REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Znaczny stopień niepełnosprawności w 2025 roku – wszystko, co warto wiedzieć

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Artur Sadziński
Dziennikarz i redaktor z doświadczeniem w tworzeniu treści o finansach, prawie i sprawach konsumenckich. Pisze z myślą o praktycznym wsparciu dla czytelnika.
Znaczny stopień niepełnosprawności w 2025 roku – wszystko, co warto wiedzieć
Masz znaczny stopień niepełnosprawności? Te świadczenia i ulgi Ci się należą
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Masz znaczny stopień niepełnosprawności lub opiekujesz się kimś, kto go posiada? W 2025 roku lista świadczeń, ulg i przywilejów jest wyjątkowo szeroka, od dodatkowych pieniędzy i krótszego czasu pracy, po bezpłatną komunikację miejską, wsparcie w urzędach czy pierwszeństwo do mieszkań komunalnych. Sprawdź, jakie prawa Ci przysługują, co zmieniło się od sierpnia i jak skorzystać z nowych ułatwień.

rozwiń >
Ważne

Zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności obowiązujące od 14 sierpnia 2025 r.

  • Rozszerzone kryteria orzekania – decyzje mogą wydawać nie tylko lekarze specjaliści, ale także medycy z pierwszym stopniem specjalizacji, lekarze w trakcie specjalizacji (po module podstawowym lub po trzecim roku jednolitej specjalizacji) oraz osoby z co najmniej 5-letnim doświadczeniem.
  • Szybsze decyzje i mniej formalności – wstępna weryfikacja dokumentów przez lekarza; terminy: do 3 miesięcy w I instancji i do 2 miesięcy na odwołanie.
  • Wydłużona ważność orzeczeń:
    – dzieci do 16. roku życia: min. 3 lata,
    – dzieci z rzadkimi chorobami genetycznymi lub zespołem Downa: do ukończenia 16 lat,
    – dorośli z rzadką chorobą genetyczną lub zespołem Downa: min. 7 lat;
    możliwe także orzeczenia na stałe w schorzeniach nieuleczalnych.

Tabela: Orzekanie przed i po 14 sierpnia 2025 r.

Obszar

Przed zmianami

Po 14.08.2025 r.

Kto orzeka

Lekarze specjaliści

Specjaliści + lekarze z I st. specjalizacji, w trakcie specjalizacji (po module podstawowym lub 3. roku), lekarze z ≥5-letnim doświadczeniem

Terminy decyzji

Brak sztywnych terminów

I instancja – do 3 miesięcy; odwołania – do 2 miesięcy

Ważność orzeczeń

Często na krótki okres (1–2 lata)

Dłużej: min. 3 lata dla dzieci, do 16 lat przy rzadkich chorobach, min. 7 lat dla dorosłych z zespołem Downa/chorobą genetyczną, możliwe orzeczenia stałe

Co oznacza znaczny stopień niepełnosprawności?

To najwyższy poziom w polskim systemie (obok umiarkowanego i lekkiego), przyznawany osobom, które bez stałej lub długotrwałej pomocy nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennych czynnościach (poruszanie się, zakupy, posiłki, higiena). Decyzje wydają powiatowe/miejskie zespoły ds. orzekania.
Orzeczenia ZUS/KRUS o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencjiw wielu uprawnieniach traktowane równoważnie, ale służą innym celom – część ulg lokalnych oraz programów PFRON może wymagać orzeczenia zespołu. Seniorzy, którzy chcą korzystać z ulg, składają wniosek do właściwego zespołu.

REKLAMA

Ważne

Jak złożyć wniosek o orzeczenie – checklista krok po kroku

  1. Przygotuj dokumenty medyczne – wypisy ze szpitala, wyniki badań, opinie lekarzy prowadzących.
  2. Wypełnij formularz wniosku – dostępny w powiatowym lub miejskim zespole ds. orzekania.
  3. Dołącz zaświadczenie lekarskie – wystawione nie wcześniej niż 30 dni przed złożeniem wniosku.
  4. Złóż komplet dokumentów – osobiście, listownie lub elektronicznie (jeśli zespół to umożliwia).
  5. Staw się na komisję lekarską – lekarze ocenią stan zdrowia i stopień niepełnosprawności.
  6. Odbierz decyzję – zgodnie z nowymi przepisami: do 3 miesięcy (I instancja) lub do 2 miesięcy (odwołanie).

