Czy drugie małżeństwo pozbawia prawa do preferencyjnego rozliczenia PIT

O wskazanie warunków, od spełnienia których zależy możliwość skorzystania z tego preferencyjnego rozliczenia, poprosiliśmy Izbę Skarbową w Szczecinie. O wyjaśnienie problemu naszej czytelniczki zapytaliśmy Pawła Nocznickiego z Accreo Taxand.

IZBA SKARBOWA W SZCZECINIE ODPOWIEDZIAŁA GP

Prawo do wspólnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 rok z dzieckiem przysługuje jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Osobę taką uważa się za samotnie wychowującą dzieci, jeśli choć jeden dzień w roku podatkowym samotnie sprawuje opiekę nad dziećmi:

•  małoletnimi,

•  bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

•  do ukończenia 25 roku życia uczącymi się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 - skala PIT lub art. 30b - m.in. kapitały pieniężne (wykazywane w zeznaniach PIT-36, PIT-37, PIT-38) w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3088,68 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Prawa do wspólnego opodatkowania nie utraci więc osoba, która w trakcie tego samego roku podatkowego zawrze związek małżeński, bądź wychowywane przez nią dziecko ukończy naukę czy określony w ustawie wiek.

Do preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem ma również prawo osoba mająca miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (potwierdzone certyfikatem rezydencji) w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, która osiągnęła podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75 proc. całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym.

Wspólne rozliczenie nie jest możliwe, gdy choć jedna ze stron opodatkowana jest podatkiem liniowym 19- -proc., ryczałtem ewidencjonowanym (z wyjątkiem osób osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej), kartą podatkową, zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów osób duchownych, podatkiem tonażowym (nawet gdy nie uzyskano przychodu / dochodu lub zgłoszono zawieszenie działalności).

Wniosek w rocznym zeznaniu podatkowym należy złożyć do 30 kwietnia 2009 r.

EKSPERT WYJAŚNIA

Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, starszy konsultant w Accreo Taxand

PAWEŁ NOCZNICKI

doradca podatkowy, starszy konsultant w Accreo Taxand

Artykuł 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza preferencyjny sposób opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci. Polega on na ustaleniu podatku dochodowego w podwójnej wysokości od połowy dochodów (co w praktyce pozwala na zastosowanie niższej stawki podatkowej).

Preferencyjny sposób opodatkowania obejmuje osoby wychowujące samotnie dzieci małoletnie (poniżej 18 roku życia), ale również dzieci otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny (bez względu na ich wiek) oraz dzieci do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach (w tym szkołach wyższych). Przy czym w tym ostatnim przypadku warunkiem jest, aby dzieci nie uzyskiwały własnych dochodów - poza rentą rodzinną lub dochodami wolnymi od podatku albo w wysokości nie powodującej obowiązku jego zapłaty.

Zgodnie z art. 6 ust. 5 ustawy o PIT osobą samotnie wychowującą dzieci jest wyłącznie panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik albo osoba, wobec której orzeczono separację. Nie musi to być jednak wyłącznie jeden z rodziców. Z tej metody opodatkowania może korzystać również osoba będąca opiekunem prawnym dziecka.

Osobą samotnie wychowującą dzieci może być osoba pozostająca w związku małżeńskim, o ile małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że ta metoda opodatkowania, zgodnie z treścią przepisów, ma zastosowanie do osób samotnie wychowujących dzieci w roku podatkowym, a nie przez cały rok podatkowy. Dla możliwości skorzystania z tej metody opodatkowania niezbędne jest więc, aby wskazane warunki zostały spełnione w trakcie roku podatkowego. Nie jest jednak koniecznie, żeby trwały one przez cały ten rok. Pogląd ten znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych.

Odnosząc się więc do przedstawionej sytuacji podatniczki, rozwiedziona podatniczka samodzielnie wychowująca uczącego się 20-letniego syna spełnia wszelkie warunki do skorzystania, w rozliczeniu za 2008 rok, z opodatkowania dochodu, jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Fakt ponownego wstąpienia w połowie 2008 roku w związek małżeński w żaden sposób nie wyklucza skorzystania z tej metody opodatkowania.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że metody tej nie można stosować, jeżeli wychowujący dziecko lub samo dziecko uzyskiwali dochody opodatkowane 19-proc. podatkiem liniowym albo podlegali ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym (lub ustawie o podatku tonażowym). Wyjątkiem jest jedynie osiąganie dochodów z umów najmu, podnajmu itp. zawieranych poza działalnością gospodarczą, opodatkowanych ryczałtem - nie narusza to prawa do wyboru tej metody. Jeżeli jednak, tak jak w przedstawionym pytaniu, jedynym źródłem dochodów podatnika są dochody z umowy o pracę, nie ma przeszkód do skorzystania z opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Należy podkreślić, że wyboru tej formy opodatkowania należy dokonać w zeznaniu rocznym złożonym najpóźniej 30 kwietnia 2009 r. Spóźnienie ze złożeniem zeznania wyklucza możliwość skorzystania z tej metody; podatnik nie może również skutecznie zgłosić woli skorzystania z niej przez korektę zeznania złożoną po tym terminie.

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl