REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy od pracodawcy można żądać premii i nagrody

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Przyznawanie premii i nagród budzi zawsze wiele emocji. Gdy pracodawca nie wypłaci tych świadczeń, pracownicy czują się niedocenieni i zastanawiają się nad możliwością ich wyegzekwowania. Warto więc wiedzieć, kiedy pracodawca musi wypłacić premię, oraz że przyznanie nagrody zależy tylko od jego dobrej woli.
Premia to dodatkowy składnik wynagrodzenia, który przysługuje pracownikowi, gdy spełni o­n ściśle określone warunki sformułowane w umowie o pracę, czy w regulaminie (wynagradzania, premiowania). Spełnienie stosownych przesłanek pozytywnych oraz niespełnienie negatywnych określonych w powyższych aktach uzasadnia powstanie po jego stronie prawa do premii. Pracodawca w takim przypadku ma obowiązek potwierdzić (również w sposób dorozumiany) należność, a pracownik może dochodzić (także przed sądem) jej wypłacenia.
Przyznanie nagrody zależy wyłącznie od pracodawcy
Nagroda jest natomiast dobrowolnym świadczeniem pracodawcy. Prawo do jego przyznania wynika z art. 105 kodeksu pracy. Choć przepisy kodeksu pracy zawierają nieco archaicznie sformułowany katalog przykładowych przesłanek jej przyznania (wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości, co przyczynia się szczególnie do wykonywania zadań zakładu), to mimo ich spełnienia w mniemaniu pracownika nie ma o­n roszczenia o uzyskanie czy przyznanie nagrody lub wyróżnienia. Przyznanie nagrody i określenie jej wysokości uzależnione jest tylko od subiektywnej oceny pracodawcy, od swobodnego uznania, a podjęta w tym przedmiocie decyzja nie podlega kontroli sądu. Oznacza to, że pracownik nie może dochodzić przyznania nagrody przed sądem pracy. Może natomiast jej żądać, jeżeli pracodawca mu ją przyznał, lecz jej z jakichś względów nie wypłacił.
WARTO WIEDZIEĆ
Jeśli regulamin przyznawania premii nie precyzuje szczegółowych i sprawdzalnych kryteriów ustalania jej wysokości, to pracownik nie może w postępowaniu sądowym skutecznie podważać oceny pracodawcy co do wysokości tej premii, gdyż ma o­na w istocie charakter nagrody.
Warto wiedzieć, że do przesłanek nagradzania należy wyższe niż zwykłe zaangażowanie się w pracę oraz osiągnięcie ponadprzeciętnych efektów. Nagroda z zasady nie należy się za normalną, sumiennie i starannie wykonaną pracę, gdyż jest o­na podstawowym obowiązkiem pracownika.
Uznaniowość pracodawcy w kwestii przyznania pracownikowi nagrody jest w pewien sposób ograniczona. Zgodnie z art. 94 pkt 9 kodeksu pracy, pracodawca zobowiązany jest do dochowania obowiązku stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy, a ponadto powinien stosować się do zasad równego traktowania i niedyskryminacji w stosunkach pracy (co wynika m.in. z art. 112, 113, 183a, 292, 94 pkt 2b k.p.).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Nagroda i premia – dwa różne świadczenia
Z odróżnieniem nagrody od premii mają kłopot nie tylko pracownicy i pracodawcy, ale też i prawnicy. Najczęściej jest to spowodowane niejasnymi zapisami umownymi lub regulaminowymi. Przede wszystkim trzeba zapamiętać, że o charakterze tego świadczenia nie decyduje jego nazwa. W przypadku premii muszą być określone konkretne i sprawdzalne jej warunki. Jeśli regulamin przyznawania premii nie precyzuje szczegółowych i sprawdzalnych kryteriów ustalania jej wysokości, to jest to w zasadzie nagroda. Często nagrodę nazywa się wprost premią uznaniową. Wtedy pracownik nie może domagać się od pracodawcy jej wypłaty.
Jak uniknąć niedomówień
Pracodawcom często wydaje się, iż skoro wymaga się od nich tworzenia tylu dokumentów pracowniczych, to np. zasady i tryb wypłacania premii pracownikom trzeba też szczegółowo uregulować. Oczywiście z zasady najlepszym zabezpieczeniem przed niepotrzebnymi sporami jest stworzenie odpowiedniego dokumentu wewnątrz firmy. Przede wszystkim jednak trzeba zastanowić się, jakiego typu świadczenie pracodawca chce przyznać swoim pracownikom. Jeżeli chce ich tylko od czasu do czasu uznaniowo nagrodzić za szczególny wkład pracy, to nie musi opracowywać żadnych aktów wewnętrznych. Może po prostu taką nagrodę przyznawać i wypłacić. W tym przypadku tworzenie np. regulaminów – jak wynika z praktyki – przysparza niepotrzebnych kłopotów. Zawsze bowiem znajdzie się w nim przepis, który będzie budził wątpliwości co do charakteru świadczenia. Nawet mimo kilkukrotnego powtarzania w regulaminie, iż premia ma charakter uznaniowy, powstawać będą spory na tle innych postanowień.
Z kolei pracodawca, który chce premiować pracowników w sposób stały i usystematyzowany, powinien opracować szczegółowe zasady przyznawania premii, np. w regulaminie. Często spotyka się takie sposoby motywowania pracowników, np. poprzez wypłacanie premii uzależnionej od osiągnięcia konkretnego wyniku działu lub całej spółki.
Z orzecznictwa sądów

