REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracodawca musi chronić życie i zdrowie pracowników

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Pracownik, który wskutek niezapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych warunków pracy doznał szkody, może żądać od niego odszkodowania, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub renty w razie utraty zdolności do pracy.
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest prawo pracownika do bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, że pracownik, który wskutek zaniechania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, doznał szkody, może żądać od swego pracodawcy świadczeń finansowych na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Zasadnicze znaczenie mają tu przepisy określające odpowiedzialność za czyn niedozwolony (art. 415 i następne k.c.). Na dopuszczalność dochodzenia takich roszczeń uzupełniających w stosunku do świadczeń wynikających z ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) wskazywał wielokrotnie Sąd Najwyższy, który podkreślał odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy.

Sprawne narzędzia

Tak wypowiadał się SN m.in. w wyroku z 5 lipca 2005 r. (I PK 293/04 Pr. Pracy 2005/11/35), podnosząc, że dopuszczalne jest dochodzenie przez pracownika od pracodawcy roszczeń uzupełniających z tytułu wypadków przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego (art. 415, art. 444 i art. 445 k.c.). A także w wyroku z 16 marca 1999 r. (II UKN 522/98, OSNP 2000/9/374), wskazując, że do obowiązków pracodawcy należy dostarczenie pracownikowi sprawnych i bezpiecznych narzędzi pracy, więc wydanie pracownikowi niesprawnej drabiny i tolerowanie przez przełożonych jej używania, gdy przyczyniło się do wypadku przy pracy, stanowi podstawę do przyjęcia winy pracodawcy (art. 415 k.c.).
Cywilna odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika z tytułu szkody spowodowanej wypadkiem przy pracy związana jest zatem z faktem niezapewnienia bezpiecznych warunków pracy i występowaniem związku przyczynowego między jego zaniedbaniem a szkodą. Przy czym dla odpowiedzialności pracodawcy na gruncie prawa cywilnego wystarcza stwierdzenie winy niezidentyfikowanego sprawcy nazywanej „winą bezimienną, anonimową lub bezprzedmiotową”.
PRZYKŁAD
Adam Z. pracował w charakterze murarza w Spółce X. 7 września 2005 r. otrzymał polecenie wykonania kominków wentylacyjnych na dachu budynku. Pracownik wykonywał pracę na dachu, a jego pomocnik na dole przygotowywał cegły i zaprawę murarską. Materiały te były transportowane na dach za pomocą wciągarki. Adam Z. nie był umocowany szelkami ani pasem bezpieczeństwa. W momencie gdy wciągane wiadro z materiałem budowlanym znajdowało się na górze Adam Z. wychylił się, aby je uchwycić, drugą ręką chwycił się wciągarki, ta jednak zsunęła się i Adam Z. spadł z dachu wraz z całą konstrukcją wciągarki. Okazało się bowiem, że wciągarka nie była zakotwiczona na dachu. Przyczyną wypadku był brak dozoru ze strony Spółki X. Wskutek upadku Adam Z. doznał poważnych obrażeń ciała i stał się niezdolny do pracy. Wystąpił z roszczeniem wobec pracodawcy, dochodząc zadośćuczynienia oraz renty wyrównawczej. Sąd zasądził na jego rzecz od Spółki X kwotę 12 tys. zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz rentę wyrównawczą w kwocie wynoszącej 700 zł miesięcznie.

Podkreślić przy tym należy, że zakresem odpowiedzialności pracodawcy, który nie zapewnił bezpiecznych warunków pracy, objęte są nie tylko bezpośrednie następstwa wypadku, ale również pośrednie skutki wynikające z procesu leczenia urazu doznanego przez pracownika.

