Urlop macierzyński, Prawa pracownika

W regulacjach Kodeksu pracy przybywa uprawnień związanych z rodzicielstwem. Rodzice mogą już skorzystać z urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego i wychowawczego. Do tego katalogu niedługo dołączy nowy urlop dla rodziców wcześniaków. 100 proc. płatny.

Być może jeszcze w tym roku będzie wdrożony do przepisów prawa pracy 100% płatny dodatkowy urlop macierzyński i tacierzyński. Komu przysługiwałby taki urlop: rodzicom wcześniaków. Aktualnie urlop macierzyński przysługuje po urodzeniu się dziecka, jeżeli dziecko jest wcześniakiem i przebywa w szpitalu, ze względu na swój trudny stan zdrowia (niekiedy wiele miesięcy) - rodzice nie mają możliwości w pełni wykorzystać tego czasu z dzieckiem. Czas to zmienić. W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej miały miejsce kolejne już rozmowy w ramach tej inicjatywy, zwanej: „koalicja dla wcześniaka”. Został powołany specjalny zespół ds. poprawy sytuacji rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po narodzinach. Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przedstawiła propozycje rozwiązań, które znajdą się w przygotowywanym projekcie ustawy. Projekt ma być przygotowany przed Dniem Matki.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Korzystanie z uprawnień rodzicielskich wiąże się na gruncie prawa pracy ze szczególną ochroną pracowników, np. przed rozwiązaniem stosunku pracy, czy w zakresie nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego. Inaczej jednak jest w przypadku tzw. trzynastki, czyli dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 31 marca (Wielkanoc), czy 19 maja (Zielone Świątki) 2024 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Urlop macierzyński co do zasady zapewnia pracownicy, która na nim przebywa szczególną ochronę przed przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Ochrona ta polega na tym, że pracodawca nie ma prawa zwolnić z pracy matki korzystającej z urlopu macierzyńskiego. Inaczej jest wtedy, gdy zostanie ogłoszona upadłość pracodawcy bądź następuje jego likwidacja. 

Katalog uprawnień rodzicielskich z roku na rok jest coraz większy. Coraz częściej też z urlopów związanych z rodzicielstwem korzystają nie tylko kobiety, ale i mężczyźni. Po powrocie do pracy trzeba pamiętać o tym, jakie mają prawa.

Kwestia urlopów macierzyńskich dla matek wcześniaków to jeden z priorytetów resortu rodziny, pracy i polityki społecznej – zapewniła jego szefowa Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Dodała, że 15 lutego w tej sprawie odbędzie się kolejne spotkanie z przedstawicielami strony społecznej.

W dniu 15 stycznia 2024 roku miało miejsce w Sejmie posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Opieki Okołoporodowej. Podczas tego posiedzenia przekazano posłom projekt ustawy nowelizującej przepisy w zakresie uprawnień związanych z rodzicielstwem, tak aby z urlopu macierzyńskiego matki wcześniaków mogły korzystać od momentu opuszczenia przez dziecko szpitala, a nie od momentu urodzenia się dziecka. Czy dojdzie do nowelizacji w 2024? Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - tak odpowiada na petycję: "(…) w mojej ocenie przyjęte w Polsce rozwiązania powinny w sposób szczególny regulować uprawnienia rodziców hospitalizowanych wcześniaków i noworodków w kontekście długości trwania urlopu macierzyńskiego (…)".

1500 zł dla matek po urlopie macierzyńskim. Wypłaty będą pochodziły z programu "Aktywna Mama", który ma ruszyć już w 2024 roku. Nowe świadczenia będzie wypłacane co miesiąc. Jakie warunki będą musiały zostać spełnione, by otrzymać "babciowe"?

Matki dzieci, które są wcześniakami spędzają urlop macierzyński w szpitalu, a nie w domu. Mamy mówią: "Czujemy się okradane z urlopu macierzyńskiego". Ich zdaniem Urlop macierzyński powinien zaczynać się wraz z wypisem dziecka ze szpitala, a nie od dnia porodu. Siedem organizacji rodzicielskich zrzeszonych w Ogólnopolskim Porozumieniu Razem dla Wcześniaków apeluje o pilne zmiany prawne, które pozwolą wydłużyć urlop macierzyński mamom wcześniaków o czas pobytu dziecka w szpitalu. 

Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS za swoich pracowników jest obowiązkiem pracodawcy, podobnie jak zgłoszenie zatrudnionych do tych ubezpieczeń. Jak sprawdzić, czy te obowiązki pracodawca wykonuje? Można to zrobić na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub po złożeniu wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W dzisiejszym szybko zmieniającym się świecie pracy, globalizacja stawia przed nami nowe wyzwania w zakresie ochrony praw pracowniczych. Wpływ międzynarodowych korporacji, rosnąca mobilność siły roboczej oraz postępująca cyfryzacja wymagają od prawodawców, organizacji pracodawców i związków zawodowych nowych strategii i rozwiązań.

