Orzeczenie o niepełnosprawności w 2025: Jak przygotować się do komisji lekarskiej po nowych przepisach

• Jak wygląda komisja lekarska w 2025 roku?
• Komisja orzekająca w 2025 r. Co warto wiedzieć?
• Jak rozmawiać z komisją lekarską w 2025 roku? Najważniejsze zasady
• Czego absolutnie unikać podczas rozmowy z komisją
• Jak przygotować się do komisji – krok po kroku
• Częste pytania na komisji i ważne aspekty
• Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
• Jak mówić, by komisja naprawdę Cię zrozumiała
• Podstawa prawna

Od 14 sierpnia 2025 r. komisje lekarskie orzekające o niepełnosprawności działają według nowych procedur. Reforma ma skrócić czas oczekiwania i zwiększyć liczbę specjalistów zasiadających w komisjach. Z danych Ministerstwa Rodziny wynika, że od stycznia do lipca 2025 r. wpłynęło ponad 270 tys. wniosków o orzeczenie. To o 40 proc. więcej niż rok wcześniej, co pokazuje, że zainteresowanie jest ogromne. Jakie zmiany wprowadzono i co oznaczają one dla osób składających wnioski?

Kolejny kawałek polskiego systemu orzeczniczego właśnie poprawiamy. W powiatowych zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności będą mogli pracować lekarze w trakcie specjalizacji – podkreśla Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Jak wygląda komisja lekarska w 2025 roku?

Po sierpniowej reformie komisja lekarska ds. orzekania o niepełnosprawności działa w nieco zmienionej formule. Skład zespołu może obejmować od jednego do trzech specjalistów, w tym lekarzy w trakcie specjalizacji lub z wieloletnim doświadczeniem, co ma zwiększyć dostępność terminów. Spotkanie z komisją trwa zazwyczaj od 5 do 15 minut i składa się z krótkiego wywiadu oraz analizy dokumentacji medycznej. W niektórych przypadkach przeprowadzane jest proste badanie, np. ocena chodu, równowagi czy zakresu ruchu.

Lekarze pytają nie tylko o objawy i diagnozy, ale także o to, jak stan zdrowia wpływa na codzienne życie. Mogą paść pytania o:

• możliwość samodzielnego poruszania się,
• potrzebę pomocy przy czynnościach domowych,
• zdolność do podjęcia lub kontynuowania pracy,
• przyjmowane leki i ich skutki uboczne,
• występowanie problemów psychicznych, takich jak lęki czy depresja.

Nowe przepisy wprowadziły również obowiązek ustnego uzasadnienia decyzji bezpośrednio po zakończeniu badania. Dzięki temu wnioskodawca od razu poznaje motywy komisji, co ma zwiększyć przejrzystość całego procesu. Sama decyzja jest następnie przesyłana pocztą lub udostępniana w systemie SOW, zwykle w ciągu 14 dni od posiedzenia.

Komisja orzekająca w 2025 r. Co warto wiedzieć?

Dla wielu osób to jedno z najbardziej stresujących doświadczeń w życiu. Wystarczy kilka minut rozmowy, by przesądzić o tym, czy otrzymasz orzeczenie o niepełnosprawności, a wraz z nim dostęp do świadczeń, ulg i pomocy. Jak przyznaje jeden z pacjentów, który niedawno czekał na swoją kolej:

Od kilku minut rozmowy zależało, czy będę miał z czego żyć. Komisja mnie nie zna, nie widzi mojej codziennych zmagań, musi oprzeć się na kilku zdaniach i dokumentach.

Komisja to zespół specjalistów, którego zadaniem jest ocena Twojego stanu zdrowia oraz ustalenie stopnia niepełnosprawności: lekkiego, umiarkowanego lub znacznego. Na tej podstawie określa się także, czy potrzebujesz stałej opieki, czy możesz pracować i w jakich warunkach. Orzeczenie otwiera drogę do wsparcia z ZUS, PCPR, PFRON, ulg komunikacyjnych, dopłat do leków, a w niektórych przypadkach także do świadczenia wspierającego czy wcześniejszej emerytury.

