Tajemnica przedsiębiorstwa

Istotna część podatników, mimo istnienia formalnego obowiązku, nie będzie mogła wystawiać faktur ustrukturyzowanych, gdyż nie pozwalają im na to zawarte umowy, w których nabywcy zastrzegają sobie zachowanie tajemnicy handlowej. Wystawianie faktur ustrukturyzowanych w sposób oczywisty narusza tę zasadę, bowiem ich treść będzie w sposób nieograniczony dostępna dla długiej listy organów państwa – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. I dodaje: Organy te będą mogły bez jakichkolwiek ograniczeń czerpać informacje o tajemnicach handlowych, a zwłaszcza o towarach i usługach oraz cenach stosowanych przez podatników.

Informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa nie są dostępne powszechnie, a dla przedsiębiorcy ich wartość gospodarcza jest kluczowa. Jaka jest odpowiedzialność za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa?

W dniu 30 marca 2023 r. Parlament Europejski przyjął dyrektywę w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania. Nowe przepisy przewidują w szczególności, że pracodawcy będą musieli podawać informacje, które ułatwią pracownikom porównywanie wysokości wynagrodzeń i umożliwią identyfikację różnic płacowych. Pracodawcom, którzy nie będą przestrzegać tych przepisów, będą grozić sankcje, w tym kary finansowe. Firmy, w których luka płacowa przekracza 5%, będą musiały wprowadzić zmiany.

Zakres informacji, które należy opublikować w ramach Informacji o Strategii Podatkowej nie obejmuje danych objętych tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego. W związku z tym przedsiębiorcy stoją przed wyzwaniem takiego ułożenia mechanizmów selekcji informacji podlegających publikacji, aby z jednej strony nie narazić się na zarzut nienależytej realizacji obowiązku publikacji Informacji o Strategii Podatkowej, a z drugiej zapewnić możliwie największą ochronę informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa.

O odpowiednią ochronę know-how firmy należy zadbać na bardzo wczesnym etapie. W razie wystąpienia problemów pozwoli to na sprawniejsze rozwiązanie potencjalnego kryzysu. Wartości niematerialne są zasadniczą wartością przedsiębiorstwa.

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej nigdy nie może pozostać bez odpowiedzi. Organ musi udostępnić informację publiczną, wydać decyzję administracyjną o odmowie udostępnienia albo poinformować, jeśli nie jest w posiadaniu wnioskowanej informacji.

Do 9 czerwca 2018 r. Państwa Członkowskie były zobowiązane do wdrożenia postanowień dyrektywy do krajowych porządków prawnych. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem.

4 września 2018 r. weszła w życie ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw („Ustawa”). Dostosowuje ona polskie regulacje do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskaniem, wykorzystaniem i ujawnianiem.

W dniu 4 września 2018 r. wchodzi w życie ustawa o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 1637) w dniu 27 sierpnia 2018 r. Omawianą nowelizacją, ustawodawca dokonuje wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bez prawnym pozyskaniem, wykorzystaniem i ujawnieniem. Na etapie projektowania omawianej ustawy, wskazywano iż celem nowelizacji jest wzmocnienie przepisów dotyczących ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. W praktyce nowelizacja może jednak doprowadzić do znacznego jej osłabienia.

Do opiniowania trafił projekt noweli ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zakłada on m.in. zwiększenie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, którą stanowią informacje techniczne czy organizacyjne.

Prawo przewiduje zakaz przekazywania i ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa przez okres trzech lat od ustania stosunku pracy. Jednak ten okres ochronny może zostać przedłużony, jeżeli strony umowa tak postanowią. Przedłużenie okresu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa ponad ustawowe trzy lata może nastąpić na podstawie samej umowy o pracę lub też osobnego porozumienia.

Rada Europejska przyjęła dyrektywę o ochronie tajemnic i poufnych informacji unijnych firm. Jest to finalny krok po kilku latach dyskusji o przepisach mających zabezpieczyć przedsiębiorstwa przed bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem tajemnic przedsiębiorstw. Zdaniem Konfederacji Lewiatan nowe przepisy lepiej zabezpieczą interesy także polskich firm.

