Kto odpowiada za księgi rachunkowe w firmie

Przepisy różnych ustaw nakładają na zarządy spółek kapitałowych różnego rodzaju odpowiedzialność. Poza ustawą o rachunkowości, która stanowi o odpowiedzialności za księgi rachunkowe, są to Kodeks spółek handlowych, Ordynacja podatkowa i Kodeks karny skarbowy.

Przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, że odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ponosi kierownik jednostki. Za kierownika jednostki uważany jest członek zarządu lub innego organu zarządzającego jednostką, a jeżeli organ jest wieloosobowy - członkowie tego organu, z wyłączeniem ustanowionych pełnomocników. Jeśli kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy i jednocześnie nie wskazano osoby odpowiedzialnej za prowadzenie rachunkowości, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu. Można przekazać określone obowiązki z zakresu rachunkowości innej osobie, za jej pisemną zgodą, np. głównemu księgowemu prowadzącemu księgi rachunkowe jednostki (nie można przekazać innej osobie odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury). Fakt ten nie zwalnia jednak kierownika jednostki z odpowiedzialności za rachunkowość z tytułu nadzoru.

Od początku 2009 r. kierownictwo jednostki jest odpowiedzialne solidarnie z radą nadzorczą za zgodność sprawozdania finansowego z ustawą o rachunkowości oraz wobec jednostki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem tych obowiązków w zakresie sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności.

Należy też wspomnieć o odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 77 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

- nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

- niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych

- podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch albo obu tym karom łącznie.

Kto wbrew przepisom ustawy:

- nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta,

- nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków,

- nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia,

- nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym,

- nie udostępnia sprawozdania finansowego i innych dokumentów,

- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują odpowiedzialność (art. 291-300 k.s.h. dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz art. 479-490 k.s.h. dla spółki akcyjnej), z powodu:

- podania fałszywych danych w oświadczeniu o pokryciu objętych udziałów,

- wyrządzenia szkody spółce przy jej tworzeniu ze swojej winy, w wyniku z działań niezgodnych z przepisami prawa,

- dopuszczenia do wyrządzenia spółce szkody przy badaniu sprawozdania finansowego spółki ze swojej winy.

Czytaj więcej: Czy księgowy z licencją MF zwalnia zarząd z odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych