1200 zł podwyżki emerytury i (jednak!) 64 tys. zł wyrównania dla 120 tys. emerytów (bez pomijania roczników 1949-1952) – jest zupełnie nowa specustawa przeliczeniowa dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

• Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. przełomowy dla tysięcy emerytów poszkodowanych z tego powodu, że przechodzili na wcześniejsze emerytury
• Wyrok TK nieopublikowany w Dzienniku Ustaw – ZUS nie chce go stosować
• Rząd przedstawił założenia specustawy przeliczeniowej, w ramach której nie przewiduje wypłaty poszkodowanym emerytom wyrównań i zupełnie pomija kobiety z roczników 1949-1952
• Jest jednak zupełnie nowy, poselski projekt specustawy przeliczeniowej – który zakłada zarówno podwyżkę emerytur, jak i wypłatę jednorazowych wyrównań (nie pomijając żadnych roczników)
• W ciągu 10 lat od wejścia w życie specustawy przeliczeniowej – poszkodowani emeryci uzyskaliby korzyści w łącznej kwocie 15 393,9 mln zł
• Skąd w budżecie państwa pieniądze na pokrycie takich wydatków – na które składać się będą podwyżki emerytur i wypłaty jednorazowych wyrównań?
• Na jakim etapie są aktualnie prace legislacyjne nad projektem i kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie?

Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. przełomowy dla tysięcy emerytów poszkodowanych z tego powodu, że przechodzili na wcześniejsze emerytury

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20 – osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r., nie powinny mieć – z tego powodu – pomniejszanej wysokości emerytury powszechnej. W ww. wyroku TK orzekł, iż art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które przed 6 czerwca 2012 r. (tj. przed ogłoszeniem ustawy zmieniającej ustawę z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzającej ww. przepis art. 25 ust. 1b ustawy), złożyły wniosek o jedną z emerytur wymienionych w art. 25 ust. 1b oraz nie osiągnęły wieku emerytalnego – jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakwestionowany w skardze kasacyjnej art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który wszedł w życie 1 stycznia 2013 r., wprowadził zasadę, zgodnie z którą – ubezpieczonym, którzy na podstawie przepisów wymienionych w tym artykule, pobierali emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, a następnie złożyli wniosek o emeryturę powszechną – podstawę obliczenia emerytury, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przed wejściem w życie ww. przepisu art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. przed 1 stycznia 2013 r. natomiast – pobieranie emerytur przysługujących przed osiągnieciem powszechnego wieku emerytalnego, nie zmniejszało natomiast wysokości emerytury powszechnej przysługującej po osiągnięciu wieku emerytalnego, a nawet mogło zwiększać jej wysokość (im później po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego – ubezpieczony pobierający emeryturę wymienioną w art. 25 ust. 1b ustawy, złożył wniosek o emeryturę powszechną). Osoby, które w stanie prawnym obowiązującym przed wejściem w życie art. 25 ust. 1b ustawy, nabyły prawo do którejkolwiek z wymienionych w tym przepisie emerytur przysługujących przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, pozostawały zatem w uzasadnionym przekonaniu, że złożenie wniosku o tego rodzaju emeryturę i jej pobieranie – nie spowoduje w przyszłości negatywnych konsekwencji dla wysokości emerytury powszechnej ustalanej według formuły zdefiniowanej składki.

W związku z powyższym, Trybunał uznał, że – skarżący, podobnie jak i każda inna osoba, która złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. (tj. przed ogłoszeniem ustawy wprowadzającej art. 25 ust. 1b ustawy) – nie miał możliwości przewidzieć konsekwencji, jakie na mocy nowo wprowadzonych przepisów, wiązały się ze skorzystaniem z prawa do wcześniejszego świadczenia (tj. że z tego powodu – wysokość, przysługującej im emerytury powszechnej, ulegnie pomniejszeniu). Tego rodzaju legislacja, w ocenie Trybunału, w żaden sposób nie mieści się w ramach wyznaczonych przez art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS z dnia 26.06.2023 r., znak 992600.035.11.2023 (z którym można zapoznać się pod adresem: LINK), przedstawionym na prośbę ówczesnego Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, dotyczącym szacowanych skutków finansowych dla FUS zmiany, która miałaby zostać wprowadzona w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w następstwie ww. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.– wyrok ten, swoim zakresem podmiotowym, obejmuje:

