świadczenie, Emerytura

Podwyżka wieku emerytalnego kobiet jest już przesądzona. Ale czy to wszystkie zmiany w emeryturach? Problemów jest tak wiele, że konieczna jest prawdziwa reforma a może nawet i rewolucja w systemie emerytalnym. Czy rząd się na nią zdecyduje i co zmieni w pierwszej kolejności?

Chodzi o kobiety z dwudziestu roczników, które w 1999 r. nie wybrały OFE i z tego powodu – nie mogły lub nie będą mogły skorzystać z prawa do ponownego przeliczenia wysokości ich emerytury, po osiągnięciu 65 roku życia, na podstawie art. 26c ustawy FUS (który wszedł w życie wiele lat po tym, jak podejmowały one decyzję co do OFE). Kobiety, które wybrały OFE (i w związku z tym – ZUS prowadzi im subkonto) na podstawie ww. przepisu – mogą natomiast uzyskać podwyżkę emerytury o nawet 71,2% (na przestrzeni lat 2017-2023: średnio o 54,4%). Poszkodowane emerytki, nie powinny pozostawać bezczynne – jest kilka sposobów na dochodzenie przez nie swoich praw.

Dnia 14 marca br. do Sejmu została złożona petycja w sprawie zmiany wysokości górnego limitu renty wdowiej – na trzykrotność średniej emerytury, zamiast trzykrotności najniższej, gwarantowanej ustawowo wysokości świadczenia. Uwzględnienie powyższego postulatu przez ustawodawcę, spowodowałoby znaczący wzrost kwoty (z 5 637 zł do 11 876 zł), której przekroczenie skutkować będzie zmniejszeniem wysokości świadczenia przysługującego wdowom i wdowcom w ramach renty wdowiej, a w niektórych przypadkach (w przypadku znacznego przekroczenia ww. limitu) – całkowitą utratą prawa do świadczenia.

Im podczas urodzinowej imprezy śpiewa się „dwieście lat, niech żyją nam” . Jest ich w Polsce coraz więcej. Rośnie w siłę armia stulatków. Dowodzą tego, najnowsze statystyki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ci, którzy dożywają tak sędziwego wieku, otrzymują specjalne, comiesięczne, honorowe świadczenie, niezależnie od tego czy mają rentę czy też emeryturę.

Od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. obowiązują nowe tablice dalszego trwania życia. GUS przedstawił je 25 marca. Tablice trwania życia GUS wpływają na wysokość emerytury. Jak czytać dalsze trwanie życia z tablic?

Mikroemerytura to nowy trend, który zyskuje popularność wśród młodych ludzi, szukających sposobów na osiągnięcie równowagi między pracą a życiem osobistym. Polega na wprowadzaniu do życia krótkich przerw od pracy, które przypominają małe emerytury. Zamiast odkładać marzenia i pasje na starość, osoby te decydują się na realizację swoich planów już teraz.

Jest spory problem odnośnie emerytur funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy po zakończeniu służby byli objęci ubezpieczeniem społecznym z tytułu „cywilnego” zatrudnienia. Niektóre z takich osób (pozostające w służbie przed 2 stycznia 1999 r. mogą pobierać tylko jedną z przysługujących mu emerytur – emeryturę „mundurową” albo emeryturę "cywilną" z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pozostali emeryci mundurowi po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mogą uzyskać prawo do drugiej emerytury (z powszechnego ubezpieczenia społecznego), która zostanie obliczona wyłącznie za „cywilne” okresy zatrudnienia. Wyjaśnienia w tym zakresie udzielają przedstawiciele rządu. I jednocześnie mówią o zmianie przepisów. 

Jak wiadomo nie każdy senior przechodzi od razu na emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn). Wiele osób ma tego świadomość i - jeżeli tylko rodzaj pracy i zdrowie na to pozwalają - przechodzą na emeryturę później wiedząc, że dłuższa aktywność zawodowa i dłuższy okres płacenia składek przekładają się na wyższą emeryturę. ZUS wskazuje, że są też i dodatkowe korzyści z dłuższej pracy w postaci ulgi zwalniającej z podatku. 

