REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kara umowna za naruszenie zakazu konkurencji

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Pracodawca, który zarzuca naruszenie zakazu konkurencji, musi udowodnić winę, istnienie szkody i związek przyczynowy między nią a postępowaniem pracownika. Nie jest to zadanie łatwe. Korzystne jest więc zastrzeżenie w umowie o zakazie konkurencji kary umownej. W ten sposób pracodawca, bez nadmiernych formalności, uzyskuje rekompensatę pieniężną.
Naruszenie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy skutkuje odpowiedzialnością materialną pracownika (art. 1011 par. 2 k.p.). Pracownik będzie więc musiał zapłacić odszkodowanie. Ponadto pracodawca będzie mógł wypowiedzieć mu umowę o pracę, a w przypadku ciężkiego naruszenia zakazu konkurencji nawet rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (wyrok SN z 25 sierpnia 1998 r., I PKN 265/98; OSNAP z 1999 r. nr 18, poz. 574).
Przedawnienie roszczenia pracodawcy zależy od tego, czy pracownik naruszył zakaz konkurencji z winy nieumyślnej czy umyślnej. Jeżeli wina pracownika była nieumyślna, roszczenie pracodawcy przedawni się z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia (art. 291 par. 21 k.p.). Natomiast gdy pracownik umyślnie naruszył zakaz konkurencji (w praktyce ma to miejsce znacznie częściej niż nieumyślne naruszenie), do przedawnienia roszczenia stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, czyli roszczenie przedawnia się po 10 latach (art. 118 k.c. w zw. z art. 291 par. 3 k.p.).
Po rozwiązaniu umowy
W razie naruszenia zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, były pracownik ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W tym przypadku nie stosuje się przepisów kodeksu pracy, ponieważ osoba naruszająca zakaz nie jest już pracownikiem.
Były pracownik ponosi pełną odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji. Pracodawca może domagać się od niego odszkodowania za niewykonane zobowiązania oraz zaprzestania podjętej działalności czy zatrudnienia, niedozwolonych w umowie o zakazie konkurencji. Pracodawca powinien pamiętać, że możliwe jest przymusowe egzekwowanie (przy pomocy grzywny) wykonania świadczenia polegającego na zaniechaniu. Odpowiedzialność stron umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy oparta jest na przepisach kodeksu cywilnego, zatem do przedawnienia roszczeń stosuje się art. 118 k.c., zgodnie z którym termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata.

Na zasadzie winy
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy i kodeksu cywilnego, zarówno pracownik naruszający zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, jak i były pracownik łamiący zakaz po ustaniu stosunku pracy, odpowiadają na zasadzie winy. Pracodawca musi udowodnić więc:
- zawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (co wymaga dowodu, że istnieje obowiązek powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, a więc, że strony skutecznie zawarły umowę),
- istnienie szkody,
- istnienie związku przyczynowego między niewykonaniem zobowiązania a szkodą.
Nie jest to proste zadanie dla pracodawcy. Trudny do udowodnienia jest zwłaszcza związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem pracownika (podjęcie działalności konkurencyjnej), a szkodą, jaką poniósł, polegającą na spadku zysków. Na sytuację rynkową firmy wpływa bowiem wiele czynników. Z tego względu dla pracodawcy korzystne jest ustalenie w umowie o zakazie konkurencji tzw. kary umownej. Żądając zapłaty kary, pracodawca nie musi udowadniać istnienia szkody, jej wysokości i związku przyczynowego.
RADZIMY
! Zastrzeżenie kary umownej jest korzystne dla pracodawcy, który żądając zapłaty kary, nie musi udowadniać istnienia szkody, jej wysokości i związku przyczynowego. Wystarczy, że udowodni, iż pracownik nie wykonał lub nienależycie wykonał swoje zobowiązanie.

