REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaki jest zakres odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Przemysław Molik

REKLAMA

Czy można uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe?

 

 

 

 

1. Jak kształtuje się odpowiedzialność podatnika za zobowiązania podatkowe?

Co do zasady podatnicy ponoszą pełną odpowiedzialność za swoje zobowiązania podatkowe. Zasady odpowiedzialności podatnika za zaległości podatkowe są dużo bardziej restrykcyjne niż odpowiedzialność za zobowiązania cywilnoprawne. Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za podatki wynikające ze zobowiązań podatkowych, a w przypadku pozostawania w związku małżeńskim zakres odpowiedzialności obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny małżonków, przy czym nie ma tu ograniczenia odpowiedzialności do wybranych składników majątku wspólnego (jak ma to miejsce na gruncie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). W praktyce skutkuje to tym, iż małżonek podatnika ponosi odpowiedzialność majątkową (majątek wspólny) nie mając najmniejszego wpływu na postępowanie wymiarowe podatku dla podatnika.

2. Kiedy stosowana jest odpowiedzialność solidarna? Czy można uchronić się przed odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe współmałżonka?

Na gruncie prawa podatkowego odpowiedzialność solidarna dotyczy odpowiedzialności tzw. osoby trzeciej za zaległości podatkowe. Osoby trzecie to m.in. rozwiedziony małżonek podatnika, członek rodziny podatnika, wspólnik spółki osobowej, członek zarządu spółki posiadającej osobowość prawną, nabywca przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) czy też składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością, których wartość jednostkowa w dniu zbycia obecnie przekracza 15 800 zł.

Osoba trzecia odpowiada całym swoim majątkiem. Przy czym zwrot całym swoim majątkiem obejmuje (podobnie jak w przypadku podatnika) majątek odrębny osoby trzeciej, a w przypadku gdy osoba trzecia pozostaje w związku małżeńskim, również majątek wspólny osoby trzeciej i jej małżonka.

Na zasadach przewidzianych dla członków rodziny podatnika może również odpowiadać małżonek podatnika, ale tylko w przypadku, gdy została pomiędzy małżonkami zawarta umowa o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, oraz małżonek pozostający w separacji. Małżonek podatnika pozostający we wspólności majątkowej małżeńskiej nie ponosi odpowiedzialności jako osoba trzecia. Jednakże faktycznie ponosi on odpowiedzialność materialną, gdyż jak wspomnieliśmy odpowiedzialność podatnika obejmuje również majątek wspólny małżonków.

Należy pamiętać, iż skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej małżeńskiej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zaistnienia tej okoliczności. Zatem, o ile zobowiązanie podatkowe (należy pamiętać, że zobowiązania podatkowe co do zasady powstają z mocy ustawy i może to się obyć bez świadomości podatnika) powstało przed zawarciem umowy o ograniczeniu wspólności majątkowej małżeńskiej, to i tak Skarb Państwa egzekwując zapłatę podatku ma roszczenie do majątku wspólnego. Co ważne, jeżeli nawet ograniczy się lub wyłączy wspólność majątkową małżeńską, małżonek podatnika może ponosić odpowiedzialność za zaległości podatkowe podatnika na zasadach przewidzianych dla członków rodziny podatnika.

3. Jak wygląda przebieg postępowania w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej?

Podstawą odpowiedzialności osoby trzeciej jest decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej. Dopiero doręczona decyzja stanowi podstawę odpowiedzialności. Decyzja ta może być wydana w okresie pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa. Nie można też wcześniej wszcząć postępowania w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej niż przed upływem terminu płatności podatku wynikającego z decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe. Dotyczy to przede wszystkim podatku od nieruchomości wymierzanego osobom fizycznym, gdzie zobowiązanie podatkowe powstaje wraz z doręczeniem decyzji. W pozostałych przypadkach, a więc w sytuacji, gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy ustawy, a nie z dniem doręczenia decyzji ustalającej, postępowanie nie może być wszczęte wcześniej niż przed dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku, gdy osoba trzecia ma odpowiadać za niepobrany podatek lub podatek pobrany a niewpłacony, w tym przypadku postępowanie w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej nie może być wszczęte wcześniej niż z dniem doręczenia decyzji o odpowiedzialności płatnika i inkasenta.

W sytuacji gdy podatnik złoży deklarację podatkową z wykazaną kwotą podatku, i następnie nie dokona wpłaty podatku, podstawą do wydania przez organ tytułu egzekucyjnego może być złożona deklaracja podatkowa. W tym przypadku przed wydaniem decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej nie wymaga się uprzedniego wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Jednakże postępowanie w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej nie może być wszczęte wcześniej niż wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec podatnika.

4. W jakim stopniu rodzina może odpowiadać za zaległości podatkowe podatnika prowadzącego działalność gospodarczą?

Aby doprowadzić do odpowiedzialności członka rodziny podatnika na zasadzie osoby trzeciej, należy wykazać łącznie dwie okoliczności faktyczne. Mianowicie:

- fakt stałego współdziałania członka rodziny z podatnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz

- fakt osiągania korzyści z prowadzonej przez podatnika działalności.

Nie zachodzą zatem przesłanki odpowiedzialności członka rodziny podatnika na zasadach odpowiedzialności osoby trzeciej, w sytuacji gdy:

- członek rodziny podatnika z nim współdziałał i nawet osiągał z tego tytułu korzyści, a współpraca ta nie miała stałego charakteru lub

- członek rodziny podatnika stale z nim współdziałał, ale nie osiągał z tego tytułu korzyści.

Odpowiedzialność członka rodziny podatnika jest ograniczona do wysokości uzyskanych w toku współdziałania z podatnikiem korzyści. Górna granica odpowiedzialności członka rodziny nie może zatem przekroczyć uzyskanych korzyści, w tym miejscu może być też trudne do przeprowadzenia postępowanie dowodowe dotyczące wysokości uzyskanych korzyści.

Ponadto, naszym zdaniem, nie może stanowić podstawy odpowiedzialności członka rodziny podatnika fakt, iż uzyskiwał on od podatnika wynagrodzenie, np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy o świadczenie usług. Trudno jest bowiem mówić o osiąganych korzyściach ze współpracy z podatnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej. Takie wynagrodzenie należy raczej kwalifikować jako wynagrodzenie za wykonaną pracę lub usługi na rzecz podatnika, a nie korzyści osiągane ze współdziałania.

Na uwagę zasługuje fakt, iż przez pojęcie członek rodziny w przypadku przepisów o odpowiedzialności osoby trzeciej rozumie się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz osobę pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu. Nie jest natomiast członkiem rodziny małżonek podatnika.

5. Jaki jest zakres odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania podatnika?

Spadkobiercy podatnika nie odpowiadają na zasadzie odpowiedzialności osób trzecich. Są oni następcami prawnymi podatnika. Oznacza to, że spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w prawie podatkowym prawa i obowiązki zmarłego podatnika. Zakres odpowiedzialności spadkobiercy podatnika jest uzależniony od kwestii przyjęcia bądź odrzucenia spadku. W przypadku przyjęcia spadku wprost, spadkobiercy podatnika przejmują w pełni (poza ograniczeniami wprost wynikającymi z ustawy) zarówno prawa, jak i obowiązki podatnika. W przypadku odrzucenia spadku podatnicy nie będą ponosili odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe podatnika. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza również powinno powodować brak odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania podatkowe podatnika, które w pierwszej kolejności powinny być zaspokojone z masy spadkowej.

Organ podatkowy wydaje decyzję o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy podatnika, wskazując wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, czy też wysokość straty, którą mogą rozliczyć spadkobiercy podatnika.

6. Jaką odpowiedzialność ponosi wspólnik za zobowiązania podatkowe spółki i wspólników?

Za zobowiązania podatkowe spółki i pozostałych wspólników odpowiada całym swoim majątkiem wspólnik spółki osobowej (z wyjątkiem komandytariusza spółki komandytowej lub akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej) solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników wynikające z działalności spółki.

Odpowiedzialność wspólnika spółki osobowej oparta jest na zasadzie odpowiedzialności osoby trzeciej. Kryterium ustalenia zasad odpowiedzialności są zaległości podatkowe związane z działalnością spółki, samej spółki (czyli np. podatek VAT) czy też wspólników tej spółki w zakresie, w jakim wynikają z działalności spółki (np. podatek dochodowy).

Zakres odpowiedzialności jest zatem podyktowany związkiem zaległości podatkowej z działalnością spółki. Wspólnik nie będzie odpowiadał za zaległości podatkowe drugiego wspólnika, które nie wynikają z działalności spółki, np. z tytułu udziału w innej spółce.

Odpowiedzialność będzie też ponosił były wspólnik, ale tylko za zaległości podatkowe, które powstały w czasie, gdy był wspólnikiem. Natomiast w przypadku rozwiązania spółki za zobowiązania podatkowe powstałe do rozwiązania spółki odpowiadają osoby, które były wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.


Rafał Kłagisz

Spółka Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy


PODSTAWA PRAWNA

Art. 107-119 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pilotaż skróconego czasu pracy - nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września. Kto może wziąć udział i co wynika z regulaminu? 50 mln złotych dla pracodawców

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało w komunikacie, że od 14 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. pracodawcy z całej Polski – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego – mogą składać wnioski do pilotażu skróconego czasu pracy. To pierwszy tego typu program w tej części Europy. Autorem pilotażu jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Na testowanie nowych modeli organizacji pracy w latach 2025-2027 trafi 50 mln zł. Lista projektów rekomendowanych do realizacji zostanie opublikowana nie później niż 15 października 2025 r.

Odpowiedzialność osobista członków zarządu za długi i podatki spółki. Co zrobić, by jej uniknąć?

Odpowiedzialność osobista członków zarządu bywa często bagatelizowana. Tymczasem kwestia ta może urosnąć do rangi rzeczywistego problemu na skutek zaniechania. Wystarczy zbyt długo zwlekać z oceną sytuacji finansowej spółki albo błędnie zinterpretować oznaki niewypłacalności, by otworzyć sobie drogę do realnej odpowiedzialności majątkiem prywatnym.

Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

Od 1 września 2025 r. spada wynagrodzenie pracowników młodocianych. Znamy nowe stawki

Od września 2025 r. zmienią się minimalne stawki dla pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Obniżka wynika z niższego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II kwartale 2025 r. Sprawdź, ile wyniesie płaca w poszczególnych latach nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

REKLAMA

Tegoroczni maturzyści mogą się starać o stypendium w wysokości 10 000 zł na rozpoczęcie studiów! Wystarczy złożyć wniosek. Ale trzeba się spieszyć, bo termin mija 18 sierpnia!

Jeśli jesteś tegorocznym maturzystą i mieszkasz na wsi lub w małej miejscowości, możesz otrzymać 10 000 zł stypendium pomostowego na dobry start i rozpoczęcie studiów. Termin składania wniosków upływa 18 sierpnia 2025 roku. Oto szczegóły.

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności od 14 sierpnia 2025 r. – mniej czekania, więcej orzeczników

Już od 14 sierpnia 2025 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące wydawania orzeczeń o niepełnosprawności. Reforma zmienia składy orzekające i procedury administracyjne. Cel to skrócenie kolejek, większa dostępność orzeczników i szybsze decyzje. Sprawdź, co dokładnie się zmienia i kogo obejmą nowe zasady.

O tym dodatkowym wsparciu finansowym po utracie pracy wie niewielu Polaków. I nie chodzi o zasiłek dla bezrobotnych. Świadczenie to można otrzymać także w przypadku trudnej sytuacji życiowej, długotrwałej choroby lub niepełnosprawności

Osoby, które straciły pracę, często nie zdają sobie sprawy, że oprócz zasiłku dla bezrobotnych mogą starać się o dodatkową pomoc finansową z opieki społecznej - zasiłek okresowy. Aby ją otrzymać, muszą jednak spełnić określone kryteria. Kto więc kwalifikuje się do otrzymania zasiłku po utracie zatrudnienia? Oto szczegóły.

Punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności – co oznaczają i jak zapewnić sobie świadczenia w 2025 r.?

Brak jednego zapisu w orzeczeniu o niepełnosprawności może oznaczać utratę nawet kilku tysięcy złotych rocznie. W 2025 roku punkty 7 i 8 w części "Wskazania do ulg i uprawnień" nabierają szczególnego znaczenia, bo decydują o dostępie do świadczeń, ulg i usług opiekuńczych. Wyjaśniamy, co oznaczają także punkty 5 i 6. Jak wpływają na prawo do pomocy i co zrobić, jeśli w orzeczeniu brakuje ważnego punktu.

REKLAMA

Czym jest faktura ustrukturyzowana? Czy jej papierowa wersja jest fakturą w rozumieniu ustawy o VAT?

Sejm już uchwalił nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą obowiązek wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych za pomocą KSeF. To dla podatników jest bardzo ważna informacja: gdy zostaną wydane bardzo szczegółowe akty wykonawcze (są już opublikowane kolejne wersje projektów) oraz pojawi się zgodnie z tymi rozporządzeniami urzędowe oprogramowanie interfejsowe (dostęp na stronach resortu finansów) można będzie zacząć interesować się tym przedsięwzięciem.

Czy sztuczna inteligencja odbierze pracę agentom nieruchomości?

Rynek pośrednictwa nieruchomości w Polsce znajduje się nadal w fazie rozwoju, a brak obowiązku posiadania licencji wprowadzony ustawą deregulacyjną już ponad 10 lat temu z pewnością mógł mieć wpływ na gorszą jakość usług i postrzeganie zawodu agenta nieruchomości przez konsumenta. Czy AI zabierze im pracę?

REKLAMA