Aleksandra Rybak
Dołącz do grona ekspertów
Prawniczka, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, przez wiele lat związana z branżą energetyczną. Od kilku lat – dziennikarka prawna, specjalizująca się w prawie pracy, ochronie zdrowia, ochronie środowiska oraz tematyce związanej z edukacją i pomocą społeczną. Prywatnie mama małej Lilki, miłośniczka długich leśnych i górskich wędrówek, wszelkiej maści rękodzieła i mruczących, czworonożnych przyjaciół.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest raz w roku, w dniu 1 marca. Na wskaźnik waloryzacji, który decyduje o kwocie podwyżki świadczeń - ma wpływ kilka czynników (w tym zwłaszcza ubiegłoroczna inflacja). Dotychczas, nie była zagwarantowana minimalna kwota takiej corocznej waloryzacji (tj. kwota minimalnego podwyższenia świadczeń). Stan ten - ma jednak ulec zmianie, w związku z podpisaniem przez Prezydenta Karola Nawrockiego, w dniu 3 listopada br., projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
W dniu 21 listopada br. w Sejmie odbyło się I czytanie przyjętego przez rząd projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, który – według informacji przekazanej przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasonia – czyni zadość wymaganiom Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Jednocześnie jednak – całkowicie wyklucza on z zakresu wsparcia (tj. prawa do świadczenia w postaci asystencji osobistej) niepełnosprawnych seniorów, czyli osoby z niepełnosprawnościami powyżej 65 roku życia. Z ww. Konwencji wynika natomiast, że – państwa, będące stronami Konwencji, zobowiązane są do uznania równego prawa wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, nie wprowadzając żadnego ograniczenia ze względu na wiek osoby niepełnosprawnej. Kwestia ta, nie umknęła uwadze posłów.
REKLAMA
Już za nieco ponad miesiąc, wchodzi w życie ustawa, która dotyczy przeliczenia przez ZUS wysokości emerytur ustalonych w czerwcu w latach 2009-2019 (tzw. emerytur czerwcowych) oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009-2019, z tego względu, że emerytury te zostały przyznane uprawnionym na poziomie niższym niż osobom, które wnioskowały o emeryturę w innych miesiącach roku. Ustawa ta uwzględnia korzystne dla emerytów i rencistów przepisy, na podstawie których otrzymają oni podwyżkę bieżących świadczeń, ale nie przewiduje rekompensaty za nawet 7 lat wypłaty zaniżonych świadczeń, ani nawet zapowiadanego przez MRPiPS – wyrównania za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia, w którym zostanie ustalone świadczenie w nowej wysokości.
W dniu 19 września 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zostały opublikowane założenia ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o dodatkach mieszkaniowych, która ma wprowadzić przewrót w zasadach „dziedziczenia” stosunku najmu mieszkań komunalnych. Jest to projekt, który podczas posiedzenia Senatu, które odbyło się w dniu 17 lipca br., został zapowiedziany przez wiceministra rozwoju i technologii Tomasza Lewandowskiego i którego celem – jak zostało wówczas wspomniane – jest ukrócenie bogacenia się na komunalnych zasobach mieszkaniowych przez osoby o wysokich dochodach, które są już w posiadaniu innych nieruchomości w danym mieście.
REKLAMA
W związku z rozpoczynającym się sezonem grzewczym 2025/2026, gminy przypominają o obowiązku ciążącym na każdym właścicielu i zarządcy budynku mieszkalnego, który posiada źródło ogrzewania. Nieterminowe złożenie deklaracji dotyczącej źródeł ogrzewania, z których się korzysta – stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny, sięgającą nawet 5 tys. zł. Na właścicielach nieruchomości, korzystających z własnych źródeł ciepła – ciążą jednak również inne obowiązki, których niedopełnienie może skutkować nawet utratą całego dobytku.
W dniu 4 listopada 2025 r., w Sądzie Okręgowym w Gdańsku, zapadł wyrok, którym sąd zasądził bisko 70 tys. zł na rzecz pracownika, który część wynagrodzenia otrzymywał od swojego pracodawcy „pod stołem”, jednak pewnego dnia pracodawca poinformował go, że – „od teraz” jego zarobki będą o połowę niższe. Jest to precedens, który dowodzi, że wynagrodzenie, choć przekazywane nielegalnie – nadal pozostaje pod ochroną prawa.
Seniorzy, którzy otrzymują świadczenie emerytalno-rentowe na poziomie nie wyższym niż 3 272,69 zł netto miesięcznie (a ci którzy współdzielą gospodarstwo domowe z innymi osobami – których dochód na osobę w rodzinie, nie przekracza 2 454,52 zł) – jeszcze w 2025 r. mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w postaci co najmniej 500 zł, jeżeli korzystają z ciepła systemowego i ponoszą koszty ogrzewania powyżej 170 zł/GJ netto. Mowa o tzw. bonie ciepłowniczym, wprowadzanym przez rząd ustawą o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej. Można już składać wnioski o wypłatę i należy się pospieszyć, bo spóźnialskim pieniądze przepadną.
Z dniem 30 września 2025 r. weszła w życie ustawa o bonie ciepłowniczym, na podstawie której osoby, które spełniają określone kryterium dochodowe, jeszcze w 2025 r., mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w postaci co najmniej 500 zł, jeżeli ponoszą koszty ogrzewania powyżej 170 zł/GJ netto. To jednak nie jedyne warunki, od których uzależnione jest przysługiwanie bonu ciepłowniczego (bo o niego chodzi) – okazuje się, że mieszkańcy wielu gmin w Polsce, w ogóle nie mogą liczyć na wsparcie w pokryciu choćby części kosztów ogrzewania. „Mieszkańcy Gminy Rokietnica nie muszą składać wniosków o bon ciepłowniczy, ponieważ świadczenie nie będzie przysługiwać” – entuzjazm mieszkańców, ostudziły władze jednej z gmin w województwie wielkopolskim.
Z dnia na dzień za oknem robi się coraz chłodniej, a to – dla osób, które posiadają przydomowe ogródki – oznacza konieczność ich uporządkowania przed nadchodzącą zimą. W jesienno-zimowych porządkach ogrodowych, pod względem przydatności, nic nie „przebije” szopy ogrodowej (domku narzędziowego), który stanowi bardzo praktyczną, dodatkową powierzchnię do przechowywania nie tylko narzędzi, ale również mebli ogrodowych, rowerów, zapasowych opon do samochodu i wielu innych rzeczy, których (z oczywistych przyczyn) nie chcemy trzymać w domu. Posadowienie takiej szopy, choć technicznie nieskomplikowane i łatwe do wykonania w kilka godzin, nawet dla „amatorów” – jeżeli zostanie dokonane niezgodnie z zawiłymi i pełnymi pułapek przepisami prawa budowlanego i bez wymaganych zgód administracyjnych – może jednak właściciela nieruchomości słono kosztować.
W dniu 7 listopada 2025 r., Prezydent Karol Nawrocki podpisał projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia kosztów energii elektrycznej oraz finansowaniu systemów wsparcia energetyki ze środków z handlu uprawnieniami do emisji CO2, który następnie został złożony przez niego do Sejmu. Projekt ten – zakłada trwałe obniżenie cen prądu dla odbiorców indywidualnych o około 33%, co – zgodnie z informacją opublikowaną przez Kancelarię Prezydenta – jest równoznaczne z tym, że „polskie rodziny na rachunkach za energię elektryczną w gospodarstwach domowych, będą mogły zaoszczędzić ponad 800 zł rocznie.”
Zarządzeniem wydanym w dniu 19 listopada 2025 r. premier Donald Tusk wprowadził trzeci stopień alarmowy CHARLIE. Obejmuje on obszary linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o. i będzie obowiązywał w okresie od dnia 19 listopada 2025 r., od godz. 00.00, do dnia 28 lutego 2026 r., do godz. 23.59. Sprawdź, co poszczególne alarmy, oznaczają dla urzędów administracji publicznej i dla obywateli naszego kraju.
Nie każdy jest świadomy tego, że praca zarobkowa na emeryturze (lub podczas pobierania renty), może pozbawić emeryta (lub odpowiednio – rencistę) świadczenia emerytalno-rentowego. Mowa o tzw. limitach dorabiania do emerytury (lub renty), których przekroczenie powoduje zmniejszenie świadczenia, a w określonych okolicznościach nawet całkowite zawieszenie jego wypłacania. Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 18 listopada 2025 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2025 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent – od 1 grudnia 2025 r., limity te ulegają zmianie. Należy jednak podkreślić, że od powyższych zasad, ustawodawca przewidział pewne wyjątki i – co do zasady – dorabiać bez ograniczeń, może każdy senior, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, chyba, że kontynuuje on zatrudnienie u swojego dotychczasowego pracodawcy.
Zwiększenie przewidzianych w kodeksie pracy praw pracowniczych kobiet w ciąży i rodziców dzieci do 13 roku życia, to postulat petycji obywatelskiej, która została wniesiona do Sejmu. 7-godzinny dzień pracy i dodatkowe 3 dni urlopu na każde dziecko na koszt FUS (a nie pracodawcy), to tylko niektóre z nowych przywilejów, które miałyby podnieść – aktualnie najniższy w historii – poziom dzietności w Polsce.