Swobodne uznanie nagrody
Uznaniowy charakter nagrody polega na tym, że zarówno przyznanie jej pracownikowi, jak i określenie wysokości nagrody należy do zakresu swobodnego uznania zakładu pracy
– wyrok SN z 8 czerwca 1977 r., sygn. akt I PR 175/76, LEX nr 14388.

Premia nie należy się po rozwiązaniu umowy
Postanowienie regulaminu podziału premii z zysku (...) za konkretny okres rozliczeniowy wyłączające prawo pracownika do premii w razie rozwiązania umowy o pracę po upływie tego okresu jest nieważne bez względu na to, kiedy regulamin został uchwalony
– uchwała SN z 30 października 1985 r., sygn. akt III PZP 33/85, OSNC 1986/5/64.

Trzeba wypłacić wszystkie składniki wynagrodzenia
Pominięcie byłego pracownika przy przyznawaniu świadczenia, będącego składnikiem wynagrodzenia za pracę w okresie, w którym był o­n zatrudniony, narusza zasady wynagradzania za pracę wykonaną (art. 80 k.p.), wynagradzania według ilości i jakości pracy (art. 78 k.p.) i równego traktowania pracowników (art. 112 k.p.)
– wyrok SN z 23 października 1996 r., sygn. akt I PRN 94/96, OSNP 1997/8/131).
Dorota Bielecka

PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
UŻYTKOWNICY PYTAJĄ
Czy nagroda musi wynikać z regulaminu
Prowadzę firmę i raz w roku, jeżeli mam na to fundusze, wypłacam pracownikom roczne premie. Decyzję o przyznaniu premii podejmuję osobiście. Obecnie opracowujemy regulaminy pracy i wynagradzania. Czy jest konieczność wpisania zasad ich przyznawania do regulaminu? Jak sformułować taki zapis?
NIE. Z opisu wynika, iż przyznaje pan swoim pracownikom nagrody. W przypadku nagród nie trzeba regulować zasad ich przyznawania w żadnym dokumencie. Jeżeli jednak chciałby pan zachęcić pracowników do lepszej pracy i poinformować ich o możliwości otrzymania nagrody, można odpowiedni zapis sformułować następująco: „Pracodawca ma prawo przyznać pracownikowi nagrodę roczną lub innego rodzaju. Przyznanie nagrody oraz jej wysokość zależy od wyłącznego uznania pracodawcy”.

Czy można odmówić premii
Z powodu kłopotów finansowych nie będę mógł wypłacić pracownikom premii należnej na podstawie regulaminu premiowania obowiązującego w firmie. Czy mogę jej po prostu nie wypłacać?

Wszystko zależy od sformułowań regulaminu premiowania. Jeżeli można uznać świadczenie za typową nagrodę, prawdopodobnie pracodawca nie będzie musiał jej wypłacać. Gdy jest to premia, proponuję skorzystać z możliwości przewidzianej w art. 91 k.p. Stosownie do tego przepisu, jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
DB


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA