Andrzej Jastrzębski

Polskie prawo przewiduje w wyjątkowych wypadkach możliwość eksmitowania jednego z małżonków z mieszkania, które wspólnie zajmują. Powodem dla wystąpienia z wnioskiem o eksmisję musi być rażąco naganne postępowanie, które uniemożliwia drugiemu małżonkowi wspólne zamieszkiwanie.

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy w zakresie separacji przewiduje oprócz postępowania procesowego wszczynanego pozwem również postępowanie nieprocesowe, które wszczyna się na zgodny wniosek małżonków.

Podejmując decyzję o wystąpieniu z pozwem czy wnioskiem o separację należy złożyć go we właściwym sądzie. Co prawda złożenie pozwu w niewłaściwym sądzie nie spowoduje odrzucenia pozwu gdyż sąd niewłaściwy zobowiązany jest przekazać sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania sprawy, jednakże spowoduje to znaczne opóźnienie w rozpoznaniu sprawy przez sąd właściwy.

Skutkiem orzeczenia separacji jest także zniesienie z mocy prawa między małżonkami przymusowego ustroju majątkowego, który powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, pod warunkiem, że wcześniej małżonkowie nie dokonali zniesienia wspólności majątkowej poprzez umowę w formie aktu notarialnego bądź uzyskali rozdzielność majątkową wskutek orzeczenia sądu.

W postępowaniu o separację każdy z małżonków może żądać uregulowania przez sąd wzajemnych stosunków dotyczących wspólnie zajmowanego przez nich mieszkania na czas wspólnego w nim zamieszkiwania. Regulacja ta ma na celu umożliwienie małżonkom wspólne zamieszkiwanie pod jednym dachem w sposób jak najbardziej eliminujący ewentualne konflikty dotyczące zamieszkania.

Wnosząc pozew o separację z żądaniem ustalenia winnego rozpadu małżeństwa koniecznym jest udowodnienie winy małżonka. W tym celu należy przedstawić sądowi dowody na winę pozwanej strony. Dowody mogą być różnego typu, w zależności od sprawy. Najczęściej są nimi zeznania świadków, dokumenty, zdjęcia, zaświadczenia lekarskie, wydruki z poczty internetowej jak również coraz częściej się pojawiające nagrania audio i video.

Postępowanie separacyjne możemy zainicjować dwoma sposobami, albo zgodnym wnioskiem stron o separację albo pozwem o separację. Wniosek o separację został omówiony w innym artykule, w tym natomiast postaram się przybliżyć instytucję pozwu o separację.

Jednym ze skutków orzeczenia separacji może być zasądzenie obowiązku alimentacyjnego jednego z małżonków na rzecz drugiego małżonka. Kodeks stanowi wprost, że małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy, jeżeli tego wymagają tzw. względy słuszności. Z sytuacją taką nie spotkamy się natomiast w wypadku orzeczenia rozwodu między małżonkami.

Składając pozew bądź wniosek o separację każdy z małżonków może wnieść do sądu o podział majątku dorobkowego. Sąd nie jest jednak tym wnioskiem związany i może pozostawić go bez rozpoznania w wypadku gdy dojdzie do przekonania, że rozstrzyganie tej kwestii znacznie przedłuży całe postępowanie. Sytuacje takie mają miejsce najczęściej gdy jeden z małżonków sprzeciwia się proponowanemu podziałowi czy też kwestionuje wartość majątku.

Sąd orzekając separację ma obowiązek orzec któremu z rodziców i w jakim zakresie powierza pełnienie władzy rodzicielskiej. Pod pojęciem władzy rodzicielskiej rozumieć należy szereg praw i obowiązków spoczywających na rodzicach służących należytemu wychowaniu dziecka oraz sprawowaniu pieczy nad dzieckiem jak również majątkiem dziecka.

Sąd w wyroku zasądzającym separację, podobnie jak przy orzeczeniu rozwodu powinien z urzędu orzec o sposobie kontaktowania się rodziców z ich małoletnimi dziećmi. Zgodnie ze zmienionymi przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego kontakty rodziców z dziećmi nie są związane z władzą rodzicielską. Oznacza to, że nawet w wypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej bądź jej pozbawienia rodzic ma prawo do styczności z dzieckiem i dopiero pozbawienie go tej styczności przez sąd pozbawi go możliwości kontaktowania się z dzieckiem.

Orzeczenie separacji pociąga ze sobą również orzeczenie obowiązku alimentacyjnego na małoletnie dzieci małżonków. Sąd nie może natomiast dokonać zasądzenia alimentów na dorosłe dziecko, mimo że pozostaje ono z jednym z rodziców i faktycznie jest na jego utrzymaniu. W takim wypadku pozostaje jedynie dochodzenie alimentów na drodze sądowej bezpośrednio przez pełnoletnie dziecko.

Polskie prawo przewiduje w wyjątkowych wypadkach możliwość eksmitowania jednego z małżonków z mieszkania, które wspólnie zajmują. Powodem dla wystąpienia z wnioskiem o eksmisję musi być rażąco naganne postępowanie, które uniemożliwia drugiemu małżonkowi wspólne zamieszkiwanie. Wniosek złożyć może każda ze stron postępowania o separację.