Tematy - Uprawnienia pracownika

Nadchodzi prawdziwa rewolucja na polskim rynku pracy. Po latach dyskusji i apeli milionów Polaków, praca na umowie zleceniu czy prowadzenie własnej firmy nareszcie zostaną potraktowane na równi z etatem. Sejm przyjął ustawę, która zrównuje te formy aktywności zawodowej ze stażem pracy. Co to oznacza dla Ciebie? Przede wszystkim dłuższy urlop, wyższe dodatki i większe bezpieczeństwo. Sprawdźmy szczegóły tej historycznej zmiany, która została już podpisana przez Prezydenta.

Od 1 stycznia 2026 r. zmieniają się zasady obliczania stażu pracy pracowników. Od długości stażu pracy zależą ważne uprawnienia pracownicze. Wiele osób wraz z nowym rokiem skorzysta na zmianach w prawie pracy - otrzymają dłuższe urlopy, nagrody, wyższe odprawy i dłuższe okresy wypowiedzenia. Co konkretnie daje wyższy staż pracy? Oto najważniejsze przykłady.

Młodzi ludzie obecnie przychylniej niż przed laty patrzą na służbę wojskową. Do jej podjęcia zachęcają ich kampanie społeczne i warunki finansowe. Jednak jakie są pozostałe konsekwencje służby wojskowej dla późniejszej kariery cywilnej?

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

Od stażu pracy – zarówno zakładowego, jak i ogólnego – zależne są uprawnie pracownicze. Obecnie do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Takie rozwiązanie krzywdzi pracowników, którzy oprócz zatrudnienia na umowę o pracę prowadzili np. działalność gospodarczą czy świadczyli pracę jako zleceniobiorcy. Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma zmienić zasady obliczania stażu pracy.

W dniu 4 lutego 2025 r. opublikowano projekt ustawy, która ma regulować wymogi posiadania uprawnień do obsługi maszyn stosowanych do prac ziemnych (np. koparki, spycharki), budowlanych (np. maszyny do produkcji i rozkładania mieszanek betonowych), drogowych (np. walce) i innych oraz montażu i demontażu rusztowań. Projekt został przygotowany w Ministerstwie Rozwoju i Technologii (MRiT). Nowe przepisy określą zakres i tryb uzyskiwania takich kwalifikacji. Nowa ustawa ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw.

Z jakich uprawnień pracowniczych w 2025 roku mogą skorzystać rodzice dzieci ze specjalnymi potrzebami? Kiedy mają dłuższe urlopy? Dodatkowe prawa rodziców dzieci niepełnosprawnych (także rodzice dzieci z zespołem Aspergera czy autyzmem) wymieniają przepisy prawa pracy, co z rodzicami dzieci z zaburzeniami, które nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności? Jakie dobre praktyki stosują pracodawcy w stosunku do rodziców dzieci ze szczególnymi potrzebami? Jak ocenia się zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym? Co jeszcze należy zmienić we wsparciu dla takich rodziców?

Kodeks pracy nie zajmuje się nagrodą jubileuszową, co oznacza, że to świadczenie nie przysługuje wszystkim pracownikom. Tzw. jubileuszówka jest bowiem świadczeniem charakterystycznym dla sfery budżetowej. Jej wysokość ustalana jest w zależności od stażu pracy i wysokości wynagrodzenia uprawnionej osoby.

Wiele uprawnień pracowniczych uzależnionych jest od stażu pracy. Od stażu pracy zależy np. wymiar urlopu wypoczynkowego czy okres wypowiedzenia umowy o pracę. Projekt nowelizacji Kodeksu pracy zakłada zmianę sposobu obliczania stażu pracy. Zmiana ma polegać na wliczaniu do stażu pracy także innych okresów, np. zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia lub okresu prowadzenia działalności gospodarczej, znacząco wpłynie na uprawnienia pracownicze pracowników.

Pracownik korzystający z urlopu ojcowskiego ma zapewnioną ochronę trwałości stosunku pracy. Oznacza to, że nie można z nim rozwiązać umowy o pracę. Czy rzeczywiście pracodawca nie ma żadnej możliwości zwolnienie pracownika podczas urlopu ojcowskiego?

W wyniku nowelizacji rozporządzenia składkowego podwyższono kwotę wyłączenia z oskładkowania wartości finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom z 300 zł do 450 zł. Nowa kwota zwolnienia będzie obowiązywać od 1 września 2023 r.

Odbywałeś staż z urzędu pracy? Sprawdź, czy ten okres wpłynie na Twoje uprawnienia pracownicze.

