Zmiany w podatkach i opłatach lokalnych

Zmiany do ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych zostały wprowadzone przede wszystkim przez przepisy ustawy z 7 grudnia 2006 r. Część z nich wejdzie jednak w życie dopiero z początkiem przyszłego roku. Głównym założeniem tej nowelizacji była zmiana przepisów w zakresie podatku od środków transportowych. Ponadto, w związku z postulatami samorządowych organów podatkowych, zniesiono (od 1 stycznia 2008 r.) podatek od posiadania psów i wprowadzono w to miejsce fakultatywną opłatę od posiadania psów, o wprowadzeniu której ma na terenie danej gminy decydować rada tej gminy. Pozostałe zmiany mają charakter porządkujący i systematyzujący i polegają na usunięciu niezgodności oraz doprecyzowaniu przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Zmiany w zakresie tego podatku to przede wszystkim doprecyzowanie przepisów w zakresie wyłączeń oraz zwolnień z opodatkowania.

Do katalogu wyłączeń z opodatkowania dodano zatem grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi (nowy pkt 2a w art. 2 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Uściślono również, że z wyłączenia od podatku od nieruchomości korzystają grunty pod powierzchniowymi wodami płynącymi (zmiana pkt 2 w art. 2 ust. 3). Doprecyzowano także brzmienie art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy tak, aby wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od nieruchomości podlegały grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.

Kolejna zmiana to doprecyzowanie brzmienia przepisów art. 4 ust. 5 i 6 oraz art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określających odpowiednio zasady ustalania wartości rynkowej budowli i ich części, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, oraz termin powstania obowiązku podatkowego w przypadku nowo wybudowanych budynków i budowli.

W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych zmieniono także przepis art. 7 ust. 1 pkt 1. Obecnie od podatku od nieruchomości są zwolnione budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty, jeżeli:

• zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania licencjonowanym przewoźnikom kolejowym lub

• są przeznaczone wyłącznie do przewozu osób, wykonywanego przez przewoźnika kolejowego, który równocześnie zarządza tą infrastrukturą bez udostępniania jej innym przewoźnikom, lub

• tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm.

Zmiana ta ma głównie na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych dotyczących m.in. niezdefiniowanego pojęcia publicznego transportu kolejowego.

Kolejna zmiana w zakresie podatku od nieruchomości polega na doprecyzowaniu zasad zwrotu utraconych dochodów jednostkom samorządu terytorialnego z tytułu zwolnień dla nieruchomości położonych w parkach narodowych i rezerwatach przyrody oraz dla przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego (art. 7 ust. 4).

Wszystkie te zmiany weszły w życie 1 stycznia br.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 8 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych od 1 stycznia 2008 r. nie będą już podlegać temu podatkowi samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) równej 3,5 tony. Zmiana ta ma m.in. zapewnić ujednolicenie zasad opodatkowania pojazdów ciężarowych z zasadami ich rejestracji oraz wydawania uprawnień do kierowania tymi pojazdami wynikającymi z przepisów o ruchu drogowym. Jak wynika z uzasadnienia do projektu zmian, zmiana ta jest spowodowana również informacjami, że niektórzy producenci pojazdów zmieniają tonaż produkowanych samochodów ciężarowych (z pojazdów o dmc 3,5 tony na dmc 3,49 tony) w celu zwiększenia sprzedaży poprzez zachęcanie klientów do nabywania pojazdów niepodlegających podatkowi od środków transportowych.

Konsekwencją wyłączenia z opodatkowania samochodów ciężarowych o dmc równej 3,5 tony jest zmiana art. 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W przepisie tym określono, że od 1 stycznia 2008 r. maksymalna stawka podatku od środków transportowych od samochodów ciężarowych o dmc powyżej 3,5 tony do 5,5 tony włącznie wynosić ma 676,20 zł.

Nowelizacja objęła także art. 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a polega o­na na doprecyzowaniu, na kim ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych. Co do zasady, ciąży o­n na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych. Przy czym od 1 stycznia 2008 r. jak właścicieli będzie się również traktować jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które jest zarejestrowany środek transportowy, oraz posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych na terytorium RP jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu.

Nowe przepisy doprecyzowują również powstanie obowiązku podatkowego w przypadku pierwszej rejestracji pojazdu (art. 9 ust. 4 i 4a – wejście w życie 1 stycznia 2007 r.). Określają także moment wygaśnięcia tego obowiązku w przypadku upływu terminu powierzenia pojazdu (art. 9 ust. 5 – wejście w życie 1 stycznia 2008 r.).

Od 1 stycznia 2007 r. zmieniły się (zostały doprecyzowane) przepisy art. 11 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określające termin powstania obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych oraz zasady jego płatności. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami raty tego podatku są obecnie proporcjonalne zamiast równych.

Kolejna zmiana, która już obowiązuje, to zrezygnowanie ze zwolnienia od podatku od środków transportowych dla pojazdów wykorzystywanych w dowozie i odwozie na maksymalną odległość w linii prostej do 150 km na terytorium RP w transporcie kombinowanym (uchylenie pkt 4 w art. 12 ust. 1). Warunkiem tego zwolnienia było przeznaczenie tych pojazdów wyłącznie dla tych przewozów, potwierdzone na podstawie dokumentów określonych w odrębnych przepisach. Ponieważ te odrębne przepisy, określające wzór dokumentów potwierdzających wykorzystywanie pojazdów wyłącznie w transporcie kombinowanym, nie zostały wydane, nie było możliwości skorzystania z tego zwolnienia. Jednocześnie, stosownie do art. 11a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, istnieje możliwość uzyskania nawet 100-proc. zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych wykorzystywanych w transporcie kombinowanym, co powoduje dla przedsiębiorców taki sam skutek ekonomiczny jak w przypadku zwolnienia podatkowego.

W obecnym stanie prawnym podatek od posiadania psów jest świadczeniem obligatoryjnym. Gminy muszą go pobierać nawet wtedy, gdy koszty jego poboru zdecydowanie przekraczają wpływy z tego tytułu do budżetu gminy. Stąd podatek od posiadania psów od 1 stycznia 2008 r. zastąpiony zostanie innym świadczeniem – fakultatywną opłatą od posiadania psów. Dlatego w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych zostanie uchylony rozdział 4 „Podatek od posiadania psów”. Dodany będzie natomiast art. 18a określający zakres opłaty od posiadania psów. Zgodnie z nowymi przepisami o wprowadzeniu tej opłaty na terenie danej gminy będzie decydować rada tej gminy. Będzie o­na również, tak jak w przypadku pozostałych opłat i obecnie w odniesieniu do podatku od posiadania psów, określać w drodze uchwały zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek tej opłaty. Będzie również mogła zarządzić pobór tej opłaty w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso.

Przewidziano również zwolnienia od tej opłaty. Podobnie jak obecnie w odniesieniu do podatku od posiadania psów opłaty tej nie będzie się bowiem pobierać od członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium RP – pod warunkiem wzajemności; od osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – z tytułu posiadania jednego psa; od osób w wieku powyżej 65 lat prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe – z tytułu posiadania jednego psa, oraz od podatników podatku rolnego od gospodarstw rolnych – z tytułu posiadania nie więcej niż dwóch psów.

Zaproponowano, aby stawka opłaty od jednego psa nie przekroczyła w 2008 roku 100 zł rocznie.

W wyniku nowelizacji zmieniono art. 20 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dotyczący mechanizmu waloryzacji górnych granic stawek kwotowych. Zmiana dotyczy ustalania wskaźnika wzrostu cen towarów i usług w okresie pierwszego półrocza roku w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, w miejsce dotychczasowego porównywania trzech kwartałów. Zmiana ta ma usprawnić proces podejmowania uchwał w sprawie wysokości stawek podatków i opłat lokalnych, umożliwiając ich wcześniejsze podjęcie przez rady gmin.