REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie masz prawa na wychowawczym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Drzewiecka
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

O terminie rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego decyduje pracownik. W czasie korzystania z urlopu pracownik może podjąć działalność zarobkową i podlega ochronie przed zwolnieniem z pracy.

Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikom zatrudnionym co najmniej sześć miesięcy. Może z niego skorzystać jeden z rodziców, opiekunów dziecka, albo oboje, jednak przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy.

Wniosek musi być uwzględniony

Pracodawca udziela urlopu wychowawczego na pisemny wniosek pracownika. Oznacza to, że decyzję o skorzystaniu z urlopu podejmuje pracownik. Jeśli złoży taki wniosek, pracodawca ma obowiązek go uwzględnić.

REKLAMA

Wniosek należy złożyć co najmniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. W razie niezachowania tego terminu pracodawca udzieli urlopu nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku. Oczywiście może udzielić urlopu wcześniej, ale zależy to wyłącznie od jego dobrej woli.

Nie tylko o rozpoczęciu, ale także o zakończeniu urlopu decyduje pracownik. Choć z reguły urlop wychowawczy kończy się z upływem terminu wskazanego przez pracownika we wniosku, może on jednak wcześniej wrócić do pracy. Nie musi on uzasadniać swojej decyzji, ale warto wyrazić ją na piśmie. Trzeba jednak zapamiętać, że wcześniejszy powrót do pracy jest możliwy:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• w każdym czasie - za zgodą pracodawcy,

• po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Urlop można podzielić

Urlop wychowawczy można dzielić, ale najwyżej na cztery części. Jeżeli pracownik cztery razy wystąpi o urlop, ale nie wykorzysta jego pełnego wymiaru traci uprawnienia.

Zapamiętać trzeba, że to pracownik, a nie pracodawca decyduje o tym, ile wykorzysta urlopu z przysługującego mu na podstawie kodeksu pracy wymiaru, na ile części go podzieli (maksymalnie na cztery) i jak długo będzie trwać każda z nich. Pracownik nie ma obowiązku powiadomienia pracodawcy, jak będzie wykorzystywał cały urlop - występuje z wnioskiem o udzielenie urlopu oddzielnie na każdą jego część.

Możliwa praca zarobkowa

REKLAMA

W czasie urlopu pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy (na podstawie stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, np. zlecenia, o dzieło) albo inną działalność, np. gospodarczą, wolontariat, a także naukę lub szkolenie, pod warunkiem że nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Warunkiem wymienionej wyżej aktywności jest możliwość sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zgoda pracodawcy na jej podjęcie nie jest potrzebna. Gdy jednak pracodawca ustali, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, ma prawo odwołać go z urlopu i wezwać do stawienia się do pracy.

Świadczenia za czas urlopu

Osoby, które korzystają z urlopu wychowawczego, mogą otrzymać zasiłek rodzinny i dodatek do niego. Przyznanie tych świadczeń uzależnione jest od wysokości dochodu na członka rodziny. Zasiłek rodzinny jest wypłacany, gdy dochód na członka rodziny nie przekracza 504 zł netto miesięcznie. Gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne dochód na członka rodziny nie może przekraczać 583 zł.

Dodatek wynosi 400 zł miesięcznie. Przysługuje uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych;

• 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;

• 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Aby otrzymać dodatek, trzeba bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawać w stosunku pracy przez co najmniej sześć miesięcy. Dodatek nie będzie przysługiwał, jeżeli:

• osoba go otrzymująca podejmie lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,

• dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej pięć dni w tygodniu, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki, w żłobku albo w przedszkolu, z wyjątkiem dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności przebywającego w żłobku albo w przedszkolu z powodów terapeutycznych, dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, z wyjątkiem zakładów wymienionych w ustawie o świadczeniach rodzinnych oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,

• w okresie urlopu wychowawczego osoba korzysta z zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek na kolejne dziecko

Pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym, która urodzi kolejne dziecko, nadal korzysta z urlopu wychowawczego - nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego, ale przysługuje jej zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego przypadającej po porodzie, czyli w wymiarze krótszym o dwa tygodnie. Gdy pracownica urodzi dziecko tuż przed końcem urlopu wychowawczego, będzie miała prawo do części urlopu macierzyńskiego.

