Dzień wolny od pracy, Godziny nadliczbowe

Czas pracy kadry zarządzającej w Polsce podlega szczególnym regulacjom prawnym, które różnią się od zasad obowiązujących pracowników wykonujących zadania operacyjne. Przepisy kodeksu pracy wskazują możliwość wyłączenia menadżerów pełniących funkcje kierownicze z norm dotyczących limitów czasu pracy i rozliczania nadgodzin. W praktyce pojawiają się liczne pytania, jak te zasady stosować, a orzecznictwo sądowe dostarcza cennych wskazówek.

Choć 20 czerwca wiele osób planuje urlop po czwartkowym święcie Bożego Ciała, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zmienia trybu pracy. Tego dnia wszystkie placówki ZUS będą funkcjonować normalnie – jak w każdy roboczy piątek. Infolinia będzie działać krócej, gdyż do godz. 15:00.

Pracę w godzinach nadliczbowych (tzw. “nadgodziny”) stanowi praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Czy pracodawca musi wyraźnie polecić pracownikowi pracę w nadgodzinach? Zdaniem Sądu Najwyższego można wykonywać pracę nadliczbową za wiedzą i zgodą (choćby) milczącą pracodawcy, gdy pracownik działa w jego interesie, bowiem polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie wymaga szczególnej formy i wystarczająca jest dorozumiana zgoda pracodawcy.

W dniu 2 kwietnia 2025 r. Sejmowa Komisja do Spraw Petycji obradująca pod przewodnictwem poseł Urszuli Augustyn (KO), zastępcy przewodniczącego Komisji analizowała szereg petycji. W porządku dziennym prac komisji była brana pod rozwagę petycja w sprawie ustanowienia rocznicy wybuchu powstania warszawskiego dniem ustawowo wolnym od pracy (BKSP-155-X-342/24). I stało się, uchwalono dezyderat, w sprawie 1 sierpnia - jako dnia wolnego od pracy. Ale trzeba wiedzieć, że Sejmowa Komisja skierowała ten dezyderat do resortu pracy, a teraz czekamy na ostateczną decyzję MRPiPS. Później zdecyduje Sejm, Senat i Prezydent. Droga jest długa, ale przecież: kropla drąży skałę.

2 maja 2025 roku wypada w piątek pomiędzy 1 maja (Święto Pracy) i Narodowym Świętem Konstytucji 3 Maja. Czy wypadające 2 maja Święto Flagi to również dzień wolny od pracy? Czy pracownik musi wziąć na ten dzień urlop?

Sceptycy powiedzą po co generować kolejne koszty dla skarbu państwa i pogrążać gospodarkę kolejnym dniem wolnym od pracy, a optymiści ucieszą się, że 1 sierpnia byłoby świętem i dniem wolnym od pracy. Szczególnie, że w 2025 r. byłby to długi weekend, bo 1 sierpnia to piątek.

Po wyroku Sądu Najwyższego w sprawie nadgodzin nauczycieli, ZNP przygotował wzór wezwania do zapłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Nauczycielom przysługuje też zadośćuczynienie za brak odpoczynku dobowego i tygodniowego. Gdzie nauczyciele mogą uzyskać pomoc prawną?

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna, chociaż podlega pewnym ograniczeniom. Przede wszystkim nie można jej wykonywać w nieograniczonym zakresie. Ponadto nie wszyscy pracownicy mogą świadczyć pracę w nadgodzinach.

Według Sądu Najwyższego praca wykonywana przez nauczyciela ponad normę czasu pracy z Karty Nauczyciela jest pracą w godzinach nadliczbowych. Ministerstwo Edukacji Narodowej twierdzi, że SN zmienia dotychczasową linię orzeczniczą. ZNP odpowiada, że MEN rozpowszechnia nieprawdziwe informacje.

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 20 kwietnia (Wielkanoc), czy 8 czerwca (Zielone Świątki) 2025 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Dniami ustawowo wolnymi od pracy są dni, wymienione w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy. Część dni ustawowo wolnych od pracy ma stałe terminy, inne zaś są świętami ruchomymi. Jakie to dni? Czy sobota jest dniem ustawowo wolnym od pracy?

Jak zaplanować urlopy w 2025 roku? Po niedawnej zmianie, wprowadzającej Wigilię jako dzień wolny, liczba takich dni w 2025 roku wzrosła do czternastu. Sprawdźmy kalendarz, czyli jakie święta przypadają w 2025 roku i jak efektywnie wykorzystać urlop, by cieszyć się dłuższymi przerwami od pracy.