Od 1 grudnia 2025 r., w niektórych gminach w Polsce, obowiązują nowe zasady pozbywania się bioodpadów. Dlaczego frakcja bio, czyli m.in. odpady stanowiące części roślin, pochodzące z pielęgnacji przydomowych ogrodów, nie będą w najbliższym czasie przyjmowane od właścicieli nieruchomości i w jaki sposób należy nimi zatem gospodarować?
Wyodrębnienie nowej frakcji odpadów komunalnych (a konkretnie podział bioodpadów na dwie odrębne frakcje) i wprowadzenie od 1 stycznia 2026 r. nowego pojemnika na śmieci, celem gromadzenia w nim odpadów kuchennych BIO (do których zaliczone zostały m.in. chusteczki higieniczne i ręczniki papierowe) – to działanie zaradcze podjęte przez jedną z gmin w Polsce, celem poprawy poziomu odpadów poddawanych recyklingowi, który na rok 2026 został ustalony na poziomie co najmniej 56% wszystkich zebranych odpadów w gminie. Może być to jednak wskazówka również dla innych gmin, które nie osiągają wymaganych, wysokich progów przygotowania odpadów do ponownego użycia i recyklingu i jednocześnie – przestroga dla właścicieli nieruchomości, którzy nie wywiązują się z obowiązku selektywnego zbierania odpadów. Gminy nie pozostają bowiem bezczynne wobec takiego postępowania, które może skutkować nawet czterokrotną podwyżką opłat za śmieci.
Obniżenie kwoty podatku o VAT wynikający z faktur na wydatki związane z utrzymaniem psa (tj. jego wyżywienie, leczenie weterynaryjne i przeznaczone dla niego akcesoria), jeżeli pilnuje on biura podatnika (nawet w sytuacji, gdy biuro to znajduje się w domu) jest dopuszczalne – uznał w dniu 14 listopada br. Szef KAS, zmieniając z urzędu wcześniejszą nieprawidłową interpretację wydaną w tej sprawie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. To przełomowa decyzja organu podatkowego, którą powinni zainteresować się wszyscy przedsiębiorcy, będący posiadaczami stróżujących czworonogów (nawet jeżeli pilnują działalności gospodarczej swojego pana, z pozycji ciepłego legowiska).
Stale pogłębiający się kryzys demograficzny w Polsce stał się powodem dla propozycji nowego świadczenia w postaci bonu mieszkaniowego w wysokości 40 tys. zł za zawarcie związku małżeńskiego lub urodzenie pierwszego dziecka. Jest to pomysł polityków PiS, którzy aktualnie pracują nad nowym programem partii.
„Szacuje się, że w portfelu przeciętnej polskiej rodziny może zostać średnio 1 000 zł miesięcznie” – poinformowała Kancelaria Prezydenta, po podpisaniu przez Karola Nawrockiego, w dniu 8 sierpnia br., projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który został następnie wniesiony przez Prezydenta do Sejmu. Świadczenie ma być skierowane do osób z co najmniej dwójką dzieci (również już dorosłych – jeżeli będą spełniać określone w ustawie warunki), które nie przekraczają poziomu dochodów 140 tys. zł rocznie na małżonka, czyli 280 tys. zł rocznie na rodzinę. Wprowadzenie nowego wsparcia budzi jednak powszechny sprzeciw samorządów, w opinii których – „nie przyniesie ono wzrostu dzietności, a uszczupli dochody publiczne”, doprowadzając do kryzysu finansowego w gminach.
Seniorom, którzy w przeszłości mieli na utrzymaniu co najmniej troje dzieci (i nie chodzi tu tylko o dzieci własne) – w ramach programu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przysługuje świadczenie w postaci dostępu do określonych towarów i usług na korzystniejszych, preferencyjnych warunkach, od ogólnie obowiązujących. Jedną z ulg, z której można skorzystać w ramach Karty Dużej Rodziny (bo o niej mowa) – są zniżki na paliwo (benzynę, diesel i LPG), które mogą okazać się przydatne zwłaszcza w związku ze zbliżającym się okresem jesienno-zimowym, kiedy to na przemieszczanie się samochodem, decyduje się więcej osób niż w okresie wiosenno-letnim, sprzyjającym większej aktywności na świeżym powietrzu.
W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona jednocześnie do Marszałka Sejmu i na biurko Prezydenta.