REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Molestowanie seksualne w pracy - nieoczywiste kazusy w wyrokach SN. Niestosowne komentarze, dotyk, sprośne dowcipy, sugestywne spojrzenia. Odpowiedzialność pracodawcy i sprawcy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Nieoczywiste przypadki molestowania seksualnego w pracy - wyroki SN. Niestosowne komentarze, dotyk, sprośne dowcipy, sugestywne spojrzenia. Jakie kary dla pracodawcy i sprawcy?
Nieoczywiste przypadki molestowania seksualnego w pracy - wyroki SN. Niestosowne komentarze, dotyk, sprośne dowcipy, sugestywne spojrzenia. Jakie kary dla pracodawcy i sprawcy?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kodeks pracy wyraźnie stanowi, iż na molestowanie seksualne w miejscu pracy składać mogą się zarówno zachowania czysto fizyczne jak i te werbalne lub pozawerbalne. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego płynie wniosek, że również pozornie neutralny kontakt fizyczny może stanowić zachowanie niestosowne. Również nieodpowiednie elementy werbalne lub pozawerbalne nie powinny być bagatelizowane. Sam sprawca ponosić może za nie odpowiedzialność karną i cywilną, a pracodawca również odpowiedzialność odszkodowawczą przewidzianą w Kodeksie pracy.

Niestosowne dotykanie

W jednej z analizowanych spraw Sąd Najwyższy zakwestionował linię obrony sprawcy molestowania seksualnego w miejscu pracy, który wskazywał, że jego zachowania były akceptowalne jako nieprzekraczające granic kontaktów między pracownikami, a jedynie w sposób subiektywny zostały negatywnie odebrane przez pracownice. Zdaniem Sądu zachowanie sprawcy rażąco przekraczało dopuszczalne normy. Wielokrotnie dotykał on bowiem dane osoby w sposób, którego nie akceptowały, zwłaszcza witając się z nimi, głaskał czy muskał ich dłonie, czego w żaden sposób nie można traktować jako normalnego, neutralnego seksualnie powitania. Jeszcze większe naruszenie sfery prywatności stanowiło przygodne dotykanie przez mężczyznę ramienia kobiety, w czasie gdy wykonywała ona swoje obowiązki pracownicze.

Dla takiego zachowania w miejscu pracy nie ma - w ocenie Sądu Najwyższego - żadnego racjonalnego uzasadnienia, gdyż każda dorosła, racjonalnie myśląca osoba z łatwością odróżni zwykłe podanie ręki na powitanie od innego rodzaju dotyku.

REKLAMA

Niestosowne komentarze, uwagi, sugestywne spojrzenia, sprośne dowcipy

W innej z analizowany spraw Sąd Najwyższy podkreślił, że z samej literalnej wykładni przepisu art. 18(3a) § 6 Kodeksu pracy wynika, że nie musi wystąpić kontakt fizyczny z ofiarą molestowania seksualnego, aby zachowanie sprawcy można było zakwalifikować jako molestowanie seksualne. Molestowanie takie może bowiem przybrać formę:

1) słowną i obejmować wyłącznie elementy werbalne, np.:
- komentarze czy uwagi odnoszące się do sfery seksualnej,
- czynienie sugestywnych uwag i sprośnych aluzji,
- obraźliwe flirtowanie,
- czynienie propozycji, domaganie się korzyści seksualnych albo proszenie o nie,
- wywoływanie presji o charakterze seksualnym,
- obraźliwe komentowanie wyglądu lub ubioru,
- opowiadanie dowcipów o tematyce seksualnej,
- szantaż seksualny,

2) zachowań o charakterze pozawerbalnym, niezwiązanych jednakże z kontaktem fizycznym z ciałem molestowanego, np.:
- pokazywanie obrazów o podtekście seksualnym,
- eksponowanie przedmiotów o tematyce seksualnej,
- sugestywne spojrzenia lub gesty.

Definicja molestowania seksualnego. Podporządkowania się nie anuluje bezprawności

Zgodnie z Kodeksem pracy molestowanie seksualne to każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika. Skoro zachowanie takie ma być przez ofiarę molestowania seksualnego niepożądane, to decydujące znaczenie będzie miało ustalenie, czy pracownik nie chciał określonego typu zachowań ze strony innego pracownika, pracodawcy bądź osoby trzeciej. Postuluje się, aby sprzeciw pracownika wyrażony był w taki sposób, by sprawca mógł się zorientować, że jego zachowanie jest niepożądane przez pracownika. Unikanie sprawcy bądź nieodwzajemnianie jego zachowań przez pracownika uznawane jest za dostatecznie wyraźną formę sprzeciwu.

Zasady doświadczenia życiowego podpowiadają, że w relacjach podległości służbowej, a więc wówczas, gdy sprawcą molestowania seksualnego jest przełożony pracownika bądź inna osoba reprezentująca pracodawcę, dostatecznie wyraźne zgłoszenie sprzeciwu może być dla pracownika niezwykle trudne.
Jednoznacznie przyjmuje się jednak na podstawie art. 18(3a) § 7 Kodeksu pracy, że zgoda pracownika, która przybiera formę podporządkowania się molestowaniu seksualnemu, nie anuluje bezprawności czynu sprawcy. O niej decyduje bowiem fakt, że jakiekolwiek (nawet pojedyncze) zachowanie sprawcy o podłożu lub konotacji seksualnej zostało przez pracownika odebrane jako obraźliwe lub nieakceptowane.

Rodzaje odpowiedzialności za molestowanie seksualne

Kodeks pracy ustanawia przede wszystkim odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy, który:
- naruszył wobec pracownika zasadę równego traktowania w zatrudnieniu,
- nie zapobiegł naruszeniu tej zasady przez innego pracownika.

Molestowanie seksualne stanowi jedną z kwalifikowanych postaci naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Wysokość odszkodowania uregulowana została w Kodeksie pracy tylko co do jej minimalnego poziomu poprzez odesłanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazywało na potrzebę szerokiego ujęcia odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu tak, aby kompensowało ono nie tylko szkodę majątkową, ale także szkodę niemajątkową w postaci poczucia krzywdy związanego z doznaną dyskryminacją.

Zgodnie z projektem z 15 stycznia 2025 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy postulat ów miałby doczekać się regulacji ustawowej poprzez przyznanie pracownikowi prawa do:
- odszkodowania za szkodę majątkową - bez ustalania jego minimalnej wysokości,
- zadośćuczynienia za krzywdę niemajątkową - nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Wspomniany projekt zmiany Kodeksu pracy zakłada, że w przypadku wielokrotnego naruszenia zasady równego traktowania wobec pracownika sąd ocenia rozmiar krzywdy wyrządzonej pracownikowi zasądzając na jego rzecz zadośćuczynienie stanowiące kwotę odpowiednio wyższą niż pojedyncze minimalne wynagrodzenie za pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dodatkowo pracodawca ponosić może odpowiedzialność karną, o ile przy wykonywaniu czynności w sprawach z zakresu prawa pracy złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy, a dotyczące ochrony przed nierównym traktowaniem w zatrudnieniu, w tym przed molestowaniem seksualnym. Grozi mu wówczas kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Dalszą odpowiedzialność karną na podstawie Kodeksu karnego ponosi sam sprawca, który:

- przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia, doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności. Wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3;
- narusza nietykalność cielesną pracownika. Podlega on karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, aczkolwiek ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego, a to oznacza, że pokrzywdzony musi samodzielnie sporządzić i złożyć w sądzie prywatny akt oskarżenia.