W dniu 22 września 2023 r. weszły w życie przepisy wzmacniające pozycję zwolnionych pracowników, którzy wystąpią do sądu pracy z odwołaniem od wypowiedzenia umowy o pracę. Nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego gwarantuje szybszy powrót do pracy pracownikowi, którego Sąd I instancji przywrócił do pracy lub uznał wypowiedzenie mu umowy o pracę za bezskuteczne. W przypadku pracowników szczególnie chronionych powrót do pracy może nastąpić jeszcze nawet przed rozpoczęciem faktycznych czynności procesowych, jeśli pracownik wystąpi z wnioskiem o zabezpieczenie swojego roszczenia do sądu. Zmiana ta jest konsekwencją porozumienia zawartego pomiędzy rządem a NSZZ „Solidarność” w czerwcu tego roku.

Zaległy urlop wypoczynkowy za 2022 r. powinien zostać udzielony pracownikowi najpóźniej do 30 września 2023 r. Roszczenia dotyczące urlopu za ubiegły rok przedawnią się w 2026 r. 

Stanowisko pracy kobiety w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim podlega szczególnej ochronie. Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w takim przypadku. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Podpowiadamy, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem w okresie urlopu macierzyńskiego nie obowiązuje. 

Nowe przepisy dotyczące urlopów ojcowskich obowiązują od 26 kwietnia 2023 r. Przypomnijmy, że nowe zasady udzielania urlopów ojcowskich są wynikiem implementacji dyrektywy unijnej „work-life balance”. Sprawdź jakie prawa ma pracujący tata!

Nowelizacja Kodeksu pracy z 9 marca 2023 r., która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r.  wprowadziła istotne zmiany w zakresie uprawnień pracowników wychowujących dzieci, z których mogą oni skorzystać w ustawowo wskazanych okolicznościach. Przewidziane uprawnienia mają na celu ułatwienie łączenia życia i obowiązków rodzinnych z wykonywaniem pracy.

Praca w porze nocnej ma specjalną regulację w Kodeksie pracy. Przepisy określają warunki wykonywania pracy w tej porze oraz świadczenia przysługujące z tego tyłu pracownikowi. Kiedy przypada pora nocna? Co należy się za pracę w nocy?

Nowelizacja Kodeksu pracy obowiązująca od 26 kwietnia, która wdraża dyrektywę work–life balance obejmuje szereg zmian w prawie pracy, kluczowych z punktu widzenia pracowników – dotyczących m.in. godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych oraz przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy. Eksperci kancelarii CMS oraz W&W Consulting podsumowują nowe uprawnienia pracowników.

W dzisiejszych dynamicznych czasach, świat pracy ulega ciągłym zmianom. Nowe technologie, rozwój sektorów gospodarki i zmieniające się preferencje pracowników powodują konieczność dostosowania prawa pracy do współczesnych realiów. 

Choroba na urlopie macierzyńskim – jakie konsekwencje może ponieść pracownica? Celem urlopu macierzyńskiego jest zapewnienie opieki nowo narodzonemu dziecku pracownicy. Zdarza się jednak, że w jego trakcie matka zachoruje. Czy urlop macierzyński może zostać przerwany z powodu choroby? 

Od 26 kwietnia 2023 r. zmieniono zasady wypłacania zasiłków macierzyńskiego i rodzicielskiego. Osoby, które korzystają z nich na starych zasadach mogą złożyć wniosek, który - w zależności od stanu faktycznego - może dać wyższe świadczenia. Eksperci szacują, że dla niektórych osób korzyść to nawet 1600-3000 złotych. 

Ustawodawca w 2023 roku nie zwalnia tempa. Po raz kolejny pracodawców i pracowników działów kadrowo-płacowych stawia przed szeregiem wyzwań. Choć obowiązki dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a co za tym idzie -  możliwość kontroli trzeźwości pracowników przy uzasadnionym podejrzeniu, nie są nam obce, to nowelizacja przepisów Kodeksu Pracy w tym zakresie, powoduje powstanie wielu pytań i wątpliwości. Jak nowe regulacje umożliwiające pracodawcom przeprowadzanie prewencyjnej kontroli trzeźwości wyglądają w praktyce? Odpowiedź na to pytanie postaram się przybliżyć w dalszej części tego artykułu. 

Okazjonalna praca zdalna, to praca na wniosek pracownika składany teoretycznie w każdej możliwej sytuacji, nie więcej niż 24 razy w roku. Czy pracodawca może nie wyrazić zgody? Wyjaśniamy jak legalnie może się zachować pracodawca. Ostatnio bowiem, zaroiło się wręcz od publikacji, propagujących tezę o możliwości odmowy przez pracodawcę. Tezę dodajmy, bardzo niebezpieczną dla pracodawców.