Co może zmienić się w podatkach jesienią

Skończyły się parlamentarne wakacje. Po letniej przerwie rozpoczyna się kolejne posiedzenie Sejmu. Dla posłów oznacza to okres wytężonej jesiennej pracy. Kilka ważnych projektów zmian, które będą rozpatrywane w pierwszej kolejności, dotyczy podatków. Przede wszystkim Sejm zajmie się obszerną nowelizacją ustawy o VAT, na którą od lat czekają przedsiębiorcy. Należy mieć nadzieję, że prace nad zmianami ułatwiającymi rozliczenia, zainicjowane jeszcze przez poprzedni rząd, tym razem będą miały swój finał. Przełomowe zmiany dotyczą także procedury podatkowej. W Sejmie znajduje się rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej wprowadzający zasadę wstrzymania decyzji podatkowej do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia oraz zasadę informowania podatników o planowanej kontroli fiskusa. Sejm będzie musiał się także zmierzyć z pokaźną liczbą projektów zmian w podatkach przygotowanych przez Komisję Przyjazne Państwo.

Ważne nowelizacje ustaw podatkowych na jesieni powinien przyjąć również rząd. Na akceptację Rady Ministrów czekają m.in. nowelizacje ustawy o PIT oraz nowa ustawa akcyzowa. Poniżej przestawiamy przegląd projektów ustaw podatkowych, którymi przez najbliższe tygodnie i miesiące będą zajmowali się Sejm oraz Rada Ministrów.

PRACE W SEJMIE

VAT

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o VAT zakłada zmiany, których podstawowym celem jest uproszczenie zasad rozliczeń VAT. Nowelizacja likwiduje także wiele ograniczeń formalnoprawnych oraz dostosowuje polskie przepisy do wymogów unijnych.

Do najważniejszych zmian należy zniesienie funkcjonujących dziś dolegliwych sankcji finansowych i obciążeń biurokratycznych nakładanych na przedsiębiorców. Nowelizacja eliminuje 30-proc. sankcję VAT, czyli dodatkowe zobowiązanie podatkowe ustalane w przypadkach zaniżenia zobowiązania podatkowego przez podatnika. Zniesiony ma być również obowiązek składania kaucji gwarancyjnej w wysokości 250 tys. zł dla podatników rozpoczynających działalność w handlu wewnątrzwspólnotowym. W zamian za to rząd proponuje mniej restrykcyjny system zabezpieczeń dla podatników w postaci zabezpieczenia majątkowego do wysokości wnioskowanego zwrotu.

Wprowadzana jest możliwość dokonania korekty deklaracji po kontroli podatkowej, składania deklaracji kwartalnych przez wszystkich podatników oraz wykazywania podatku należnego z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej (w przypadku niektórych procedur celnych). Skróceniu do jednego roku (obecnie trzy lata) ma ulec termin powrotu do zwolnienia podmiotowego od VAT. Rząd proponuje oczekiwaną przez podatników likwidację zakazu odliczania VAT z tytułu poniesionych wydatków, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Projekt ustala jeden podstawowy 60-dniowy termin zwrotu podatku.

Zliberalizowaniu mają ulec zasady wyłączenia z opodatkowania transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. W nowelizacji odstąpiono od wymogu, aby był to oddział samodzielnie sporządzający bilans. Ważne zmiany dotyczą także zwolnień z podatku. Zgodnie z nowelizacją, nie będzie trzeba płacić VAT od wszystkich obiektów budownictwa po pierwszym zasiedleniu. Zmieni się także wysokość rekompensaty dla podatników na zakup kas fiskalnych. Projekt przewiduje zwrot 90 proc. kwoty wydatkowanej, nie więcej jednak niż 700 zł.

ETAP LEGISLACYJNY

Pierwsze czytanie odbędzie się na rozpoczynającym się posiedzeniu Sejmu.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Wszystkich podatników VAT.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

Większość nowelizowanych przepisów ma wejść w życie 1 października 2008 r. (jest to jednak raczej mało prawdopodobne). Od przyszłego roku mają obowiązywać m.in. przepisy wprowadzające zwolnienie dla budynków po pierwszym zasiedleniu przeznaczonych na cele niemieszkaniowe.

Do prac w sejmowej Komisji Finansów Publicznych już zostały natomiast skierowane dwie poselskie nowelizacje ustawy o VAT autorstwa PO i PiS. Pierwsze czytania projektów odbyły się jeszcze przed wakacjami. Nowelizacje poselskie powstały na bazie nowelizacji wypracowanej przez poprzedni Sejm, która w wyniku skrócenia kadencji trafiła do kosza. Oba projekty zawierają korzystne rozwiązania podatkowe. Dodatkowo przewidują jednak ujednolicenie momentu powstania obowiązku podatkowego oraz wprowadzenie ryczałtu VAT dla podatników prowadzących działalność w niewielkim rozmiarze.

ORDYNACJA PODATKOWA

Rządowy projekt zmian w Ordynacji podatkowej wprowadza rewolucyjne zmiany dotyczące wykonalności decyzji podatkowych. Decyzja podatkowa mająca charakter nieostateczny nie będzie podlegać wykonaniu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania podatkowej. Projekt noweli resortu finansów odwraca tę zasadę, przewidując, że nieostateczna decyzja organu podatkowego nie będzie podlegać wykonaniu.

Nowelizacja przewiduje również wprowadzenie instytucji tzw. sprawdzonego podatnika. Dzięki niej podatnicy mają być zawiadamiani o kontroli podatkowej z siedmiodniowym wyprzedzeniem.

Projekt wprowadza ponadto możliwość zapłaty podatków przez najmniejszych przedsiębiorców również w formie gotówki, a nie jak obecnie - tylko w formie przelewu.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt przyjęty przez rząd i przesłany do Sejmu.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Wszystkich podatników.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r.

PCC

Ważne zmiany w zakresie opodatkowania spółek kapitałowych zawiera rządowa nowelizacja ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Projekt ma na celu dostosowanie przepisów ustawy do Dyrektywy Rady nr 2008/7/WE. Zgodnie z projektem podatkowi nie będzie podlegała zmiana umowy spółki kapitałowej związana z przeniesieniem między państwami członkowskimi rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej statutowej siedziby. W nowelizacji zaproponowano także zwolnienie z podatku działań restrukturyzacyjnych podejmowanych przez spółki kapitałowe.

ETAP LEGISLACYJNY

Pierwsze czytanie odbędzie się na rozpoczynającym się posiedzeniu Sejmu.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Spółek kapitałowych mających rzeczywisty ośrodek zarządzania w Polsce oraz planujących działania restrukturyzacyjne lub przekształcenia.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r.

CŁA

Zmiany w ustawie Prawo celne są nakierowane przede wszystkim na wprowadzenie ułatwień w obrocie towarami z państwami trzecimi, czyli nienależącymi do Unii Europejskiej. Uproszczenia będą podlegały m.in. na możliwości wydawania pojedynczych pozwoleń na stosowanie procedury uproszczonej (SASP). Przepisy kierowane są przede wszystkim do dużych firm posiadających swoje oddziały w kilku lub kilkunastu państwach UE.

Nowelizacja uchyla przepis regulujący normy ilościowe przywożonego paliwa zwolnionego z należności celnych.

Zaproponowano także nowelizację przepisów dotyczących właściwości organów celnych w sprawach związanych z udzielaniem pozwoleń na prowadzenie składu celnego. Zmiana przenosi upoważnienie do wydawania rozstrzygnięć w tej materii z dyrektorów izb celnych na naczelników urzędów celnych.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt przyjęty przez rząd

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Wszystkich podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu towarowego z państwami trzecimi lub świadczące usługi w zakresie tego obrotu

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r.

PIT I CIT

Po wakacyjnej przerwie Sejm będzie dalej pracował nad projektami PO dotyczącymi podatków dochodowych. Nowelizacja ustawy o PIT przewiduje zmianę definicji działalności gospodarczej zakładając m.in., że status przedsiębiorcy miałyby uzyskać również osoby prowadzące działalność na cudzy rachunek (np. agencji, komisanci). Projekt zmian w CIT dotyczy natomiast przyznania izbom gospodarczym zwolnienia z podatku dochodów przeznaczonych na cele statutowe.

Sejm będzie też kontynuował prace nad poselskimi projektami zmian w podatkach. Opozycyjny klub SLD jest autorem propozycji zakładającej zwiększenie z 1 do 2 proc. odpisu na organizację pożytku publicznego. Projekt trafił do Komisji Finansów Publicznych. Komisja rozpatrzy również inny projekt SLD dotyczący wydłużenia terminu na zgłoszenie spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym, od którego zależy zwolnienie podatkowe dla nabywców należących do najbliższej rodziny.

Do prac nad zmianami w podatkach, które mają uprościć prowadzenie działalności i ułatwić kontakty z fiskusem zwykłym podatnikom, po wakacyjnej przerwie powróci również najbardziej zapracowana sejmowa Komisja Przyjazne Państwo. Do marszałka Sejmu trafiły już 72 komisyjne projekty ustaw, z czego aż 36 dotyczy podatków. Część z nich trafiła już do pierwszego czytania.

