REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są uprawnienia krewnych w testamencie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piasecka-Sobkiewicz Małgorzata

REKLAMA

REKLAMA

Spadkodawca ma prawo powołać w testamencie do dziedziczenia osobę, która nie jest jego najbliższym krewnym i nie dziedziczyłaby po nim z mocy ustawy. Najbliżsi krewni mogą wówczas dostać zachowek.

Spadkodawca może rozporządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci sporządzając testament i powołując w nim do dziedziczenia inne osoby niż spadkobierców ustawowych albo tylko niektórych spadkobierców z kręgu ustawowych. Powinien też przy tym podjąć decyzję co do tego, czy ustawowych spadkobierców niewyszczególnionych w testamencie tylko pomija, czy również wydziedzicza.

Wydziedziczenie w testamencie

W testamencie spadkodawca musi zamieścić informację o wydziedziczeniu krewnych i pozbawieniu prawa do zachowku, a także o przyczynie tego wydziedziczenia. Jeżeli tego nie zrobi, to przyjmuje się, że spadkobiercy niewyszczególnieni w testamencie zostali jedynie w nim pominięci i w związku z tym przysługuje im prawo do zachowku. W dodatku przyczyna wydziedziczenia musi być istotna i powinna to być jedna z przyczyn ujętych w art. 1008 kodeksu cywilnego.

PRZYKŁAD: NIESKUTECZNE WYDZIEDZICZENIE

Spadkodawca postanowił wydziedziczyć swojego syna i pozbawić go prawa do zachowku. Jako przyczynę podał czerpanie dochodu z nielegalnej działalności. Po śmierci ojca przed sądem syn bronił się przed takim wydziedziczeniem, udowadniając, że spadkodawca przyjmował od niego znaczne kwoty, wiedząc, skąd pochodzą. W takim przypadku wydziedziczenie i pozbawienie prawa do zachowku nie będą ważne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Spadkobierca może więc w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,

• dopuścił się w stosunku do spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu albo wolności, lub rażącej obrazy czci,

• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Jeżeli przyczyna wydziedziczenia nie wynika z testamentu, to nie będzie ono ważne. Ważność wydziedziczenia zależy też od tego, czy spadkodawca przebaczył spadkobiercy. Nie może więc wydziedziczyć osoby, której przebaczył.

PRZYKŁAD: SKUTECZNE WYDZIEDZICZENIE

Spadkobierca prowadził naganny tryb życia, czerpał środki utrzymania z nielegalnych źródeł, pił, narkotyzował się. W dodatku zaniedbał własną rodzinę, którą musiał utrzymywał jego ojciec. Ojciec kilkakrotnie zwracał mu uwagę i groził wydziedziczeniem. Syn nie zmienił trybu życia. W tym przypadku można przyjąć, że spadkobierca postępował uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, i skutecznie wydziedziczyć go pozbawiając prawa do zachowku.

Uprawnienia dzieci

Wprawdzie spadkobierca skutecznie wydziedziczony w testamencie nie ma prawa do zachowku, ale takie uprawnienie przysługuje jego dzieciom albo wnukom. Zstępni wydziedziczonego mogą ubiegać się o zachowek nawet w wówczas, gdyby przeżył on spadkodawcę. Dzieci wydziedziczonego dochodzą wówczas do dziedziczenia z mocy ustawy i dostają ten udział spadkowy, który przypadałby wydziedziczonemu.

Udział spadkowy stanowi ułamek majątku, który przypadałby spadkobiercy ustawowemu wówczas, gdyby doszedł do dziedziczenia na podstawie ustawy.

REKLAMA

Przy ustalaniu tych udziałów obowiązuje zasada, że małżonek i dzieci dziedziczą w częściach równych. Jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku. Gdyby więc do dziedziczenia z mocy ustawy miałyby zostać powołani: małżonek i dwoje dzieci, to wówczas każdy z nich odziedziczyłby 1/3 całości spadku. W tym przypadku zstępni wydziedziczonego skutecznie dziecka odziedziczyliby jego udział, czyli 1/3 spadku.

Gdyby zaś do dziedziczenia mieli być powołani: małżonek i pięcioro dzieci,to wówczas małżonek odziedziczyłby 1/4 spadku, a na pięcioro dzieci przypadałoby do podziału 3/4 spadku.

Jak dochodzić zachowku

Zachowek jest długiem spadkowym, który powstaje w dniu śmierci spadkodawcy. Prawo do niego ma osoba pominięta w testamencie, która dziedziczyłaby z mocy ustawy, lecz która nie została skutecznie wydziedziczona przez spadkodawcę. Natomiast obowiązek wypłaty zachowku ciąży na spadkobiercach powołanych do dziedziczenia w testamencie. Aby ustalić wysokość zachowku, należy ustalić wartość spadku oraz darowizn, które powinny zostać do spadku doliczone. Wartość spadku ustala się odejmując od aktywów spadku (powiększonych o dokonane darowizny) pasywa, czyli wszelkie długi spadkowe. Następnie ustala się wartość udziału spadkowego, który przypadałby spadkobiercy pominiętemu w testamencie i ubiegającemu się o zachowek.

Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że roszczenie o zachowek wchodzi do spadku po uprawnionym do zachowku (orzeczenie z 12 maja 1970 r., sygn. akt III CZP 26 / 70, opublikowane w OSNCP 1971, nr 1, poz. 21.).

Natomiast osoba uprawniona do zachowku może przenieść na inną osobę przysługującą jej z tego tytułu wierzytelność. Takie stanowisko SN zajął w uchwale z 13 lutego 1975 r., w sprawie sygn. akt III CZP 91/ 74, opublikowanym w OSNCP 1976 r. nr 1, poz.6.

Przedawnienie zachowku

REKLAMA

Z roszczeniem o zachowek można występować tylko w ciągu trzech lat od ogłoszenia testamentu. Roszczenie o zachowek staje się wymagalne w dniu ogłoszenia testamentu. Po upływie trzech lat od tej daty przedawnia się. Za datę ogłoszenia testamentu przyjmuje się dzień otwarcia i ogłoszenia zamieszczony w testamencie.

Zdarza się, że spadkodawca pozostawi kilka testamentów o różnej treści i w każdym z nich pominie innych spadkobierców ustawowych. W dodatku testamenty te zostaną otwarte i ogłoszone. Wtedy termin przedawnienia roszczenia o zachowek zacznie biec dopiero po wyjaśnieniu, który z testamentów jest ważny i skuteczny.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 22 lutego 1972 r., w sprawie III CZP 102 / 71, opublikowanym w OSNCP 172 nr 7-8, poz. 127, stwierdził, że termin przedawnienia roszczenia o zachowek nie biegnie, dopóki uprawniony do zachowku uważany jest za spadkobiercę testamentowego na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

Ważne!

Skutecznie wydziedziczyć spadkobiercę można tylko w testamencie, wskazując przyczynę wymienioną w art. 1008 k.c. lub opisując w taki sposób, aby można było w drodze wykładni ją ustalić

WYSOKOŚĆ ZACHOWKU

Zachowek wynosi 2/3 udziału wartości udziału spadkowego wówczas, gdy uprawniony jest małoletni albo trwale niezdolny do pracy. W pozostałych przypadkach wynosi połowę udziału spadkowego, jaki przypadałby uprawnionemu wówczas, gdyby dziedziczył z mocy ustawy.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wzór pozwu o zachowek

MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ

malgorzata.piasecka@infor.pl

Podstawa prawna

• Art. 930-1011 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr. 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA