Kredyty hipoteczne oparte na WIBOR: Kontrowersje, stanowisko TSUE i analiza potencjalnego powództwa o usunięcie „wadliwego” wskaźnika

• Co to jest WIBOR i dlaczego budzi kontrowersje?
• Stanowisko TSUE w sprawie klauzul WIBOR
• Powództwo o usunięcie WIBOR: Mocne i słabe strony
• Wnioski: Co dalej dla kredytobiorców?

Rosnąca popularność pozwów o usunięcie wskaźnika WIBOR z umów – ok. 2,2 tys. spraw na koniec lipca 2025 r. – świadczy o narastającym niezadowoleniu posiadaczy umów. Kredytobiorcy, dotknięci gwałtownymi wzrostami wysokości rat w latach 2022-2024, szukają ochrony przed zmiennością wskaźnika, kwestionując klauzule umowne dotyczące WIBOR.

Co to jest WIBOR i dlaczego budzi kontrowersje?

WIBOR to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek, po jakiej banki pożyczają sobie środki na rynku międzybankowym, publikowana codziennie o godz. 11:00 przez GPW Benchmark S.A. Jest kluczowym elementem oprocentowania kredytów ze zmienną stopą oprocentowania: oprocentowanie = marża banku + WIBOR (np. 3M lub 6M). W 2025 r. WIBOR spadł z 5,85% (marzec 2024) do ok. 4,74% (wrzesień 2025), ale historyczne wahania – z 0,24% we wrześniu 2021 r. do 6,44% w maju 2022 r. – podwoiły raty dla wielu rodzin. Kontrowersje dotyczą braku nadzoru nad fixingiem (ustalaniem stawki przez banki), potencjalnej manipulacji i niewystarczających informacji dla konsumentów. Reforma BMR (2018) wzmocniła regulacje, ale umowy sprzed tej daty są szczególnie kwestionowane. Docelowo WIBOR ma być zastąpiony POLSTR pod koniec 2027 r.

Stanowisko TSUE w sprawie klauzul WIBOR

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) nie wydał jeszcze ostatecznego wyroku w sprawie C-471/24, ale opinia rzeczniczki generalnej Laily Mediny z 11 września 2025 r. w pewnym stopniu może być traktowana jako przełomowa. Medina stwierdziła, że dyrektywa 93/13/EWG o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich stosuje się do klauzul zmiennego oprocentowania opartego na WIBOR. Sąd krajowy nie może podważać legalności samego wskaźnika ani metody jego ustalania (zgodność z BMR), ale musi zbadać, czy klauzule powodują "znaczną nierównowagę stron" na szkodę konsumenta. Kluczowe obowiązki banku:

• Przekazanie klarownych i wyczerpujących informacji o mechanizmie WIBOR, ryzyku wahań (np. wpływ czynników zewnętrznych jak inflacja czy geopolityka) i ekonomicznych konsekwencjach.
• Umożliwienie konsumentowi oceny całkowitego kosztu kredytu przed podpisaniem umowy.

Jeśli informacje były ogólnikowe lub niepełne, klauzula przeliczeniowa może być abuzywna, prowadząc do usunięcia wskaźnika WIBOR z umowy (kontynuacja wykonywania umowy zostanie oparta na marży) lub stwierdzenia nieważności całości umowy. W Polsce pierwszy wyrok po opinii (np. Sąd Okręgowy w Warszawie, 12 września 2025) jest niekorzystny dla kredytobiorcy, ale pojawiają się precedensowe wyroki jak wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach (styczeń 2025) – unieważniający umowę z powodu braku przekazania informacji.

Powództwo o usunięcie WIBOR: Mocne i słabe strony

Powództwo o usunięcie wskaźnika WIBOR z umowy (tzw. "złotówkowicze") opiera się na art. 385¹ KC i dyrektywie 93/13.

Wnioski: Co dalej dla kredytobiorców?

Opinia TSUE z września 2025 r. otwiera drzwi do ochrony "złotówkowiczów", podkreślając braki w obowiązkach informacyjnych banków. W kontekście spadającego WIBOR i reformy na POLSTR, powództwa o usunięcie wskaźnika stają się głównym narzędziem w powództwie sądowym. Natomiast bardzo istotnym jest, aby skonsultować umowy z prawnikiem z uwagi na specyfikę umów bankowych i potencjalnych możliwości podważenia postanowień umownych. Oczekiwany wyrok TSUE w 2026 r. może zmienić rynek, podobnie jak w sprawach frankowych.