Jakie są uprawnienia pracownika w czasie urlopu wychowawczego

Ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy trwa następnie przez cały okres urlopu wychowawczego.

Rozwiązanie umowy o pracę jest dopuszczalne jedynie w przypadku zgłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 186 par. 1 k.p.). Zgodnie z art. 1861 par 2 k.p. nie chroni przed rozwiązaniem umowy o pracę złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę. Ochrony powyższej nie stosuje się jednak, gdy wypowiedzenie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracowników na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.). Według art. 5 ust. 3 w zw. z art. 10 ust. 1 tej ustawy dopuszczalne jest rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem m.in. z pracownikiem korzystającym z urlopu wychowawczego, gdy trwa on nie krócej niż 3 miesiące.

W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo do podjęcia pracy zarobkowej u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo innej działalności, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (por. art. 1862 k.p.). Trwałe zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem jest przesłanką uprawniającą pracodawcę do wezwania pracownika do stawienia się do pracy we wskazanym terminie, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od wezwania (art. 1862 par. 2 k.p.). Zakończenie urlopu wychowawczego z inicjatywy pracownika może nastąpić na skutek rezygnacji z urlopu w każdym czasie za zgodą pracodawcy, a więc na podstawie porozumienia stron lub po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy (art. 1863 k.p.).

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuszczenia do pracy pracownika na dotychczasowym stanowisku pracy, a dopiero przy braku możliwości zatrudnienia na takim stanowisku pracownik może być zatrudniony na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym przy zachowaniu gwarancji płacowych. Gwarancje te polegają na zapewnieniu pracownikowi wynagrodzenia nie niższego od przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Zgodnie z art. 1865 k.p. w czasie urlopu wychowawczego zachowana zostaje ciągłość pracy w zakresie wszelkich uprawnień pracowniczych. Okres urlopu wychowawczego wlicza się do stażu pracy w dniu jego zakończenia.

prof. Jerzy Wratny
Uniwersytet Rzeszowski