• kobiety urodzone w latach 1949-1959 (z wyłączeniem roku 1953) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-1954 (z wyłączeniem roku 1953),
• którzy pobierali się wcześniejszą emeryturę na podstawie któregoś z przepisów wymienionych w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. na podstawie przepisów: art. 46, 50, 50a, 50e lub 184, a także art. 88 lub art. 88a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela i wniosek o ww. emeryturę złożyli przed 6 czerwca 2012 r. (tj. przed ogłoszeniem ustawy zmieniającej ustawę z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzającej ww. przepis art. 25 ust. 1b ustawy), i następnie
• złożyli się wniosek o emeryturę powszechną, jak również
• nie nabyli prawa do emerytury wynikającej z osiągnięcia wieku emerytalnego przed 1 stycznia 2013 r. – jak bowiem wskazał TK w uzasadnieniu wyroku „tylko w przypadku takich osób doszło bowiem do niekonstytucyjnego zastosowania skarżonej normy prawnej, co było związane z ich nieświadomością co do skutku podjętej decyzji”.

Wyrok TK nieopublikowany w Dzienniku Ustaw – ZUS nie chce go stosować

Zgodnie z art. 190 ust. 2 Konstytucji RP – orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, m.in. w sprawach zgodności ustaw z Konstytucją, podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony, a jeżeli akt nie był ogłoszony – w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Omawiany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20 – jest wyrokiem, który dotyczy zgodności ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (a konkretniej jej art. 25 ust. 1b) z Konstytucją i jako taki – zgodnie z ww. przepisem – powinien zostać ogłoszony w Dzienniku Ustaw, czyli w organie urzędowym, w którym ogłoszona została ww. ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do dnia dzisiejszego – ww. wyrok nie doczekał się jednak takiej publikacji. Jego treść dostępna jest wyłącznie na stronie internetowej Trybunału Konstytucyjnego (pod adresem: LINK) w publikowanym przez TK Zbiorze Urzędowym Orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (seria A, z dnia 19 sierpnia 2024 r., poz. 67). Zbiór ten, nie jest jednak organem urzędowym, w którym została ogłoszona ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a zatem ww. publikacja – co nie ulega wątpliwości – nie czyni zadość wymogowi wynikającemu z art. 190 ust. 2 Konstytucji RP.

W związku z powyższym, ZUS – w piśmie do INFOR.PL – poinformował, iż każde pismo świadczeniobiorcy, z którego przynajmniej w sposób pośredni będzie wynikać, iż dotyczy ono żądania ponownego ustalenia wysokości emerytury z zastosowaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r., bez względu na sposób nazewnictwa tego pisma, tj. „skarga”, „wniosek”, „podanie” – zostanie przez organ rentowy zakwalifikowane jako skarga o wznowienie postępowania w trybie art. 145a k.p.a. i następnie – zostanie przez ZUS wydana decyzja o odmowie wznowienia postępowania, z uwagi na brak – w ocenie ZUS – podstawy prawnej wznowienia, spowodowanej brakiem publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw. Poniżej fragment ww. stanowiska ZUS:

„Z uwagi na to, że ww. wyrok TK nie został dotychczas ogłoszony w Dzienniku Ustaw, brak jest podstaw do wznowienia postępowania w sprawie emerytury obliczonej z zastosowaniem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, zakończonego decyzją ostateczną. W związku z powyższym, w razie złożenia skargi o wznowienie tego postępowania, organ rentowy wyda decyzję o odmowie wznowienia postępowania, z uwagi na brak podstawy prawnej wznowienia. Od tej decyzji świadczeniobiorcy przysługuje odwołanie do sądu powszechnego.”

Z pełną treścią powyższego stanowiska ZUS, można zapoznać się w poniższym artykule:

Rząd przedstawił założenia specustawy przeliczeniowej, w ramach której nie przewiduje wypłaty poszkodowanym emerytom wyrównań i zupełnie pomija kobiety z roczników 1949-1952

Po wielu miesiącach bezczynności obecnego rządu w zakresie rozwiązania problemu emerytów objętych zakresem podmiotowym wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt sygn. akt SK 140/20) – w dniu 3 marca 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, ukazały się założenia do projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do dnia 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury na zasadach obowiązujących osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. (nr projektu w wykazie: UD204), która ma zagwarantować prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury powszechnej, ale wyłącznie części poszkodowanych emerytów. W ww. założeniach – resort, w żadnym miejscu, nie powołuje się przy tym wprost na wyrok TK z czerwca 2024 r. Wspomina jedynie, iż – „projektowane regulacje mają na względzie ochronę zasady sprawiedliwości społecznej oraz dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego.”

