REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca nie może być wykonywana nieodpłatnie

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia, nie może też przenieść prawa do niego na inną osobę. To jeden z przejawów specjalnej ochrony, jaką kodeks pracy otacza wynagrodzenia pracownicze.
Zakaz zrzeczenia się wynagrodzenia jest bezwarunkowy i nie może być uchylony porozumieniem stron stosunku pracy. Pracownik może natomiast swobodnie dysponować wynagrodzeniem już wypłaconym mu przez pracodawcę.
Bezwzględnie obowiązująca norma zawarta w art. 84 kodeksu pracy dotyczy każdego pracownika, bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy (czyli niezależnie od tego, czy jest o­n zatrudniony na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę). Nie dotyczy o­n natomiast osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło czy kontraktu menedżerskiego). Zakaz obejmuje wszystkich pracowników, niezależnie też od zajmowanego przez nich stanowiska pracy lub pełnionej funkcji. Wskazywał na to także Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 27 października 1995 r. (III APr 40/95 Pr. Pracy 1996/7/45), podnosząc, że dyrektor zakładu pracy jest zarazem jego pracownikiem i ma niezbywalne prawo do otrzymania należnego mu wynagrodzenia za pracę, zgodnie z obowiązującymi w tym względzie przepisami.

Zakres zakazu

Zrzeczenie się prawa do wynagrodzenia byłoby oświadczeniem woli pracownika, w którym zwalnia o­n pracodawcę z obowiązku wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę. Zrzeczenie to mogłoby więc obejmować zobowiązanie się pracownika do świadczenia pracy nieodpłatnie, jak i zwolnienie pracodawcy z obowiązku zapłaty wynagrodzenia za okres już przepracowany. Kodeks pracy zakazuje jednak pracownikowi dokonywania tego rodzaju dyspozycji w stosunku do wszelkich przysługujących mu składników wynagrodzenia. W przypadku zaś zawarcia porozumienia, którego postanowienia określałyby obowiązek pracownika do świadczenia pracy nieodpłatnie lub zwalniałyby pracodawcę od wypłaty wynagrodzenia za wykonaną pracę, uznać należy, że porozumienie to byłoby nieważne, a pracownik nadal zachowałby prawo do wynagrodzenia. Skutek taki jednoznacznie wynika z art. 18 par. 2 k.p., według którego postanowienia umów i aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne, a zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy (przykład 1).

PRZYKŁAD 1

Czytelnik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Spółce X. W dniu 2 marca 2004 r. spółka przedstawiła mu do podpisania aneks do umowy o pracę, w którym przewidziano, że z uwagi na trudną sytuację finansową firmy zrzeka się o­n wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz zobowiązuje się nieodpłatnie pracować w soboty. Czytelnik, obawiając się utraty pracy, podpisał ten aneks. Po rozwiązaniu umowy o pracę w dniu 13 marca 2006 r. czytelnik zażądał jednak od spółki wypłaty wynagrodzenia za przepracowane godziny nadliczbowe, w tym też za pracę w soboty. Gdy Spółka X odmówiła powołując się na aneks do umowy, czytelnik wystąpił z pozwem do sądu pracy dochodząc zasądzenia tego wynagrodzenia. Sąd uwzględnił jego powództwo, gdyż zrzeczenie się wynagrodzenia zawarte w aneksie do umowy jest nieważne z mocy art. 18 par. 2 k.p.

Niezbywalność prawa

Przepis art. 84 k.p. ustanawia również niezbywalność prawa do wynagrodzenia. Zakaz przeniesienia prawa do wynagrodzenia wyklucza więc dopuszczalność zawierania umów oraz składania jednostronnych oświadczeń woli przenoszących na inne osoby to prawo, niezależnie od przyczyny i celu takich czynności. Oznacza to, że umowa przenosząca prawo do wynagrodzenia, zawarta między pracownikiem a osobą trzecią, byłaby nieważna jako sprzeczna z prawem na podstawie art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego w związku z art. 300 k.p.
Pracownik nie może się też zrzec prawa do wynagrodzenia w zawartej z pracodawcą ugodzie. Dotyczy to zwłaszcza ugód pozasądowych zawieranych między stronami stosunku pracy. Wskazywał na to wyraźnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 28 marca 1996 r. (III APr 11/96 Apel.-W-wa 1997/1/4), podnosząc, że dopuszczalność zawierania ugód pozasądowych pomiędzy pracownikiem, a zakładem pracy ograniczają w istotny sposób przepisy prawa pracy. Takim przepisem jest art. 84 k.p. stwierdzający, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia.

Nie tylko wynagrodzenie

Zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia za pracę jest w orzecznictwie sądowym ujmowany bardzo szeroko. Przyjmuje się bowiem, że zakaz ten dotyczy nie tylko wynagrodzenia zasadniczego, ale także innych jego składników, m.in. dodatku stażowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 grudnia 1977 r., I PRN 158/77, OSP 1978/7/136). W świetle art. 152, 171 i 172 k.p. również ekwiwalent pieniężny należny pracownikowi za niewykorzystany urlop wypoczynkowy podlega ochronie w takim samym zakresie, jak wynagrodzenie za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, Sł. Prac. 1980/12/30). Zakaz z art. 84 k.p. obejmuje ponadto nagrody jubileuszowe. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 21 października 2003 r. (I PK 517/02, PiZS 2005/6/36), stwierdzając, że premiowe ukształtowanie gratyfikacji jubileuszowej oznacza zakaz zrzeczenia się prawa do niej i przeniesienia go na inną osobę. Również takie świadczenia, jak odprawa emerytalna i rentowa, nie są wyłączone spod działania przepisów o ochronie wynagrodzenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29 sierpnia 1994 r., III APr 44/94, OSA 1994/10/79) – przykład 2.

PRZYKŁAD 2

Czytelniczka była zatrudniona w Przedsiębiorstwie X na podstawie umowy o pracę. Strony rozwiązały umowę o pracę za porozumieniem stron. Ponieważ przedsiębiorstwo to znajdowało się w trudnej sytuacji ekonomicznej, strony zapisały w porozumieniu o rozwiązaniu umowy o pracę, że pracownica zrzeka się odprawy pieniężnej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę oraz ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, natomiast w zamian za powyższe firma wyda jej natychmiast świadectwo pracy. Czytelniczka po kilku tygodniach od rozwiązania umowy o pracę zażądała jednak wypłaty należnych jej świadczeń. Gdy pracodawca odmówił, wystąpiła z pozwem do sądu pracy, dochodząc zasądzenia odprawy i ekwiwalentu. Wskazywała, że zapisy zawarte w tym porozumieniu są sprzeczne z prawem pracy. Sąd uwzględnił jej żądania, gdyż oświadczenie o zrzeczeniu się odprawy oraz ekwiwalentu jako sprzeczne z art. 84 k.p. było nieważne.

Odprawa emerytalna

Warto też zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2005 r. (II PK 235/04 OSNP 2005/18/286), w którym wskazano, że pracownik nie może zrzec się prawa do odprawy rentowej przez zwrot na rachunek pracodawcy należnie pobranego świadczenia. Potwierdza o­n bowiem, że zakazem zrzeczenia się objęta jest także odprawa emerytalna i rentowa.
Wątpliwości budzi jednak fakt rozszerzenia przez Sąd Najwyższy w tym wyroku przepisu art. 84 k.p. na czynności dokonywane przez pracownika już po wypłaceniu mu należnego świadczenia. Wydaje się bowiem, że jest to niedopuszczalna wykładnia art. 84 k.p., który jako przepis wyjątkowy nie powinien być interpretowany rozszerzająco także na czynności dokonywane przez pracownika po wypłaceniu mu należnego świadczenia.
Zakaz z art. 84 k.p. nie obejmuje natomiast odsetek od wynagrodzenia. Mają o­ne bowiem samodzielny byt prawny, odrębny od świadczenia głównego. Tak więc odsetki za opóźnienie, nawet jeśli powstały na bazie wynagrodzenia za pracę, mają odmienny od niego charakter prawny. Stąd też nie można w stosunku do nich powoływać zakazu zawartego w art. 84 k.p.

Ryszard Sadlik
gp@infor.pl


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minimalna pensja 2026: Rząd ustala 4806 zł brutto! Sprawdź, ile dostaniesz na rękę

Rząd ogłosił projekt rozporządzenia w sprawie minimalnego wynagrodzenia i stawki godzinowej na 2026 rok. Od 1 stycznia najniższa pensja ma wynosić 4806 zł brutto, a stawka godzinowa – 31,40 zł. To decyzja Rady Ministrów po fiasku negocjacji w Radzie Dialogu Społecznego.

Zanim ruszysz w trasę. Praktyczne rady na wakacyjne podróże samochodem

Odpowiednie przygotowanie do podróży ma kluczowe znaczenie dla bezpiecznego przebiegu wakacyjnej trasy. Regularna kontrola stanu technicznego samochodu, przemyślane pakowanie, zaplanowanie trasy oraz zadbanie o wygodę kierowcy mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo – zarówno nasze, jak i innych osób na drodze.

Nowy minister rolnictwa zapowiada reformy: wsparcie dla aktywnych rolników, mniej biurokracji, silna pozycja Polski w UE

Minister Stefan Krajewski w pierwszym tygodniu urzędowania zapowiedział konkretne działania na rzecz polskiego rolnictwa. Stawia na wsparcie dla aktywnych rolników, deregulację przepisów, ochronę produkcyjnej funkcji wsi i silny głos Polski w unijnych negocjacjach handlowych. „Nowa siła rolnictwa” ma opierać się na współpracy resortu z instytucjami i rolnikami.

Nowe projekty KSR do konsultacji publicznych: wartości niematerialne i inwestycje w nieruchomości

Komitet Standardów Rachunkowości opublikował dwa projekty Krajowych Standardów Rachunkowości – dotyczące wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości. Dokumenty mają ujednolicić zasady ewidencji, wyceny i prezentacji tych aktywów. Opinie można zgłaszać do 30 września 2025 r.

REKLAMA

Odmowa dodatku z MOPS 2025 – jak się odwołać, jeśli masz orzeczenie o niepełnosprawności [WZÓR]

MOPS odmówił Ci dodatku, mimo że masz orzeczenie o niepełnosprawności? Takie decyzje zdarzają się coraz częściej, a często są błędne. Wiele osób rezygnuje z walki o swoje prawa, bo nie wie, jak się odwołać. W tym poradniku pokażemy Ci, co zrobić krok po kroku, jak napisać skuteczne odwołanie i gdzie je złożyć. Mamy darmowy wzór pisma, instrukcje prawne i konkretne wskazówki, dzięki którym odzyskasz należne świadczenie.

Co z podatkiem od nieruchomości, gdy brakuje dachu?

Trwałe i całkowite usunięcie dachu z budynku powoduje, że przestaje on być uznawany za budynek w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Tym samym przestaje podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Nie powstaje również nowy przedmiot opodatkowania, jakim jest budowla – ponieważ nie są spełnione przesłanki ustawowe.

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł? Donald Tusk zabrał głos: Nie sądzę, żeby to było możliwe już w 2027 roku

Kwota wolna od podatku miała wzrosnąć do 60 tys. zł – to jedna z głównych obietnic Koalicji Obywatelskiej. Premier Donald Tusk studzi jednak nadzieje: zmiana nie nastąpi ani w 2026, ani najpewniej w 2027 roku. Prezydent elekt zapowiada: jeśli Sejm nie zadziała, zrobi to sam.

Opłaty za dodatkowe obligatoryjne usługi związane z umową kredytową są częścią całkowitego kosztu kredytu i muszą być ujęte w ramach RRSO – Wyrok TUSE z 13 lutego 2025 r.

W dniu 13 lutego 2025 r. na wokandzie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) znalazła się nie tylko polska sprawa kredytu konsumenckiego, C-472/23, ale w tym samym dniu zostało również wydane rozstrzygnięcie w sprawie C-337/23 z wniosku prejudycjalnego sądu bułgarskiego, którego przedmiotem także były kwestie dotyczące kredytu konsumenckiego, a tym samym dotyczyły wykładni Dyrektywy 2008/48/WE.

REKLAMA

Masz orzeczenie o niepełnosprawności? Sprawdź, ile możesz dostać z MOPS, ZUS i PFRON – aktualna lista świadczeń na 2025 rok [TABELA]

Masz orzeczenie i żyjesz za kilkaset złotych miesięcznie? Możesz dostawać znacznie więcej. Wystarczy, że złożysz odpowiednie wnioski. W 2025 roku MOPS, ZUS i PFRON oferują realne wsparcie, o którym wiele osób nigdy nie usłyszało od urzędnika. Sprawdź, z jakich świadczeń możesz skorzystać i ile pieniędzy możesz zyskać – wszystko w jednym miejscu, przejrzyście i konkretnie.

Odpady w salonie? Nowe prawo dla fryzjerów i kosmetyczek od 2025 roku [Gość Infor.pl]

Czy salony beauty produkują odpady niebezpieczne? Nowe prawo nie pozostawia wątpliwości. Od 1 stycznia 2025 roku branża beauty – od fryzjerów, przez stylistki paznokci, aż po kosmetologów – podlega nowym, ścisłym przepisom dotyczącym gospodarki odpadami. Choć dla wielu właścicieli salonów to temat dotąd marginalny, dziś brak wiedzy może oznaczać wysokie kary.

REKLAMA