Mało firm, duże bezrobocie

Wartość TEA (total entrepreneurial activity) – poziomu przedsiębiorczości ogółem w Polsce sytuuje nasz kraj blisko średniej europejskiej. W ostatnich trzech latach aktywność Polaków wyrażająca się w podejmowaniu i rozwijaniu działalności gospodarczej była mniejsza niż w Irlandii, Norwegii, Szwajcarii, Włoszech i Węgrzech, ale większa niż w Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Szwecji. Świadczy to jednak, zdaniem autorów raportu, nie o aktywności ekonomicznej Polaków, ale o niekorzystnej pod tym względem sytuacji w krajach europejskich. Przedsiębiorczość Europejczyków jest mniejsza niż w obu Amerykach. Znajduje się też poniżej średniej dla wszystkich krajów objętych badaniem. Przedsiębiorczość w Polsce w wysokim stopniu wymuszona jest brakiem jakiejkolwiek alternatywy zarobkowej. Podejmowanie indywidualnej działalności gospodarczej jest reakcją na trudną socjalnie sytuację i małe szanse na rynku pracy – nie ma innego wyjścia niż spróbować działania na własną rękę. Ale, niestety, w Polsce wciąż za mało przybywa przedsiębiorstw, co ma znaczenie dla naszego rynku pracy. Przedsięwzięcia podejmowane z konieczności cechują się niskimi wskaźnikami przeżycia, niewielkim potencjałem wzrostu i nie wnoszą istotnego wkładu do krajowego PKB. W 2002 r. 49,6 proc., a 2003 r. 28,6 proc. polskich respondentów tak uzasadniało motywy swojej przedsiębiorczości. Średnio we wszystkich krajach objętych badaniem 66 proc. ankietowanych motywowało chęcią wykorzystania lepszych możliwości, tylko 27 proc. wskazało na konieczność, a około 7 proc. podało inne motywy.

Największym problemem polskich przedsiębiorców, zwłaszcza dopiero rozpoczynających działalność, jest mała dostępność kapitału. Aż 95 proc. respondentów ocenia jako niewystarczające swoje zasoby finansowe. Utrudnia to nie tylko wejście na rynek i zaistnienie na nim, ale także uniemożliwia pozyskanie nowoczesnych technologii.

Wsparcie przedsiębiorców ze strony programów publicznych (rządowych i samorządowych) w momencie zakładania firmy, budowania jej prawnych i finansowych podstaw może być, jak wskazują doświadczenia wielu krajów, istotnym czynnikiem udanego wejścia na rynek. Uzyskane w Polsce oceny publicznych programów wspierania przedsiębiorstw dowodzą, że działania te są nieskuteczne albo słabo wypromowane, a przez to dostępne tylko dla nielicznych.