Aleksandra Rybak
Dołącz do grona ekspertów
Prawniczka, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, przez wiele lat związana z branżą energetyczną. Od kilku lat – dziennikarka prawna, specjalizująca się w prawie pracy, ochronie zdrowia, ochronie środowiska oraz tematyce związanej z edukacją i pomocą społeczną. Prywatnie mama małej Lilki, miłośniczka długich leśnych i górskich wędrówek, wszelkiej maści rękodzieła i mruczących, czworonożnych przyjaciół.
Zbliża się sezon Pierwszych Komunii Świętych w Kościele katolickim, a wraz z nim – wiele dzieci przystępować będzie do spowiedzi. W październiku 2024 r., do Sejmu została wniesiona petycja obywatelska, w której jej autorzy wnieśli o podjęcie przez Komisję inicjatywy ustawodawczej, której skutkiem byłoby wprowadzenie zakazu „spowiadania dzieci poniżej 18 roku życia w Kościele katolickim i innych kościołach, jeśli ją stosują”, ponieważ w ich ocenie – „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”. Nie chodzi jednak wyłącznie o praktyki kościoła Katolickiego, ale wszystkich związków wyznaniowych, które stosują spowiedź indywidualną. Petycja ta, była przedmiotem obrad Komisji do Spraw Petycji w dniu 3 kwietnia br.
Od 26 sierpnia 2024 r., rząd pracuje nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UC62), w którym – w ostatnim czasie, w związku z uwagami do projektu zgłoszonymi podczas uzgodnień międzyresortowych – zostały wprowadzone istotne zmiany. Pierwotnie – projekt zakładał, że płaca minimalna ma zostać zrównana z wynagrodzeniem zasadniczym, a tym samym – dodatki do wynagrodzenia miały stać się prawdziwymi dodatkami, a nie elementami pozwalającymi pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia zasadniczego poniżej płacy minimalnej. Z ostatecznego tekstu projektu ustawy, który został skierowany do rozpatrzenia przez Komitet do Spraw Europejskich wynika jednak, że tak się nie stanie, a przynajmniej – nie od 1 stycznia 2026 r.
REKLAMA
W dniu 23 kwietnia 2025 r., Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok (o sygn. akt P 3/17), w którym uznał art. 42 par. 4 kodeksu karnego – w zakresie, w jakim zobowiązuje on sąd do orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych – za niezgodny z art. 10 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Ustawodawca nie może bowiem zastępować sądu w jego działalności orzeczniczej i wymierzaniu kary, biorąc pod uwagę wyłącznie fakt popełnienia danego czynu zabronionego, a już nie – cechy konkretnego sprawcy, okoliczności czynu oraz stopień zawinienia.
Chodzi o kobiety z dwudziestu roczników, które w 1999 r. nie wybrały OFE i z tego powodu – nie mogły lub nie będą mogły skorzystać z prawa do ponownego przeliczenia wysokości ich emerytury, po osiągnięciu 65 roku życia, na podstawie art. 26c ustawy FUS (który wszedł w życie wiele lat po tym, jak podejmowały one decyzję co do OFE). Kobiety, które wybrały OFE (i w związku z tym – ZUS prowadzi im subkonto) na podstawie ww. przepisu – mogą natomiast uzyskać podwyżkę emerytury o nawet 71,2% (na przestrzeni lat 2017-2023: średnio o 54,4%). Poszkodowane emerytki, nie powinny pozostawać bezczynne – jest kilka sposobów na dochodzenie przez nie swoich praw.
REKLAMA
W dniu 17 lutego br. do Sejmu została złożona petycja obywatelska mająca na celu wprowadzenie zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych, polegającej na znacznym podwyższeniu składek na ubezpieczenie emerytalne dla osób, które są bezdzietne lub posiadają wyłącznie jedno dziecko. Jak argumentuje autor petycji – zmiana taka, miałaby rozwiązać problem spadku dzietności w Polsce i pogarszającej się demografii, która przyczynia się do destabilizacji polskiego systemu emerytalnego. W sprawie tej, zdecyduje teraz komisja sejmowa.
W dniu 28 kwietnia br. MRPiPS ogłosiło program pilotażowy skrócenia czasu pracy, z którego będą mogli skorzystać przedsiębiorcy (i nie tylko) z całej Polski. Już niebawem, tysiące pracowników będzie mogło pracować 6 (zamiast 8) godzin dziennie, cieszyć się z 3-dniowego weekendu lub z dodatkowych dni urlopu, zachowując przy tym prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Stratni nie będą również pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzenie pilotażu, bo na jego realizację (tylko w pierwszym roku) MRPiPS przewidziało budżet aż 10 mln zł. Doświadczenia jednej z firm produkcyjnych z Poznania, pokazują wręcz, że zmiana taka może pozytywnie wpłynąć na wyniki finansowe firmy.
