REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik powinien być lojalny i nie konkurować z pracodawcą

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Często pracodawcy są niezadowoleni, jeśli ich pracownicy prowadzą swoją własną działalność gospodarczą albo podejmują dodatkową pracę w innych firmach. Powstaje pytanie, czy słusznie? Tak naprawdę nie ma bowiem przepisu, który zakazywałby pracownikom tego rodzaju działalności. Można ją jednak ograniczyć.

Kodeks pracy w art. 10 par. 1 wprowadza zasadę swobodnego wyboru pracy i wykonywania zawodu, co stanowi odzwierciedlenie zasad wyrażonych w konstytucji. Co więcej, już dawno skreślony został art. 101 k.p., który nakazywał pracownikowi uzyskanie zgody zakładu pracy na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Z zasady więc pracownik ma prawo do pracy w kilku różnych miejscach. Potwierdza to też Sąd Najwyższy, który orzekł, że po ujawnieniu dodatkowego zatrudnienia pracownika u innego pracodawcy, gdy nie zawarto umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, nie ma z reguły podstaw do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (na podstawie art. 52 par. 1 k.p.), jeżeli nie zostało wykazane, iż pracownik nie wywiązywał się z tego powodu ze swoich obowiązków pracowniczych, a kwestia jego dodatkowego zatrudnienia nie miała niekorzystnego wpływu dla interesów pracodawcy.
Powstaje więc pytanie, czy strony stosunku pracy mogą umownie ograniczyć prawo pracownika do wolnego wyboru pracy i postanowić, że pracownik nie może podejmować w ogóle żadnej dodatkowej pracy czy działalności albo może ją podjąć tylko za zgodą pracodawcy.
Czy można wprowadzić zakaz
Moim zdaniem pracodawca i pracownik mogą w umowie o pracę przewidzieć, iż pracownik będzie zawsze informował pracodawcę o dodatkowej działalności lub zatrudnieniu albo nawet będzie miał obowiązek uzyskać na to zgodę pracodawcy. Więcej wątpliwości wzbudzałby zakaz podejmowania jakiejkolwiek innej działalności lub zatrudnienia podczas trwania stosunku pracy. Moim zdaniem, dla uniknięcia sporów, takiego typu postanowienia powinny być zawarte w umowie o pracę od samego początku zatrudnienia.
Obowiązek dbałości o dobro zakładu
Załóżmy, że pracownik i pracodawca nie przewidzieli w żadnej umowie szczegółowych zasad dotyczących dodatkowego zatrudnienia. Zgodnie jednak z art. 100 par. 2 pkt 4 k.p., pracownik ma obowiązek dbania o dobro zakładu pracy, chronienia jego mienia oraz zachowywania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Zakaz wynikający z tego przepisu jest szerszy od umownego zakazu konkurencji, który strony mogą wprowadzić na mocy art. 1011 k.p. Nawet więc bez zawarcia umowy o zakazie konkurencji podczas trwania stosunku pracy pracownik zobowiązany jest do powstrzymania się od działań, które narażą dobro zakładu pracy.
Czy wystarczy to jednak, aby pracodawca czuł się bezpieczny? Czy może o­n powołać się wprost na powyższy przepis, zarzucając pracownikowi brak dbałości o dobro zakładu pracy przez prowadzenie własnego biznesu albo pracę u innego pracodawcy. Wydaje się, że nie. Przede wszystkim należy przypomnieć opisaną wyżej zasadę swobody zatrudnienia. Pracodawca musiałby udowodnić odpowiednio, iż dodatkowa praca pracownika narażała dobro zakładu pracy. Trudne może być to w przypadku, jeżeli nie jest to działalność ewidentnie konkurencyjna, np. pracownik zatrudniony jest jako informatyk, a po pracy dorabia sobie, wykonując w domu tłumaczenia książek. Jeżeli godzi te dwie działalności i nie naraża dobra zakładu pracy, to trudno orzec, że postępuje nielojalnie i narusza swoje obowiązki pracownicze.
Najlepiej zapisać w umowie
Bardziej oczywista jest sprawa, jeżeli dodatkowa działalność pracownika jest działalnością konkurencyjną w stosunku do pracodawcy, np. znany kazus otwarcia przez kierownika kantoru wymiany walut własnego kantoru w tej samej miejscowości. Sąd Najwyższy orzekł wyraźnie, iż podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak i wtedy, gdy takiej umowy strony nie zawarły (wyrok SN z 8 lipca 2001 r., I PKN 218/98; OSNP 1999/15/480). Zdaniem SN uzasadnione jest też wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony dokonane pracownikowi, który narusza dyscyplinę pracy i pomaga firmie konkurencyjnej. Należy też pamiętać, iż pracownik w konkretnych przypadkach zobowiązany będzie do przestrzegania przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Żeby uniknąć ewentualnych nieporozumień, najbardziej wskazane byłoby więc zawarcie umowy między pracownikiem a pracodawcą, w której przewidziany byłby dokładnie sprecyzowany zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej przez pracownika w trakcie trwania umowy o pracę. Najmniej kontrowersyjne będzie przedstawienie odpowiedniej umowy pracownikowi przed przyjęciem do pracy, tak by wiedział o­n o oczekiwaniach pracodawcy i mógł zdecydować, czy chce pracować na takich warunkach. Pracodawca proponujący podpisanie takiej umowy w trakcie stosunku pracy musi już liczyć się z tym, iż pracownik nie wyrazi na to zgody. Trzeba też pamiętać, iż zgodnie z art. 1013 k.p. umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Mimo że kodeks pracy wspomina o odrębnej umowie o zakazie konkurencji, najczęściej przyjmuje się, że nie musi być to osobny dokument. Postanowienia dotyczące zakazu konkurencji mogą być po prostu odpowiednio wyodrębnione w umowie o pracę.
Co jest działalnością konkurencyjną
Sam kodeks pracy nie wprowadza definicji „działalności konkurencyjnej”, strony muszą więc określić zakres takiego zakazu. Po pierwsze, zakaz nie może obejmować działalności nieskonkretyzowanej (np. „działalność handlowa”). Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy musi być zawsze odniesiony do przedmiotu jego działalności, który określony jest w akcie założycielskim, umowie, statucie czy też np. w przepisach prawa. Jak podkreśla Sąd Najwyższy, nie są dopuszczalne takie postanowienia umowy o zakazie konkurencji, które obejmowałyby nim działalność pracownika niepokrywającą się z przedmiotem działalności pracodawcy (wyrok SN z 8 maja 2002 r., I PKN 221/01; OSNP 2004/6/98).
Pracodawca i pracownik powinni też ustalić katalog działań zakazanych dotyczący zakazu konkurencji, czyli np., czy będzie to tylko zatrudnienie lub świadczenie pracy (usług) na podstawie umów cywilnoprawnych, czy dodatkowo też np. posiadanie udziałów i akcji w konkurencyjnych podmiotach. Powinno się też przewidzieć czas trwania zakazu (maksymalnie na czas trwania stosunku pracy) oraz terytorium obowiązywania (np. terytorium województwa).
Dorota Bielecka
Autorka jest radcą prawnym


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA