni;
		2) rehabilitacja neurologiczna ciężkich uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (5. stopień skali opartej na skali Rankina) dla jednego świadczeniobiorcy wynosi od 6 do 16 tygodni (w przypadku dzieci do ukończenia 18. roku życia do 24 tygodni);
		3) rehabilitacja neurologiczna wtórna dla jednego świadczeniobiorcy wynosi od 3 do 6 tygodni.
	c) rehabilitacja pulmonologiczna	1. Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		2) lekarz specjalista chorób płuc lub
		3) lekarz specjalista alergologii lub
		4) lekarz specjalista pediatrii (w przypadku oddziałów dziecięcych)
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 25 łóżek (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) łącznie z lekarzem ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego na każde następne 6 łóżek);
		5) osoba prowadząca fizjoterapię
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 10 łóżek);
		6) zapewnienie całodobowej opieki pielęgniarskiej.

		2. Wyposażenie:
		1) inhalatoria ze stanowiskami pojedynczymi (celkowymi);
		2) wydzielone inhalatorium dla grup ryzyka nadkażenia szczepami opornymi (dla pacjentów z mukowiscydozą);
		3) nebulizator;
		4) inhalator ultradźwiękowy z osprzętem (zestawy indywidualne: rury i ustniki);
		5) stół drenażowy;
		6) spirometr;
		7) dostęp do aparatu RTG (niewymagane w lokalizacji);
		8) zestaw do prób wysiłkowych (bieżnia lub cykloergometr);
		9) zestaw do prób spiroergometrycznych;

		10) kardiomonitor.

		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację pulmonologiczną jest wystawiane przez lekarza oddziału:
		1) pulmonologicznego;
		2) torakochirurgicznego;
		3) kardiologicznego;
		4) laryngologicznego;
		5) chorób wewnętrznych;
		6) alergologicznego;
		7) pediatrycznego – w przypadku rehabilitacji pulmonologicznej wieku rozwojowego.
		Skierowanie na rehabilitację pulmonologiczną jest wystawiane także przez lekarza poradni chorób płuc, lekarza poradni rehabilitacyjnej lub lekarza poradni alergologicznej.

		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Rehabilitacja pulmonologiczną dla jednego świadczeniobiorcy wynosi do 3 tygodni.

	d) rehabilitacja kardiologiczna	1 .Wymagania dotyczące personelu:
		1) lekarz specjalista rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej, lub medycyny fizykalnej i balneoklimatologii, lub fizjoterapii i balneoklimatologii, lub balneoklimatologii i medycyny fizykalnej, lub balneologii, lub balneologii i medycyny fizykalnej
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		2) lekarz specjalista kardiologii
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) na 20 łóżek łącznie z lekarzem ze specjalizacją I stopnia w zakresie rehabilitacji w chorobach narządu ruchu lub rehabilitacji ogólnej, lub rehabilitacji medycznej (równoważnik 1/4 etatu przeliczeniowego na każde następne 6 łóżek);
		3) osoba prowadząca fizjoterapię
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego) na 10 łóżek oraz
		4) zapewnienie całodobowej opieki pielęgniarskiej (pielęgniarki przeszkolone w zakresie reanimacji i wykonywania badań EKG);
		5) psycholog
		– udziela świadczeń w wymiarze co najmniej 1 etatu przeliczeniowego (równoważnik 1 etatu przeliczeniowego);
		6) osoba, która:
		a) ukończyła studia wyższe na kierunku dietetyka, zgodnie ze standardami kształcenia określonymi w odrębnych przepisach i uzyskała tytuł licencjata lub magistra na tym kierunku;
		b) rozpoczęła przed dniem 1 października 2007 r. studia wyższe w specjalności dietetyka obejmujące co najmniej 1 784 godziny kształcenia w zakresie dietetyki i uzyskała tytuł licencjata lub magistra;
		c) rozpoczęła przed dniem 1 października 2007 r. studia wyższe na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka o specjalności żywienie człowieka i uzyskała tytuł licencjata lub magistra lub magistra inżyniera na tym kierunku;
		d) ukończyła szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskała tytuł zawodowy dietetyk lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie dietetyk;
		e) ukończyła przed dniem wejścia w życie rozporządzenia technikum lub szkołę policealną i uzyskała tytuł zawodowy technika technologii żywienia w specjalności dietetyka
		– uczestniczy w realizacji programu edukacyjnego.
		2. Wyposażenie w lokalizacji:
		1) stół do pionizacji;
		2) balkonik rehabilitacyjny;

		3) kule i laski rehabilitacyjne;
		4) defibrylator;
		5) aparat EKG;
		6) aparat do rejestracji EKG metodą Holtera;
		7) zestaw do prób wysiłkowych (bieżnia lub cykloergometr);
		8) aparat USG z Dopplerem (echokardiografia);
		9) cykloergometry do treningu interwałowego – nie mniej niż 1 na 10 świadczeniobiorców.

		3. Inne warunki:
		Skierowanie na rehabilitację kardiologiczną w ramach kontynuacji leczenia jest wystawiane przez lekarza:
		1) oddziału kardiologicznego, kardiochirurgicznego, chorób wewnętrznych, pediatrycznego;
		2) poradni kardiologicznej lub poradni rehabilitacyjnej.

		4. Czas trwania rehabilitacji:
		Czas trwania rehabilitacji kardiologicznej dla jednego świadczeniobiorcy wynosi:
		1) w przypadku zawału serca, operacji kardiochirurgicznej oraz niewydolności serca – do 4 tygodni;
		2) w przypadku koronaroplastyki, ostrego incydentu wieńcowego bez wykonania koronaroplastyki, operacji kardiochirurgicznej bez wykonania sternotomii – do 2 tygodni.

Załącznik 2. [SKALA OPARTA NA SKALI RANKINA]

Załącznik nr 2

SKALA OPARTA NA SKALI RANKINA

0 Świadczeniobiorca nie zgłasza skarg.

1 Świadczeniobiorca zgłasza niewielkie skargi, które nie wpływają w sposób istotny na jego tryb życia.

2 Niewielki stopień inwalidztwa. Objawy nieznacznie zmieniają dotychczasowy tryb życia, lecz nie ograniczają możliwości samodzielnego funkcjonowania. Nie jest zależny od otoczenia.

3 Średni stopień inwalidztwa. Objawy znacznie zmieniają dotychczasowy tryb życia i uniemożliwiają całkowicie niezależne funkcjonowanie.

4 Dość ciężki stopień inwalidztwa. Objawy zdecydowanie uniemożliwiają samodzielne życie. Nie jest konieczna ciągła opieka i pomoc osoby drugiej.

5 Bardzo ciężki stopień inwalidztwa. Świadczeniobiorca całkowicie zależny od otoczenia. Konieczna stała pomoc drugiej osoby.

Metryka