Nieoczekiwana sierpniowa waloryzacja emerytur - emeryci i renciści muszą tego dopilnować, żeby otrzymać wyższe świadczenia

• W jaki sposób przebiega waloryzacja emerytur i rent, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami?
• Wysokość waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w 2025 r. i aktualne kwoty najniższej emerytury i renty
• Obietnica „sprawiedliwej waloryzacji emerytur” nowego Prezydenta RP Karola Nawrockiego: nowe zasady waloryzacji emerytur i rent już niebawem, bo w sierpniu 2025 r.
• Druga waloryzacja emerytur i rent jeszcze w 2025 r. - czy jest szansa na wrześniową podwyżkę świadczeń?

W jaki sposób przebiega waloryzacja emerytur i rent, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami?

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych jest odpowiedzią na spadek siły nabywczej pieniądza spowodowany głównie przez inflację. Ma ona na celu urealnienie wartości wypłacanych świadczeń w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, dostosowując - w sposób ciągły - wartość wypłacanych świadczeń do zmian cen.

Emerytury i renty (oraz niektóre dodatki do nich, jak np. dodatek pielęgnacyjny czy dodatek dla sierot zupełnych oraz świadczenia i zasiłki przedemerytalne) podlegają corocznej waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten - zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa FUS) - odpowiada średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. W przypadku braku porozumienia w ramach tych negocjacji – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w danym roku, określa rozporządzenie Rady Ministrów.

W 2025 r. – wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – została ustalona na poziomie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Rzeczywisty wskaźnik rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych opiera się na danych dotyczących faktycznego wykonania w zakresie inflacji i realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (ogłaszanych w komunikatach Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Do jego wyliczenia – potrzebne są zatem dane z dwóch komunikatów Prezesa GUS:

1. dotyczące faktycznego wykonania w zakresie inflacji oraz
2. dotyczące realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Wysokość waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w 2025 r. i aktualne kwoty najniższej emerytury i renty

W 2025 r. ww. dane GUS, potrzebne do wyliczenia rzeczywistego wskaźnika rocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, wynikały odpowiednio z:

1. komunikatu Prezesa GUS z dnia 15.01.2025 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. – w zakresie faktycznego wykonania w zakresie inflacji, zgodnie z którym – średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 103,6 (wzrost cen o 3,6%) oraz
2. komunikatu Prezesa GUS z dnia 11.02.2025 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. w stosunku do 2023 r. – w zakresie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, zgodnie z którym – realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r., w stosunku do 2023 r., wyniósł 9,5%.

W związku z tym, że wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to: średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem wspomniane powyżej 3,6%), zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym (a zatem – zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. – o równe 20% ze wspomnianego powyżej 9,5%) – wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2025 r., wyniósł 5,5% (tj. 3,6%+1,9%). Zgodnie z art. 89 ust. 6 ustawy FUS – został on ogłoszony w komunikacie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.02.2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. Ww. komunikat ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (którym aktualnie jest – Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) musi bowiem być, co roku, ogłoszony w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Prezesa GUS komunikatu w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest z urzędu, co oznacza, że beneficjenci ww. świadczeń nie muszą składać w tej sprawie żadnego wniosku do ZUS. W następstwie dokonanej waloryzacji – każdy emeryt i rencista otrzymuje z ZUS decyzję z informacją o nowej wysokości swojego świadczenia. W 2025 r. – łączny koszt waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, MRPiPS oszacowało na ok. 22,8 mld zł.

Najniższe gwarantowane emerytury i renty - w wyniku przeprowadzonej waloryzacji - od 1 marca 2025 r., wzrosły natomiast do następujących kwot:

• najniższa emerytura – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł w stosunku do kwoty, która obowiązywała od 1 marca 2024 r.¹),
• najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł¹),
• najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 1 409,18 zł (podwyżka o 73,46 zł²),
• najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 2 254,69 zł (podwyżka o 117,54 zł),
• najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 1 691,02 zł (podwyżka o 88,16 zł),
• najniższa renta rodzinna – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł¹)oraz
• najniższa renta socjalna – 1 878,91 zł (podwyżka o 97,95 zł¹).

Obietnica „sprawiedliwej waloryzacji emerytur” nowego Prezydenta RP Karola Nawrockiego: nowe zasady waloryzacji emerytur i rent już niebawem, bo w sierpniu 2025 r.

