Dziennik Ustaw - rok 2004 nr 89 poz. 845

Na podstawie art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) ustawie – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;

2) szkole – należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne przedszkola i szkoły wymienione w art. 2 pkt 1 i 2 ustawy;

3) placówce – należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne placówki wymienione w art. 2 pkt 3–5, 7 i 10 ustawy, a także publiczne i niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli;

4) mierzeniu jakości pracy szkół i placówek – należy przez to rozumieć zespół zorganizowanych i systematycznych działań organów sprawujących nadzór pedagogiczny, służących ocenie stanu, warunków i efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, a także ocenie postępu w tym zakresie;

5) zewnętrznym mierzeniu jakości – należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkół i placówek prowadzone przez kuratora oświaty oraz inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem dyrektora szkoły lub placówki;

6) wewnętrznym mierzeniu jakości – należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki prowadzone przez dyrektora szkoły lub placówki;

7) ewaluacji – należy przez to rozumieć ocenę przydatności i skuteczności podejmowanych działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w odniesieniu do założonych celów, służącą doskonaleniu tych działań;

8) monitorowaniu – należy przez to rozumieć systematyczne i zorganizowane obserwowanie osiąganej jakości pracy szkół i placówek;

9) hospitacji – należy przez to rozumieć formę nadzoru pedagogicznego, polegającą na prowadzeniu bezpośredniej obserwacji realizowania przez nauczycieli statutowych zadań szkoły lub placówki, w szczególności zajęć prowadzonych z uczniami, a także czynności hospitacyjnych dyrektora i innych nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze w szkole lub placówce;

10) hospitacji diagnozującej – należy przez to rozumieć hospitację, której celem jest ocena rezultatów procesu dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego, na podstawie bezpośredniej obserwacji umiejętności, postaw i prezentowanej wiedzy uczniów;

11) wewnątrzszkolnym systemie zapewniania jakości – należy przez to rozumieć zespół zorganizowanych, powiązanych ze sobą i spójnych działań podejmowanych przez dyrektora szkoły lub placówki, inne organy szkoły lub placówki oraz nauczycieli, niezbędnych do zapewnienia wysokiej jakości pracy szkoły lub placówki, w szczególności działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;

12) instytucjach wspomagających – należy przez to rozumieć placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, biblioteki pedagogiczne, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły wyższe. Centralną Komisję Egzaminacyjną i okręgowe komisje egzaminacyjne;

13) sprawdzianie – należy przez to rozumieć sprawdzian, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy;

14) egzaminach – należy przez to rozumieć egzaminy, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy.

1) prowadzą planowe i systematyczne mierzenie jakości pracy szkół i placówek;

2) podejmują działania wspomagające szkoły i placówki w doskonaleniu ich pracy;

3) prowadzą kontrolę zgodności organizacji i funkcjonowania szkół i placówek z przepisami prawa;

4) wspomagają nauczycieli i dyrektorów szkół i placówek w spełnianiu przez szkołę lub placówkę wymagań w zakresie jakości pracy;

5) wspomagają szkoły i placówki w określaniu kierunków ich jakościowego rozwoju;

6) udostępniają szkołom i placówkom informacje o zmianach w przepisach prawa, związanych z działalnością szkół i placówek.

2. Nadzór pedagogiczny jest sprawowany z uwzględnieniem:

1) jawności wymagań i sposobów kontroli ich realizacji;

2) obiektywnej i pełnej oceny jakości pracy szkół i placówek, uwzględniającej ich specyfikę;

3) współdziałania pomiędzy organami sprawującymi nadzór pedagogiczny;

4) współdziałania organów sprawujących nadzór pedagogiczny z organami prowadzącymi szkoły i placówki;

5) współpracy organów sprawujących nadzór pedagogiczny z nadzorowanymi szkołami, placówkami i nauczycielami;

6) sprzyjania i wyzwalania samodzielności i aktywności nauczycieli na rzecz pobudzania i umacniania poczucia odpowiedzialności za efekty własnej pracy.

2. Organy sprawujące nadzór pedagogiczny, prowadząc mierzenie jakości pracy szkół i placówek, uwzględniają również specyfikę poszczególnych typów i rodzajów szkół i placówek, tradycje regionu oraz regionalną politykę oświatową.

3. Mierzenie jakości pracy szkół i placówek jest prowadzone z uwzględnieniem opinii uczniów, nauczycieli i rodziców, w szczególności przez:

1) kontrolowanie realizacji przez szkołę lub placówkę wymagań określonych w przepisach prawa;

2) diagnozowanie i ocenianie stopnia spełniania przez szkoły i placówki standardów oceny, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ust. 2;

3) diagnozowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów z uwzględnieniem wyników uzyskiwanych przez nich na poszczególnych poziomach kształcenia, a także na podstawie porównywania tych wyników z wynikami uzyskiwanymi przez uczniów na sprawdzianie i egzaminach;

4) monitorowanie podejmowanych przez szkołę lub placówkę oraz nauczycieli działań zmierzających do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki we wszystkich zakresach jej działalności;

5) prowadzenie hospitacji, w tym hospitacji diagnozującej;

6) dokonywanie ewaluacji.

4. Działania, o których mowa w ust. 3, są dokumentowane w sposób umożliwiający sporządzenie przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny odpowiednio informacji o jakości pracy szkoły lub placówki, o której mowa w § 4 ust. 1 pkt 11, albo raportu, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 3.

5. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem dyrektora szkoły lub placówki, może odstąpić od mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki w danym zakresie, w przypadku posiadania przez szkołę lub placówkę dokumentów potwierdzających wdrożony system zarządzania jakością i zapewniania jakości.

6. W przypadku szkół niepublicznych organy sprawujące nadzór pedagogiczny prowadzą mierzenie jakości ich pracy w zakresie warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy oraz zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, ustalonych w statutach tych szkół.

7. W przypadku placówek niepublicznych organy sprawujące nadzór pedagogiczny prowadzą mierzenie jakości ich pracy w zakresie zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, ustalonych w statutach tych placówek.

1) opracowuje szczegółową organizację i tryb sprawowania nadzoru pedagogicznego przez pracowników kuratorium oświaty zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych;

2) opracowuje plany zewnętrznego mierzenia jakości:

a) obejmujący 5 lat szkolnych,

b) obejmujący rok szkolny, z uwzględnieniem zadań wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

3) organizuje i przeprowadza, nie rzadziej niż raz na 5 lat, mierzenie jakości pracy wszystkich szkół i placówek w województwie;

4) decyduje o doborze technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przy dokonywaniu zewnętrznego mierzenia jakości, tworzy je oraz może współdziałać w ich tworzeniu z instytucjami wspomagającymi;

5) wykorzystuje wyniki sprawdzianu i egzaminów do oceny jakości kształcenia w województwie oraz ustala kierunki działań naprawczych lub doskonalących jakość kształcenia;

6) wspomaga dyrektorów szkół i placówek w tworzeniu i wdrażaniu wewnątrzszkolnych systemów zapewniania jakości;

7) monitoruje opracowywanie i realizowanie przez dyrektorów szkół i placówek programów rozwoju szkół i placówek, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 4;

8) inspiruje i wspomaga dyrektorów szkół i placówek w realizacji programów, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 4 lub art. 34 ust. 2 ustawy, oraz w osiąganiu wysokiej jakości pracy szkół i placówek, w szczególności przez przygotowywanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli, propozycji szkoleń dla dyrektorów szkół i placówek oraz nauczycieli, zgodnych z potrzebami w tym zakresie;

9) wspomaga rozwój zawodowy pracowników kuratorium oświaty sprawujących nadzór pedagogiczny, w szczególności przez organizowanie szkoleń, narad i konferencji oraz systematyczną współpracę z placówkami doskonalenia nauczycieli i szkołami wyższymi;

10) gromadzi informacje o pracy dyrektorów nadzorowanych szkół i placówek w celu dokonywania oceny ich pracy zgodnie z odrębnymi przepisami;

11) przekazuje dyrektorowi szkoły lub placówki, w której przeprowadzono zewnętrzne mierzenie jakości, oraz organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę, a w przypadku szkoły kształcącej w zawodach medycznych – również ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, informację zawierającą ocenę jakości pracy szkoły lub placówki w badanym zakresie;

12) co najmniej raz na 5 lat sporządza i przekazuje wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania oraz udostępnia organom prowadzącym szkoły i placówki raport o stanie oświaty w województwie, w tym o jakości pracy szkół i placówek, wraz z wnioskami dotyczącymi tworzenia i realizacji polityki oświatowej w województwie i w państwie;

13) przekazuje, do końca lipca każdego roku, wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania wnioski wynikające z mierzenia jakości pracy szkół i placówek w województwie, uwzględniając realizację zadań, o których mowa w pkt 2 lit. b;

14) współdziała z instytucjami wspomagającymi w diagnozowaniu jakości pracy szkół i placówek.

2. Przepisów ust. 1 pkt 6–8 i 10 nie stosuje się do szkół i placówek niepublicznych.

3. Dyrektor szkoły lub placówki może wnieść do kuratora oświaty umotywowane zastrzeżenia wobec ustalonej przez ten organ oceny jakości pracy szkoły lub placówki, w terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w ust. 1 pkt 11.

4. Zewnętrzne mierzenie jakości powinno być poprzedzone zapoznaniem się z organizacją i zasadami działania szkoły lub placówki, określonymi w jej statucie, a także warunkami, w jakich funkcjonuje szkoła lub placówka.

5. Kurator oświaty, w celu zdiagnozowania określonego problemu w szkołach i placówkach w województwie, może zwrócić się do dyrektorów szkół i placówek o przeprowadzenie wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkół lub placówek w tym zakresie.

6. Kurator oświaty, w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 14, może zawierać porozumienia z instytucjami wspomagającymi.

7. Przepisy ust. 1–6 stosuje się odpowiednio do innych organów sprawujących nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami.

1) planuje, organizuje i przeprowadza wewnętrzne mierzenie jakości, w tym badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów;

2) decyduje o doborze technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przy dokonywaniu wewnętrznego mierzenia jakości, tworzy je oraz może współdziałać w ich tworzeniu z instytucjami wspomagającymi;

3) raz w roku szkolnym opracowuje raport z przeprowadzonego wewnętrznego mierzenia jakości i przedstawia go kuratorowi oświaty, radzie pedagogicznej, radzie rodziców i organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę;

4) opracowuje program rozwoju szkoły lub placówki, określający zadania służące doskonaleniu jakości pracy szkoły lub placówki i terminy ich realizacji:

a) obejmujący 5 lat szkolnych, a w przypadku placówki doskonalenia nauczycieli – 5 lat kalendarzowych;

b) obejmujący rok szkolny, a w przypadku placówki doskonalenia nauczycieli – rok kalendarzowy, z uwzględnieniem zadań wskazanych przez kuratora oświaty oraz wyników mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki przeprowadzonego w poprzednim roku szkolnym;

5) analizuje wyniki sprawdzianu lub egzaminów oraz wykorzystuje je do oceny jakości kształcenia w szkole, a także podejmuje, stosownie do potrzeb, działania naprawcze lub doskonalące w tym zakresie;

6) wspomaga nauczycieli w osiąganiu wysokiej jakości pracy oraz inspiruje ich do podejmowania innowacji pedagogicznych;

7) wspomaga rozwój zawodowy nauczycieli, w szczególności przez organizowanie szkoleń, narad i konferencji oraz systematyczną współpracę z placówkami doskonalenia nauczycieli;

8) gromadzi informacje o pracy nauczycieli w celu dokonywania oceny ich pracy zgodnie z odrębnymi przepisami oraz gromadzi informacje niezbędne do planowania doskonalenia zawodowego nauczycieli;

9) we współdziałaniu z radą pedagogiczną, opracowuje i wdraża wewnątrzszkolny system zapewniania jakości.

2. Przepisów ust. 1 pkt 4 i 6–9 nie stosuje się do szkół i placówek niepublicznych.

1) organizowaniu i przeprowadzaniu wewnętrznego mierzenia jakości;

2) doborze technik i narzędzi diagnostycznych, a także w tworzeniu technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych w wewnętrznym mierzeniu jakości;

3) opracowywaniu analiz i raportów z wewnętrznego mierzenia jakości;

4) rozwiązywaniu problemów w działalności szkół i placówek;

5) projektowaniu i wdrażaniu programu rozwoju szkoły lub placówki oraz wewnątrzszkolnego systemu zapewniania jakości;

6) podejmowaniu działań upowszechniających osiągnięcia i dorobek szkół, placówek, uczniów i nauczycieli;

7) organizowaniu doskonalenia zawodowego nauczycieli.

2. Instytucje wspomagające mogą uczestniczyć w działaniach, o których mowa w ust. 1, na podstawie porozumienia zawartego z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.

1) w ministerstwach:

a) dyrektorzy lub zastępcy dyrektorów departamentów (równorzędnych komórek organizacyjnych) oraz radcy ministrów i naczelnicy wydziałów, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,

b) wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy;

2) w kuratoriach oświaty:

a) kuratorzy oraz wicekuratorzy oświaty koordynujący pracę komórek organizacyjnych, których statutowym zadaniem jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego,

b) kierownicy komórek organizacyjnych, o których mowa w lit. a,

c) wizytatorzy i starsi wizytatorzy;

3) w specjalistycznej jednostce nadzoru utworzonej na podstawie art. 32a ust. 1 ustawy przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego:

a) dyrektor jednostki i inni pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,

b) wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy;

4) w okręgowych zespołach nadzoru pedagogicznego przy sądach okręgowych, utworzonych przez Ministra Sprawiedliwości:

a) kierownik zespołu – starszy wizytator, wykonujący określone odrębnymi przepisami zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,

b) wizytatorzy, starsi wizytatorzy.

2. Na stanowiskach wymienionych w ust. 1, z wyjątkiem stanowiska kuratora oświaty, mogą być zatrudnieni:

1) nauczyciele mianowani lub dyplomowani, posiadający:

a) wykształcenie wyższe magisterskie i przygotowanie pedagogiczne,

b) co najmniej 6-letni staż pracy pedagogicznej,

c) ukończone formy doskonalenia w zakresie administracji lub zarządzania albo co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym w szkole, placówce, zakładzie kształcenia nauczycieli, placówce doskonalenia nauczycieli lub na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu sprawującego nadzór pedagogiczny,

d) ukończony kurs kwalifikacyjny przygotowujący do sprawowania nadzoru pedagogicznego, prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli;

2) nauczyciele akademiccy spełniający wymagania wymienione w pkt 1 lit. a, c i d oraz posiadający co najmniej 6-letni staż pracy w szkole wyższej.

3. Kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska kuratora oświaty określa ustawa.

Minister Edukacji Narodowej i Sportu: K. Łybacka

¹⁾ Minister Edukacji Narodowej i Sportu kieruje działem administracji rządowej – oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (Dz. U. Nr 97, poz. 866).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683, z 2003 r. Nr 6, poz. 65, Nr 128, poz. 1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 203, poz.1966 oraz z 2004 r. Nr 69, poz. 624.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 23 kwietnia 2004 r. (poz. 845)

STANDARDY OCENY JAKOŚCI PRACY SZKÓŁ I PLACÓWEK