Na jakie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych można liczyć

Zasady udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych zawarte są w rozdziale 7a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.; dalej Ordynacja podatkowa).

Z przepisów tych wynika, że organ podatkowy, na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty albo odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetkami określonymi w decyzji organu skarbowego. Organ podatkowy może też umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Podkreślić trzeba, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona sama zaległość podatkowa.

Wniosek podatnika będzie mógł być uwzględniony, jeśli zostanie poparty ważnym interesem podatnika lub interesem publiczny. Dla wyjaśnienia znaczenia tych pojęć pomocne będzie orzecznictwo sądowe. I tak na przykład w wyroku z 14 września 2001 r. (sygn. akt III SA 1590/00; niepublikowany) NSA wyjaśnił, że użyte przez normodawcę pojęcia nieostre, niedookreślone, takie jak ważny interes podatnika, interes publiczny, nie mogą być interpretowane w sposób subiektywny, a więc nie może o tym decydować przekonanie podatnika. O istnieniu ważnego interesu podatnika decydują kryteria zobiektywizowane, które są zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości.

Jednak, jak podkreślił NSA w innym wyroku z 21 marca 2001 r. (sygn. akt I SA/Ka 577/00; niepublikowany), nawet w sytuacjach wystąpienia okoliczności wynikających z ważnego interesu podatnika organ ten nie jest bezwzględnie zobowiązany rozłożyć zapłatę podatku lub zaległości podatkowej na raty. Zastosowanie wobec podatnika wskazanej instytucji traktowane być musi jako przywilej podatnika, a nie zaś jako jego prawo.

Ponadto w sprawach stosowania ulg podatkowych przedmiotem oceny organów podatkowych musi być stan faktyczny, w tym głównie sytuacja finansowa, rodzinna i życiowa podatnika istniejąca w dacie rozstrzygania sprawy – wyrok WSA w Warszawie z 23 lipca 2004 r. (sygn. akt III SA 950/03; niepublikowany).

WAŻNE

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej organ podatkowy może, na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, udzielać ulg w spłacie wymienionych zobowiązań podatkowych. Jednak w przypadku przedsiębiorców, aby ulgi udzielić, zobowiązania podatkowe muszą spełniać pewne warunki. Ulga będzie dotyczyła zobowiązań:

• niestanowiących pomocy publicznej;

• stanowiących pomoc de minimis – w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis;

• stanowiących pomoc publiczną: udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia; udzielaną w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym; udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim; udzielaną w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty, będącą rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów, na szkolenia, na zatrudnienie, na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, na restrukturyzację, na ochronę środowiska, na prace badawczo-rozwojowe, regionalną, udzielaną na inne przeznaczenia przez Radę Ministrów.

W pewnych sytuacjach fiskus może sam udzielić ulgi w spłacie niektórych zobowiązań podatkowych. Organ podatkowy może z urzędu umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną, jeżeli:

• kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

• kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym;

• zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;

• podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 5000 zł, i jednocześnie brak jest spadkobierców innych niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej.