REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawo pracy - bilans po akcesji

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

U progu nowego roku prezentujemy podsumowanie dotychczasowych zmian w prawie pracy, wynikających bezpośrednio z akcesji Polski do Wspólnot Europejskich.
Większość przepisów z zakresu prawa pracy dostosowujących polskie prawo pracy do unijnego weszło w życie 1 stycznia 2004 r. Są o­ne głównie wynikiem zmian wprowadzonych do Kodeksu pracy nowelizacją z 14 listopada 2003 r.
Dyskryminacja – zaostrzenie odpowiedzialności
Dziś wszyscy pracownicy mają być traktowani w jednakowy sposób. Oznacza to, że jeżeli np. w umowie znajdzie się punkt dyskryminujący pracownika, będzie mógł o­n zwrócić pracodawcy na niego uwagę i jeśli nie zostanie usunięty, będzie miał prawo zwrócić się do sądu pracy lub powiadomić Państwową Inspekcję Pracy.
Dyskryminacja od 1 stycznia 2004 r. rozumiana jest „po nowemu”. Poprzednio Kodeks pracy zakazywał jedynie dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania oraz przynależność związkową. Po zmianach do tego katalogu doszedł zakaz dyskryminacji ze względu na religię, pochodzenie etniczne, orientację seksualną oraz rodzaj zatrudnienia.
ważne
Gdy pracownikowi uda się udowodnić, że był w jakikolwiek z wymienionych sposobów dyskryminowany, należy mu się odszkodowanie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie. Nie została określona górna kwota odszkodowania.
Molestujący nie będą bezkarni
Pod wpływem przepisów UE w Kodeksie pracy pojawiły się dwa nowe terminy: molestowanie i mobbing.
Molestowanie można potraktować jako przejaw dyskryminacji „werbalny, pozawerbalny oraz fizyczny”. Oznacza to, że każda propozycja o charakterze seksualnym, a także obraźliwe komentowanie czyjegoś wyglądu, niedwuznaczne spojrzenia mogą być przyczyną oskarżenia o molestowanie.
W przypadku mobbingu to pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać jego powstawaniu oraz nie dopuszczać do sytuacji, w której pracownik podlega uporczywemu i długotrwałemu nękaniu lub zastraszaniu, co wywołuje u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej lub jest poniżany lub ośmieszany, izolowany lub eliminowany z zespołu współpracowników.
ważne
Konsekwencją dla pracodawcy dopuszczania do mobbingu jest żądanie przez pracownika odszkodowania, w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Nie określono górnej granicy odszkodowania, co powoduje, że finansowa sankcja za wspomniane wyżej zachowanie (lub – w przypadku pracodawcy – nawet „milczące” przyzwolenie do wystąpienia takiej sytuacji) może być bardzo dotkliwa.
Sprawcą mobbingu może być przełożony, koledzy, ale także podwładni.
Czas pracy i urlopy
Nadal obowiązuje 40-godzinny czas pracy w pięciodniowym tygodniu pracy. Zmiana polega na innym rozliczaniu nadgodzin. Po nowelizacji tydzień pracy z nadgodzinami nie może przekroczyć 48 godzin. W podstawowym systemie czasu pracy okres rozliczeniowy nadal wynosi maksymalnie 4 miesiące.
ważne
Pracodawcy zostali zobligowani do ustalenia obowiązkowego 11-godzinnego odpoczynku dobowego oraz 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego. Obowiązek wprowadzenia okresu odpoczynku wynika wprost z art. 3 Dyrektywy 93/104 i wszystkie państwa członkowskie muszą się do takiej zasady zastosować.
Nowością jest także możliwość skumulowania pracy w tygodniu. Może o­n na piśmie poprosić pracodawcę o skrócenie czasu pracy, np. do czterech dni albo o pracę tylko w weekendy. Wykonywana wtedy praca nie może wynosić więcej niż 12 godzin na dobę, a okres rozliczeniowy może trwać maksymalnie miesiąc. Rozwiązanie to jest w głównej mierze skierowane do pracowników, ale pracodawca także w takiej sytuacji może odnieść duże korzyści. Ustawodawstwo wspólnotowe spowodowało też konieczność zwiększenia minimalnego rocznego urlopu z 18 do 20 dni.
ważne
Prawo wspólnotowe nakazuje udzielanie każdemu pracownikowi urlopu w wymiarze minimum 4 tygodni. Krótszy wymiar urlopu byłby sprzeczny z prawem UE.
Kolejną zmianą w kwestii urlopów jest prawo pracownika do uzyskania urlopu już po pierwszym miesiącu pracy w wymiarze odpowiadającym jednej dwunastej rocznego urlopu. W związku z powyższym pracodawca musi się liczyć z faktem, że pracownik może wykorzystywać swoje prawa już na początku zatrudnienia, a nie jak do tej pory po przepracowaniu połowy roku.
Od 1 stycznia 2004 r. także mężczyzna może skorzystać z 3-letniego urlopu wychowawczego, a także dodatkowych płatnych dni urlopu na dziecko do 14. roku życia. Wprowadzenie powyższych przepisów wynika z obowiązku zapewnienia równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz zakazu wszelkiej dyskryminacji.
Trzecia umowa na czas nieokreślony
Wśród ważnych zmian, które weszły w życie 1 maja 2004 r., jest przywrócenie przepisu stanowiącego, że trzecia umowa o pracę musi być zawarta na czas nieokreślony. Jeżeli w trakcie obowiązywania umowy na czas określony zostanie o­na przedłużona, traktuje się ją jako nową umowę. Nie dotyczy to umów na zastępstwo, a także prac sezonowych, dorywczych i wykonywanych cyklicznie.
Obowiązek ustalenia przez prawo pracy maksymalnej liczby umów zawieranych na czas określony nałożyło Porozumienie ramowe w sprawie pracy na czas określony, zawarte przez ogólnoeuropejskie stowarzyszania pracodawców i związki zawodowe. Pracodawcy muszą się do tych reguł zastosować.
Europejskie rady zakładowe
Od 1 maja 2004 r. europejskie rady zakładowe (ERZ) mogą działać w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 1000 pracowników w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w tym co najmniej po 150 w poszczególnych krajach.
Pracodawcy, u których europejska rada zakładowa zostanie powołana, są zobowiązani do przekazywania jej bieżących informacji na temat struktury przedsiębiorstwa, rozwoju inwestycji, wprowadzania nowych technologii, a także zatrudnienia.
Kwestia powoływania ERZ dotyczy tylko przedsiębiorstw międzynarodowych. Trwają jednak prace nad nową dyrektywą, dotyczącą rad zakładowych i reprezentacji załóg w przedsiębiorstwach o zasięgu krajowym.
Na pełną odpowiedź oraz skutki rozszerzenia przyjdzie poczekać kilka najbliższych lat. Dostosowanie się do unijnego prawa i warunków przez polskich pracodawców nie zakończyło się tak naprawdę 30 kwietnia 2004 r. Prawo Unii Europejskiej podlega ciągłym zmianom i będzie nas dotyczyć coraz bardziej.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zdaniem specjalistów
ANNA PATOLETA, główny specjalista ds. personalnych i płac w firmie Blisterbox sp. z o.o., Dębe Wielkie k. Warszawy
Przystąpienie do Unii w kwestiach kadrowych dało się odczuć przede wszystkim w związku ze zmianami w prawie pracy. Teraz musimy znacznie bardziej rygorystycznie przestrzegać przepisów dotyczących np. czasu pracy (chociażby w zakresie obowiązkowego czasu odpoczynku) czy norm związanych z ryzykiem zawodowym i bhp. Akurat kwestie dotyczące bhp wpłynęły na naszą firmę jeszcze w ubiegłym roku, kiedy musieliśmy dokonać wielu zakupów urządzeń spełniających unijne normy bezpieczeństwa.
Na pewno przystąpienie do UE ułatwiło nam działalność eksportową: odpadły procedury celne, łatwiej jest naszym przedstawicielom poruszać się po Europie.
Ale z kolei nie możemy starać się o fundusze z tytułu wsparcia sektora MSP (małych i średnich przedsiębiorstw). Pomimo iż zatrudniamy mniej niż 100 osób, właścicielem naszym jest spółka akcyjna zatrudniająca około 2 tys. pracowników, w związku z tym nie mieścimy się w pojęciu małych i średnich przedsiębiorstw.
ALICJA KUBIK, kierownik Wydziału Organizacji, Kadr i Szkolenia – Centralny Ośrodek Informatyki Statystycznej
W sprawach kadrowych to nie 1 maja 2004 r. był datą przełomową, ale 1 stycznia 2004 r. Z tym dniem zaczęły obowiązywać znowelizowane przepisy Kodeksu pracy dostosowujące nasze prawo do wymogów unijnych.
Ich wprowadzenie spowodowało początkowo wiele zamieszania. Radykalnej zmianie uległy bowiem zasady udzielania urlopów wypoczynkowych. Pracownikom jeszcze dziś trudno jest zrozumieć mechanizm ich godzinowego udzielania. Najwięcej wątpliwości nastręcza udzielanie urlopów wypoczynkowych pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy. Kolejna duża zmiana dotyczyła czasu pracy. Choć w tym roku jeszcze żaden z pracowników nie zdecydował się na pracę w nowym systemie, to nie wykluczamy, że w latach następnych z możliwości takiej nie skorzystamy. Korzyścią wynikającą z nowelizacji jest przyznanie uprawnień związanych z rodzicielstwem pracownikom- -ojcom. Od tego roku panowie mogą skorzystać z urlopu wychowawczego oraz 2 dni opieki nad dzieckiem. W tym roku kilku pracowników skorzystało już z tej możliwości. Widać również znaczne zainteresowanie pracownic rezygnacją z przysługującego im urlopu wychowawczego na rzecz zmniejszenia wymiaru czasu pracy.
Na zakończenie warto wspomnieć o powrocie zasady zawierania trzeciej umowy na czas określony. Ta nowa regulacja jest akceptowana zarówno przez pracowników, jak i pracodawcę, mimo występujących problemów z liczeniem kolejności umów.
Anna Siwek
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Renta wdowia – od kiedy? ZUS podał harmonogram wypłat

Już od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłaty rent wdowich – nowego świadczenia, na które czekało setki tysięcy uprawnionych. ZUS podał oficjalny harmonogram, z którego wynika, że świadczenia będą wypłacane w dotychczasowych terminach wypłat emerytur i rent: 1., 6., 10., 15., 20. oraz 25. dnia każdego miesiąca.

Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

OC dla rowerzystów – konieczność czy ograniczanie wolności? Polacy podzieleni

Czy rowerzyści powinni mieć obowiązkowe OC? Wraz ze wzrostem liczby jednośladów na drogach, temat ten wraca jak bumerang i dzieli opinię publiczną. Najnowsze badanie Rankomat.pl pokazuje, że Polacy są niemal równo podzieleni – nie brakuje zarówno zwolenników bezpieczeństwa, jak i obrońców niezależności.

Czy konto firmowe jest obowiązkowe?

Przy założeniu firmy musisz dopełnić wielu formalności. O ile wybór nazwy przedsiębiorstwa, wskazanie adresu jego siedziby, czy wskazanie właściwego PKD są obligatoryjne, o tyle otworzenie rachunku firmowego niekoniecznie. Jednak dużo zależy przy tym od tego, jaka forma działalności jest prowadzona, jakie transakcje są wykonywane i wreszcie, czy chce ona korzystać z mechanizmu split payment.

REKLAMA

W Sejmie: Wypłaty ZUS do 21. dnia miesiąca? Wcześniej między 5. a 10. dniem? [Zasiłki i świadczenia]

W Sejmie poseł Michał Moskal zwrócił się do rządu (MRPiPS) z prośbą o potwierdzenie albo zaprzeczenie informacji, jakie otrzymał w swoim biurze poselskim. Wyborcy interweniowali u posła domagając się załatwienia przez niego, aby ZUS wypłacał świadczenia między 5. a 10. dniem każdego miesiąca (tak kiedyś), a nie bliżej 21-ego (tak dziś). Dotyczyć ta sytuacja ma dużej liczby świadczeń - zasiłków chorobowych, macierzyńskich, opiekuńczych, a także świadczenia pielęgnacyjnego.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Blisko LUDZI i dla LUDZI. Czym Emtor wyróżnia się jako pracodawca na rynku wózków widłowych?

Na przestrzeni lat firma Emtor udowodniła, że sukces w biznesie nie zależy wyłącznie od produktów czy wyników finansowych, ale przede wszystkim od ludzi, którzy ten biznes tworzą. To dzięki zaangażowaniu, lojalności i codziennej pracy zespołów połączenie tradycji z nowoczesnością jest możliwe. Emtor stawia na człowieka – nie tylko jako pracownika, ale jako partnera w budowaniu wspólnej przyszłości. Bo gdy ludzie czują się docenieni, chcą zostać na dłużej. Jak zatem firma buduje swoją przewagę na konkurencyjnym rynku?

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

REKLAMA

Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej?

Z danych ZUS wynika, że do 11 czerwca 2025 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 898,7 tys. wniosków. Większość wniosków o rentę wdowią złożyły kobiety. Kiedy pierwsza wypłata renty wdowiej? Gdzie złożono najwięcej wniosków?

Bez edukacji nie ma kaucji – klucz do sukcesu systemu kaucyjnego leży w świadomości społecznej

Choć Polacy popierają wprowadzenie systemu kaucyjnego, brak wiedzy o jego działaniu może zagrozić skuteczności reformy. Edukacja i przemyślana komunikacja to fundamenty, bez których nawet najlepsza technologia nie spełni swojej roli.

REKLAMA