Wolne w wigilię, wolne w wielki Piątek, ale na tym nie koniec dodatkowych dni ustawowo wolnych od pracy, będzie nowe święto 1 sierpnia? Do prezydenta trafiła petycja o dopisanie do listy  dni ustawowo wolnych od pracy jeszcze jednego – 1 sierpnia tytułem święta narodowego.

24 grudnia – Wigilia – będzie dniem wolnym od pracy. Ponadto trzy niedziele przed Bożym Narodzeniem będą wolne od zakazu handlu. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, zadecydował jednak o skierowaniu jej do Trybunału Konstytucyjnego.

W dniu 18 grudnia br. Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska złożył do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy zakładający wprowadzenie nowego święta państwowego, które przypadałoby na dzień 14 lutego. Czy będzie to również dzień wolny od pracy?

6 grudnia 2024 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o dniach wolnych od pracy. Teraz ustawa czeka na podpis Prezydenta. Jeżeli zostanie podpisana, wejdzie w życie 1 lutego 2025 r. Co się w praktyce zmieni?

Wszyscy już się przyzwyczaili, że Wigilia 2024 r. nie jest zwykłą nowelizacją przepisów. Pomysł szybko przebijany jest przez nowy pomysł. Trzech Króli miało stracić status wolnego dnia od pracy. Sejm uchwalił, że pracownicy handlu w grudniu będą pracowali 3 niedziele (dziś dwie). Najnowsza plotka dotyczy tego, że utrzymana zostanie zasada „pracownicy handlu będą pracowali trzy niedziele w grudniu 2025 r.”, ale jest zastrzeżenie „dany pracownik będzie pracował dwie niedziele". Taki pomysł ma pojawić się w Senacie.

W tym roku Wigilia nie będzie dniem wolnym od pracy. Komisje senackie poparły ustawę ustanawiającą Wigilię dniem wolnym od 2025 r., ale odrzuciły poprawki do nowelizacji zmierzające do wprowadzenia 24 grudnia jako dnia wolnego już od 2024 r.

W dniu 27 listopada br., Sejm przegłosował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 777), dotyczący wprowadzenia Wigilii Bożego Narodzenia jako dnia wolnego od pracy. Projekt ustawy zostanie teraz skierowany do prac w Senacie. 

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o dniach wolnych od pracy. Od przyszłego roku Wigilia będzie dniem wolnym od pracy. To nie wszystkie zmiany, które uchwalił Sejm.

W 2023 roku były dwie duże nowelizacje kodeksu pracy. W 2024 roku doczekamy się jeszcze większej reolucji - pojawi się całkiem nowy kodeks pracy? Osiem lat temu gdy rządy przejęło PiS szykowała się prawdziwa rewolucja w Kodeksie pracy. Ostatecznie jednak do niej nie doszło, bo rząd przestraszył się negatywnych ocen ze strony zwłaszcza pracowników. Nowy rząd koalicyjny chce rozpocząć swoją karierę także od fundamentalnych zmian w prawie pracy. Będzie nowy kodeks pracy czy tylko rewolucja w aktualnym kodeksie pracy?

Nad wolną Wigilią, jeszcze w tym roku, „zawisły czarne chmury”. Projekt ustawy, który miałby ją wprowadzić, wymaga jeszcze rozpatrzenia przez dwie komisje, zanim w ogóle dojdzie do jego drugiego czytania w Sejmie, a sam Marszałek Sejmu stwierdził, że „w tym roku może być to trudne do wykonania”. Ponadto pomysłowi wolnych Wigilii przeciwni są przedsiębiorcy i pracodawcy – chcą odebrać pracownikom inne dzień wolny i mają poparcie niektórych polityków. 

W Sejmie jest już projekt ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw. Projektodawcy proponują ustanowić 24 grudnia – Wigilię Bożego Narodzenia dniem wolnym od pracy. Warto zastanowić się, czy Wigilia nie mogłaby zastąpić innego wolnego dnia, który nie jest dla ludzi tak istotny - uważa minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Projekt autorstwa Lewicy dotyczący wolnej od pracy Wigilii został skierowany do opinii - tak wynika z informacji na stronie Sejmu. Zakłada on, że Wigilia będzie dniem wolnym od pracy również pracowników placówek handlowych. Czy prezydent Andrzej Duda podpisze ustawę?