REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ile można pracować w godzinach nadliczbowych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Pracodawca nie może bez ograniczeń zlecać pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych. Jest o­na dopuszczalna tylko w określonych sytuacjach i przez ściśle określony czas.
Praca w godzinach nadliczbowych traktowana jest jako wyjątek od zasady wykonywania pracy w normalnym czasie pracy. Przepisy określają zatem nie tylko sytuacje, w których praca nadliczbowa jest dopuszczalna, ale także wskazują na maksymalny wymiar takiej pracy, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia pracownikom odpowiednich okresów odpoczynku, jak również bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Maksymalne wymiary pracy w godzinach nadliczbowych, inaczej mówiąc limity takiej pracy, można określić dla doby, tygodnia i roku kalendarzowego.

Limit dobowy

Dobowy limit pracy w godzinach nadliczbowych nie jest wprost określony w przepisach kodeksu pracy. Można go natomiast ustalić w sposób pośredni na podstawie przepisów regulujących dobowy okres odpoczynku. Każdemu pracownikowi przysługuje bowiem w okresie doby – rozumianej jako 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy – prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Zakładając zatem, że pracownik wykonuje pracę w normalnym czasie pracy, czyli przez 8 godzin i korzysta co najmniej z 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku – w każdej dobie pozostanie 5 godzin, które mogą być wypełnione pracą w godzinach nadliczbowych.
W konsekwencji dobowy limit pracy nadliczbowej nie może przekroczyć, co do zasady, 5 godzin.
Tylko wyjątkowo praca nadliczbowa może być wykonywana dłużej niż przez 5 godzin w ciągu doby. Chodzi tu o sytuacje, gdy dobowy okres odpoczynku nie musi być pracownikowi zapewniony (art. 132 par. 2 k.p.).

WARTO WIEDZIEĆ
Podwyższenie lub obniżenie 150-godzinnego rocznego limitu pracy nadliczbowej – może nastąpić w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy lub w umowie o pracę.
I tak w okresie doby praca nadliczbowa może być wykonywana dłużej niż przez 5 godzin przez pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy lub w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

• PRZYKŁAD
Pracodawca polecił pracownikowi po normalnym czasie pracy (po 8 godzinach) wykonywanie pracy przez dalsze 8 godzin przy usuwaniu skutków awarii. Miał do tego prawo, bowiem praca nadliczbowa przy usuwaniu skutków awarii nie jest limitowana na dobę. W takiej sytuacji jednak pracodawca powinien zapewnić pracownikowi odebranie utraconej części odpoczynku dobowego. Został o­n bowiem skrócony do 8 godzin, a powinien obejmować co najmniej 11 godzin. Zatem do końca okresu rozliczeniowego pracodawca powinien zapewnić pracownikowi tzw. równoważny okres odpoczynku obejmujący co najmniej 3 godziny.

Limit tygodniowy

Tygodniowy limit pracy w godzinach nadliczbowych także nie jest wprost określony w kodeksie pracy. Można go natomiast ustalić w sposób pośredni na podstawie przepisów dotyczących łącznego tygodniowego czasu pracy. Zgodnie bowiem z art. 131 par. 1 k.p. – tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Skoro tygodniowa norma czasu pracy nie może przeciętnie przekroczyć 40 godzin, to w konsekwencji w każdym tygodniu obowiązuje przeciętnie 8-godzinny limit pracy nadliczbowej. W praktyce zatem może się zdarzyć, iż w niektórych tygodniach okresu rozliczeniowego pracownik będzie wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych w wymiarze np. 20 godzin (przez 4 dni po 5 godzin), natomiast w innych tygodniach okresu rozliczeniowego praca nadliczbowa w ogóle nie wystąpi.
Przekroczenie tygodniowego limitu pracy nadliczbowej może dotyczyć tylko pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.

WARTO WIEDZIEĆ
Roczny limit pracy w godzinach nadliczbowych obowiązuje niezależnie od tego, czy jest o­na rekompensowana normalnym wynagrodzeniem wraz z dodatkiem w wysokości 100 lub 50 proc. wynagrodzenia, czy też normalnym wynagrodzeniem i czasem wolnym udzielanym w relacji 1:1 (na wniosek pracownika) lub w relacji 1:1,5 (zgodnie z samodzielną decyzją pracodawcy).

Istnieje silny związek między dobowym i średniotygodniowym limitem pracy nadliczbowej. Zbyt intensywne korzystanie z pracy nadliczbowej w kolejnych dobach pracowniczych wpływa bowiem na szybkie wyczerpywanie się średniotygodniowego limitu pracy nadliczbowej. Przykładowo praca w godzinach nadliczbowych w maksymalnym wymiarze we wszystkie dni robocze dwóch pierwszych tygodni okresu rozliczeniowego (10 x 5 = 50) spowoduje przekroczenie przeciętnie 8-godzinnego tygodniowego limitu pracy nadliczbowej w miesięcznym okresie rozliczeniowym.

Limit roczny

Roczny limit pracy w godzinach nadliczbowych jest określony w przepisach kodeksu pracy. Wynosi o­n dla każdego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. Taki limit pracy nadliczbowej w roku kalendarzowym dotyczy tylko nadgodzin uzasadnionych szczególnymi potrzebami pracodawcy.
Limit ten może być modyfikowany, a więc zarówno podwyższany, jak i obniżany, w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy, albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, bowiem zatrudnia mniej niż 20 pracowników.
Natomiast roczny limit pracy nadliczbowej w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii – można ustalić jedynie w oparciu o łączny tygodniowy czas pracy. Teoretycznie limit ten wynosi dla każdego pracownika 416 godzin (52 tygodnie x 8-godzinny limit pracy nadliczbowej przeciętnie w każdym tygodniu). Przepisy nie przewidują możliwości jego przekroczenia, poza przypadkiem pracowników zaliczonych do zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Dla tych pracowników przewidziano bowiem możliwość pracy ponad łączny tygodniowy czas pracy.

• PRZYKŁAD
W regulaminie pracy określono roczny limit pracy nadliczbowej w wysokości 200 godzin. Pod koniec roku, kiedy pracownicy mieli ten limit już wykorzystany, w firmie zdarzyła się awaria. Pracodawca może jednak zlecić pracownikom pracę w nadgodzinach. W takim przypadku nie obowiązuje bowiem roczny limit pracy w godzinach nadliczbowych, który określany jest tylko dla pracy wykonywanej ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. W przypadku akcji ratowniczej pracodawca powinien jednak pamiętać o łącznym tygodniowym wymiarze czasu pracy określonym na poziomie przeciętnie 48 godzin.

Ewidencja czasu pracy

Przepisy kodeksu pracy zobowiązują pracodawcę do prowadzenia dla każdego pracownika karty ewidencji czasu pracy. Ewidencjonowanie czasu pracy służy zwłaszcza prawidłowemu ustaleniu wynagrodzenia pracownika, co w przypadku pracy w godzinach nadliczbowych oznacza także obowiązek wypłaty stosownego dodatku do wynagrodzenia. Ewidencjonowanie czasu pracy, służy również bieżącemu kontrolowaniu stopnia wyczerpywania się rocznego limitu pracy w godzinach nadliczbowych.

Zakaz pracy

Nie wszyscy pracownicy mogą jednak pracować w godzinach nadliczbowych. Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych dotyczy pracownic w ciąży i pracowników młodocianych. Natomiast pracownicy opiekujący się dziećmi do lat 4 mogą pracować w nadgodzinach, tylko jeśli wyrażą na to zgodę.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jadwiga Sowińska

PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Niekorzystna specustawa dla wcześniejszych emerytów - pozorne wykonanie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Zadowolone będą osoby nieobjęte tymi przepisami

Po opublikowaniu w dniu 3 marca 2025 r. założeń projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury wcześniejsze na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazał się długo oczekiwany projekt tej ustawy datowany na 4 czerwca 2025 r.

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

Polacy zaciskają pasa. Najnowszy raport pokazuje, na czym oszczędzamy najczęściej

Aż 37,2% Polaków deklaruje ograniczenie wydatków na elektronikę – wynika z najnowszego raportu. W czołówce oszczędzanych kategorii znalazły się też meble, odzież i materiały budowlane. Eksperci wskazują na wysokie ceny, niską częstotliwość zakupów oraz zmieniające się priorytety konsumenckie.

REKLAMA

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

Nawet 185 tys. zł na samochód dla osoby z niepełnosprawnością. Rusza druga tura naboru wniosków PFRON 2025

Druga i zarazem ostatnia w tym roku tura naboru wniosków w programie "Samodzielność – Aktywność – Mobilność!" rozpocznie się 1 sierpnia 2025 r. To szansa na uzyskanie nawet 85 proc. dopłaty do zakupu samochodu przystosowanego do potrzeb osoby z niepełnosprawnością ruchową. Sprawdź limity, warunki i checklistę, która ułatwi Ci wypełnienie elektronicznego wniosku w systemie SOW.

Pozew o zachowek. Co powinien zawierać i gdzie złożyć dokumenty?

Jak napisać pozew o zachowek, by uniknąć błędów, które mogą spowolnić lub utrudnić dochodzenie należności? To ważne informacje dla osób, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały mniej niż im się należało.

Podwyżki pracowników samorządowych z wyrównaniem od 1 marca 2025 r. Rozporządzenie w Dzienniku Ustaw [STAWKI]

30 maja 2025 r. w Dzienniku Ustaw RP zostało opublikowane rozporządzenie podwyższające kwoty minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Rozporządzenie koryguje także katalog stanowisk.

REKLAMA

Bez księgowych ani rusz. Przedsiębiorcy doceniają ich nie tylko za rachunki, ale i za wsparcie strategiczne

Aż 75% przedsiębiorców w Polsce darzy swoje księgowe i księgowych dużym zaufaniem, a 71% uważa, że ich wiedza realnie wpływa na sukces firmy – wynika z najnowszego badania. Księgowi stają się dziś nie tylko strażnikami finansów, ale i partnerami w rozwoju biznesu.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ważną ustawę. Prosiła go o to ministra z rządu Tuska

Prezydent Andrej Duda podpisał ustawę o jawności cen mieszkań, po wcześniejszym spotkaniu z minister Katarzyną Pełczyńską–Nałęcz. Nowe regulacje nakładają na deweloperów obowiązek prowadzenia stron internetowych, na których podawane mają być ceny mieszkań od początku sprzedaży do jej zakończenia.

REKLAMA