Ochrona przed zwolnieniem

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest jednak dopuszczalne w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zarówno w przypadku zwolnień grupowych, jak i indywidualnych. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 15 lutego 2006 r. (II PZP 13/05, OSNP z 2006/21-22/315). Wymienioną ustawę stosują pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników.

Zwolnienia grupowe są możliwe, gdy czas trwania urlopu wynosi co najmniej trzy miesiące, a przy zwolnieniu indywidualnym dodatkowo sprzeciwu nie może wnieść zakładowa organizacja związkowa.

Ponadto podczas urlopu wychowawczego umowa o pracę może rozwiązać się:

• gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie przez pracodawcę umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, m.in. w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych - gdy trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie stawił się do pracy na wezwanie pracodawcy,

• jeżeli przepisy szczególne tak stanowią,

• na mocy porozumienia stron.

PRZYKŁAD: TERMIN WYZNACZA PRACOWNICA

Joanna K. poinformowała pracodawcę, że chce skorzystać z urlopu wychowawczego. Pracodawca zażądał, aby wystąpiła z wnioskiem o udzielenie tego urlopu dopiero za pół roku, gdyż obecnie firma ma dużo zleceń. Postępowanie pracodawcy jest niezgodne z przepisami. O terminie wykorzystania urlopu decyduje pracownica i nie ma ona obowiązku dostosowania się do żądania pracodawcy.

PRZYKŁAD: NAJPIERW MATKA, POTEM OJCIEC

Marta K. wykorzystała 18 tygodni urlopu macierzyńskiego. Po tym okresie Rafał K. - ojciec dziecka wystąpił z wnioskiem do pracodawcy o udzielenie mu urlopu wychowawczego. Z uwagi że przepisy nie wymagają, by pracownik - ojciec dziecka - przed skorzystaniem z urlopu wychowawczego przebywał na urlopie macierzyńskim, jego pracodawca jest obowiązany udzielić mu tego urlopu.

PRZYKŁAD: URLOP PODZIELONY NA CZĘŚCI

Barbara C. korzystała z urlopu wychowawczego w następujący sposób: cztery razy składała wniosek o urlop na dwa miesiące. Gdy wystąpiła z kolejnym wnioskiem, pracodawca go nie uwzględnił. Odmowa pracodawcy jest uzasadniona. Urlop wychowawczy może być bowiem podzielony najwyżej na cztery części.

PRZYKŁAD: PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI ZAROBKOWEJ

Jadwiga J. podczas urlopu wychowawczego wyjechała z dzieckiem do innego miasta i tam zaczęła prowadzić działalność gospodarczą, pracując w domu. Ma ona prawo do korzystania z urlopu wychowawczego u dotychczasowego pracodawcy. Podjęta działalność nie wyklucza bowiem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim miejscu będzie ta opieka sprawowana.

PRZYKŁAD: WYCOFANIE WNIOSKU

Termin rozpoczęcia korzystania z urlopu wychowawczego, wskazany przez pracownicę we wniosku, przypada na okres jej choroby. W takiej sytuacji pracownica może wystąpić do pracodawcy o wycofanie wniosku. Jeżeli złoży pismo w tej sprawie siedem dni przed rozpoczęciem urlopu, pracodawca musi uwzględnić ten wniosek. Gdy nie zachowa tego terminu, pracodawca może wyrazić zgodę na wycofanie wniosku i złożenie nowego, ze zmienionym terminem rozpoczęcia urlopu, zależy to jednak wyłącznie od jego dobrej woli.

