REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Za dodatkową pracę dodatkowa płaca

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna tylko w określonych przepisami przypadkach. Oznacza to, że pracodawcy mogą z niej korzystać tylko wyjątkowo, a nie w celu wykonywania normalnych prac, związanych z bieżącą działalnością firmy.

Zgodnie z art. 151 par. 1 kodeksu pracy praca nadliczbowa może wystąpić tylko w razie:
• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii albo
• szczególnych potrzeb pracodawcy.
Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy (czyli co do zasady 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień) oraz ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Pamiętać należy jednak, że praca w godzinach nadliczbowych podlega ograniczeniom wynikającym z przepisów o czasie pracy, które spełniają przede wszystkim funkcję ochronną wobec pracowników.
Dwa dodatki
W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, także dodatek w wysokości 100 proc. lub 50 proc. wynagrodzenia.
Dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w:
• nocy,
• niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej pracownikowi przysługuje natomiast, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Ponadto dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.
Wysokość wynagrodzenia
Pamiętać należy, że w inny sposób ustalamy wysokość tzw. normalnego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatku do wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 1511 par. 3 k.p. wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia w celu obliczenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop (zgodnie z par. 4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy – Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
Aby obliczyć wysokość dodatku za 1 godzinę pracy nadliczbowej, jeżeli pracownik jest wynagradzany w stałej stawce miesięcznej, należy więc tę stawkę podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Jeśli natomiast wynagrodzenie składa się ze zmiennych składników, to najpierw ustalamy wysokość tego wynagrodzenia zgodnie z zasadami dotyczącymi wynagrodzenia urlopowego, a następnie dzielimy tak otrzymane wynagrodzenie przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustalone zostało to wynagrodzenie.
Przepisy kodeksu pracy nie regulują pojęcia „normalne wynagrodzenie”, jednak zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 3 czerwca 1986 r. (I PRN 40/86, OSNCP 1987/9/140) należy przez nie rozumieć takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie w zwykłych warunkach i terminach wypłat, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów lub postanowień płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników. Wynagrodzenie to może obejmować również dodatki: funkcyjny, za staż pracy, za pracę szkodliwą dla zdrowia itp., albowiem także dodatkowe składniki wynagrodzenia mają charakter jak najbardziej „normalnego”. SN stwierdził też, że w skład normalnego wynagrodzenia pracownika może wchodzić także premia, jeżeli ma o­na charakter stały i nie jest uzależniona od uzyskania określonych, konkretnych osiągnięć w pracy, nieobjętych zadaniami wykonywanymi w godzinach nadliczbowych.
PRZYKŁAD
Jeden z pracowników otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze i dwa dodatki: szkodliwy oraz stażowy, drugi natomiast jedynie wynagrodzenie zasadnicze. Aby obliczyć stawkę normalnego wynagrodzenia za godzinę pracy nadliczbowej pierwszego pracownika, trzeba zsumować wszystkie składniki jego wynagrodzenia i podzielić je przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu, ale stawka dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych będzie liczona już tylko od wynagrodzenia zasadniczego. W przypadku drugiego pracownika stawka normalnego wynagrodzenia oraz dodatku będzie jednakowa, gdyż będzie liczona tylko od wynagrodzenia zasadniczego.

Ważne jest, że w stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy (np. kierowcy, czy przedstawiciele handlowi) wypłata wynagrodzenia z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych może zostać zastąpiona ryczałtem, którego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych (zgodnie z art. 1511 par. 4 k.p.). Pamiętać należy jednak, że przyznanie pracownikowi ryczałtu z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych nie pozbawia go roszczenia o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe ponad kwotę przyznanego ryczałtu (por. wyrok SN z 24 kwietnia 1979 r., I PRN 42/79, niepublikowany). Umowa o pracę nie może bowiem naruszać uprawnień pracownika wynikających z norm czasu pracy, co oznacza, że jeśli wystąpią godziny nadliczbowe nieobjęte ryczałtem, to pracownik powinien dostać z tego tytułu wynagrodzenie wraz z dodatkiem (por. wyrok SN z 11 czerwca 1971 r., II PR 211/71, niepublikowany).
Jeśli pracownik pracuje w dniu wolnym
Praca w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (np. w sobotę) może być polecona pracownikowi z takich samych powodów, jak praca w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku pracownikowi przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (art. 1513 k.p.). Przepis ten nie zawiera postanowień dających pracownikowi określone uprawnienia płacowe z tytułu pracy w szóstym dniu tygodnia, ale nieudzielanie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy może stanowić naruszenie przepisów o czasie pracy. To jest zaś wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zgodnie z art. 281 pkt 5 k.p.
W przypadku gdy nieudzielenie dnia wolnego w zamian za pracę wykonywaną na polecenie pracodawcy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy spowodowało przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w okresie rozliczeniowym, pracownikowi będzie jednak przysługiwało wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 100 proc. wynagrodzenia (zgodnie z art. 1511 par. 2 k.p.). Prawo do dodatku w takiej wysokości nabędzie pracownik tylko za pierwsze 8 godzin pracy w tym dniu, gdyż dodatek z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy nie przysługuje w sytuacji, gdy przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w art. 1511 par. 1 k.p., tj. z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Praca powyżej 8 godziny w tym dniu stanowić będzie właśnie przekroczenie dobowej normy czasu pracy, za którą zgodnie z art. 1511 par. 1 pkt 2 k.p. przysługuje normalne wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za pracę w niedziele lub święta
Pracownik może wykonywać pracę w niedzielę lub święto tylko w przypadkach prac dozwolonych w niedziele i święta, określonych w art. 15110 k.p. Z tytułu świadczenia pracy w niedzielę pracownikowi nie przysługuje żaden dodatek do wynagrodzenia, jeżeli przepisy płacowe (np. regulamin wynagradzania) obowiązujące u danego pracodawcy takiego dodatku nie przewidują. W takich sytuacjach pracodawca jest jednak zobowiązany zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy (zgodnie z art. 15111 k.p.), który powinien przypadać w razie:
• pracy w niedzielę w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a jeśli wykorzystanie dnia wolnego w powyższym terminie nie jest możliwe, to do końca okresu rozliczeniowego,
• pracy w święto w ciągu okresu rozliczeniowego.
Jedynie w sytuacji, gdy nie ma możliwości udzielenia dnia wolnego w żadnym z powyższych terminów, pracownik otrzymuje dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę czy święto. Ponadto jeżeli w takiej sytuacji dochodzi do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, pracownikowi będzie przysługiwało normalne wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, a zatem w takim przypadku pracownik nabywa prawo do normalnego wynagrodzenia powiększonego o dwa dodatki w wysokości 100 proc. wynagrodzenia pochodzące z dwóch różnych, wyżej wskazanych, tytułów prawnych. Należy jednak pamiętać, że w sytuacjach planowanej pracy w niedzielę przekroczenie normy dobowej uprawniać będzie pracownika do dodatku w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Piotr Wojciechowski
Autor jest zastępcą dyrektora departamentu prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA