Zmiany w ubezpieczeniach społecznych są nieuniknione

Rozmawiamy z DARIUSZEM ROHDE, prezesem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

– Tak. Obowiązkiem KRUS jest wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego (z dnia 18 lipca 2006 r. sygn. akt P 6/ 05 – Dz.U. nr 134, poz. 947). Decyzje o ustaniu z dniem 30 września 2004 r. ubezpieczenia społecznego rolników otrzymało blisko 6 tysięcy osób. Wyrok TK daje im możliwość powrotu do KRUS, o ile będą tym zainteresowani.

– Osoby wykluczone z kasy od 1 października 2004 r. w ciągu miesiąca od daty opublikowania wyroku (czyli 25 lipca 2006 r. – przyp. red.) powinny złożyć wniosek o wznowienie postępowania w sprawie oraz uchylenie decyzji o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników. Natomiast osobom, które taką decyzję KRUS zaskarżyły do sądu i ten utrzymał ją w mocy, obecny wyrok TK daje podstawę do wznowienia postępowania sądowego. Rolnik musi jednak w terminie 3. miesięcy od dnia opublikowania wyroku TK, złożyć skargę do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem właściwej jednostki KRUS.

– Tak. Rolnicy, którzy zostaną przywróceni do ubezpieczenia społecznego rolników, będą musieli zapłacić zaległe składki. Przypomnę, że osoby ubezpieczone w KRUS, prowadzące dodatkową pozarolniczą działalność gospodarczą, płacą składki w ich podwójnym wymiarze kwartalnym. Na podstawie decyzji KRUS o przywróceniu do ubezpieczenia społecznego rolników osoby zainteresowane będą mogły wnioskować do ZUS o zwrot wpłaconych na jego konto składek. ZUS zwróci im składki w wysokości nominalnej, czyli takiej, w jakiej zostały wpłacone.

– Od kilku miesięcy pracuje międzyresortowy zespół, który ma przygotować reformę systemu ubezpieczeniowego. Rzeczywiście planowane jest uzależnienie wysokości składki na przyszłą emeryturę od dochodu gospodarstwa. I tak moim zdaniem być powinno. Niewiele jednak osób wie, że znaczna część gospodarstw w Polsce produkuje żywność tylko na swoje potrzeby. Takie osoby powinny być traktowane inaczej niż wielkoobszarowi producenci rolni. Wracając jednak do pytania, muszę stwierdzić, że w zależności od zastosowanego parametru obliczania składek na ubezpieczenie społeczne, mniej lub bardziej skomplikowanego, niezbędna będzie odpowiednia vacatio legis, jak i dostateczny czas na przygotowanie kasy do wdrożenia zmian. Oceniam, że może to potrwać od 6 miesięcy do roku. Od przygotowania odpowiedniego oprogramowania oraz procedur obliczania składki w nowej wysokości zależy sukces całej operacji.

– Mamy nieco ponad 1145 tys. czynnych płatników składek na ogólną liczbę 1595 tys. ubezpieczonych. Statystycznie na jedno gospodarstwo powyżej 1 ha przeliczeniowego przypada 1,3 ubezpieczonego.

– Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na wsi mieszka około 14,7 mln ludzi, tj. ok. 38,5 proc. ogółu ludności kraju. Przy czym z pracy w gospodarstwach powyżej 1 ha przeliczeniowego utrzymuje się ok. 2 mln osób. Kwestia bezrobocia na wsi o tyle ma związek z rolniczym systemem ubezpieczenia, że ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 r. nr 92, poz. 1001) stwierdza, że właściciel gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 2 ha przeliczeniowych nie może być zarejestrowany jako bezrobotny. Równocześnie istnieje obowiązek, aby każda osoba pracująca w gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego i niepodlegająca innemu ubezpieczeniu była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego rolników. Moim zdaniem zniesiony być powinien przymus ubezpieczenia żony rolnika, jeśli tylko o­n prowadzi gospodarstwo. Przecież właściciel firmy ubezpieczony w ZUS nie ma obowiązku ubezpieczania swojej żony w ZUS tylko dlatego, że sam prowadzi działalność gospodarczą.

• Ściągalność składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi aż 102 proc. Jak to jest możliwe?

– Rolnicy są na ogół zdyscyplinowanymi płatnikami. Tak wysoki wskaźnik ściągalności składek wskazuje, że płacą o­ni nie tylko bieżące składki, ale także należności odroczone czy rozłożone na raty. Spora część osób uregulowała również zaległości składkowe, starając się o fundusze unijne czy rentę strukturalną. Obecnie rolników zalegających z zapłatą składek jest tylko około 14 proc.

UBEZPIECZENI W KRUS

Rozmawiała Bożena Wiktorowska