Prawa i obowiązki chorującego pracownika

Czy można zwolnić chorego pracownika

Jestem już piąty miesiąc na zwolnieniu lekarskim i pewnie jeszcze przez jakiś czas nie będę mogła podjąć pracy. Mój kierownik jest bardzo niezadowolony z mojej nieobecności, podobno już zapowiedział, że jak tylko będzie mógł, zwolni mnie z pracy. Czy rzeczywiście może to zrobić w trakcie mojej choroby.

Tak

Kodeks pracy dopuszcza taką możliwość w przypadku przedłużającej się nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby. Chorujący pracownik nie musi bać się zwolnienia z pracy tylko przez określony w przepisach prawa pracy czas. Zależy on od zakładowego stażu pracy danego pracownika. I tak z pracownikiem zatrudnionym u danego pracodawcy krócej niż sześć miesięcy może być rozwiązana umowa o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż trzy miesiące. Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową, pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy niezdolność do pracy wskutek choroby trwała dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące. Okres łącznego pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego wynosi obecnie 182 dni (przy gruźlicy 270 dni). Tak więc okres ochronny, w którym pracodawca nie może zwolnić pracownika bez wypowiedzenia bez jego winy, wynosi: 272 dni (przy gruźlicy 360 dni). Jeśli pracownik choruje dłużej pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę.

Podstawa prawna

- Art. 53 par. 1 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

- Art. 8, art. 12 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy można wcześniej zawiadomić o zwolnieniu

Jeszcze w trakcie zwolnienia lekarskiego pracodawca przekazał mi pismo, w którym informował mnie, że moja umowa o pracę zostanie rozwiązana za trzy tygodnie, czyli wtedy, gdy minie już okres, w którym nie może mnie zwolnić. Czy pracodawca mógł tak postąpić?

Nie

Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w wyroku z 21 czerwca 2005 r. (II PK 319/04, OSNP 2006/3-4/49), zgodnie z którym złożenie przez pracodawcę oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 par. 1 pkt 1 lit. b) kodeksu pracy w okresie pobierania wynagrodzenia i zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby jest niezgodne z prawem, choćby pracodawca jako datę rozwiązania umowy wskazał datę przypadającą po tym okresie. W uzasadnieniu do wyroku SN podkreślił, iż nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia, w chwili gdy nie istniała jeszcze przyczyna do podjęcia takiej decyzji. Przyczyną tą jest zaś niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby, trwająca dłużej niż okresy wskazane w przepisie art. 53 par. 1 pkt 1 k.p. (tryb dokonany), nie zaś niezdolność do pracy, która według prognoz ma trwać dłużej niż te okresy. Należy bowiem wskazać, iż pracownik do ostatniego momentu okresu ochronnego (a więc do godz. 24.00 dnia, w którym ów okres ochronny upływa) może stawić się do pracy po odzyskaniu zdolności do niej, co powoduje, że pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy bez wypowiedzenie na podstawie cytowanego przepisu.

Podstawa prawna

- Art. 53 par. 1 pkt. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy częste choroby uzasadniają zwolnienie

W ostatnich kilku latach często chorowałam i przebywałam w związku z tym na zwolnieniach lekarskich. Ostatnio mój pracodawca wręczył mi wypowiedzenie umowy o pracę. Jako uzasadnienie podał częste nieobecności w pracy spowodowane chorobą dezorganizujące mu pracę firmie. Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę z powodu częstych chorób pracownika?

Tak

Potwierdza to zresztą wyrok Sądu Najwyższego z 11 lipca 2006 r. (I PK 305/05, M. P. Pr. 2007/1/3), zgodnie z którym dezorganizacja pracy, spowodowana długotrwałą nieobecnością pracownika, może stanowić przyczynę wypowiedzenia umowy. Do tej kwestii odniósł się też jednak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do innego orzeczenia (wyrok SN z 6 listopada 2001 r. I PKN 673/00, OSNP 2003/19/459). SN zwraca w nim uwagę, że wprawdzie co do zasady częsta i długotrwała absencja chorobowa pracownika może stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania z nim stosunku pracy w drodze wypowiedzenia, jednak każda taka sytuacja, w której pracownik przez dłuższy czas z przyczyn usprawiedliwionych (z powodu choroby) nie świadczy pracy, wymaga indywidualnej oceny. Ocena ta powinna uwzględniać nie tylko słuszne interesy zakładu pracy, ale także przymioty pracownika związane z łączącym strony stosunkiem pracy oraz jego stosunek (postawę) wobec obowiązków pracowniczych. Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę powinna być bowiem rozważana nie tylko z uwzględnieniem potrzeb pracodawcy, lecz również z poszanowaniem interesów pracownika sumiennie i starannie wykonującego obowiązki pracownicze. Za ochroną pracownika mogą przemawiać w konkretnych okolicznościach faktycznych zasady współżycia społecznego, kwalifikujące wypowiedzenie definitywne jako nadużycie prawa przez pracodawcę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 października 1998 r., I PKN 398/98, OSNAPiUS 1999 nr 23, poz. 751).

Podstawa prawna

- Art. 30 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy choroba w trakcie urlopu przedłuża urlop

Będąc na urlopie wypoczynkowym nabawiłam się anginy. Lekarz wystawił mi zwolnienie lekarskie na dziesięć dni. Czy oznacza to, że automatycznie mój urlop przedłuży się, czyli, że mogę o dziesięć dni później wrócić do pracy?

Nie

Zgodnie z art. 166 k.p. część urlopu nie wykorzystaną m.in. z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby czy odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym. Pracownik, który zachorował w trakcie urlopu wypoczynkowego, może więc postąpić dwojako: albo po upływie terminu, w którym jego urlop miał się zakończyć, wrócić do pracy i niewykorzystaną część urlopu (z powodu choroby) wykorzystać w innym, uzgodnionym z pracodawcą terminie, albo również po uzgodnieniu tego z pracodawcą przedłużyć niejako swój urlop o dni, przez które był chory i nie mógł realizować podstawowego celu urlopu, jakim jest wypoczynek i regeneracja sił. To czy pracownik skorzysta z przesunięcia niewykorzystanej części urlopu na okres bezpośrednio po terminie zakończenia urlopu czy też na termin późniejszy, zależeć będzie od wniosku pracownika w tej sprawie i wyrażenia na to zgody przez pracodawcę. Choroba pracownika w trakcie urlopu nie powoduje bowiem automatycznego przedłużenia urlopu. Pracownik, który zachorował na urlopie, powinien też o tym fakcie jak najszybciej zawiadomić swojego pracodawcę. Może to zrobić osobiście, przez osobę trzecią, telefonicznie lub za pośrednictwem faksu.

Podstawa prawna

- Art. 166 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy wynagrodzenie ulegnie obniżeniu

Jestem na trzytygodniowym zwolnieniu lekarskim. Jest to moje pierwsze zwolnienie w tym roku. Niestety, złożyłam go dopiero w drugim tygodniu choroby. Chciałabym wiedzieć, co będzie z moim wynagrodzeniem za czas choroby. Czy ulegnie ono obniżeniu z powodu niedostarczenia w terminie zwolnienia lekarskiego do pracodawcy?

Nie

Pracownik zachowuje prawo do 80 proc. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z choroba zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Od 34 dnia niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje już zasiłek choroby. Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zaświadczenie lekarskie ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć nie później niż w ciągu siedmiu dni od daty jego otrzymania. Jeśli tego nie zrobi, jego zasiłek za okres od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego zostanie obniżony o 25 proc. wysokości zasiłku mu przysługującego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. Zasada ta dotyczy jednak zasiłku chorobowego. Nawet więc niedostarczenie przez pracownika zaświadczenia lekarskiego w ciągu pierwszych siedmiu dni przebywania przez niego na zwolnieniu nie spowoduje obniżenia wynagrodzenia chorobowego.

Podstawa prawna

- Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

- Art. 62 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy można przyznać wyższe wynagrodzenie

W poprzedniej firmie za czas zwolnienia dostawałam 80 proc. wynagrodzenia. W tej, w której obecnie pracuję 100 proc., mimo że nie jestem w ciąży ani nie uległam wypadkowi. Czy pracodawca może wypłacać wyższe wynagrodzenie niż wynika z kodeksu pracy. Nie chciałabym go później zwracać.

Tak

Zgodnie z kodeksem pracy pracownikowi przez pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym pracownik zachowuje prawo do 80 proc. wynagrodzenia, chyba że przepisy obowiązującego u danego pracodawcy przodują wyższe wynagrodzenia z tego tytułu. Innymi słowy określona w kodeksie pracy wysokość wynagrodzenia (80 proc.) stanowi ustawowe minimum, a pracodawcy mogą ustalić w przepisach wewnątrzzakładowych takich jak np. układy zbiorowe pracy, regulaminy wynagradzania czy indywidualne umowy o pracę wyższe wynagrodzenie chorobowe. Tego rodzaju postanowienie nie będzie nieważne jako korzystniejsze od obowiązujących przepisów prawa pracy.

Podstawa prawna

- Art. 18, 92 ustawy z 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Małgorzata Jankowska