Z założeń ww. specustawy przeliczeniowej, opublikowanych w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, wynika, że nie obejmie ona swoim zakresem wszystkich emerytów, których dotyczy wyrok TK z 4 czerwca 2024 r., a wyłącznie:

• kobiety, których data urodzenia przypadała w latach 1954-1959 oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-1952 oraz w 1954 r.,
• którzy pobierają lub pobierali emerytury wcześniejsze,
• data przyznania im prawa do emerytury wcześniejszej przypadała przed 6 czerwca 2012 r.,
• wystąpili o emeryturę powszechną przyznawaną po ukończeniu ustawowego wieku emerytalnego oraz emerytura ta ustalona została z pomniejszeniem podstawy obliczenia o sumę kwot pobranych emerytur „wcześniejszych” lub nabyli do niej prawo, ale nie wystąpili z wnioskiem i nadal pobierają emeryturę wcześniejszą oraz
• data przyznania im (nabycia przez nich) prawa do emerytury powszechnej przypada po 2012 r.

Dlaczego MRPiPS – zgodnie z opublikowanymi założeniami – chce objąć projektem specustawy przeliczeniowej wyłącznie kobiety urodzone w latach 1954-1959 oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-1952 i w roku 1954 r?

Jak wyjaśnia – „Art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej obowiązuje od 1 stycznia 2013 r. i dotyczy emerytur przyznawanych w powszechnym wieku emerytalnym. Po 2012 r. powszechny wiek emerytalny osiągnęły kobiety urodzone po 1952 r. oraz mężczyźni urodzeni po 1947 r. Ponieważ osoby urodzone w 1948 r. nie podlegają nowemu systemowi emerytalnemu, a ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222) objęła osoby urodzone w 1953 r., projektowane rozwiązanie dotyczy tylko wyżej wymienionych roczników. W przypadku kobiet proponuje się, by datą graniczną był rok urodzenia 1959, a w przypadku mężczyzn rok 1954 (5-letnia różnica wieku emerytalnego), ze względu na fakt, że wcześniejsze emerytury zostały zniesione z końcem 2008 r. Kobieta urodzona w 1959 r. kończyła w 2008 r. wiek 49 lat, a mężczyzna 54 lata, co umożliwiało im przejście na wcześniejszą emeryturę np. z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Należy zauważyć, że w większości osoby te mogły skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna), przy spełnieniu określonego warunku stażu pracy, a tylko w nielicznych przypadkach w wieku wcześniejszym. Celem projektowanej regulacji nie jest uchylenie art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, a jedynie usunięcie skutków naruszenia zasady zaufania obywatela do państwa wobec części adresatów tego przepisu.”

Zgodnie z założeniami specustawy przeliczeniowej, nad którą pracuje MRPiPS – ma ona umożliwić uprawnionym emerytom (red.: o których była mowa powyżej, a zatem – z wyłączeniem kobiet urodzonych w latach 1949, 1950, 1951 oraz 1952) ustalenie wysokości emerytury powszechnej, bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, o ile wniosek o emeryturę wcześniejszą został złożony przed 6 czerwca 2012 r., a prawo do emerytury powszechnej zostało ustalone decyzją ZUS po 2012 r.

Proponowane rozwiązanie dotyczyć będzie więc osób, które pobierają lub pobierały emeryturę wcześniejszą, a data przyznania (nabycia) prawa do emerytury powszechnej przypada po 2012 r. i na mocy art. 25 ust. 1b wysokość emerytury powszechnej była pomniejszana o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. MRPiPS proponuje, by osobom, których emerytura powszechna została zmniejszona w ten sposób – ponownie ustalić wysokość nowej emerytury powszechnej, na moment złożenia wniosku o ustalenie ww. emerytury, bez uwzględniania waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek na koncie ubezpieczonego w okresie pobierania emerytury wcześniejszej do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, obowiązującego daną osobę i bez pomniejszania kapitału emerytalnego o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. Następnie – tak ustalona nowa wysokość emerytury powszechnej – zostałaby podwyższona o coroczne waloryzacje, przeprowadzane w marcu dla emerytur i rent.

Proponowane przez MRPiPS rozwiązania nie przewidują jednak w szczególności mechanizmu wyrównania świadczenia emerytalnego emerytom, którzy pobierają emeryturę pomniejszoną o łączną sumę świadczeń emerytalnych pobranych przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Jak twierdzą autorzy ww. założeń – „Adresaci tej ustawy są bowiem grupą uprzywilejowaną. Mogli oni skorzystać z przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę, mimo tego, że nowy system emerytalny, do którego przynależeli, tego co do zasady nie przewidywał; mogli skorzystać z prawa do przejścia na emeryturę powszechną, czyli przejścia z „emerytury na emeryturę”, mimo, że ich konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego ze względu na wiek zostało zrealizowane przez nabycie prawa do emerytury wcześniejszej, a dodatkowo – projektowana ustawa umożliwia im ponowne ustalenie wysokości emerytury powszechnej z pominięciem mechanizmu pomniejszania podstawy emerytury powszechnej o pobrane emerytury wcześniejsze.”