PRZYKŁAD: ZWOLNIENIE PO ZAKOŃCZENIU URLOPU

Ewa D. wykorzystała trzy lata urlopu wychowawczego. W tym czasie pracodawca zlikwidował jej stanowisko pracy i obecnie nie ma możliwości zatrudnienia jej na stanowisku równorzędnym. Pracodawca może wypowiedzieć Ewie D. umowę o pracę. Zdaniem Sądu Najwyższego brak możliwości zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok z 3 listopada 1994 r., I PRN 77/94, OSNAP 1995/2/24).

Ważne!

Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Uwzględniany jest m.in. przy ustalaniu okresu wypowiedzenia, wymiaru urlopu

Ewa Drzewiecka

gp@infor.pl

Podstawa prawna

• Art. 186, 1861 - 1865 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

• Art. 5 i 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.).

• Art. 5, 10 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.).

• Art. 29 ust. 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

• Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. nr 230, poz. 2291).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ważny apel ZUS do Polaków. Nie róbcie tego w czerwcu, bo stracicie duże pieniądze

Nadal pracować czy już nie. Z tym dylematem mierzą się ci, którzy osiągnęli emerytalny wiek. Jeśli już ktoś zdecyduje się na pożegnanie z zawodowym życiem, nie bez znaczenia jest moment przejścia na zasłużony odpoczynek. Niektóre miesiące pod tym względem są po prostu fatalne. Do takich należy czerwiec. Decyzja o przejściu teraz na ZUS-owską pensję może oznaczać stratę nawet kilkuset złotych w skali miesiąca. W skali roku to naprawdę duże pieniądze.

WZON. Tata nie wstaje z łóżka i Komisja przyznała mu 78 punktów wsparcia. Poniżenie osób niepełnosprawnych

Kolejny list czytelnika Infor.pl o nieprawidłowościach (jego zdaniem) w procesie przyznawania punktów przez WZON, od których zależy wysokość świadczenia wspierającego albo w ogóle jego przyznanie. Publikowaliśmy wcześniej listy np.: 1) osoby niewidomej, która otrzymała 61 punktów oraz osoby sparaliżowanej od pasa w dół z ... 43 punktami. Obie osoby to niepełnosprawność w stopniu znacznym, orzeczenia o niepełnosprawności stałe.

Zmiana terminu wypłaty ekwiwalentu za urlop [PROJEKT MRPiPS z 10 czerwca 2025]

W środę, 11 czerwca 2025 r. do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Projekt zakłada m.in. zmianę przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalenty za urlop.

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW o wyborze na urząd prezydenta

Karol Nawrocki odebrał uchwałę PKW w sprawie stwierdzenia wyniku wyboru prezydenta RP, którą podczas uroczystości na Zamku Królewskim wręczył mu szef PKW Sylwester Marciniak.

REKLAMA

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Co dalej z paktem migracyjnym? UE wciąż czeka na ruch dwóch krajów, w tym Polski

Już 25 krajów UE przekazało swoje plany wdrażania paktu migracyjnego, nie zrobiły tego Węgry i Polska - wynika z opublikowanego w środę 11 czerwca raportu Komisji Europejskiej. KE wezwała w nim spóźnione państwa do przyspieszenia działań w tej sprawie.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2025/2026? /Kalendarz roku szkolnego/

Choć jeszcze niedawno rozbrzmiewał pierwszy dzwonek, dziś uczniowie i nauczyciele odliczają już ostatnie dni do wakacji. Kiedy zakończenie roku szkolnego 2024/2025? A co z rokiem szkolnym 2025/2026? Jak wygląda kalendarz roku szkolnego 2025/2026?

ZUS, urlop, PIT i ryzyko. Umowa o pracę czy B2B? Porównanie na przykładach z 2025 roku

Coraz więcej osób rozważa przejście z etatu na własną działalność. Równie często pracodawcy zamiast umowy o pracę proponują współpracę w modelu B2B. W 2025 roku po zmianach w składkach ZUS i podatkach ten wybór staje się jeszcze bardziej istotny. W artykule porównujemy te formy współpracy, pokazując różnice w wynagrodzeniu, zabezpieczeniach i ryzykach na konkretnych liczbach i przykładach.

REKLAMA