Z firmy odchodzi kluczowy pracownik. Miał dostęp do istotnych informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych i handlowych firmy, w tym do strategii, listy klientów, stosowanej polityki cenowej itp. I istnieje niebezpieczeństwo, że pracownik ten przejdzie do konkurencyjnej firmy. W jaki sposób można przeciwdziałać niekorzystnym skutkom odejścia pracownika w sferze tajemnic przedsiębiorstwa?

Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że treść odwołania nie stanowi tajemnicy przedsiębiorstwa. Wykonawca jest uprawniony do ochrony elementów swojej oferty jako tajemnicy, jednak nie odnosi się to do zarzutów i żądań odwołującego w zakresie udostępniania ich w uzasadnieniu.

Pojęcie "grupa kapitałowa" nie zostało zdefiniowane wprost w ustawie Prawo zamówień publicznych. Grupa kapitałowa – zgodnie z definicją zawartą w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów – to wszyscy przedsiębiorcy, którzy są kontrolowani w sposób bezpośredni lub pośredni przez jednego przedsiębiorcę, w tym również tego przedsiębiorcę

Tajemnica płac wynika z zagwarantowanej prawnie ochrony dóbr osobistych pracownika. Kto jest zobligowany do zachowania wysokości zarobków w tajemnicy? Kogo faktycznie chroni tajemnica płac - pracownika, pracodawcę czy samą firmę?

Pracownicy wykonując swoje obowiązki bardzo często mają dostęp do informacji stanowiących tajemnicę pracodawcy. To z kolei powoduje zagrożenie, że poufne wiadomości mogą wyjść na zewnątrz i dotrzeć do niepowołanych osób. Dlatego przestrzeganie tajemnicy pracodawcy zostało zaliczone do katalogu podstawowych obowiązków pracowniczych, określonych w art. 100 § 1 pkt 4 Kodeksu pracy. Taki obowiązek obciąża z mocy prawa każdego podwładnego, niezależnie od ewentualnych zapisów w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy czy w umowie o pracę.

Tajemnica wynagrodzenia za pracę jest instrumentem ochrony danych osobowych pracownika. Jej niedochowanie przez pracodawcę może być traktowane jako naruszenie dóbr osobistych pracownika. Choć instytucja ta jest kierowana do pracodawców, coraz częściej w umowach o pracę spotyka się klauzule zabraniające pracownikom zdradzania wysokości swoich wynagrodzeń.

Na terenie zakładu pracy miał miejsce wypadek przy pracy. W trakcie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy inspektor wyjął aparat fotograficzny i zaczął fotografować miejsce zdarzenia, a co za tym idzie maszynę oraz jej otoczenie. Wokół maszyny, przy której miał miejsce wypadek usytuowana była maszyna, wykonana na specjalne zamówienie, której z uwagi na dzisiejszą konkurencję na rynku właściciel firmy nie chce nikomu pokazywać. Czy inspektor pracy ma prawo dokumentowania aparatem fotograficznym przebiegu kontroli i fotografowania maszyn i urządzeń znajdujących się na terenie zakładu pracy? Czy właściciel zakładu pracy ma prawo zabronić inspektorowi prawa do robienia zdjęć z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstwa a ściślej ochronę technologii produkcji?

Informacja dotycząca wysokości wynagrodzenia pracownika należy do kategorii jego dóbr osobistych i podlega ochronie. Jednakże, jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego, nie można zwolnić dyscyplinarnie kadrowej, która zdradziła dane osobowe pracowników, żeby udowodnić przed sądem dyskryminację płacową w swoim zakładzie pracy.

Zakup nowej drukarki lub laptopa jest stratą pieniędzy, jeśli pracownicy nie wiedzą, jak wykorzystać wszystkie możliwości urządzenia. Podobnie jest z bezpieczeństwem, nawet jeżeli firma inwestuje w odpowiednie oprogramowanie, a nie szkoli swoich pracowników, to grozi jej poważne niebezpieczeństwo związanie z utratą cennych firmowych danych. Polityka bezpieczeństwa to nie tylko inwestycja w software, to także edukacja wszystkich osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie – począwszy od pracowników niższego szczebla, skończywszy na zarządzie firmy.

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Pracownik niejednokrotnie ma dostęp do wiadomości istotnych dla funkcjonowania zakładu pracy. Dlatego pracodawca powinien zabezpieczyć się przed ujawnieniem poufnych informacji – zarówno konkurentom, jak i innym niepowołanym osobom.

Kupujący przedsiębiorstwo z momentem jego nabycia staje się odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.