Emeryci objęci zakresem podmiotowym wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (i jednocześnie zakresem podmiotowym projektowanej specustawy przeliczeniowej) – w ramach projektu rządowego – nie mają zatem co liczyć na ok. 64 tys. zł wyrównania za lata wypłaty zaniżonych emerytur, bowiem jak twierdzi MRPiPS – zostali oni już wystarczająco uprzywilejowani samym faktem, że mogli skorzystać z przejścia na wcześniejszą emeryturę, a następnie – na emeryturę powszechną.

Więcej na temat założeń specustawy przeliczeniowej, nad którą pracuje MRPiPS (w tym m.in. tego na jakim etapie są obecnie prace legislacyjne i kiedy miałaby ona wejść w życie) można przeczytać w poniższych artykułach:

Jest jednak zupełnie nowy, poselski projekt specustawy przeliczeniowej – który zakłada zarówno podwyżkę emerytur, jak i wypłatę jednorazowych wyrównań (nie pomijając żadnych roczników)

W dniu 29 kwietnia br. – niezależnie od rządowych prac nad omówionym powyżej projektem specustawy przeliczeniowej – do laski marszałkowskiej, został złożony zupełnie nowy, poselski projekt ustawy rozwiązujący problem poszkodowanych emerytów objętych zakresem podmiotowym wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Mowa o opracowanym przez grupę posłów Konfederacji poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (nr RPW/14557/2025).

Projekt ten, zakłada zarówno ponowne przeliczenie (i podwyżkę) bieżących świadczeń emerytalnych, jak i wypłatę jednorazowych wyrównań za lata pobierania zaniżonych świadczeń, a ponadto – w przeciwieństwie do założeń specustawy przeliczeniowej, nad którą pracuje MRPiPS – nie pomija poszkodowanych emerytek, urodzonych w latach 1949-1952. Jest więc dużo korzystniejszy dla emerytów, niż rozwiązanie „problemu”, które proponuje rząd.

Jak wynika z uzasadnienia ww. poselskiego projektu specustawy przeliczeniowej – jego celem jest „przywrócenie emerytom urodzonym w innym roku niż 1953 r. pełnej podstawy obliczenia emerytury, pomniejszonej w 2012 r., w sposób ich całkowicie zaskakujący, a przez to niezgodny z Konstytucją, o kwoty pobranych tzw. emerytur wcześniejszych, pod warunkiem, że emeryci ci nie spełniali warunków nabycia prawa do emerytury powszechnej na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: „ueir”) przed 1 stycznia 2013 r. Ustawa nie obejmuje tym samym osób, które spełniły wszystkie warunki do nabycia prawa do emerytury powszechnej na podstawie art. 24 ueir przed 1 stycznia 2013 r., czyli w praktyce przed tą datą ukończyły: 60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni.”

Projekt zakłada dodanie do ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa FUS) art. 194k, zgodnie z którym – ponowne przeliczenie emerytur poszkodowanych emerytów (tj. ubezpieczonych urodzonych w innym roku niż 1953, którzy prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego mieli ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r., a warunki do nabycia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24, spełnili po dniu 31 grudnia 2012 r.) – bez stosowania przepisu art. 25 ust. 1b ustawy FUS (czyli pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych) – odbywać się będzie na złożony przez nich, do ZUS, wniosek o przyznanie emerytury, w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spełnią ww. warunki, a jeżeli warunki te spełniliby przed wejściem w życie tejże specustawy przeliczeniowej – w terminie 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. I dalej: przepisy art. 194j ustawy FUS (dot. ponownego ustalenia wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych w 1953 r., z którego wynika również prawo do wyrównania za lata wypłaty zaniżonych świadczeń) stosowany będzie także się także do innych ubezpieczonych niż urodzeni w 1953 r., jeżeli prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego mieli ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r., a warunki do nabycia prawa do emerytury przyznanej na podstawie art. 24, spełnili po dniu 31 grudnia 2012 r.

Z powyższego wynika zatem, że emerytom, których dotyczy wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. (innym niż urodzeni w 1953 r., bez wyłączania kobiet urodzonych w latach 1949-1952) – przysługiwać będzie nie tylko podwyżka świadczeń bieżących (o szacowane 1200 zł), ale również jednorazowe wyrównanie za lata wypłaty zaniżonych świadczeń (szacowane na 64 000 zł).