Świadczenia dla osób ze znacznym stopniem w 2025 roku – kwoty i zasady

W 2025 roku osoby z tym statusem mogą liczyć na szeroki pakiet świadczeń finansowych, ulg podatkowych oraz dofinansowań, zarówno z budżetu państwa, jak i programów PFRON oraz samorządów.

Poniżej znajdziesz aktualne zestawienie najważniejszych form pomocy, z podziałem na trzy kategorie: świadczenia pieniężne, ulgi i przywileje oraz dofinansowania. Warto sprawdzić, które z nich przysługują Ci lub bliskiej osobie, bo część wymaga osobnego wniosku.

Świadczenia pieniężne (2025)

Świadczenie

Kwota

Dla kogo

Uwagi

Renta socjalna

1 878,91 zł brutto/mies.

Osoby całkowicie niezdolne do pracy od urodzenia lub przed 18 r.ż.

Wypłacana przez ZUS

Zasiłek pielęgnacyjny

215,84 zł/mies.

Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu

Bez względu na wiek

Świadczenie wspierające

ok. 712–4 147 zł/mies.

Osoby z orzeczeniem i punktami potrzeby wsparcia

Kwota zależy od liczby punktów

Zasiłek stały z pomocy społecznej

do 1 010 zł (osoba samotna) lub 823 zł/os. w rodzinie

Osoby o niskich dochodach

Wypłacany przez MOPS/GOPS

Świadczenie uzupełniające („500+ dla niesamodzielnych”)

do 500 zł/mies.

Osoby niesamodzielne z niskim dochodem

Dochód poniżej progu ustawowego

Dodatek pielęgnacyjny z ZUS

348,22 zł/mies.

Osoby całkowicie niezdolne do pracy lub po 75 r.ż.

Automatyczny po spełnieniu warunków

Renta z tytułu niezdolności do pracy

kwoty zależne od stażu i składek

Osoby całkowicie niezdolne do pracy

Wymaga decyzji ZUS

Renta rodzinna

do 3 561,92 zł brutto/mies.

Osoby niepełnosprawne po śmierci członka rodziny

Kwota zależna od liczby uprawnionych

Dodatek sierocy

620,36 zł/mies.

Sieroty zupełne

Wypłacany razem z rentą rodzinną

Dofinansowania z PFRON i programów lokalnych

Cel dofinansowania

Maksymalna kwota

Warunki

Adaptacja łazienki, podjazdu, windy

do 35 000 zł

Likwidacja barier architektonicznych

Zakup samochodu dostosowanego do wózka

do 27 500 zł

Dochód do 9 684 zł rocznie na osobę

Rozpoczęcie działalności gospodarczej

do 102 000 zł

Własny biznes lub samozatrudnienie

Zakup sprzętu medycznego, komputerowego, edukacyjnego

zależnie od programu

Wnioski do PFRON lub programów gminnych

Źródło: ustawa o świadczeniach rodzinnych, ZUS, PFRON, dane na wrzesień 2025 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto pamiętać, że poszczególne kwoty mogą się różnić w zależności od obowiązującego programu, regionu zamieszkania czy indywidualnych warunków wnioskodawcy. Dlatego przed złożeniem wniosku dobrze jest sprawdzić aktualne zasady w urzędzie lub na stronie internetowej właściwej instytucji.

Prawo do świadczeń zdrowotnych poza kolejnością

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają ustawowe prawo do korzystania ze świadczeń medycznych poza kolejnością. Oznacza to, że placówki ochrony zdrowia są zobowiązane przyjąć pacjenta w możliwie najkrótszym terminie, niezależnie od długości listy oczekujących.

Przywilej ten obejmuje m.in.:

  • wizyty u lekarzy specjalistów,
  • badania diagnostyczne (np. rezonans, tomografia, USG),
  • zabiegi rehabilitacyjne.

Osoby te mają prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych w ramach limitów NFZ, np. wózków inwalidzkich, aparatów słuchowych czy cewników.