Bezpieczne budynki

Podkreślić przy tym należy, że odpowiedzialność pracodawcy obejmuje także sytuacje, gdy niezapewnione zostały bezpieczne warunki użytkowania pomieszczeń lub budynków, w których świadczona jest praca. Wskazuje na to wyraźnie art. 214 par. 2 k.p., w myśl którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane, w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Dalsze sprecyzowanie tego obowiązku zawierają przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. r 169, poz. 1650).
Przy czym wadliwość tych pomieszczeń lub obiektów spowodowana przez ich konstruktorów czy wykonawcę nie zwalnia korzystającego z nich pracodawcy z odpowiedzialności za należyty stan bhp. Istotne jest także, że generalny obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy ma charakter bezwzględny, a jego realizacja nie jest uzależniona od możliwości finansowych czy organizacyjnych pracodawcy.
PRZYKŁAD
Albert Z. był zatrudniony jako magazynier w Przedsiębiorstwie Y. Magazyn, w którym pracował, był starą pięćdziesięcioletnią budowlą. Pracownik wielokrotnie zwracał uwagę przełożonym na jego zły stan techniczny oraz niebezpieczeństwo jego użytkowania. Jednakże Firma Y wobec trudności finansowych zwlekała z rozpoczęciem remontu tego magazynu. 4 stycznia 2006 r. Albert Z. podczas pracy usłyszał dziwny trzask nad sobą i zobaczył, że od stropu oderwała się belka. Zaskoczony nie zdążył uskoczyć na bok i spadająca belka przygniotła mu nogi. W wyniku tego wypadku Albert Z. doznał skomplikowanego złamania kości udowej, wskutek którego stał się częściowo niezdolny do pracy. Po uzyskaniu jednorazowego odszkodowania z ZUS pracownik uznał, że nie jest to wystarczające zaspokojenie jego roszczeń, i wystąpił do sądu o zasądzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz renty uzupełniającej. Sąd, uznając, że pracodawca zaniedbał swoje obowiązki w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, zasądził od niego te świadczenia na rzecz pracownika.

Roszczenia pracowników

Roszczenia, z jakimi najczęściej występują pracownicy przeciwko pracodawcom, to żądanie zasądzenia zadośćuczynienia za krzywdę oraz renty wyrównawczej (uzupełniającej) w razie utraty zdolności do pracy. Roszczenia te znajdują oparcie w treści art. 444 i 445 k.c. Przy czym zadośćuczynienie pieniężne, o którym mowa w art. 445 par. 1 k.c., ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej pracownika wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Dlatego też sąd, ustalając w trakcie procesu kwotę zadośćuczynienia, ma na uwadze rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku, jak i dolegliwości bólowe powstałe w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia.
Natomiast w przypadku renty uzupełniającej przewidzianej w art. 444 par. 2 k.c., celem jej przyznania jest doprowadzenie do zrównania sytuacji finansowej poszkodowanego pracownika z sytuacją hipotetyczną, w jakiej znajdowałaby się, gdyby nie doznał wskutek wypadku uszczerbku na zdrowiu. Przy czym sąd przy ustalaniu wysokości tej renty, w przypadku uzyskiwania przez pracownika renty z ubezpieczenia wypadkowego, powinien ustalić wysokość należnej renty i zaliczyć na jej poczet rentę uzyskiwaną z ubezpieczenia wypadkowego, zasądzając od pracodawcy różnicę. Tak też wypowiadał się SN w wyroku z 14 października 2004 r. (I UK 4/04, OSNP 2005/19/306).

Musi być szkoda

Pracownik, występując przeciwko pracodawcy z roszczeniem odszkodowawczym z powodu szkody doznanej wskutek niezapewnienia bezpiecznych warunków pracy, nie może w postępowaniu sądowym powołać się jedynie na fakt zaistnienia wypadku przy pracy, który stwierdzony został protokołem powypadkowym. Musi bowiem wykazać ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, poniesioną szkodę (zwykle jest to uszczerbek na zdrowiu) oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem będącym wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody. Wynika to z faktu, że to na pracowniku spoczywa w tym zakresie ciężar dowodu (art. 6 k.c.).
PRZYKŁAD
Jolanta J. była zatrudniona jako nauczycielka. Usłyszała hałas dobiegający ze świetlicy i udała się w jej kierunku. Gdy była obok drzwi, została nimi uderzona w wyniku ich gwałtownego otwarcia. Straciła przytomność i doznała uszkodzenia kręgosłupa. Po zakończeniu leczenia wystąpiła przeciwko szkole z powództwem o zadośćuczynienie, wskazując w pozwie, że do wypadku doszło wskutek uchybień w pracy innej nauczycielki, która opuściła pełniony dyżur nauczycielski bez powiadomienia dyrektora szkoły i bez zapewnienia zastępstwa w zakresie nadzoru nad uczniami, których zachowanie doprowadziło do wypadku. Sąd uwzględnił jej roszczenie, gdyż krzywda, jakiej doznała Jolanta J., pozostawała w związku przyczynowym z niezapewnieniem jej przez pracodawcę bezpiecznych warunków pracy. Zaś za skutki takiego zaniedbania pozwana szkoła ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy.