Bieżący rok rozpoczął się bardzo intensywnie dla specjalistów działów kadrowo płacowych. Rozliczenia roczne, praca zdalna, kontrola trzeźwości i… kolejna nowelizacja Kodeksu Pracy. Oprócz zmian wprowadzonych w uprawnieniach rodzicielskich, ważne są również nowe regulacje dotyczące umów o pracę i informacji o warunkach zatrudnienia. Co dokładnie zmieniło się w tym zakresie? Tego dowiesz się w dalszej części niniejszego artykułu.

Zmiany w uprawnieniach pracowniczych nauczycieli od 26 kwietnia 2023 r. Okazuje się, że generalnie nauczyciele nie mają prawa do elastycznej organizacji czasu pracy, takiej jak standardowi pracownicy! Mają jednak prawo do urlopu z powodu działania siły wyższej i do zwolnienia od pracy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Nasza pracownica opiekuje się małym dzieckiem. Zaproponowała, że chce pracować w nocy, żeby więcej zarobić. Czy możemy ją zatrudnić do pracy w nocy?

W Sejmie i rządzie trwają aktualnie prace nad nowelizacją kodeksu pracy. Jednak proponowane zmiany nie rozwiązują wszystkich problemów jakie zostały zauważone przez praktykę w wyniku stosowania prawa pracy. Do jednego z nich można zaliczyć uprawnienie pracownic do korzystania z przerwy na karmienie.

Osobie legitymującej się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności przysługują dodatkowe uprawnienia pracownicze. Wynikają one z przepisów o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dotyczą one przede wszystkim czasu pracy, przerw w pracy i wymiaru urlopu. Oto one.

Pracownicy, tj. osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy, „kp”), mają prawo do korzystania z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, zwanych potocznie urlopem opiekuńczym.

Pracownik niepełnosprawny - jakie ma uprawnienia? Jakie są zasady przebywania na zwolnieniu lekarskim? Jaki jest wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego? Co z urlopem wypoczynkowym?

Obsługa maszyn i urządzeń budowlanych, ziemnych, drogowych wymaga uregulowania zasad nabywania kwalifikacji i uzyskiwania uprawnień. Pojawił się projekt ustawy w tej sprawie.

Umowa na czas określony a ochrona przedemerytalna. Pracownik przed przejściem na emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego objęty jest szczególną ochroną stosunku pracy. Dzięki tej zasadzie, pracodawca nie może wypowiedzieć zawartej z pracownikiem umowy o pracę w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracownika. Czy ochrona ta zależna jest od długości trwania zawartej umowy o pracę? Czy istnieją wyjątki, które pozwalają na zakończenie stosunku pracy z pracownikiem w tym okresie?

Jakie są uprawnienia pracownika w razie zamknięcia zakładu pracy COVID-19? Ile wynosi wynagrodzenie za czas przestoju?

Jak należy zorganizować pracę w związku z zagrożeniem zarażenia się koronawirusem? Czy pracownik może wnioskować o pracę zdalną? Czy w okresie zagrożenia koronawirusem pracodawca może wysłać pracowników na zaległe urlopy wypoczynkowe? Ministerstwo pracy przygotowało praktyczny poradnik dla pracodawców i pracowników.

Ile wynosi dodatkowy zasiłek opiekuńczy? Komu przysługuje? Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy? Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Czy opieka nad dzieckiem wynikająca ze specustawy z związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa przerywa urlop wypoczynkowy? Odpowiedź poniżej.

Jak wypełnić w oświadczeniu okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem? Co z sobotami i niedzielami? Kiedy i jak złożyć oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka, przedszkola, szkoły? Od kiedy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

W celu otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego należy złożyć oświadczenie (pobierz oświadczenie). Czy potrzebny jest wniosek Z-15A? Jak długo trwa okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

W celu przeciwdziałania COVID-19 (koronawirusa) pracodawca ma możliwość polecenia pracownikowi wykonania pracy zdalnej. Jaka jest różnica między pracą zdalną a telepracą? Jak dokumentuje się pracę zdalną?

Zgodnie ze specustawą w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może zlecić pracownikowi pracę zdalną. Czy jego wynagrodzenie ulegnie obniżeniu?

Aby uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka, przedszkola, szkoły - należy złożyć oświadczenie do swojego pracodawcy. Pobierz wzór oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8. Do kiedy zasiłek przysługuje?

O zasiłek opiekuńczy mogą się starać pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę, jak i pracujący na umowach zlecenie lub prowadzący własną działalność gospodarczą - w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły. Co musi zrobić rodzic, aby otrzymać zasiłek?

W specustawie przewidziano, że w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły przysługuje 14 dni na opiekę nad dzieckiem w wieku do 8 lat – dodatkowy zasiłek opiekuńczy w wymiarze 14 dni.