! Zastrzeżenie kary umownej w umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy jest dopuszczalne wyłącznie dla umyślnego naruszenia jej postanowień (w praktyce ma to miejsce znacznie częściej niż nieumyślne naruszenie).
Kara umowna
Kara umowna zabezpiecza wykonanie zobowiązań niepieniężnych, a więc może być zastrzeżona tylko na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku zaniechania podejmowania działań konkurencyjnych przez pracownika. Nie można zatem zastrzec jej na wypadek niewypłacania przez pracodawcę odszkodowania pracownikowi. Zastrzegając karę umowną, strony postanawiają, iż naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (art. 483 k.c.).
W razie więc niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku niepodejmowania działań konkurencyjnych, kara umowna przysługuje pracodawcy w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane (pracownik w nieznacznym stopniu naruszył zakaz konkurencji), pracownik może żądać zmniejszenia kary umownej. To samo dotyczy przypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (art. 484 k.c.).
Jeżeli karę umowną zastrzeżono na wypadek niewykonania zobowiązania, wierzyciel może dochodzić albo wykonania zobowiązania albo zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli karę zastrzeżono na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania, wierzyciel może dochodzić wykonania zobowiązania, a ponadto sumy zastrzeżonej w umowie. Wprowadzając karę umowną, strony mogą ustalić jednakową karę niezależnie od rodzaju naruszeń lub przewidzieć różne kary w przypadku różnych rodzajów naruszeń zakazu.
Zapłata kary
Karę umowną można zastrzec zarówno w umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, jak i w umowie po ustaniu stosunku pracy. Jednak zastrzeżenie kary umownej w umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy jest dopuszczalne wyłącznie dla umyślnego naruszenia jej postanowień (w praktyce ma to miejsce znacznie częściej niż nieumyślne naruszenie). Wynika to z tego, że pracownik za naruszenie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy ponosi odpowiedzialność materialną, która w przypadku winy nieumyślnej jest ograniczona. Natomiast w razie zastrzeżenia kary umownej w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, pracownik będzie musiał zapłacić karę umowną także wtedy, gdy jej wysokość przewyższa wartość szkody, a nawet wtedy, gdy w ogóle nie wyrządził szkody pracodawcy.
Kontrowersje wokół kary
Dopuszczalność wprowadzenia kary umownej w umowie o zakazie konkurencji jest w literaturze prawa pracy przeważnie akceptowana (J. Stencel „Zakaz konkurencji w prawie pracy” s. 328, K. Roszewska, „Klauzula konkurencyjna w k.p. po ustaniu stosunku pracy”, PiZS 1999, nr 3, s. 27, W. Ciupa „Umowa o zakazie konkurenci w prawie pracy”, Warszawa 1999 r.). Jednak prezentowane jest również stanowisko, w myśl którego niedopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej (A. Świątkowski „Komentarz do kodeksu pracy”, J. Iwulski (w:) J. Iwulski, W. Sanetra „Kodeks pracy. Komentarz” s. 331). Ponadto niektórzy autorzy ograniczają dopuszczalność zastrzeżenia kary umownej dla umowy o zakazie konkurencji podczas trwania stosunku pracy (A. Sobczyk „Kodeks pracy Komentarz” pod red. B. Wagner, ODDK Gdańsk 2004 r., s. 421, „Kodeks pracy” pod red. U. Jackowiak, Gdynia, 2004, s. 487). Jednak SN wyraźnie opowiedział się za dopuszczalnością zastrzeżenia kary umownej w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (wyrok z 27 stycznia 2004 r., I PK 222/03; „Rzeczpospolita” nr 24 z 29 stycznia 2004 r.).

Ewa Drzewiecka
 
Bibliografia: Monika Lewandowicz-Machnikowska „Klauzula konkurencyjna w Kodeksie pracy”, Zakamycze 2004 r., Justyna Stencel „Zakaz konkurencji w prawie pracy”, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2001.


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

Co najmniej 2074 zł brutto za pracę w majówkę?

Związek Zawodowy „Związkowa Alternatywa” apeluje do rządu o wprowadzenie wyższego wynagrodzenia dla pracowników wykonujących swoje obowiązki w trakcie dni świątecznych w majówkę. W opublikowanym komunikacie związkowcy proponują, by za trzy dni pracy (1,3 i 4 maja) wypłacana była kwota nie niższa niż 2074 zł brutto.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

REKLAMA

500 plus na badania dla każdego Polaka powyżej 20 roku życia. Nowe świadczenie dostępne już od 5 maja

Mowa o nowym programie „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który będzie realizowany od 5 maja 2025 r. przez wszystkie placówki podstawowej opieki zdrowotnej oraz laboratoria diagnostyczne wpisane do ewidencji Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, w ramach którego, każda osoba powyżej 20 roku życia, będzie mogła bezpłatnie (na koszt NFZ) wykonać badania laboratoryjne o łącznej wartości od ok. 230 zł do niemal 500 zł – w zależności od wskazań lekarskich i wieku pacjenta.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Skarbówka robi pogrom. Sprawdzają to teraz na potęgę i prześwietlają nas pięć lat wstecz. Kara to nawet 30 tysięcy złotych

Zaległości w podatkach prześwietlane są nawet pięć lat wstecz, a wlepiane kary sięgają nawet 20-30 tysięcy złotych. Urzędy skarbowe biorą po lupę właścicieli lokali i mieszkań oferowanych na popularnych portalach, takich jak Booking.com oraz Airbnb. Fiskus nie ma litości dla tych, którzy trudnią się krótkoterminowym najmem, ale zyskiem z państwem dzielić się nie chcą.

REKLAMA

Ukrywanie majątku przed komornikiem: czy grozi za to więzienie? Komornik wyjaśnia

Coraz więcej dłużników lokuje swoje pieniądze na aplikacjach takich jak Revolut czy Zen. Czy to bezpieczne rozwiązanie? Niekoniecznie. W Polsce celowe ukrywanie majątku przed egzekucją komorniczą może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, w tym kary pozbawienia wolności.

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

REKLAMA