Dziennik Ustaw - rok 1989 nr 72 poz. 422

Na podstawie art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 3, poz. 12 i Nr 54, poz. 320) zarządza się, co następuje:

1) środki trwałe,

2) wartości niematerialne i prawne.

2. Podmioty gospodarcze mogą uznać za środki trwałe także przedmioty majątkowe o cenie zakupu lub koszcie wytworzenia niższym aniżeli ustalony w ust. 1, jeżeli spełniają one pozostałe warunki określone w tym ustępie.

3. Do środków trwałych nie zalicza się:

1) książek, dzieł sztuki i eksponatów muzealnych, a także mebli i dywanów,

2) środków dydaktycznych, w tym także środków transportu, służących do nauczania i wychowania w szkołach, a w placówkach kultury także aparatury wideo, sprzętu nagłaśniającego, projektorów filmowych, filmowych stołów montażowych, stołów miksyjnych, urządzeń świetlnych, magnetowidów studyjnych,

3) inwentarza żywego, w tym zwierząt pociągowych, zwierząt w ogrodach zoologicznych i zwierząt w cyrkach,

4) urządzeń rozbieralnych stanowiących wyposażenie placów i zaplecza budów (rusztowań, zestawów metalowych, szalunków przestawnych itp.) oraz zaplecza produkcyjno-usługowego i socjalno-administracyjnego budów, przeznaczonego do likwidacji po zakończeniu budowy, z wyjątkiem obiektów służących jako zaplecze wielokrotnego użytku (barakowozy, kontenery itp.),

5) urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych oraz sprzętu pożarniczego, a w szczególności agregatów pożarniczych, działek, masztów pionowych i aparatów ochrony dróg oddechowych, z wyjątkiem samochodów i statków pożarniczych.

4. W celu uwzględnienia wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, począwszy od 1991 r., Minister Finansów będzie corocznie ogłaszał w Monitorze Polskim zaktualizowaną kwotę wartości środków trwałych, o której mowa w ust. 1.

1) odszkodowania za dostarczenie obiektów zastępczych i przesiedlenie osób z terenów zajętych na potrzeby inwestycyjne,

2) koszty zagospodarowania pomelioracyjnego,

3) koszty założenia stref ochronnych,

4) koszty przygotowania eksploatacji nowo budowanych przedsiębiorstw, zakładów, wydziałów lub obiektów, poniesione przed przekazaniem inwestycji do użytkowania, a w szczególności szkolenia kadr, inwestycyjnego rozruchu mechanicznego i technologicznego oraz nabycia podstawowego oprogramowania komputerów,

5) opłaty z tytułu użytkowania gruntów i terenów w okresie budowy inwestycji oraz z tytułu uzyskanych lokalizacji pod budowę,

6) odsetki od kredytów i pożyczek za okres realizacji inwestycji, z wyjątkiem odsetek dotyczących inwestycji socjalnych i mieszkaniowych oraz spłacanych z funduszu leśnego, a w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych dotyczących wszystkich inwestycji,

7) koszty nabycia pozostałych praw majątkowych, na przykład patentów, wynalazków, licencji, jeżeli okres korzystania z nich dla celów działalności gospodarczej przekracza 5 lat,

8) różnice kursowe z tytułu kredytów i pożyczek inwestycyjnych zaciągniętych w walutach obcych oraz różnice między ceną nabycia a ustalonym przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego kursem walut obcych, zakupionych celem spłaty tych kredytów i pożyczek, z wyjątkiem różnic dotyczących inwestycji socjalnych i mieszkaniowych.

1) własnych środków trwałych bez względu na to, przez kogo są one użytkowane,

2) wartości niematerialnych i prawnych.

2. Odpisów amortyzacyjnych nie dokonuje się od:

1) budynków mieszkalnych wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, łącznie ze związanymi z nimi wartościami niematerialnymi i prawnymi, jeżeli budynki te służą w całości lub w przeważającej części na cele mieszkalne, oraz od innych budynków, budowli i urządzeń zaliczanych do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno-wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe,

2) majątku trwałego służącego w całości lub w przeważającej części przyzakładowym żłobkom, przedszkolom i świetlicom dziecięcym prowadzonym przez podmioty gospodarcze,

3) majątku trwałego służącego obronie cywilnej oraz nabytego ze środków funduszu leśnego,

4) majątku trwałego jednostek i zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, z wyjątkiem majątku trwałego służącego zakładowej działalności socjalnej,