Czy pracownik może odmówić wyjazdu w rejony, gdzie występuje koronawirus, ze względu na groźbę zarażenia? Czy pracodawca może zlecić dodatkowe badania lekarskie pracownikowi? Czy pracodawca może nie dopuścić do pracy pracownika? Państwowa Inspekcja Pracy wydała wyjaśnienia dotyczące stosowania przepisów prawa pracy w sytuacji zagrożenia zarażeniem koronawirusem.

Pracodawca może zlecić pracę z domu lub zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w celu ograniczenia ryzyka związanego z ewentualnym zakażeniem koronawirusem.

Przepisy Kodeksu pracy zapewniają pracownikowi gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Jak wygląda dobór odpowiedniego stanowiska, co w przypadku braku możliwości dalszego zatrudnienia, możliwe rozwiązania związane z powrotem pracownika z urlopu macierzyńskiego - o tym eksperci z Kancelarii prawnej Rakoczy i Wroński.

Pracownica, która urodziła dziecko, poza urlopem macierzyńskim może skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Dopiero te dwa rodzaje urlopów po zsumowaniu wynoszą prawie rok (52 tygodnie). Zapoznaj się z wnioskiem o „roczny urlop macierzyński”.

Formalności dotyczące urlopu okolicznościowego. Komu należy się urlop okolicznościowy? W jakim wymiarze przysługuje urlop okolicznościowy?

Od 7 listopada 2019 r. duże zmiany w kwestii przywrócenia do pracy po bezprawnym zwolnieniu pracownika. Nowe rozwiązanie w praktyce może wywołać wiele wątpliwości - wskazują eksperci.

Od 7 listopada zwolnieni pracownicy zyskają uprawnienie do szybszego powrotu do pracy. Przedsiębiorcy powinni przemyśleć decyzję o rozstaniu z pracownikiem.

Zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji pracowników, wydłużenie terminu związanego ze sprostowaniem świadectwa pracy na wniosek pracownika - to zmiany, które obowiązują od 7 września 2019 r. Jakie inne zmiany objęły pracowników?

Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma prawo skorzystać z urlopu wypoczynkowego. Jest to jedno z podstawowych praw pracowniczych. Urlop służy regeneracji sił i ma na celu oderwanie pracownika od rutyny i codziennych obowiązków w pracy. Przed pójściem na nieprzerwany, płatny urlop wypoczynkowy należy jednak dopełnić kilku formalności, m.in. wypełnić wniosek urlopowy. Jak wypełnić wniosek o urlop i w jakiej formie musi zostać złożony?

Mogłoby się wydawać, że spośród wszystkich próśb oraz zadań, jakie przedsiębiorca kieruje do swoich pracowników, obowiązek wykorzystania dni urlopowych jest najłatwiejszy do wyegzekwowania. Nic bardziej mylnego. Wielu pracowników trudno namówić na wzięcie wolnego, co w przypadku niewykorzystania zaległego urlopu grozi pracodawcy poważnymi konsekwencjami prawnymi. Urlop zaległy - dowiedz się, jak poinformować pracownika o obowiązku jego wykorzystania.

Za czas przebywania na urlopie ojcowskim, pracownikowi przysługuje prawo do pełnego wynagrodzenia. To, kto płaci zasiłek macierzyński – pracodawca czy ZUS – uzależnione jest od liczby osób ubezpieczonych w firmie.

Nowa instytucja - Europejski Urząd ds. Pracy ma egzekwować prawa dotyczących pracowników delegowanych a także ułatwiać obywatelom i pracodawcom dostępu do informacji o przysługujących im prawach.

W okresie od stycznia do kwietnia tego roku z urlopu ojcowskiego skorzystało 61,1 tys. osób. Ojcowie mogą również skorzystać z urlopu rodzicielskiego.

Rada Unii Europejskiej przyjęła nową dyrektywę o większej przejrzystości i przewidywalności w pracy. Dyrektywa wymaga od pracodawców informowania pracowników od pierwszego dnia pracy (i nie później niż 7. dnia kalendarzowego) o zasadniczych aspektach stosunku pracy.

Zrównanie sytuacji pracownika-innego członka najbliższej rodziny (dziadkowie, brat, siostra) korzystającego z urlopu macierzyńskiego bądź urlopu rodzicielskiego, z sytuacją pracownika-ojca wychowującego dziecko – zakłada nowelizacja Kodeksu pracy która wejdzie w życie jeszcze w 2019 roku.

Prawo do odwołania urlopu wypoczynkowego przysługuje tylko w wyjątkowych okolicznościach. Za odwołanie, nawet uzasadnione, przysługuje pracownikowi rekompensata.

Pracownica ma prawo do korzystania z przerw na karmienie dziecka - stanowią przepisy Kodeksu pracy. Odrębne regulacje w tym zakresie są dla nauczycieli, zawodowych żołnierzy.

Uprawnienia pracownika

Rewolucja w Kodeksie Pracy: umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy. Sprawdź, co zyskasz w 2026 r.

Co daje dłuższy staż pracy? Od stycznia 2026 r. wielu pracowników skorzysta na nowych przepisach

Po zwolnieniu ze służby wojskowej byłym żołnierzom przysługują w pracy konkretne uprawnienia. Nie każdy wie, jakie ma prawa

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy: co zgodnie z prawem może zrobić pracodawca? Przepisy, orzeczenia sądów i stanowisko PIP

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku. Od umów zlecenia i działalności gospodarczej będą zależeć uprawnienia pracownicze

Uprawnienia pracownika a staż pracy. Będą zmiany?

Uprawnienia na koparkę i inne maszyny budowlane - będą nowe przepisy. Egzaminy także dla osób posiadających dziś kwalifikacje, opłaty, szkolenia. Co nowego w projekcie ustawy?

Dzieci niepełnosprawne i dzieci ze specjalnymi potrzebami a dodatkowe uprawnienia pracownicze rodziców [WYWIAD]

Nagroda jubileuszowa: Komu przysługuje i w jakiej wysokości

Zmiana zasad obliczania stażu pracy na przykładach. Nowe przepisy od 1 stycznia 2026 r.?

Uprawnienia związane z rodzicielstwem. Kiedy można zwolnić pracownika na urlopie ojcowskim?

Inforlex: Posiłek dla pracownika do 450 zł bez ZUS od 1 września 2023 r. Podwyżka limitu zwolnienia [Nowelizacja]

Staż z urzędu pracy. Okres stażu wpływa na uprawnienia pracownicze

Zmiany w umowach o pracę i informacji o warunkach zatrudnienia w 2023 roku

Zmiany w uprawnieniach pracowniczych nauczycieli od 26 kwietnia 2023 r.

Czy pracownica opiekująca się małym dzieckiem może pracować w nocy

Przerwa na karmienie piersią w prawie pracy – przepisy wymagają zmian

Uprawnienia niepełnosprawnego pracownika

Dni wolne na opiekę nad dzieckiem (urlop opiekuńczy) - zasady, przepisy

Pracownik niepełnosprawny - zwolnienie lekarskie, czas pracy

Obsługa maszyn i urządzeń budowlanych - projekt ustawy

Czy pracownik w wieku przedemerytalnym na umowie na czas określony korzysta z ochrony przed wypowiedzeniem?

Zamknięta firma z powodu COVID-19 a wynagrodzenie za czas przestoju

Praktyczny poradnik dla pracowników i pracodawców w przypadku koronawirusa

Ile wynosi wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego? Komu przysługuje? - pytania i odpowiedzi

Czy opieka na dziecko do lat 8 z powodu koronawirusa może przerwać urlop wypoczynkowy?

Oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 (dodatkowy zasiłek opiekuńczy) - jak wypełnić druk, od kiedy

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy - oświadczenie, wysokość, wymiar

Praca zdalna w przypadku koronawirusa - ważne informacje

Co z wynagrodzeniem pracownika na pracy zdalnej

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu COVID-19 - wzór oświadczenia pracownika, od kiedy, komu przysługuje

Koronawirus: pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy - co zrobić aby go dostać, ile wynosi

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w razie zamknięcia szkoły - zasady uzyskania, ile dni, wysokość

Koronawirus a prawo pracy - wyjaśnienia PIP

Koronawirus a praca - co może zrobić pracodawca?

Gwarancja zatrudnienia po powrocie z urlopu macierzyńskiego

Wniosek o roczny urlop macierzyński 2020 – wzór

Urlop okolicznościowy 2020 - podstawowe informacje

Przywrócenie do pracy po bezprawnym zwolnieniu - ważne zmiany od 7 listopada 2019 r.

Większe uprawnienia pracowników w sporach z pracodawcami od 7 listopada

Zmiany dla pracowników od 7 września 2019 r.

Elektroniczny wniosek urlopowy? Czy Kodeks pracy reguluje taką formę składania wniosku o urlop?

Zaległy urlop – jak poinformować pracownika o obowiązku jego wykorzystania

Urlop ojcowski 2019 - kto płaci, ile płatny

Czym jest Europejski Urząd ds. Pracy

Duża popularność urlopu ojcowskiego

Nowe prawa pracowników - dyrektywa o przejrzystych i przewidywalnych warunkach pracy w UE

Urlop macierzyński dla ojca i członków najbliższej rodziny – zmiany 2019

Odwołanie z urlopu wypoczynkowego - rekompensata za przerwany urlop

Przerwy na karmienie dla wybranych grup zawodowych