Organy egzekucyjne dwukrotnie potrąciły należności ze świadczenia emerytalnego seniora, co pozbawiło go środków niezbędnych do życia. Najpierw zajęcia dokonał ZUS, a następnie urząd skarbowy, ściągając dodatkowe środki z jego konta bankowego. Sprawa trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich, a Ministerstwo Finansów zapowiedziało analizę przepisów w celu uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina osobom, które rozpoczęły pracę przed 1999 rokiem, o możliwości zwiększenia przyszłej emerytury poprzez dostarczenie brakujących dokumentów potwierdzających zatrudnienie.

W lipcu rozpoczną się pierwsze wypłaty tzw. renty wdowiej. Z Danych ZUS wynika, że od 1 stycznia 2025 r. wpłynęło 694 359 wniosków o rentę wdowią, z czego 90 proc. wszystkich wniosków stanowiły wnioski złożone przez kobiety.

Emerytury stażowe już osiem lat temu obiecał w kampanii prezydenckiej Andrzej Duda. Obiecali je też politycy obecnie rządzącej koalicji. Lata lecą, osoby które na emerytury stażowe czekają powoli umierają, a realizacji obietnic nie ma. Czy w końcu będą emerytury stażowe - ile i dla kogo. Czy Sejm dokończy prace nad dwoma projektami ustaw o emeryturze stażowej w najbliższym czasie.

Wydawało się, że to będzie archiwalny problem prawny – kilka lat służby wojskowej w czasach PRL pomijanych przy ustalaniu emerytury przez ZUS. To jednak wciąż aktualna sprawa, o czym świadczy to, że wciąż zajmują się nim sądy. Z ZUSem skutecznie spierają się byli żołnierze, którzy służyli w wojsku np. w latach 80-tych, a ZUS pomija ten okres w wyliczeniach emerytalnych. Np. ZUS uważa, że do czasu pracy w szczególnych warunkach nie zalicza się okresu zasadniczej służby wojskowej np. w 1983 r.

Czy trzeba specjalnych uzasadnień i wyliczeń? Koszyk na Wielkanoc 2025 jest równo 10 procent droższy niż w 2024 roku. A nie jest on luksusowy i delikatesowy, ale prosty i oszczędny. To dwa razy więcej niż waloryzacja marcowa. Żaden uczciwy polityk nie powinien mieć wątpliwości. Druga waloryzacja to konieczność.

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Odłożenie decyzji o miesiąc lub dwa może sprawić, że emerytura będzie wyższa nawet o kilkaset złotych. 

Od 1 marca 2025 r., seniorom, którzy ukończyli 75 lat, jak również osobom, które są całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji – przysługiwać będzie od ZUS dodatkowe, comiesięczne świadczenie, które według wskaźnika waloryzacji emerytur i rent na rok 2025 – opiewać będzie na 348,22 zł.

W 2005 r. przeszłam na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat. W 2010 r gdy skończyłam 60 lat co prawda miałam jakieś przeliczenie na którym zyskałam brutto 249,88. Następnie w 2016r znów miałam przeliczenie i to zyskałam 78,53 brutto. W obecnej chwili mam 75 lat. Czy mogę ubiegać się o ponowne przeliczenie na podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2024 r.?

W dniu 7 marca 2025 r., do opiniowania i konsultacji publicznych trafił opracowany przez Ministerstwo Edukacji projekt rozporządzenia, zakładający wprowadzenie – w latach 2025-2027 – pomocy finansowej w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, dla dzieci i uczniów, których rodziny ucierpiały w ww. okresie, w wyniku wystąpienia żywiołu (tj. nawałnic lub innych zdarzeń atmosferycznych, w szczególności huraganów, deszczy nawalnych, gradobicia lub powodzi).