W swoim programie wyborczym nowo wybrany Prezydent RP Karol Nawrocki - w sekcji „Niskie, proste i prorodzinne podatki – podatkowy kontrakt” zawarł obietnicę, że 6 sierpnia 2025 r., czyli - w dniu objęcia przez niego urzędu prezydenta (w pierwszym dniu prezydentury) - złoży do Sejmu projekt ustawy przewidujący, że - w ramach waloryzacji emerytur świadczenia zawsze będą o wzrastać o minimum 150 zł, a wskaźnik waloryzacji będzie zawsze wyższy od wskaźnika inflacji (obietnica ta, została złożona w następującym brzmieniu: „Sprawiedliwa waloryzacja emerytur: Waloryzacja emerytur minimum o 150 zł i zawsze powyżej wskaźnika inflacji.”). Zapewnienie Karola Nawrockiego odnośnie nowych zasad waloryzacji emerytur, zostało również powtórzone w sekcji „Dobrobyt – więcej pieniędzy w kieszeniach Polaków” jego programu wyborczego i określone „godną waloryzację emerytur”.

Wysokość emerytury od 1 marca 2024 r.	Wysokość emerytury od 1 marca 2025 r. (z uwzględnieniem waloryzacji 5,5%)	Hipotetyczna wysokość emerytury z od 1 marca 2025 r. (z uwzględnieniem podwyżki o min. 150 zł)	Różnica
1 780,96 zł	1 878,91 zł	1 930,96 zł	52,05 zł
1 800 zł	1 899 zł	1 950 zł	51 zł
1 900 zł	2 004,50 zł	2 050 zł	45,50 zł
2 000 zł	2 110 zł	2 150 zł	40 zł
2 100 zł	2 215,50 zł	2 250 zł	34,50 zł
2 200 zł	2 321 zł	2 350 zł	29 zł
2 300 zł	2 426,50 zł	2 450 zł	23,50 zł
2 400 zł	2 532 zł	2 550 zł	18 zł
2 500 zł	2 637,50 zł	2 650 zł	12,50 zł
2 600 zł	2 743 zł	2 750 zł	7 zł
2 700 zł	2 848,50 zł	2 850 zł	1,50 zł
2 800 zł	2 954 zł	2 950 zł	-
2 900 zł	3 059,50 zł	3 050 zł	-

Warto, żeby emeryci i renciści (zwłaszcza ci otrzymujące najniższe świadczenia emerytalno-rentowe) - jako beneficjenci świadczeń, których dotyczy złożona przez Karola Nawrockiego obietnica wyborcza (wprowadzenia mechanizmu kwotowo-procentowej waloryzacji emerytur i rent) - mieli jej świadomość i „dopilnowali”, żeby nowy prezydent, rzeczywiście się z niej wywiązał, choć beneficjenci świadczeń emerytalno-rentowych na poziomie wyższym niż minimalny - mogą poczuć się obiecaną „godną waloryzacją emerytur”, ze względu na znikomą różnicę (lub całkowity brak różnicy w wysokości świadczenia), bardzo rozczarowani.

Druga waloryzacja emerytur i rent jeszcze w 2025 r. - czy jest szansa na wrześniową podwyżkę świadczeń?

Pod koniec 2024 r. Rada Ministrów zaakceptowała projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dodatkowa waloryzacja) (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UA6), który - celem zabezpieczenia w większym stopniu sytuacji finansowej osób starszych i zapewnienia im stabilności finansowej w trakcie roku - zakłada drugą waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych, w przypadku gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do poprzedniego okresu (drugiego półrocza poprzedniego roku) przekroczy 105%. Owa dodatkowa waloryzacja (tzw. interwencyjna/okresowa) miałaby być działaniem mającym na celu ochronę świadczeniobiorców (przede wszystkim emerytów i rencistów pobierających najniższe świadczenia) przed skutkami wysokiego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w trakcie roku.

Miałaby ona być przeprowadzana od 1 września - tak jak zostało już wspomniane - w sytuacji, jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do poprzedniego okresu (drugiego półrocza poprzedniego roku) przekroczyłby 105%. Analogicznie, jak ma to miejsce w przypadku waloryzacji rocznej, która odbywa się 1 marca każdego roku - dodatkowa waloryzacja miałaby przy tym polegać na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej dnia 31 sierpnia danego roku (w którym przeprowadzana jest ta waloryzacja), przez wskaźnik dodatkowej waloryzacji. Waloryzacja wrześniowa miałaby obejmować emerytury i renty przyznane przed terminem tej waloryzacji, a w jej wyniku - kwota świadczenia nie mogłaby ulec obniżeniu.

Wskaźnikiem dodatkowej waloryzacji miałby być wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku (pod warunkiem jego przekroczenia ponad 105%) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku.

