Kiedy powstaje nadpłata i jak ją odzyskać

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.; dalej Ordynacja podatkowa) za nadpłatę uważa się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku, a także podatek pobrany przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej. Nadpłatą jest również zobowiązanie zapłacone przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, w której określa wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej. Nadpłata to także kwota zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

Jeżeli dana wpłata dotyczyła zaległości podatkowej, na równi z nadpłatą traktuje się część wpłaty, która została zaliczona na poczet odsetek za zwłokę.

W wyroku WSA w Warszawie z 17 lutego 2005 r. (sygn. akt III SA/Wa 1699/04; niepublikowany) sąd podkreślił, że o nadpłacie można mówić wtedy, kiedy przy zastosowaniu prawa materialnego można jednoznacznie stwierdzić, że nadpłata wystąpiła.

Nadpłata powstaje z dniem:

• zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej;

• pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej;

• zapłaty przez płatnika lub inkasenta należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej;

• wpłacenia przez płatnika lub inkasenta podatku w wysokości większej od wysokości pobranego podatku;

• zapłaty przez osobę trzecią lub spadkobiercę należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej;

• złożenia korekty deklaracji w podatku od towarów i usług obniżającej wysokość zobowiązania podatkowego, w związku ze zwiększeniem kwoty podatku naliczonego lub obniżeniem kwoty podatku należnego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Ponadto nadpłata powstaje z dniem złożenia: zeznania rocznego – dla podatników podatku dochodowego; deklaracji podatku akcyzowego – dla podatników podatku akcyzowego; deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy – dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych.

W wyroku WSA w Warszawie z 24 lutego 2005 r. (sygn. akt III SA/Wa 768/04; niepublikowany) zostało stwierdzone, że jeśli nadpłata wynika ze skorygowanej deklaracji, dniem powstania nadpłaty jest dzień złożenia korekty. Skorygowane zeznanie (deklaracja) zastępuje zeznanie (deklarację) złożone uprzednio.

Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty przysługuje również:

• podatnikom, których zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, jeżeli:

a) w zeznaniach, deklaracjach (zeznania roczne – dla podatników podatku dochodowego; deklaracje podatku akcyzowego – dla podatników podatku akcyzowego; deklaracje o wpłatach z zysku za rok obrotowy – dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych), wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek albo wykazali nadpłatę w wysokości mniejszej od należnej,

b) w deklaracjach innych niż deklaracje podatku akcyzowego – dla podatników podatku akcyzowego; deklaracjach o wpłatach z zysku za rok obrotowy – dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem deklaracji dotyczącej zaliczek na podatek dochodowy, wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek,

c) nie będąc zobowiązanymi do składania zeznań (deklaracji), dokonali wpłaty podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,

• płatnikom lub inkasentom, jeżeli:

a) w złożonej deklaracji wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od wysokości pobranego podatku,

b) w złożonej deklaracji wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od należnej,

c) nie będąc zobowiązanymi do składania deklaracji, wpłacili podatek w wysokości większej od należnej.

W przypadkach gdy nadpłata powstaje w związku z błędami w złożonych deklaracjach lub zeznaniach, podatnik, płatnik lub inkasent równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty są zobowiązani złożyć skorygowane zeznanie (deklarację). Trzeba podkreślić, że złożenie przez podatnika wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku wraz ze skorygowanymi deklaracjami podatkowymi stanowi jedną czynność, która powinna być rozpatrywana przez organy podatkowe jako żądanie zwrotu nadpłaconego podatku. W wyroku z 25 marca 2004 r. (sygn. akt III SA 2757/02; niepublikowany) WSA w Warszawie podkreślił, że organy podatkowe powinny oceniać zasadność wniosku o stwierdzenie nadpłaty, natomiast deklaracje podatkowe zarówno te pierwotne, jak i ich korekty stanowią dowody w sprawie i mają charakter informacyjny.