5) majątku trwałego osób prawnych, których celem statutowym jest działalność społeczno-polityczna, naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i opieki społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego, a także fundacji oraz centralnych związków spółdzielczych, z wyjątkiem majątku trwałego służącego wyodrębnionej organizacyjnie działalności gospodarczej oraz zakładowej działalności socjalnej; wymienione podmioty gospodarcze, jeżeli nie są dotowane z budżetu, mogą we własnym zakresie podjąć decyzję o amortyzowania majątku trwałego,

6) majątku trwałego spółek wodnych oraz spółek leśnych i ich związków,

7) budynków i budowli oraz związanych z nimi wartości niematerialnych i prawnych szkół wyższych, z wyjątkiem służących zakładowej działalności socjalnej.

3. Rolnicze spółdzielnie produkcyjne mogą nie amortyzować wartości niematerialnych i prawnych.

2. Od majątku trwałego, o którym mowa w § 4 ust. 2 pkt 1-3 i 5-7 oraz ust. 3, dokonuje się odpisów umorzeniowych według zasad i w wysokości określonych dla odpisów amortyzacyjnych. Mogą one być dokonywane za okresy roczne.

3. Od budynków, budowli i dźwigów w budynkach mieszkalnych jednostek gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, przekazanych, sprzedanych lub zlikwidowanych na podstawie decyzji właściwego terenowego organu administracji państwowej, dokonuje się odpisu umorzeniowego w wysokości różnicy między wartością początkową a umorzeniem tych obiektów w dniu przekazania, sprzedaży lub likwidacji. Do odpisów tych nie ma zastosowania przepis ust. 1.

2. Odpisy amortyzacyjne od majątku trwałego użytkowanego sezonowo mogą być dokonywane tylko za okres jego wykorzystywania. Wysokość odpisu miesięcznego stanowi w takim wypadku iloraz wynikający z podzielenia rocznej kwoty amortyzacji przez liczbę miesięcy w sezonie.

3. Odpisy amortyzacyjne od wykazanej w ewidencji księgowej wartości brutto majątku trwałego rolniczych spółdzielni produkcyjnych mogą być dokonywane za okresy roczne, według stanu majątku na pierwszy dzień danego roku.

2. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przez cały czas samoistnego posiadania przez podmiot gospodarczy środków trwałych (wykorzystywania, pozostawania w zapasie, w toku remontu, wydzierżawienia środków trwałych itp.), do końca tego miesiąca lub roku, w którym następuje zrównanie wysokości umorzenia z ich wartością początkową lub w którym środki trwałe postawiono w stan likwidacji, sprzedano lub stwierdzono ich niedobór.

3. Odpisy amortyzacyjne od ujawnionych środków trwałych, nie objętych ewidencją, oraz korekty odpisów amortyzacyjnych dokonanych w nieprawidłowej wysokości mogą nastąpić wyłącznie za rok poprzedzający ten rok, w którym wypadki te ujawniono.

2. Podmioty gospodarcze mogą podane w wykazie stawki amortyzacyjne podwyższać:

1) dla budynków i budowli użytkowanych w warunkach pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2 i złych - 1,4,

2) dla:

a) odwiertów ropy naftowej i gazu ziemnego - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 5,0,

b) rurociągów przemysłowych i rozdzielczych solanki - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0,

c) rurociągów podsadzkowych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 7,0,

d) wykopów górniczych, sztolni, wyrobisk upadowych, szybów i szybików - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0,

e) pomp tłoczących ciecze z zawiesinami, wodą morską, materiałami ściernymi, solanką i innymi żrącymi, wentylatorów, urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, dmuchaw i ssaw - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 4,0,

f) silników powietrznych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,5,

3) dla maszyn i urządzeń grupy 4 do 6 poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, dla maszyn, urządzeń i środków transportu użytkowanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo: wymagających szczególnej sprawności technicznej (np. pod ziemią, w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, przy pracy na trzy zmiany), mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, oraz nabytych ze środków pochodzących z kredytu w walutach obcych uzyskanego w celu wspomagania produkcji na eksport - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4.

Warunki uzasadniające stosowanie podwyższonych stawek amortyzacyjnych oraz sposób ich ustalania określają objaśnienia do wykazu.

3. Podmioty gospodarcze mogą ustalać stawki amortyzacyjne dla środków trwałych nowo wprowadzonych do użytkowania, używanych, zmodernizowanych lub o przewidywanym okresie użytkowania krótszym od okresu przyjętego za podstawę stawki amortyzacyjnej ustalonej w wykazie w sposób określony w objaśnieniach do wykazu.

4. Podmioty gospodarcze mogą podane w wykazie stawki amortyzacyjne środków trwałych użytkowanych w warunkach lepszych od przeciętnych obniżać przy zastosowaniu współczynników nie niższych niż 0,66.

5. Podmioty gospodarcze mogą stosować do poszczególnych środków trwałych wyższe lub' niższe stawki amortyzacyjne od podanych w wykazie, z uwzględnieniem przepisu ust. 2 i 3, pod warunkiem że roczna suma odpisów amortyzacyjnych nie będzie wyższa od sumy odpisów amortyzacyjnych określonych w wykazie, z uwzględnieniem przepisów ust. 2 i 3. Nie dotyczy to jednak odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych służących zakładowej działalności socjalnej, do których stosuje się wyłącznie stawki podane w wykazie.

2. Odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w równej wysokości, od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ujęto je w ewidencji księgowej jako składniki majątku trwałego, do końca tego miesiąca lub roku, w którym następuje zrównanie wysokości umorzenia z ich wartością początkową lub w którym środki trwałe, z którymi są one związane, postawiono w stan likwidacji, sprzedano lub stwierdzono ich niedobór.

3. Do korekty odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych stosuje się przepis § 7 ust. 3.

2. Aktualizacja wyceny środków trwałych metodą szczegółową polega na przeliczeniu wykazanej w ewidencji księgowej wartości brutto oraz wartości umorzenia poszczególnych środków trwałych, a metodą uproszczoną - na przeliczeniu łącznej wartości brutto i wartości umorzenia zbiorów środków trwałych.

3. Przeliczeń, o których mowa w ust. 2, dokonuje się przy zastosowaniu wskaźników przeliczeniowych, uwzględniających relacje poziomu cen środków trwałych wykazanych w ewidencji księgowej i poziomu cen przyjętego za podstawę przeliczenia.

4. Jeżeli, w razie stosowania szczegółowej metody aktualizacji wyceny środków trwałych, wyliczona przy zastosowaniu wskaźnika przeliczeniowego cena środka trwałego różni się więcej niż o 10% od znanej podmiotowi gospodarczemu ceny wynikającej z aktualnego dla okresu przeliczenia cennika, kosztorysu lub ceny zapłaconej za nowy środek trwały o takim samym lub zbliżonym przeznaczeniu i parametrach użytkowych, to przeliczenie może nastąpić przy zastosowaniu tej ceny z uwzględnieniem kosztów dodatkowych, jak: transportu, montażu. Wartość przeliczonego umorzenia środka trwałego ustala się wówczas w takim odsetku zaktualizowanej wartości początkowej, jaki odsetek wartości brutto stanowiło umorzenie przed aktualizacją wartości obiektu.

5. Wyniki aktualizacji wartości brutto i umorzeń środków trwałych wprowadza się do ewidencji księgowej pod, datą jej przeprowadzenia, przy czym różnice między dotychczasową a zaktualizowaną wyceną, skorygowane o różnice określone w § 3 pkt 8, wpływają na wysokość funduszy zasadniczych.

2. Aktualizacja następuje przy zastosowaniu cen wynikających z aktualnego w dniu przeliczenia cennika, kosztorysu, ceny zapłaconej za nowy środek trwały o takim samym lub zbliżonym przeznaczeniu i parametrach, a w razie braku takich danych - na podstawie ekspertyzy, przy wykorzystaniu ogłoszonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej "Monitor Polski" wskaźników cen dóbr inwestycyjnych za ostatni miesiąc kwartału poprzedzającego kwartał, w którym nastąpiło przekształcenie formy prawnej podmiotu gospodarczego.

3. Przepisy § 10 ust. 2, 4 i 5 mają odpowiednie zastosowanie.

1) Transportu i Gospodarki Morskiej - w zakresie nawierzchni dróg publicznych, placów, ulic i innych obiektów zaliczonych do dróg publicznych wraz z mostami, wiaduktami i innymi obiektami inżynieryjnymi,

2) Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej - w zakresie melioracji podstawowych i szczegółowych,

3) Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych - w zakresie budowli wodnych oraz urządzeń regulacji rzek i potoków.