Inicjatywy ustawodawcze tzw. Komisji Palikota zdominują pierwsze powakacyjne posiedzenie Sejmu. Porządek rozpoczynającego się jutro posiedzenia przewiduje pierwsze czytanie 12 komisyjnych nowelizacji podatkowych. Większość z nich dotyczy zmian w VAT i obejmuje zmiany uwzględnione w rządowym projekcie nowelizacji, tj. likwidację 30-proc. sankcji VAT, kaucji gwarancyjnej, rozszerzenie wyłączenia opodatkowania przy zbyciu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Sejm zajmie się również propozycją rozszerzenia zakresu prawa do korekty VAT należnego w przypadku wierzytelności nieściągalnych. Do pierwszego czytania na najbliższym posiedzeniu Sejmu trafią ponadto zmiany w Ordynacji podatkowej oraz podatkach dochodowych m.in. określenie trzymiesięcznego terminu na wszczęcie przez organy podatkowe postępowania podatkowego po kontroli podatkowej oraz umożliwienie zaliczenia kosztów zaniechanych inwestycji do kosztów podatkowych.

Propozycje zmian

60 dni termin zwrotu VAT

2 proc. odpis podatkowy na organizację pożytku publicznego (obecnie można odliczyć 1 proc.)

90 proc. kwoty wydanej na zakup kasy fiskalnej podatnik otrzyma z powrotem (ale nie więcej niż 700 zł)

PRACE W MINISTERSTWIE

Ministerstwo Finansów w założonych w programie prac legislacyjnych Rady Ministrów terminach realizuje przygotowywanie projektów ustaw. Najważniejsze zmiany do ustaw są już gotowe i trwają nad nimi prace. Komitet Stały Rady Ministrów ma zająć się projektem ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Projektami nowelizującymi ustawy o PIT oraz o CIT niebawem zajmie się Rada Ministrów. Podobnie będzie z projektem nowej ustawy o podatku akcyzowym. W uzgodnieniach międzyresortowych znajduje się jeszcze projekt ustawy o kontroli skarbowej, a także projekt ustawy o finansach publicznych.

CIT

Celem projektu z 5 sierpnia 2008 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest dostosowanie polskich przepisów do przepisów prawa wspólnotowego, do Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) oraz Rekomendacji Rady OECD. Dzięki nowelizacji nastąpi zrównanie w opodatkowaniu krajowych i zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Dla instytucji zagranicznych będą obowiązywały analogiczne zasady rozliczeń jak dla jednostek polskich, tj. zostanie wprowadzona możliwość opodatkowania dochodu (zysku netto) z uzyskanych odsetek, przy zastosowaniu stawki 19 proc.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt jest skierowany do Rady Ministrów.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Unijnych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych oraz unijnych instytucji finansowych.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r.

AKCYZA

Projekt z 31 lipca 2008 r. ustawy o podatku akcyzowym został opracowany w związku z koniecznością harmonizacji polskich regulacji z zakresu podatku akcyzowego z przepisami UE. Do podstawowych, systemowych zmian zaproponowanych w tym projekcie należy zaliczyć: uregulowanie nowych zasad opodatkowania akcyzą energii elektrycznej - podatek będą płacić dostawcy, a nie wytwórcy; dostosowanie stawek akcyzy na papierosy do minimum unijnego; wprowadzenie obowiązku opodatkowania akcyzą węgla i koksu, z jednoczesnym zwolnieniem tych wyrobów od podatku do 1 stycznia 2012 r., oraz gazu ziemnego, z jednoczesnym jego zwolnieniem do 31 października 2013 r.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt jest już skierowany do Rady Ministrów.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Wszystkich podatników podatku akcyzowego.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r.

PIT

Projekt z 14 sierpnia 2008 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie innych ustaw przewiduje wiele zmian w zakresie rozliczeń podatkowych. Warto tu wspomnieć o kilku największych. Dzięki nowelizacji podatnicy w zeznaniach podatkowych będą mogli uwzględniać zagraniczne składki ubezpieczeniowe. Zmieni się ulga prorodzinna. Będzie ona rozliczana proporcjonalnie do okresu posiadania w danym roku dzieci. Przykładowo gdy dziecko urodzi się w grudniu, ulga będzie przysługiwała tylko za miesiąc. Zostanie zlikwidowana ulga meldunkowa. W jej miejsce ma zostać wprowadzone inne zwolnienie. Zgodnie z propozycją resortu finansów podatnicy, którzy sprzedadzą po 1 stycznia 2009 r. mieszkanie (nabyte również po tej dacie), nie zapłacą PIT od tej transakcji, jeśli w ciągu dwóch lat od dnia zbycia przeznaczą pieniądze ze sprzedaży na inne cele mieszkaniowe.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt jest zaakceptowany przez Komitet Europejski. Skierowany do Komitetu Stałego Rady Ministrów, a potem do Rady Ministrów.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Wszystkich podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli nowe przepisy mają wejść w życie od początku przyszłego roku, cały proces legislacyjny wraz z publikacją w Dzienniku Ustaw musi się zakończyć do 30 listopada 2008 r. Przy wprowadzaniu zmian w ustawie o PIT musi być zachowana miesięczna vacatio legis.

