REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Za dodatkową pracę dodatkowa płaca

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna tylko w określonych przepisami przypadkach. Oznacza to, że pracodawcy mogą z niej korzystać tylko wyjątkowo, a nie w celu wykonywania normalnych prac, związanych z bieżącą działalnością firmy.

Zgodnie z art. 151 par. 1 kodeksu pracy praca nadliczbowa może wystąpić tylko w razie:
• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii albo
• szczególnych potrzeb pracodawcy.
Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy (czyli co do zasady 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień) oraz ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Pamiętać należy jednak, że praca w godzinach nadliczbowych podlega ograniczeniom wynikającym z przepisów o czasie pracy, które spełniają przede wszystkim funkcję ochronną wobec pracowników.
Dwa dodatki
W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, także dodatek w wysokości 100 proc. lub 50 proc. wynagrodzenia.
Dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w:
• nocy,
• niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej pracownikowi przysługuje natomiast, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Ponadto dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.
Wysokość wynagrodzenia
Pamiętać należy, że w inny sposób ustalamy wysokość tzw. normalnego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatku do wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 1511 par. 3 k.p. wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia w celu obliczenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop (zgodnie z par. 4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy – Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
Aby obliczyć wysokość dodatku za 1 godzinę pracy nadliczbowej, jeżeli pracownik jest wynagradzany w stałej stawce miesięcznej, należy więc tę stawkę podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Jeśli natomiast wynagrodzenie składa się ze zmiennych składników, to najpierw ustalamy wysokość tego wynagrodzenia zgodnie z zasadami dotyczącymi wynagrodzenia urlopowego, a następnie dzielimy tak otrzymane wynagrodzenie przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustalone zostało to wynagrodzenie.
Przepisy kodeksu pracy nie regulują pojęcia „normalne wynagrodzenie”, jednak zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 3 czerwca 1986 r. (I PRN 40/86, OSNCP 1987/9/140) należy przez nie rozumieć takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie w zwykłych warunkach i terminach wypłat, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów lub postanowień płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników. Wynagrodzenie to może obejmować również dodatki: funkcyjny, za staż pracy, za pracę szkodliwą dla zdrowia itp., albowiem także dodatkowe składniki wynagrodzenia mają charakter jak najbardziej „normalnego”. SN stwierdził też, że w skład normalnego wynagrodzenia pracownika może wchodzić także premia, jeżeli ma o­na charakter stały i nie jest uzależniona od uzyskania określonych, konkretnych osiągnięć w pracy, nieobjętych zadaniami wykonywanymi w godzinach nadliczbowych.
PRZYKŁAD
Jeden z pracowników otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze i dwa dodatki: szkodliwy oraz stażowy, drugi natomiast jedynie wynagrodzenie zasadnicze. Aby obliczyć stawkę normalnego wynagrodzenia za godzinę pracy nadliczbowej pierwszego pracownika, trzeba zsumować wszystkie składniki jego wynagrodzenia i podzielić je przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu, ale stawka dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych będzie liczona już tylko od wynagrodzenia zasadniczego. W przypadku drugiego pracownika stawka normalnego wynagrodzenia oraz dodatku będzie jednakowa, gdyż będzie liczona tylko od wynagrodzenia zasadniczego.

Ważne jest, że w stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy (np. kierowcy, czy przedstawiciele handlowi) wypłata wynagrodzenia z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych może zostać zastąpiona ryczałtem, którego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych (zgodnie z art. 1511 par. 4 k.p.). Pamiętać należy jednak, że przyznanie pracownikowi ryczałtu z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych nie pozbawia go roszczenia o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe ponad kwotę przyznanego ryczałtu (por. wyrok SN z 24 kwietnia 1979 r., I PRN 42/79, niepublikowany). Umowa o pracę nie może bowiem naruszać uprawnień pracownika wynikających z norm czasu pracy, co oznacza, że jeśli wystąpią godziny nadliczbowe nieobjęte ryczałtem, to pracownik powinien dostać z tego tytułu wynagrodzenie wraz z dodatkiem (por. wyrok SN z 11 czerwca 1971 r., II PR 211/71, niepublikowany).
Jeśli pracownik pracuje w dniu wolnym
Praca w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (np. w sobotę) może być polecona pracownikowi z takich samych powodów, jak praca w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku pracownikowi przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (art. 1513 k.p.). Przepis ten nie zawiera postanowień dających pracownikowi określone uprawnienia płacowe z tytułu pracy w szóstym dniu tygodnia, ale nieudzielanie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy może stanowić naruszenie przepisów o czasie pracy. To jest zaś wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zgodnie z art. 281 pkt 5 k.p.
W przypadku gdy nieudzielenie dnia wolnego w zamian za pracę wykonywaną na polecenie pracodawcy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy spowodowało przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w okresie rozliczeniowym, pracownikowi będzie jednak przysługiwało wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 100 proc. wynagrodzenia (zgodnie z art. 1511 par. 2 k.p.). Prawo do dodatku w takiej wysokości nabędzie pracownik tylko za pierwsze 8 godzin pracy w tym dniu, gdyż dodatek z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy nie przysługuje w sytuacji, gdy przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w art. 1511 par. 1 k.p., tj. z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Praca powyżej 8 godziny w tym dniu stanowić będzie właśnie przekroczenie dobowej normy czasu pracy, za którą zgodnie z art. 1511 par. 1 pkt 2 k.p. przysługuje normalne wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za pracę w niedziele lub święta
Pracownik może wykonywać pracę w niedzielę lub święto tylko w przypadkach prac dozwolonych w niedziele i święta, określonych w art. 15110 k.p. Z tytułu świadczenia pracy w niedzielę pracownikowi nie przysługuje żaden dodatek do wynagrodzenia, jeżeli przepisy płacowe (np. regulamin wynagradzania) obowiązujące u danego pracodawcy takiego dodatku nie przewidują. W takich sytuacjach pracodawca jest jednak zobowiązany zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy (zgodnie z art. 15111 k.p.), który powinien przypadać w razie:
• pracy w niedzielę w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a jeśli wykorzystanie dnia wolnego w powyższym terminie nie jest możliwe, to do końca okresu rozliczeniowego,
• pracy w święto w ciągu okresu rozliczeniowego.
Jedynie w sytuacji, gdy nie ma możliwości udzielenia dnia wolnego w żadnym z powyższych terminów, pracownik otrzymuje dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę czy święto. Ponadto jeżeli w takiej sytuacji dochodzi do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, pracownikowi będzie przysługiwało normalne wynagrodzenie z dodatkiem w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, a zatem w takim przypadku pracownik nabywa prawo do normalnego wynagrodzenia powiększonego o dwa dodatki w wysokości 100 proc. wynagrodzenia pochodzące z dwóch różnych, wyżej wskazanych, tytułów prawnych. Należy jednak pamiętać, że w sytuacjach planowanej pracy w niedzielę przekroczenie normy dobowej uprawniać będzie pracownika do dodatku w wysokości 50 proc. wynagrodzenia.
Piotr Wojciechowski
Autor jest zastępcą dyrektora departamentu prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenie wspierające od 60 pkt w decyzji WZON? OzN mają sporo propozycji zmian