Matura tuż za rogiem, ponieważ pierwsze egzaminy rozpoczną się już 5 maja o godz. 9. Wielu maturzystów zaczyna zatem zadawać sobie pytania, o których wcześniej być może jeszcze nie myśleli – jak choćby – czy podczas egzaminu maturalnego można jeść i pić? Jest to istotna informacja, zwłaszcza biorąc pod uwagę czas trwania egzaminów maturalnych, który w niektórych przypadkach może wynosić nawet 360 minut, czyli aż 6 godzin.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.
Okazuje się, że w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych istnieje luka (określona przez znawców prawa, którzy ją opisali – dr Tomasza Lasockiego oraz dr hab. Monikę Domańską – fenomenem na skalę światową), która pozwala kobietom na dwukrotne obliczanie wysokości ich emerytury – pierwszy raz po osiągnięciu wieku emerytalnego, a drugi raz – z ociągnięciem 65 roku życia. Efektem powyższego – jest podwyższenie świadczenia emerytalnego nawet o kilkadziesiąt procent (średnio o 54,4%). Błąd ten, kosztował już Fundusz Ubezpieczeń Społecznych miliardy złotych, a będzie kosztował jeszcze więcej – tym bardziej, jeżeli o takiej możliwości dowiedzą się wszystkie uprawnione.
Coraz popularniejsze rowery elektryczne – bo o nie chodzi, mogą przysporzyć ich nieświadomym właścicielom niemałych problemów. Określone parametry pojazdu, mogą bowiem przesądzić o tym, że tak naprawdę ma się do czynienia z motorowerem, a nie z rowerem wyposażonym w pomocniczy napęd elektryczny. Z tymi pierwszymi natomiast – wiąże się cały szereg obowiązków formalno-prawnych, za których niedopełnienie grożą surowe konsekwencje. W kwietniu br., ruszyły pierwsze kontrole i zostały wystawione pierwsze mandaty w tym zakresie, przez krakowską drogówkę.
Dnia 14 marca br. do Sejmu została złożona petycja w sprawie zmiany wysokości górnego limitu renty wdowiej – z trzykrotności najniższej emerytury, na trzykrotność średniej emerytury. Uwzględnienie powyższego postulatu przez ustawodawcę, spowodowałoby znaczący wzrost kwoty (z 5 637 zł do 11 876 zł), której przekroczenie skutkować będzie zmniejszeniem wysokości świadczenia przysługującego wdowom i wdowcom w ramach renty wdowiej, a w niektórych przypadkach (w przypadku znacznego przekroczenia ww. limitu) – całkowitą utratą prawa do renty wdowiej. Czy petycja ta, położy kres „niesprawiedliwości dla emerytów, którzy pracowali przez wiele lat i płacili uczciwie składki emerytalne”?
W ramach upadłości konsumenckiej – jeżeli zachodzą ściśle określone w ustawie przesłanki – dłużnik może uzyskać całkowite umorzenie swoich zobowiązań, bez obowiązku dokonywania jakichkolwiek spłat i tym samym – nowy start w życiu. Z rozwiązania takiego, mogą skorzystać m.in. zadłużeni seniorzy, prowadzący jednoosobowe gospodarstwa domowe, którzy uzyskują świadczenia zbliżone do najniższej emerytury.
W Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia 2025 r. – Watykan poinformował o śmierci Papieża Franciszka. „Najdrożsi bracia i siostry, z głębokim smutkiem muszę ogłosić śmierć naszego Ojca Świętego Franciszka. (…) Z ogromną wdzięcznością za jego przykład, jako prawdziwego ucznia Pana Jezusa, polecamy duszę Papieża Franciszka nieskończonej miłosiernej miłości Boga Trójjedynego” – ogłosił o godz. 9:45 kardynał Kevin Farrell, kamerling Izby Apostolskiej. W jaki sposób, będzie przebiegał wybór nowej głowy Kościoła katolickiego i czy w konklawe będą uczestniczyli również świeccy mężczyźni i kobiety?