1) podlegających ewidencji księgowej podmiotów gospodarczych - metodą szczegółową,

2) nie podlegających ewidencji księgowej (§ 12) - metodą uproszczoną, przy zastosowaniu współczynników przeliczeniowych ustalonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego i Ministra Finansów.

Nie aktualizuje się wartości zabytkowych i muzealnych w obiektach zaliczonych do zabytkowych.

2. Podmioty gospodarcze dokonują następnej aktualizacji wyceny środków trwałych podlegających ewidencji księgowej, jeżeli przeciętny wskaźnik cen dóbr inwestycyjnych, o którym mowa w § 11 ust. 2, będzie wyższy o więcej niż 25% od poziomu cen przyjętego za podstawę poprzedniej aktualizacji wyceny. Przeliczeń wartości środków trwałych dokonuje się metodą uproszczoną, stosując określone wyżej wskaźniki, według stanu na ostatni dzień półrocza najbliższego od daty ogłoszenia wskaźników.

3. Przepisy ust. 2 mają odpowiednie zastosowanie do aktualizacji wyceny środków trwałych nie podlegających ewidencji księgowej (§ 12).

1) amortyzować budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, jeżeli znajdujące się tych budynkach lokale są wydzierżawione lub wynajmowane, a dochód z tej dzierżawy lub najmu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym,

2) zaniechać aktualizacji wyceny środków trwałych, o której mowa w § 10 i 13.

2. Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie uznawania środków pracy i innych przedmiotów długotrwałego użytkowania za środki trwale, zasad aktualizacji ich wyceny oraz zasad i stawek amortyzacji (Dz. U. Nr 39, poz. 219).

Prezes Rady Ministrów: T. Mazowiecki

Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 19 grudnia 1989 r. (poz. 422)

WYKAZ ROCZNYCH STAWEK AMORTYZACYJNYCH

*) Według Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych, wydanej przez Główny Urząd Statystyczny.

OBJAŚNIENIA

1. W razie podwyższania lub obniżania stawek amortyzacyjnych podanych w wykazie za pomocą odpowiednich współczynników mnoży się właściwe dla danych środków trwałych stawki amortyzacyjne, ustalone w wykazie dla warunków normalnych. przez odpowiedni współczynnik określony w § 8 ust. 2, 3 i 5 rozporządzenia.

2. Za pogorszone warunki użytkowania uważa się użytkowanie budynku lub budowli pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektu.

Za złe warunki użytkowania uważa się użytkowanie budynku lub budowli pod ciągłym wpływem silnej agresji chemicznej, w razie gdy są to obiekty, w których wytwarza się, stosuje w produkcji lub przechowuje agresywne środki chemiczne. Dotyczy to również wypadków silnego działania na środek trwały agresywnych środków chemicznych rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.

3. Przez maszyny i urządzenia grupy 4-6 poddane szybkiemu postępowi technicznemu, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia, rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

4. Od środków trwałych używanych nowo wprowadzonych do użytkowania, zmodernizowanych w drodze inwestycji, a także o krótszym przewidywanym okresie użytkowania od okresu przyjętego za podstawę ustalenia stawki amortyzacyjnej określonej w wykazie na skutek ograniczenia zasobów złóż, czasu produkcji określonych produktów lub trwania kontraktu na wykonanie usług lub budowę obiektów za granicą, jak również ograniczenia z góry okresu użytkowania, o których mowa w § 8 ust. 4 rozporządzenia, oblicza się stawki amortyzacyjne:

1) gdy w ewidencji księgowej ujmuje się jedynie wartość początkową środka trwałego - według wzoru:

2) gdy w ewidencji księgowej ujmuje się zarówno wartość początkową, jak i umorzenie środka trwałego - według wzoru:

w których:

S_o - roczna stawka amortyzacyjna,

E_s - przewidywany okres użytkowania środka trwałego w latach,

W_p1 - nie umorzona część wartości początkowej (brutto) środka trwałego na dzień ustalenia stawki amortyzacyjnej,

W_p2 - wartość początkowa (brutto) środka trwałego, dla którego ustala się stawkę amortyzacyjną.

5. Obliczone według zasad określonych w ust. 1 i 4 podwyższone stawki amortyzacyjne można zaokrąglić w górę, a stawki obniżone zaokrąglić w dół, ustalając je w wysokości najbliższej następujących stawek: 50%, 25%, 20%, 17%, 14%, 12,5%, 10%, 8,5%, 7%, 6%, 5%, 4%, 2,5%, 1,5%.