Koniec wielokrotnego stawiania się przed zespołami orzeczniczymi przez osoby niepełnosprawne i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, chorujących na blisko 150 genetycznych chorób rzadkich oraz przez osoby lub rodziców dzieci z Zespołem Downa. „Koniec z państwem, które upokarza swoich obywateli. (…) Koniec torturowania matek, które co kilka lat muszą wyjaśniać, że ich dziecko nigdy nie wyzdrowieje” – ogłosił Marszałek Sejmu, Szymon Hołownia. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które zobowiązują je do wydawania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności na stałe (a w przypadku dzieci – orzeczeń o niepełnosprawności do ukończenia przez nie 16 roku życia), jeżeli chorują na jedną ze 150 chorób znajdujących się na liście będącej elementem ww. zaleceń lub są dotknięte Zespołem Downa. Rozwiązany został również problem wskazań z pkt 7 i 8 orzeczeń, z którymi związane jest prawo osób niepełnosprawnych i ich opiekunów do szeregu świadczeń, ulg i uprawnień.

Korzystając z przysługującej mu inicjatywy ustawodawczej – w dniu 13 marca 2025 r., Senat podjął uchwałę w sprawie złożenia do laski marszałkowskiej projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o emeryturach pomostowych, której celem jest obniżenie wieku emerytalnego dla jednej grupy zawodowej – tancerzy zawodowych. Zgodnie z jego postanowieniami – wiek emerytalny tancerzy ma został ustalony na poziomie 40 lat w przypadku kobiet i odpowiednio – 45 lat w przypadku mężczyzn, czyli – ma zostać obniżony o 20 lat, w stosunku do obecnie obowiązującego powszechnego wieku emerytalnego.

Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych opublikował nowe wytyczne dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które zobowiązują je do wydawania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności na stałe (a w przypadku dzieci – orzeczeń o niepełnosprawności do ukończenia przez nie 16 roku życia), w przypadku, gdy zdiagnozowano u nich jedną ze 208 chorób znajdujących się na liście lub są dotknięte Zespołem Downa. Rozwiązany został również problem wskazań z pkt 7 i 8 orzeczeń i związanego z nimi prawa do określonych świadczeń. Niektóre z chorób – w ramach ww. wytycznych – zostały skategoryzowane jako wymagające ustalenia w orzeczeniu o niepełnosprawności wyłącznie wskazań w punkcie 8, a inne – zarówno w punkcie 8, jak i 7, co przesądza o prawie do szeregu świadczeń, ulg i uprawnień. To koniec wielokrotnego stawania przed zespołami orzeczniczymi przez osoby niepełnosprawne i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, chorujących na 208 chorób oraz przez osoby lub rodziców dzieci z Zespołem Downa.

W dniu 26 marca 2025 r. do Sejmu został wniesiony projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”, który zakłada zwiększenie kręgu osób uprawnionych do „babciowego” (inaczej zwanego świadczeniem „aktywni rodzice w pracy”). W obecnym stanie prawnym – część rodziców, która jest w pełni aktywna zawodowo, jest bowiem niesprawiedliwie pozbawiana prawa do ww. świadczenia.

W dniu 3 lutego 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu ustawy (nr UD204) o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do dnia 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury na zasadach obowiązujących osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. Chodzi o emerytury tych seniorów, których dotyczy głośny wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. (w sprawie SK 140/20). Wyrok ten dotąd nie został opublikowany ale już pojawiło się szereg orzeczeń sądów (najczęściej korzystnych dla emerytów), w uzasadnieniach których sędziowie powołują się na ów wyrok TK. Niestety zakres nowej ustawy ma być węższy niż zakres ww. wyroku TK. Nowe przepisy zaprojektowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczyć mają bowiem tylko kobiet urodzonych w latach 1954-1959 oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-1952 oraz w 1954 r. Przepisy te mają wejść w życie z początkiem 2026 r.

ZUS udostępnia kalkulator emerytalny, z pomocą którego można obliczyć prognozowaną wysokość emerytury. Narzędzie umożliwia przeprowadzenie obliczenia w wersji uproszczonej lub zaawansowanej. Bez względu na zastosowaną wersję kalkulatora prognozowana kwota emerytury nie może być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wskazuje, że Polacy żyją coraz dłużej. Czy warto składać wnioski o ponowne przeliczenie już otrzymywanej emerytury?