20 kwietnia 2025 r. rusza nabór wniosków w ramach I tury programu „Podlaski Bon Turystyczny”. W tym roku, do rozdania są aż 2 mln zł, a każda osoba, która zgłosi się do udziału w programie może otrzymać nawet 400 zł dofinansowania do pobytu w obiekcie noclegowym zlokalizowanym na terenie województwa podlaskiego. Wsparcie będzie przekazywane za pośrednictwem dedykowanej do tego platformy internetowej, w formie bonu turystycznego.
W dniu 16 kwietnia 2025 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza zmianę terminu w zakresie reformy planowania przestrzennego, ważnego dla właścicieli nieruchomości (oraz gmin) . W związku z ww. reformą – już niebawem – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje o warunkach zabudowy będą musiały być zgodne z uchwalanymi przez gminy planami ogólnymi, a tym samym – gminy będą mogły uniemożliwić właścicielowi nieruchomości np. budowę domu na działce, która w ww. planie ogólnym zostanie zlokalizowana w strefie objętej zakazem zabudowy. Nie zmienia się jednak termin na wydawanie bezterminowych decyzji o warunkach zabudowy, na uzyskanie których pozostało już niewiele czasu.
Czeka nas rewolucja w zakresie płacy minimalnej – w rządzie trwają obecnie prace nad całkowitą zmianą ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ostateczna wersja projektu zakłada, że pensja minimalna ma opiewać na 55% wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, co – zgodnie z aktualnymi prognozami – dałoby pensję minimalną na poziomie 5070 zł brutto. Jak się okazuje – nie wszyscy będą mogli jednak liczyć na podwyżkę od 1 stycznia 2026 r., bo MRPiPS wycofało się z pomysłu zrównania płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym.
Już niebawem, bo w drugim kwartale 2025 r. – zgodnie z zapowiedzią wiceprezesa NFOŚiGW, Pawła Augustyna – ma zostać uruchomiony nowy program dopłat do rowerów elektrycznych, w ramach którego będzie można otrzymać dofinansowanie w kwocie od 2,5 tys. zł do nawet 4,5 tys. zł (w zależności od wybranego rodzaju pojazdu). Wsparciem w ramach programu, mają przy tym zostać objęte wyłącznie rowery wyprodukowane na obszarze UE – nie ma zatem co liczyć na dofinansowanie tańszych (i nierzadko przysparzających ich właścicielom sporych problemów) chińskich zamienników. Brak szans na dopłatę, to jednak nie jedyne na co powinni uważać nabywcy elektryków wyprodukowanych w Chinach.
Phishing i smishing – bo o nich mowa – to jedne z najczęstszych rodzajów cyberataków ostatnich lat. Tylko w roku 2024 r. – jak podaje CERT Polska (będący działającym w strukturach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego – Zespołem Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego) odnotowano ich aż 40 120 przypadków. W ubiegłym roku, popularne były m.in. „oszustwa na dziecko”, ale nie zabrakło również podszywania się pod urząd skarbowy czy dostawców przesyłek. Wszystkie tego typu działania mają jeden cel – wyłudzenie poufnych danych od ofiary przestępstwa i w wielu przypadkach – opróżnienie jej konta bankowego lub użycie karty kredytowej. Istnieje jednak narzędzie, które może w znacznym stopniu zminimalizować ryzyko zostania ofiarą tego rodzaju oszustwa.
Po sześciokrotnym wydłużaniu terminu odpowiedzi na interpelację poselską w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, nareszcie przedstawiło swoje stanowisko w tej sprawie. Z jednej strony – pracownicy mogą poczuć się rozczarowani, a z drugiej – może ono stanowić narzędzie do „walki” z niefrasobliwym pracodawcą, którego regulacje wewnętrzne pozostają w sprzeczności z obowiązującymi przepisami.
Jak co roku, w jednej z białostockich szkół, odbyła się droga krzyżowa, która przeszła korytarzami szkoły – „W piątek w naszej szkole odbyła się Droga Krzyżowa. (…) Społeczność szkolna idąc w skupieniu stacja po stacji rozważała Mękę Pańską”. W okolicy Świąt Wielkanocnych – rokrocznie – powraca temat rekolekcji i związanych z nimi obrządków religijnych, organizowanych przez niektóre szkoły i na terenie tychże szkół. Wiele osób (uczniów i rodziców) – zwłaszcza tych, którzy są innego wyznania lub nie wyznają żadnej religii – zadaje sobie wówczas pytanie czy odbywa się to zgodnie z prawem i czy nie stanowi to przejawu ich dyskryminacji z powodu religii lub przekonań w sprawach religii przez instytucje wykonujące zadania publiczne, jakimi są szkoły, w państwie świeckim, jakim jest Polska?