Udogodnienia w pracy i możliwość wcześniejszej emerytury

Pracownik ze znacznym stopniem korzysta z ochrony Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji. Może pracować krócej – do 7 godz./dobę i 35 godz./tydzień (bez obniżki wynagrodzenia), ma dodatkową 15-min przerwę (oprócz kodeksowej) oraz 10 dni dodatkowego urlopu rocznie. Możliwa jest też wcześniejsza emerytura, jeśli spełnione są warunki stażowe i zdrowotne (potwierdzona niezdolność do pracy).

Ulgi podatkowe

Znaczny stopień niepełnosprawności otwiera drogę do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej w PIT. Pozwala ona odliczyć od dochodu różnego rodzaju wydatki:

  • wydatki na leki – w części przekraczającej 100 zł miesięcznie,
  • koszty dojazdów na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne,
  • wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkania lub domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
  • opłaty za pobyt opiekuna w sanatorium,
  • zakup sprzętu medycznego lub rehabilitacyjnego.

Przywileje w komunikacji

Orzeczenie uprawnia do karty parkingowej (miejsca „koperty”, częste zwolnienia z opłat), ulg ustawowych w PKP (49%) dla osoby z orzeczeniem i opiekuna oraz, zależnie od miasta, do zniżek lub bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską. Zakres i warunki ustala samorząd.

Mało znane uprawnienia, o których rzadko się mówi

Choć większość osób kojarzy znaczny stopień niepełnosprawności z prawem do wyższych świadczeń finansowych czy skróconego czasu pracy, w wielu gminach i miastach funkcjonuje szereg dodatkowych przywilejów. Nie są one tak powszechnie znane, a w praktyce mogą znacząco ułatwić życie. Często różnią się one w zależności od regionu, bo ich wprowadzenie zależy od uchwał rad gmin i programów finansowanych ze środków samorządowych lub PFRON. Warto je znać, bo mogą realnie przełożyć się na codzienny komfort i mniejsze wydatki.

Wsparcie w sądzie i urzędzie

Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z pomocy asystenta podczas załatwiania spraw w urzędach, placówkach publicznych czy podczas udziału w rozprawach sądowych. Asystent może pomóc w wypełnianiu dokumentów, poruszaniu się po budynku, tłumaczeniu procedur czy komunikacji z urzędnikiem. W niektórych gminach funkcjonują programy asystenckie finansowane z PFRON lub środków samorządowych, które obejmują także wsparcie w codziennych sprawach, takich jak robienie zakupów, wizyty lekarskie czy uczestnictwo w wydarzeniach społecznych.

Zwolnienie z niektórych opłat

W wielu samorządach osoby ze znacznym stopniem mogą uzyskać zniżki lub całkowite zwolnienie z opłat lokalnych. Dotyczy to m.in.:

  • opłat za odbiór odpadów komunalnych,
  • abonamentu RTV,
  • podatku od nieruchomości,
  • biletów wstępu do instytucji kultury (muzea, teatry, kina),
  • opłat parkingowych w strefach płatnego parkowania.

Zakres ulg jest ustalany indywidualnie w uchwałach rady gminy, dlatego warto sprawdzić szczegółowe zasady w miejscu swojego zamieszkania.

Pierwszeństwo w przydziale mieszkań komunalnych

Część gmin przyznaje osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności wyższy priorytet w kolejce do mieszkań socjalnych lub komunalnych. Decyzja ta ma na celu skrócenie czasu oczekiwania na lokal dostosowany do potrzeb osoby z niepełnosprawnością – np. z podjazdem dla wózka, szerszymi drzwiami czy łazienką pozbawioną barier architektonicznych. W niektórych przypadkach gmina może także partycypować w kosztach adaptacji lokalu.

Przykłady lokalnych przywilejów w polskich miastach

Zakres dodatkowych ulg i programów dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności jest ustalany indywidualnie przez samorządy. Poniżej przedstawiamy wybrane przykłady z różnych miast w Polsce. Warto pamiętać, że szczegółowe warunki i kryteria mogą się różnić w zależności od lokalnych uchwał i aktualnych programów.

MiastoRodzaj wsparciaOpisWarunki

Warszawa

Zwolnienie z opłat za odbiór odpadów

Program osłonowy dla osób niepełnosprawnych i o niskich dochodach

Wniosek + spełnienie kryteriów dochodowych

Pierwszeństwo w przydziale mieszkań komunalnych

Preferencje dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu

Orzeczenie + trudna sytuacja mieszkaniowa

Kraków

Bezpłatna komunikacja miejska

100% zniżki na przejazdy MPK

Orzeczenie o znacznym stopniu

Zwolnienie z abonamentu parkingowego

Abonament typu „N” za 0 zł/mies.