Odpowiedzialność karna

Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy za niezapewnienie bezpiecznych warunków pracy jest niezależna od jego ewentualnej odpowiedzialności karnej. Zatem uwzględnienie przez sąd powództwa przeciwko pracodawcy o rentę lub zadośćuczynienie nie wymaga stwierdzenia, że przez zaniedbanie zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy pracodawca popełnił przestępstwo. Wynika to z faktu, że czyn niedozwolony niekiedy tylko może być utożsamiany z czynem karalnym. Zaś karalność nie ma żadnego znaczenia dla możliwości obciążenia pracodawcy odpowiedzialnością. Tak też podnosił SN w wyroku z 18 kwietnia 2001 r. (II UKN 337/00, OSNP 2003/1/20).

Ryszard Sadlik


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Niekorzystna specustawa dla wcześniejszych emerytów - pozorne wykonanie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Zadowolone będą osoby nieobjęte tymi przepisami

Po opublikowaniu w dniu 3 marca 2025 r. założeń projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury wcześniejsze na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazał się długo oczekiwany projekt tej ustawy datowany na 4 czerwca 2025 r.

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

Polacy zaciskają pasa. Najnowszy raport pokazuje, na czym oszczędzamy najczęściej

Aż 37,2% Polaków deklaruje ograniczenie wydatków na elektronikę – wynika z najnowszego raportu. W czołówce oszczędzanych kategorii znalazły się też meble, odzież i materiały budowlane. Eksperci wskazują na wysokie ceny, niską częstotliwość zakupów oraz zmieniające się priorytety konsumenckie.

REKLAMA

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

Nawet 185 tys. zł na samochód dla osoby z niepełnosprawnością. Rusza druga tura naboru wniosków PFRON 2025

Druga i zarazem ostatnia w tym roku tura naboru wniosków w programie "Samodzielność – Aktywność – Mobilność!" rozpocznie się 1 sierpnia 2025 r. To szansa na uzyskanie nawet 85 proc. dopłaty do zakupu samochodu przystosowanego do potrzeb osoby z niepełnosprawnością ruchową. Sprawdź limity, warunki i checklistę, która ułatwi Ci wypełnienie elektronicznego wniosku w systemie SOW.

Pozew o zachowek. Co powinien zawierać i gdzie złożyć dokumenty?

Jak napisać pozew o zachowek, by uniknąć błędów, które mogą spowolnić lub utrudnić dochodzenie należności? To ważne informacje dla osób, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały mniej niż im się należało.

Podwyżki pracowników samorządowych z wyrównaniem od 1 marca 2025 r. Rozporządzenie w Dzienniku Ustaw [STAWKI]

30 maja 2025 r. w Dzienniku Ustaw RP zostało opublikowane rozporządzenie podwyższające kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Rozporządzenie koryguje także katalog stanowisk.

REKLAMA

Bez księgowych ani rusz. Przedsiębiorcy doceniają ich nie tylko za rachunki, ale i za wsparcie strategiczne

Aż 75% przedsiębiorców w Polsce darzy swoje księgowe i księgowych dużym zaufaniem, a 71% uważa, że ich wiedza realnie wpływa na sukces firmy – wynika z najnowszego badania. Księgowi stają się dziś nie tylko strażnikami finansów, ale i partnerami w rozwoju biznesu.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ważną ustawę. Prosiła go o to ministra z rządu Tuska

Prezydent Andrej Duda podpisał ustawę o jawności cen mieszkań, po wcześniejszym spotkaniu z minister Katarzyną Pełczyńską–Nałęcz. Nowe regulacje nakładają na deweloperów obowiązek prowadzenia stron internetowych, na których podawane mają być ceny mieszkań od początku sprzedaży do jej zakończenia.

REKLAMA