Kiedy stypendia są opodatkowane

Przedstawiamy na przykładach najczęściej spotykane problemy związane z opodatkowaniem stypendium.

Czy pomoc socjalna korzysta ze zwolnień

Jestem osobą samotnie wychowującą troje dzieci w wieku szkolnym. Mój syn otrzymał ze szkoły stypendium pieniężne ze względu na mój niski dochód na rodzinę. Czy uczeń, który otrzymuje pomoc socjalną w formie stypendium szkolnego, będzie zwolniony z podatku?

Tak

Zwolnione z podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty, prawa o szkolnictwie wyższym, a także przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Pomoc materialna dla uczniów, która wynika z przepisów ustawy o systemie oświaty, ma charakter socjalny albo motywacyjny. Świadczeniami pomocy materialnej o charakterze motywacyjnym są: stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe, stypendium prezesa Rady Ministrów, stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz stypendium ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Świadczeniami pomocy materialnej o charakterze socjalnym są natomiast: stypendium szkolne oraz zasiłek szkolny. Stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie, w szczególności gdy w rodzinie tej występuje: bezrobocie, niepełnosprawność, ciężka lub długotrwała choroba, wielodzietność, brak umiejętności wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych, alkoholizm lub narkomania, a także gdy rodzina jest niepełna lub wystąpiło zdarzenie losowe. Wynika z tego, że pomoc materialna przyznana przez szkołę uczniowi z rodziny wielodzietnej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Podstawa prawna

- Art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- Art. 90c-90d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Czy istnieje limit zwolnienia z podatku

Moja małoletnia córka otrzymała stypendium z fundacji wspierania młodych talentów w kwocie 370 zł miesięcznie. Czy otrzymane pieniądze są zwolnione w całości z podatku, czy istnieje limit zwolnienia?

Tak

W tym przypadku będzie istniało zwolnienie z podatku dochodowego pieniędzy otrzymanych w formie stypendium do limitu 380 zł, pod warunkiem że wypłacająca je fundacja prowadzi działalność pożytku publicznego (za taką należy uznać wspieranie finansowe uzdolnionych młodych osób). Zwolnione z podatku są bowiem stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, oraz stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe udostępnianych do publicznej wiadomości za pomocą internetu, środków masowego przekazu lub wykładanych (wywieszanych) dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych, ale jedynie do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 380 zł. Trzeba jednak pamiętać, że zwolnienie to stosuje się, jeżeli podatnik przed pierwszą wypłatą świadczenia złoży płatnikowi oświadczenie według ustalonego wzoru PIT-2C, że nie uzyskuje równocześnie innych dochodów podlegających opodatkowaniu, z wyjątkiem renty rodzinnej oraz dochodów opodatkowanych ryczałtowo lub dochodów opodatkowanych z tytułu zbycia nieruchomości. Podatnik jest obowiązany zawiadomić fundację o zmianie stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, przed wypłatą stypendium za miesiąc, w którym zaszła zmiana.

Podstawa prawna

- Art. 21 ust. 1 pkt 40b i ust. 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy płacę od wygranej w olimpiadzie

Jestem licealistą biorącym często udział w olimpiadach przedmiotowych i tematycznych. Czy nagrody pieniężne i rzeczowe wygrane w tych olimpiadach podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Nie

Zwolnione z podatku dochodowego są wygrane i nagrody otrzymane przez uczniów za udział w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa w drodze rozporządzenia organizację oraz sposób przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad, uwzględniając, że konkursy, turnieje i olimpiady powinny służyć odkrywaniu i rozwijaniu uzdolnień uczniów, pobudzaniu twórczego myślenia, wspomaganiu zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu, a także lepszemu przygotowaniu uczniów do nauki w szkołach wyższego stopnia lub do wykonywania zawodu. Wynika to z ustawy o systemie oświaty. W rozporządzeniu ministerialnym określono, że dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych: liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających oraz dla uczniów ponadpodstawowych szkół średnich, ogólnokształcących i zawodowych, dających możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości, z każdego przedmiotu ogólnokształcącego lub dziedziny wiedzy mogą być organizowane: olimpiady interdyscyplinarne - obejmujące elementy treści podstaw programowych różnych przedmiotów, olimpiady przedmiotowe - obejmujące i poszerzające treści podstawy programowej jednego przedmiotu przewidzianego w ramowym planie nauczania, olimpiady z przedmiotów dodatkowych - obejmujące wiedzę z przedmiotów, które mogą być nauczane jako przedmioty dodatkowe, olimpiady tematyczne - związane z wybranym przedmiotem lub dziedziną wiedzy. Oznacza to, że wygrane w olimpiadach nie są opodatkowane.

Podstawa prawna

- Art. 21 ust. 1 pkt 115 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- Art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

- Par. 7 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz.U. nr 13, poz. 125).

Czy od stypendiów zapłacę podatek

Znajomy przedsiębiorca ufundował stypendium naukowe dla mojego nieletniego syna. Czy stypendium to będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym i trzeba będzie je rozliczyć w zeznaniu rocznym?

Tak

Ściśle mówiąc to małoletni syn zapłaci podatek, gdyż to on uzyska przychód z innych źródeł, do którego zalicza się niezwolnione z podatku stypendia. Za przychody z innych źródeł uważa się między innymi: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje), dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia. Stypendium to nie będzie zwolnione z podatku w całości ani do limitu 380 zł, gdyż osoba je wypłacająca nie spełnia ustawowych warunków zwolnienia. W tym przypadku dziecko powinno złożyć zeznanie podatkowe do końca kwietnia przyszłego roku, w którym opodatkuje otrzymane stypendia. Trzeba przypomnieć, że jeśli dziecko jest małoletnie, w jego imieniu zeznanie składają rodzice. Ponadto nie będzie tutaj możliwości wspólnego opodatkowania dochodów małoletnich dzieci łącznie z dochodami rodziców. Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Jak widać, wspólne rozliczenie nie dotyczy dochodów ze stypendiów.

Podstawa prawna

- Art. 7 oraz art. 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy wygrana w turnieju podlega PIT

Mój syn uczy się w szkole zawodowej o profilu ciastkarsko-piekarniczym. W 2007 roku wygrał ogólnopolski turniej organizowany przez cech rzemiosł różnych wspólnie ze szkołą, polegający na rywalizacji o najlepszy wypiek ciastkarski. Czy wygrana taka podlega podatkowi?

Nie

Zwolnienie z podatku przysługuje z tytułu wygranych i nagród otrzymanych przez uczniów za udział w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty. W ustawie o systemie oświaty przyznano uprawnienie do określenia w drodze rozporządzenia organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad, uwzględniając, że konkursy, turnieje i olimpiady powinny służyć odkrywaniu i rozwijaniu uzdolnień uczniów, pobudzaniu twórczego myślenia, wspomaganiu zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu, a także lepszemu przygotowaniu uczniów do nauki w szkołach wyższego stopnia lub do wykonywania zawodu. W rozporządzeniu wykonawczym do ustawy o systemie oświaty sprecyzowano warunki i tryb przeprowadzania między innymi turniejów dla uczniów szkół zawodowych. Dla uczniów zasadniczych szkół zawodowych, szkół zasadniczych i szkół średnich zawodowych mogą być organizowane turnieje, jako trójstopniowe zawody o zasięgu ogólnopolskim, obejmujące problematykę związaną z przygotowaniem do podjęcia pracy zawodowej. Organizatorami turniejów mogą być także stowarzyszenia zawodowe i inne organizacje zawodowe, których działalność jest związana z daną dziedziną wiedzy lub zawodem. Skoro turniej został przeprowadzony przez szkołę i cech rzemiosł różnych (organizację zawodową rzemieślników), to wygrana z tego tytułu nie powinna być objęta podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podstawa prawna

- Art. 21 ust. 1 pkt 115 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- Art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

- Par. 10 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz.U. nr 13, poz. 125).

Przygotował BOGDAN ŚWIĄDER