Osoby z niepełnosprawnościami proponują kilka ważnych nowości w zasadach przyznawania świadczenia wspierającego. Wśród postulatów znalazła się m.in. obniżka liczby punktów uprawniających do uzyskania pomocy.

Więcej inwestycji bez pozwolenia na budowę i inne zmiany w prawie budowlanym w 2025 r. [projekt deregulacyjny]

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (tzw. projekt deregulacyjny). Nowelizacja ma na celu dalsze uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Wydłuży się m.in. lista inwestycji budowlanych, na które nie trzeba będzie uzyskiwać pozwolenia na budowę.

Likwidacja godzin dostępności nauczyciela w szkole. Nowelizacja Karty Nauczyciela

W dniu 10 czerwca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (UDER54). Celem tej nowelizacji jest uchylenie przepisów dotyczących tzw. godzin dostępności nauczyciela w szkole. Rada Ministrów ma przyjąć ten projekt w lipcu 2025 r. Zmiany wejdą w życie najprawdopodobniej od nowego roku szkolnego 2025/2026.

W Sejmie: Wysokie opłaty za świadczenie wspierające. Płacą osoby niepełnosprawne. Co z tym zrobi rząd? {stopień znaczny}

24 804 zł to opłata zapłacona przez osobę niepełnosprawną kancelarii pośredniczącej w uzyskaniu świadczenia wspierającego. System przyznawania tego świadczenia jest w ocenie osób niepełnosprawnych (w mojej także) tak patologiczny, że w naturalny sposób pojawiły się firmy pomagające osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Osoby niepełnosprawne nie radzą sobie same. Dodatkowo są krzywdzone na poziomie WZON. No bo jak inaczej ocenić sytuację, gdy osoba niewidoma otrzymuje w WZOB 61 punktów, osoba sparaliżowana od pasa w dół (20 lat na wózku) 43 punkty. To są jawne pokrzywdzenia tych osób niepełnosprawnych przez WZON. Więc pokrzywdzeni zwracają się o pomoc do prawników. A ci wystawiają wysokie rachunki.

REKLAMA

Rodzice nie będą musieli przedstawiać zaświadczeń o niekaralności aby uczestniczyć w wycieczkach, czy innych zajęciach szkolnych. Zmiany w "ustawie Kamilka" w 2025 r.

W dniu 10 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy – Prawo oświatowe. Projekt nowelizuje m. in przepisy wprowadzone w lutym 2024 r. tzw. ustawą Kamilka.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę

Co się stało w Austrii? Ogłoszono 3 dniową żałobę. Doszło do tragicznego wydarzenia! Co gorsza takich zdarzeń jest coraz więcej w Europie, nie tylko w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Masz radio w samochodzie? Możesz spodziewać się kontroli

Właściciele samochodów – zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy – powinni pamiętać o opłatach za używanie odbiorników radiofonicznych. Chodzi o konieczność opłacania abonamentu RTV za radioodbiornik zamontowany w pojeździe. Jaka jest opłata abonamentowa w 2025 r.? Kto jest zwolniony?

REKLAMA

Kredyty w złotówkach pod lupą TSUE. Dr P. Szcześniak: WIBOR jest zgodny z polską ustawą o kredycie hipotecznym i unijnym rozporządzeniem BMR

WIBOR jest zgodny zarówno z polską ustawą o kredycie hipotecznym, jak i z unijnym rozporządzeniem BMR. Podlega w związku z tym szczególnym wymogom informacyjnym i zaostrzonej kontroli jego wyznaczania. Wykluczone więc wydaje się, aby postanowienia odwołujące się do WIBOR zostały przez Trybunał Sprawiedliwości lub sąd krajowy kwalifikowane jako niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu tzw. abuzywności – pisze dr hab. Paweł Szczęśniak z Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Wakacyjny top 5: Nawet 8000 zł na rękę. Sprawdź, gdzie zarobisz najwięcej

Szukasz dobrze płatnej pracy na lato? W sezonie 2025 możesz zarobić nawet 8000 zł na rękę! Sprawdź, które zawody sezonowe oferują najwyższe stawki godzinowe i gdzie warto szukać ofert, by maksymalnie wykorzystać wakacyjny czas.

REKLAMA