Niezależnie od odpowiedzialności karnej sprawca ponosi względem ofiary molestowania seksualnego odpowiedzialność cywilną z tytułu naruszenia jej dóbr osobistych. Sąd cywilny może z tego tytułu zasądzić od sprawcy zadośćuczynienie pieniężne bądź na rzecz poszkodowanego, bądź na wskazany przez niego cel społeczny. Co ciekawe osoba, której dobro osobiste zostaje cudzym działaniem tylko zagrożone, a jeszcze nie naruszone, może już z góry żądać zaniechania tego działania. Gdy z kolei finalnie dojdzie do naruszenia dobra osobistego, to poza żądaniem zadośćuczynienia pieniężnego właściwe jest także żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, w szczególności poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Niezależnie od powyższego, jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Źródła:
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2018 r., II PK 229/17,
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019 r., III PK 50/18,
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 6 października 2021 r., I PSKP 21/21,
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 r., II PSKP 63/21,
- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2024 r., I PSK 85/23.

Podstawa prawna:
- art. 24 § 1 i 2 w zw. z art. 448 § 1 oraz art. 445 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
- art. 18(3a) i 18(3d) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy,
- art. 199 § 1, art. 217 § 1 i 3 oraz art. 218 § 1a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
WZON: Tylko 43 punkty po 25 latach na wózku. Tylko 61 punktów dla niewidomej. W ZUS bez świadczeń także stopień znaczny niepełnosprawności

Otrzymaliśmy kilka listów od osób niepełnosprawnych (orzeczenia stałe, stopień znaczny niepełnosprawności), które zostały przez WZON wykluczone ze świadczenia wspierającego. W artykule ich opinie:

Rząd kręci bat na właścicieli domów. Będzie limit osób, a nawet metrów dla rodziny? Szykują się wielkie zmiany w przepisach

Hałas, bójki, parkujące, gdzie się da samochody, śmieci i bezsilność sąsiadów – tak można streścić skargi, które leją się lawiną do posłów oraz resortu rozwoju i technologii od tych, którzy stali się ofiarą nowej, polskiej plagi. Domy jednorodzinne zamieniane są w hotele robotnicze. Rząd chce z tym walczyć i kręci bat na ten „biznes”. Szykuje się rewolucja w przepisach?

Cyfrowe wykluczenie w miejscu pracy: cicha forma mobbingu. Czy za wysyłanie memów przez pracowników na WhatsAppie odpowiada pracodawca?

Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.1

Rewolucja w płacy minimalnej i zwrot o 180 stopni: pracodawcy nadal będą mogli ustalać wynagrodzenie zasadnicze poniżej najniższej krajowej, a tysiące pracowników nie otrzyma zapowiadanych podwyżek od 1 stycznia 2026 r.

W rządzie, od 26 sierpnia 2024 r., trwają prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UC62), w którym – w ostatnim czasie, w związku z uwagami do projektu zgłoszonymi podczas uzgodnień międzyresortowych – zostały wprowadzone istotne zmiany. Pierwotnie – projekt zakładał, że płaca minimalna ma zostać zrównana z wynagrodzeniem zasadniczym, a tym samym – dodatki do wynagrodzenia miały stać się prawdziwymi dodatkami, a nie elementami pozwalającymi pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia zasadniczego poniżej płacy minimalnej. Z ostatecznego tekstu projektu ustawy, który został skierowany do rozpatrzenia przez Komitet do Spraw Europejskich wynika jednak, że tak się nie stanie, a bynajmniej – nie od 1 stycznia 2026 r.

REKLAMA

Socjolog: wyborcy kierują się emocjami, nikt nie czyta programów; zwycięża ten, kto umiejętnie przeplata politykę miłości z polityką nienawiści

Wyborcy deklarują, że chcą programów, ale kierują się emocjami - powiedział w Studiu PAP socjolog, dr hab., prof. Uniwersytetu Warszawskiego Przemysław Sadura. Zapytany jakich działań kandydatów można się spodziewać w miesiącu, który pozostał do wyborów, powiedział, że boi się "puszczać wodze fantazji".

Złodzieje nie świętują: zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, trwa policyjna akcja: Wielkanoc 2025

Wielkanoc 2025, podobnie jak te w latach ubiegłych jest szczególnie ważnym dla nas okresem, ale w natłoku obowiązków nietrudno o nieuwagę. Taki moment mogą szybko wykorzystać złodzieje. Policja od lat ostrzega: złodzieje nie świętują - zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, bo jak zawsze trwa policyjna akcja: Wielkanoc na drogach.

Prof. Sieroszewski (ginekolog): Powyżej 24 tygodnia ciąży nie ma aborcji - jest poród. NRL: wytyczne Ministra Zdrowia nie wiążą sądów i nie wyjaśniają wszystkich wątpliwości co do zasad przerywania ciąży

Opinią publiczną wstrząsnęła ostatnio informacja o przerwaniu 9 miesięcznej ciąży w szpitalu w Oleśnicy. Zdarzyło się w 2024 roku ale informacja o tym fakcie dotarła do szerszej opinii publicznej w bieżącym roku. Wiele osób jest zaszokowanych tym, że zamiast doprowadzić do urodzenia dziecka, lekarz doprowadził do jego śmierci. W tej sprawie Prokuratura Okręgowej we Wrocławiu prowadzi postępowanie wyjaśniające. Sprawą zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich. Natomiast Naczelna Rada Lekarska apeluje do Ministra Zdrowia o doprecyzowanie przepisów prawnych dot. dopuszczalności przerywania ciąży. O wyjaśnienia co do pojęcia przerwanie ciąży apeluje też Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Prezes PTGiP prof. Piotr Sieroszewski wskazuje, że słowo +aborcja+" pochodzi z łaciny; +abortus+ oznacza poronienie. Z poronieniem mamy do czynienia do 23 tygodnia ciąży i tym samym z aborcją. Powyżej 24 tygodnia nie ma żadnej aborcji, a poród" – wyjaśnia prof. Sieroszewski. W tle całej sprawy są wydane w sierpniu 2024 r. wytyczne Ministra Zdrowia w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży.

Papież Franciszek: Egoizm ciąży bardziej niż krzyż – rozważania na Drogę Krzyżową

Watykan opublikował poruszające rozważania Drogi Krzyżowej autorstwa papieża Franciszka, który wciąż dochodzi do siebie po ciężkim zapaleniu płuc. „W świecie chłodnej kalkulacji i bezlitosnych interesów” Ojciec Święty wzywa do nawrócenia serca, współczucia i odrzucenia obojętności.

REKLAMA

Wielkanocne wydatki Polaków a realne potrzeby, czyli słynne: nie jedz bo to na Święta - zjedz bo się zmarnuje. A co piciem? Policja ostrzega, że trwa akcja: Bezpieczna Wielkanoc 2025

Ile to już razy słyszeliśmy z ust naszych Mam, Babć czy Ciotek: nie jedz bo to na Święta, a za dwa/trzy dni: zjedz bo się zmarnuje albo zrobiłam więcej: weźmiesz sobie. Jak w rzeczywistości kształtują się w tym roku wielkanocne wydatki Polaków w opozycji do realnych potrzeb? Czy znowu dopadł nas konsumpcjonizm? Tak, bo dla niektórych ważny jest też alkohol na wielkanocnym stole, ale uwaga policji ostrzega, że trwa akcja: BEZPIECZNA WIELKANOC 2025.

Wielkanocne zwyczaje: Polska, Ukraina, Kolumbia i Filipiny

Wielkanoc w Polsce, Ukrainie, Kolumbii i na Filipinach charakteryzuje się różnorodnymi tradycjami, z których zatrudniający cudzoziemców pracodawca powinien zdawać sobie sprawę. To właśnie z tych krajów jest w Polsce sporo pracowników. A co jeśli pracownik nie chce świętować polskiej Wielkanocy?

REKLAMA