Karta parkingowa + spełnienie warunków formalnych

Poznań

Program „Mieszkanie dla osób z niepełnosprawnością”

Adaptacja lokali i dofinansowanie czynszu

Udział w programie SAN 2.0

Gdańsk

Zwolnienie z podatku od nieruchomości

Całkowite zwolnienie dla osób spełniających kryteria

Orzeczenie + kryteria dochodowe

Lublin

Bezpłatne wejścia do instytucji kultury

Darmowy dostęp do miejskich placówek kulturalnych

Orzeczenie o znacznym stopniu

Priorytet w przydziale mieszkań socjalnych

Pierwszeństwo w lokalnych programach mieszkaniowych

Orzeczenie + trudna sytuacja życiowa

Uwaga: poniższe przykłady mają charakter informacyjny. Wysokość ulg i warunki zmieniają się uchwałami rad gmin/miast. Sprawdź aktualne zasady w swoim urzędzie.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Kto może otrzymać znaczny stopień niepełnosprawności?

Znaczny stopień przyznaje się osobom, które wymagają stałej lub długotrwałej pomocy w codziennym funkcjonowaniu, np. w poruszaniu się, przygotowywaniu posiłków czy dbaniu o higienę. Orzeczenie wydaje powiatowy lub miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności (dla osób poniżej wieku emerytalnego) lub ZUS/KRUS (dla osób w wieku emerytalnym).

2. Czy wszystkie przywileje są dostępne w całym kraju?

Nie. Część świadczeń i ulg wynika z przepisów ogólnopolskich, ale wiele z nich, zwłaszcza dotyczących opłat lokalnych, transportu czy mieszkań komunalnych – ustalają samorządy. Warto sprawdzić uchwały rady gminy lub miasta w miejscu zamieszkania.

3. Jak ubiegać się o lokalne ulgi lub zwolnienia?

Zazwyczaj wymagane jest złożenie wniosku w urzędzie gminy lub miasta, dołączenie orzeczenia o znacznym stopniu oraz, spełnienie kryterium dochodowego.

4. Czy przywileje dotyczą także opiekunów osób z orzeczeniem?

Tak. W wielu przypadkach opiekunowie mogą korzystać z ulg, np. w transporcie publicznym, czy w programach dofinansowań z PFRON. Uprawnienia te zależą jednak od rodzaju przywileju i lokalnych regulacji.

5. Czy programy wsparcia mogą się zmieniać?

Tak. Wysokość świadczeń oraz zasady lokalnych ulg i programów często ulegają zmianie wraz z nowymi uchwałami samorządów czy budżetami PFRON. Dlatego warto regularnie sprawdzać aktualne informacje w urzędzie gminy lub na stronach internetowych instytucji.

6. Czy orzeczenia wydane przed 14 sierpnia 2025 r. zachowują ważność?

Tak. Wszystkie dotychczasowe orzeczenia obowiązują do końca wskazanego w decyzji. Nowe przepisy dotyczą tylko orzeczeń wydanych po tej dacie i nie unieważniają wcześniejszych decyzji.

7. Czy mLegitymacja w mObywatelu zastępuje plastikową legitymację?

Tak, od września 2025 r. osoby z orzeczeniem mogą korzystać z cyfrowej wersji legitymacji w aplikacji mObywatel. Plastikowe dokumenty pozostają ważne, ale mLegitymacja działa tak samo w urzędach i uprawnia do zniżek, np. w transporcie.

Podstawa Prawna:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2024 poz. 44 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2003 nr 139 poz. 1328 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2024 poz. 99 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 226 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (Dz.U. 2023 poz. 1208 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od września 2025 r. niższe kryteria dochodowe i kwoty dofinansowania turnusów z PFRON

W II kwartale 2025 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wyniosło 8748,63 zł. I właśnie ta kwota ma znaczenie przy obliczaniu aktualnej kwoty dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych. Jakie kryteria dochodowe obowiązują we wrześniu, październiku i listopadzie?