Należy jednak pokreślić, że druga (tzw. wrześniowa) waloryzacja nie miałaby stanowić dodatkowej podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych, a być tylko przyspieszoną wypłatą części podwyżki, która wynika ze wskaźnika waloryzacji z marca następnego roku, opartego na rocznym wskaźniku inflacji z roku poprzedniego, ze względu na wyższą niż 5% inflację w pierwszym półroczu danego roku w stosunku do drugiego półrocza poprzedniego roku. Czyli - wyższe świadczenia we wrześniu, miałyby być wypłacane niejako na poczet przyszłorocznej, standardowej (marcowej) waloryzacji świadczeń.

Na chwilę obecną - projekt ten nie został jeszcze skierowany przez Radę Ministrów do Sejmu, ale rząd zapowiadał, że uczyni to (tj. nada projektowi dalszy bieg w ramach procesu legislacyjnego), jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. przekroczy 105%. W dniu 15 lipca br. - GUS podał do publicznej wiadomości wartość wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych za pierwsze półrocze 2025 r., a zatem - z dużym prawdopodobieństwem, wiemy już, czy emeryci i renciści mogą liczyć na wrześniową waloryzację świadczeń. Zgodnie z ww. komunikatem - wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. w stosunku do pierwszego półrocza 2024 r. wyniósł - 104,5% (wzrost cen o 4,5%).⁴

Wracając do projektu MRPiPS w sprawie wrześniowej waloryzacji emerytur - z proponowanego brzmienia art. 89a ust. 1 - mogłoby się wydawać, że znamy już zatem odpowiedź na pytanie - czy będzie miała miejsce wrześniowa waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych, bowiem:

„Jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku przekracza 105, emerytury i renty podlegają dodatkowej waloryzacji od dnia 1 września, na poczet kolejnej waloryzacji.”

Z ww. komunikatu GUS - wiemy już natomiast, że wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r. - wyniósł 104,5%, a zatem - nie przekroczył 105%.

Ostateczne dane w zakresie:

• stosunku cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu roku 2025, w stosunku do drugiego półrocza roku 2024 ogółem, jak również
• stosunku cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu roku 2025, w stosunku do drugiego półrocza roku 2024 dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów

- poznamy, z pewnością, już niebawem. Na podstawie komunikatu GUS z 15 lipca 2025 r. można jednak już dzisiaj - z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że w 2025 r. - na drugą waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych we wrześniu 2025 r., emeryci i renciści nie mają co liczyć.

Należy również podkreślić, że nawet jeżeli doszłoby do przekroczenia progu 105 (zgodnie z projektowanym art. 89a ust. i 5 ustawy FUS) - nie ma 100 proc. gwarancji, że rząd - pomimo zapowiedzi - ostatecznie zdecydowałby się na jej przeprowadzenie. Z wypowiedzi ekspertów zaprezentowanych podczas Forum Ekonomicznego w Sopocie wynika, że nawet niewielki wzrost wydatków emerytalnych (o zaledwie 0,5 punku procentowego) - mógłby bowiem negatywnie wpłynąć na poziom deficytu publicznego. Stąd - na dzień dzisiejszy, w kwestii ewentualnej wrześniowej waloryzacji emerytur - nic nie jest jeszcze przesądzone, ale rzeczywiste szanse na nią są niewielkie. Pocieszający dla emerytów i rencistów może być jednak fakt, iż przewidziana w projekcie rządowym waloryzacja wrześniowa - jest zupełnie niezależna od obietnicy podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych, złożonej przez nowego prezydenta Karola Nawrockiego.

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

¹ Od 1 marca 2024 r. obowiązywała bowiem kwota 1 780,96 zł podstawie pkt 1 lit. a) komunikatu Prezesa ZUS z dnia 14.02.2024 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2024 r., poz. 133)

² Od 1 marca 2024 r. obowiązywała bowiem kwota 1 335,72 zł podstawie pkt 1 lit. b) komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2024 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2024 r., poz. 133)

³ Ponieważ - zgodnie z propozycją Rady Ministrów z 12 czerwca 2025 r. - wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. wyniesie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w roku 2025, w następstwie czego – emerytury i renty wzrosną o co najmniej 4,9%. Należy jednak mieć na względzie, że - na ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2026 r. – będą mieć wpływ ostateczne dane dotyczące średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, które zostaną podane przez Prezesa GUS na początku 2026 r.

⁴ Komunikat Prezesa GUS z dnia 15.07.2025 r. w sprawie wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2025 r.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19.07.2024 r. w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 1122)
• Komunikat Prezesa ZUS z dnia 18.02.2025 r. w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń (M.P. z 2025 r., poz. 152)
• Komunikat Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.02.2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. (M.P. z 2025 r., poz. 129)