Przewlekła choroba a świadczenia z ZUS i PFRON – co zmieniło się w 2025 roku?

• Jakie choroby mogą kwalifikować do dodatkowych świadczeń? Katalog schorzeń 2025
• Jakie konkretne świadczenia możesz otrzymać z orzeczeniem?
• Co zrobić, aby zacząć? Kluczowe kroki do uzyskania orzeczenia

Jakie choroby mogą kwalifikować do dodatkowych świadczeń? Katalog schorzeń 2025

Od 2025 roku katalog schorzeń, które mogą uzasadniać wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, został rozszerzony i doprecyzowany. Wprowadzono nową listę 208 jednostek chorobowych, zwłaszcza rzadkich chorób genetycznych, które mogą uprawniać do orzeczenia wydawanego na dłuższy czas (min. 7 lat). Ogólnie, kwalifikujące schorzenia obejmują m.in.:

• Choroby neurologiczne: np. padaczka, stwardnienie rozsiane, stany po udarach mózgu, choroba Parkinsona.
• Choroby psychiczne: w tym schizofrenia, depresja lekooporna, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zespoły otępienne.
• Nowotwory złośliwe: w zależności od stadium i wpływu na funkcjonowanie organizmu.
• Poważne choroby układu krążenia, oddechowego i pokarmowego: prowadzące do niewydolności narządowej (np. niewydolność serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroba Crohna).
• Cukrzyca z powikłaniami: szczególnie te wpływające na narządy (np. retinopatia, nefropatia).
• Choroby rzadkie i genetyczne: rozbudowany katalog (obecnie 208 jednostek), który ma ułatwić orzekanie w tych przypadkach.
• Zespoły bólowe kręgosłupa i zaawansowane zwyrodnienia stawów: w stopniu znacząco ograniczającym ruchomość i codzienne funkcjonowanie.
• Upośledzenie narządu wzroku, słuchu i mowy: znaczne wady i uszkodzenia.
• Upośledzenie umysłowe oraz całościowe zaburzenia rozwojowe (np. spektrum autyzmu).

Pełna lista kryteriów i symboli przyczyn niepełnosprawności jest dostępna w załączniku rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz w lokalnym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON).

Jakie konkretne świadczenia możesz otrzymać z orzeczeniem?

Uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności otwiera dostęp do wielu form wsparcia finansowego, ulg i udogodnień, które mogą znacząco poprawić jakość życia. Oto najważniejsze z nich:

• Świadczenie wspierające: Nowość wprowadzana etapowo od 2024 roku, z pełną mocą od 2025 roku. Jest to miesięczne wsparcie finansowe, którego wysokość może wynieść nawet do 4134 zł. Jego kwota zależy od stopnia potrzeby wsparcia, ocenianego w skali punktowej, a co ważne – nie jest uzależniona od dochodu.
• Renta socjalna lub rodzinna: Jeśli spełniasz określone kryteria dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub utraty żywiciela rodziny, możesz ubiegać się o te świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).
• Ulgi podatkowe: Możliwość skorzystania z odliczeń od dochodu lub podatku, takich jak ulga rehabilitacyjna (na leki, sprzęt, turnusy), odliczenia za dojazdy czy wydatki związane z przystosowaniem mieszkania.
• Karta parkingowa: Przyznawana osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, które mają ograniczenia w poruszaniu się, uprawnia do parkowania na specjalnie wyznaczonych miejscach.
• Zniżki na bilety komunikacji: Ulgi na przejazdy komunikacją miejską, międzymiastową oraz pociągami PKP.
• Programy PFRON: Dostęp do szerokiej gamy programów finansowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, obejmujących dopłaty do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, likwidację barier architektonicznych, a także dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych.
• Turnusy rehabilitacyjne i wsparcie środowiskowe: Możliwość uczestnictwa w turnusach poprawiających kondycję zdrowotną i psychiczną, a także korzystanie ze wsparcia organizacji pozarządowych i ośrodków pomocy społecznej.
• Możliwość wcześniejszej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy: W zależności od stopnia niepełnosprawności i udokumentowanego stażu pracy.

Co zrobić, aby zacząć? Kluczowe kroki do uzyskania orzeczenia

Proces uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, choć wydaje się złożony, jest jasno określony. Oto podstawowe kroki, które musisz podjąć:

1. Złóż wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności: Formularz znajdziesz w lokalnym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ZON) lub na jego stronie internetowej.
2. Zbierz dokumentację medyczną: To najważniejszy element. Musi ona kompleksowo i rzetelnie potwierdzać Twój stan zdrowia, przebieg choroby, historię leczenia oraz wpływ schorzenia na codzienne funkcjonowanie.
3. Staw się na komisji ZON: Po złożeniu wniosku zostaniesz wezwany na posiedzenie komisji, która oceni Twój stan zdrowia i funkcjonalny. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest rozpatrzenie sprawy zaocznie lub komisja wyjazdowa.
4. Po otrzymaniu orzeczenia – złóż wnioski o konkretne świadczenia: Samo orzeczenie otwiera drogę, ale aby uzyskać np. świadczenie wspierające, rentę socjalną czy kartę parkingową, należy złożyć odrębne wnioski do odpowiednich instytucji (ZUS, MOPS, PCPR itp.).

Pamiętaj: choroba nie zawsze oznacza konieczność samotnego zmagania się z problemem. Czasem wystarczy jeden wniosek, by zyskać wsparcie, do którego masz pełne prawo.

Sprawdź listę chorób i dowiedz się, jakie dokumenty będą Ci potrzebne, aby skutecznie ubiegać się o orzeczenie!