A skąd kwota 1200 zł podwyżki bieżących świadczeń emerytalnych i 64 000 zł jednorazowego wyrównania?

Wynikają one z szacunków przedstawionych przez ZUS w piśmie z dnia 26 czerwca 2023 r., znak 992600.035.11.2023, skierowanym do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie toczącej się jeszcze wówczas przed TK (w następstwie której zapadł wyrok z 4 czerwca 2024 r.), zgodnie z którymi – „szacunkowa przeciętna miesięczna podwyższa świadczenia dla osób [red. tj. osób, które miały prawo do emerytury „wcześniejszej” przed 1 stycznia 2013 r., data przyznania im prawa do emerytury powszechnej przypada po 2012 r. oraz miały pomniejszaną podstawę obliczenia emerytury powszechnej] wynosi 1 191 zł, a przeciętna kwota wyrównania – 64 075 zł”.

Jak wynika z uzasadnienia omawianego projektu poselskiego – dzięki jego wejściu w życie – „zostaną naprawione negatywne skutki zmiany ueir z 2012 r., które polegały na naruszeniu zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczeni, którzy zdecydowali się na korzystanie z wcześniejszej emerytury, nie mieli bowiem w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas prawa – świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej, a zwłaszcza nie mogli przewidzieć, że przejście na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia.”

W ciągu 10 lat od wejścia w życie specustawy przeliczeniowej – poszkodowani emeryci uzyskaliby korzyści w łącznej kwocie 15 393,9 mln zł

Z szacunków posłów Konfederacji, będących autorami omawianego projektu specustawy przeliczeniowej wynika, że – w przypadku wejścia w życie proponowanej ustawy – w ciągu 10 lat, poszkodowani emeryci, uzyskaliby korzyści w łącznej kwocie 15 393,9 mln zł. W pierwszym roku po wejściu w życie omawianej ustawy – byłoby to natomiast 4 495,4 mln zł (w cenach stałych z 2019 r.). Na kwotę tę, składałyby się zarówno wypłaty wyższych emerytur, jak i kwoty wyrównań za okres pobierania świadczeń w niższej wysokości (aż 3 380,4 mln zł).

To natomiast – z pewnością, wpłynęłoby pozytywnie na sytuację ekonomiczną i społeczną poszkodowanych emerytów, co przyczyniłoby się również do wzrostu gospodarczego ich lokalnych społeczności, a także w konsekwencji całego kraju – argumentują wnioskodawcy projektu.

Skąd w budżecie państwa pieniądze na pokrycie takich wydatków – na które składać się będą podwyżki emerytur i wypłaty jednorazowych wyrównań?

Na to autorzy projektu również mają swój pomysł – koszty dla budżetu państwa, które pociągałoby za sobą przyjęcie nowelizacji ustawy FUS w zaproponowanym brzmieniu, miałyby zostać pokryte:

1. przez uszczelnienie systemu podatkowego, zwłaszcza poprzez uproszczenie podatków, co miałoby pozytywnie wpłynąć na przychody podatkowe,
2. z oszczędności budżetowych wypracowanych w wyniku zaprzestania dodatkowego dotowania mediów publicznych (tj. 19 spółek TVP i Polskiego Radia na finansowanie których, w latach 2025-2029, zaplanowano łącznie ok. 3,5 mld zł rocznie) oraz
3. z oszczędności wypracowanych w wyniku zmniejszenia świadczeń socjalnych dla obywateli Ukrainy, którzy w nie mieszkają i nie płacą podatków w Polsce.

Na jakim etapie są aktualnie prace legislacyjne nad projektem i kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie?

Zgodnie z projektem – przewidziane w nim przepisy, miałyby wejść w życie w ciągu 30 dni od dnia jego ogłoszenia. Należy jednak mieć na względzie, że jest on dopiero na początku swojej drogi przez proces legislacyjny i – w zasadzie – wszystko może się wydarzyć (tym bardziej, że równolegle toczą się prace nad wspomnianym rządowym projektem w tej sprawie, który jest jednak dla poszkodowanych emerytów dużo mniej korzystny). Na chwilę obecną – tj. 29 kwietnia 2025 r. – projekt został skierowany do opinii sejmowego Biura Legislacyjnego oraz Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji. Do 30 maja 2025 r. potrwają również jego konsultacje społeczne, w ramach których – każdy obywatel może zgłosić do niego swoje uwagi, wypełniając ankietę dostępną pod adresem: LINK.

Podstawa prawna:

• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20
• Założenia do projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do dnia 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury na zasadach obowiązujących osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. (nr projektu w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów: UD204)
• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (nr RPW/14557/2025)
• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)