4 najczęstsze błędy pracodawców przy zatrudnianiu cudzoziemców w 2025 roku. Kary od 3 do nawet 50 tys. zł

Drobny błąd może oznaczać dziesiątki tysięcy złotych kary. Jakie są 4 najczęstsze błędy przy zatrudnianiu cudzoziemców w 2025 roku? Grozi za nie kara od 3 do nawet 50 tys. zł. Co zmieniła ustawa, która weszła w życie 1 czerwca 2025 roku?

Zasiłek pogrzebowy 2025 – komu przysługuje, ile wynosi i jak go uzyskać krok po kroku

Zasiłek pogrzebowy to jedno z najczęściej wypłacanych świadczeń z ZUS i KRUS, ale jego zasady nadal budzą pytania. Komu się należy? Jakie trzeba mieć dokumenty? Co, jeśli pogrzeb opłacił ktoś spoza rodziny albo dom pomocy społecznej? W 2025 roku świadczenie nadal wynosi 4000 zł, ale już od 2026 będzie wyższe. Sprawdź, jakie warunki trzeba spełnić i do kiedy złożyć wniosek, aby nie stracić prawa do wypłaty.

Nowy podatek uderzy w ceny żywności i chemii? Firmy proszą prezydenta Nawrockiego o weto

Rząd chce wprowadzić „opłatę opakowaniową”, która ma przynieść budżetowi nawet 5 mld zł rocznie. Przedsiębiorcy alarmują: to ukryty podatek, który podbije ceny podstawowych produktów i zlikwiduje setki miejsc pracy. Petycja w tej sprawie trafiła już do prezydenta Karola Nawrockiego.

REKLAMA

Uwaga na wadliwe wyroby budowlane!

W 2024 r. roku nadzór budowlany zlecił badania 259 próbek wyrobów budowlanych, co do których miał podejrzenie, że ich jakość jest gorsza, niż deklarują to producenci. I uwaga, potwierdziło się to w trzech na dziesięć przypadków – wynika z danych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, udostępnionych portalowi GetHome.pl.

Pracownicy z Filipin – na co zwrócić uwagę? Praktyczny poradnik dla pracodawców

Coraz więcej firm w Polsce zatrudnia pracowników z Azji, w tym z Filipin. Zjawisko to przybiera na sile. Co warto wiedzieć o pracy z Filipińczykami? Poradnik zawiera informacje dotyczące podejścia do obowiązków, relacji w zespole, aż przez skuteczne działania adaptacyjne i formalności związane z legalizacją zatrudnienia.

Odpowiedzialność księgowego – dokąd sięga i kiedy realnie chroni klienta?

Błąd księgowego może kosztować firmę dziesiątki tysięcy złotych, a nie każda polisa OC faktycznie chroni przedsiębiorcę. Obowiązkowe ubezpieczenie często nie obejmuje błędów w deklaracjach podatkowych czy rozliczeniach ZUS. Kiedy zatem – oraz w jakim zakresie – księgowy odpowiada za swoje działania? Co musi zawierać dobra polisa, by realnie chroniła biznes klienta?

Wady postawy u dzieci w wieku szkolnym. Jak zapobiegać? Jakie buty wybrać? Poradnik NFZ

Na wady postawy dzieci w wieku szkolnym składa się wiele elementów. Największym wrogiem prawidłowej postawy uczniów jest długotrwałe siedzenie. Jak zatem zapobiegać chorobom dzieci? Jakie buty wybrać do szkoły? Oto kompleksowy poradnik NFZ.

REKLAMA

Błąd w fakturze w KSeF? Ministerstwo Finansów ostrzega: tak tego nie poprawisz!

Wystawienie faktury na błędnego nabywcę może mieć poważne konsekwencje – i nie da się tego naprawić zwykłą korektą NIP. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w KSeF konieczne jest wystawienie faktury korygującej do zera oraz zupełnie nowej faktury z prawidłowymi danymi. Inaczej dokument trafi do... zupełnie obcej firmy.

Polska dostosowuje zasady płacy minimalnej do standardów UE. A to oznacza nowy sposób obliczania najniższego wynagrodzenia

Polska pracuje nad nowymi przepisami dotyczącymi płacy minimalnej. Nowa ustawa ma dostosować polskie prawo do dyrektywy Unii Europejskiej i wprowadzić nowy sposób obliczania najniższego wynagrodzenia. Oto szczegóły.

REKLAMA