GRY I ZAKŁADY WZAJEMNE

Jednym z celów wprowadzenia w życie projektu z 5 sierpnia 2008 r. ustawy o zmianie ustawy o grach i zakładach wzajemnych oraz niektórych innych ustaw jest pozyskanie dodatkowych środków dla Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej na budowę obiektów Euro 2012 poprzez poszerzenie dotychczasowego katalogu gier podlegających obowiązkowi uiszczania dopłat do stawek na niemalże wszystkie gry. Projektowane zmiany mają na celu także zapewnienie skuteczniejszego nadzoru nad rynkiem gier i zakładów wzajemnych, w tym poprzez zmiany strukturalne. Istotą projektu ustawy w zakresie licencjonowania i kontroli gier jest przyporządkowanie poszczególnych zadań kontrolnych organom jednej administracji (celnej), z jednoczesną częściową decentralizacją zadań w tym zakresie.

ETAP LEGISLACYJNY

Zakończono uzgodnienia międzyresortowe. Projekt jest skierowany do Komitetu Stałego Rady Ministrów.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Głównie podatników zajmujących się organizowaniem gier i zakładów wzajemnych.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r. Część przepisów wejdzie w życie 1 marca 2009 r.

FINANSE PUBLICZNE

Projekt ustawy z 13 sierpnia 2008 r. o finansach publicznych zakłada uporządkowanie i konsolidację finansów publicznych oraz zmiany organizacyjne w budżecie. Przede wszystkim budżet państwa zostanie podzielony na dwie części: budżet środków krajowych oraz budżet środków europejskich. Co więcej, wprowadzone zostaną kolejne elementy budżetowania zadaniowego oraz wieloletni plan finansowy państwa na poziomie centralnym oraz wieloletnia prognoza finansowa na poziomie samorządów. Wydatki i dochody państwa oraz samorządów będą planowane na cztery lata. Oba plany będą jednak co roku aktualizowane. Kolejną istotną zmianą, która znalazła się w projekcie ustawy, jest zaostrzenie progów ostrożnościowych dotyczących zadłużenia państwa. Projekt ustawy o finansach publicznych zakłada również likwidację jednostek zaliczanych do gospodarki okołobudżetowej, czyli państwowych zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek w sektorze państwowym i samorządowym, a także likwidację funduszy celowych.

Według oceny MF zmiany mają przynieść co najmniej 500 mln zł oszczędności rocznie.

ETAP LEGISLACYJNY

Projekt trafił do uzgodnień międzyresortowych.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Kierowników jednostek budżetowych, gospodarstw pomocniczych, zakładów budżetowych, funduszy celowych, agencji rządowych i innych przekształcanych jednostek sektora finansów publicznych oraz zatrudnionych w tych jednostkach pracowników.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

1 stycznia 2009 r., a likwidacje m.in. gospodarstw pomocniczych i zakładów budżetowych mają się zakończyć do 31 grudnia 2009 r.

KONTROLA SKARBOWA

Projekt z 6 sierpnia 2008 r. ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw modyfikuje bądź koryguje niektóre rozwiązania organizacyjne i doprecyzowuje przepisy regulujące uprawnienia organów kontroli skarbowej, szczególnie w zakresie dostępu do informacji. Przykładowo urzędnicy kontroli skarbowej będą mieli prawo żądać podania informacji od internetowych serwisów aukcyjnych. Uproszczeniu i uelastycznieniu ma też ulec proces kontroli i audytu środków pochodzących z UE. Celem projektu jest także modyfikacja statusu inspektora kontroli skarbowej oraz możliwość poszerzenia kadry inspektorskiej o doradców podatkowych.

ETAP LEGISLACYJNY

Kończą się uzgodnienia międzyresortowe.

KOGO DOTYCZĄ ZMIANY

Pracowników urzędów kontroli skarbowej.

KIEDY WEJDZIE W ŻYCIE

Zacznie obowiązywać po upływie trzech miesięcy od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Droga legislacyjna

MAGDALENA MAJKOWSKA

EWA MATYSZEWSKA

ŁUKASZ ZALEWSKI