To, jakie prawa i formy wsparcia otrzymasz, zależy od przyznanego Ci stopnia niepełnosprawności. Poniżej znajdziesz skrócone omówienie każdego z trzech stopni wraz z opisem, co mogą one oznaczać w praktyce i jakie świadczenia lub ulgi mogą Ci przysługiwać.

Stopień niepełnosprawności	Opis	Możliwe uprawnienia i skutki
Lekki	Osoba ma naruszoną sprawność organizmu, która utrudnia wykonywanie pracy, ale nie ogranicza samodzielności w życiu codziennym.	Może ograniczać możliwość podjęcia pracy w pełnym wymiarze. Dostęp do niektórych ulg lokalnych. Rzadziej przysługuje pomoc z PCPR.
Umiarkowany	Osoba nie może pracować w zwykłych warunkach lub wymaga częściowej pomocy w codziennym funkcjonowaniu.	Uprawnienia do zasiłków, ulg komunikacyjnych, dopłat do leków, możliwość korzystania z dofinansowań z PFRON i wsparcia asystenta osoby z niepełnosprawnością.
Znaczny	Osoba całkowicie niezdolna do pracy lub zdolna do jej wykonywania jedynie w warunkach pracy chronionej. Wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w codziennym życiu.	Dostęp do szerokiego wsparcia: dodatku pielęgnacyjnego, zasiłku stałego, ulg 100%, darmowych przejazdów, asystenta, wsparcia opiekuna. Możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury.

Jak rozmawiać z komisją lekarską w 2025 roku? Najważniejsze zasady

Podczas komisji nie chodzi o to, by udowadniać, że świetnie sobie radzisz mimo choroby. Lekarze nie oceniają Twojej zaradności, lecz to, czy Twój stan zdrowia faktycznie ogranicza samodzielność i uzasadnia przyznanie orzeczenia o niepełnosprawności.

Dlatego skup się na tym, co w codziennym życiu jest dla Ciebie trudne, zarówno w pracy, jak i w domu czy kontaktach społecznych. Im dokładniej opiszesz te ograniczenia, tym większa szansa, że komisja rzetelnie oceni Twoją sytuację.

Najważniejsze wskazówki:

• Mów o ograniczeniach, a nie możliwościach
• • Nie: "Już jest lepiej, radzę sobie."
  • Tak: "Samodzielne funkcjonowanie wymaga ode mnie ogromnego wysiłku, mam trudności z…"
• Opisz typowy dzień i konkretne problemy
• • Nie: "Czasami pójdę do sklepu."
  • Tak: "Zwykle nie wychodzę z domu sam – potrzebuję pomocy przy zakupach i innych codziennych sprawach."
• Podawaj przykłady z życia
• • "Nie mogę unieść rąk powyżej barków, co uniemożliwia mi samodzielne ubieranie się."
  • "Silne zawroty głowy i lęki sprawiają, że boję się wychodzić z domu."
  • "Ból uniemożliwia mi stanie dłużej niż kilka minut."
• Bądź szczery i rzeczowy. Nie wyolbrzymiaj, ale też nie pomniejszaj swoich trudności. Prawdziwy, spójny opis sytuacji to najlepsza strategia.

Czego absolutnie unikać podczas rozmowy z komisją

Niektóre sformułowania mogą znacząco zmniejszyć Twoje szanse na pozytywną decyzję. Z pozoru niewinne zdania mogą zostać zinterpretowane jako dowód, że radzisz sobie samodzielnie i nie potrzebujesz wsparcia.

Unikaj stwierdzeń w stylu:

• "Nie potrzebuję pomocy, jakoś daję sobie radę."
• "Nie chcę nikomu zabierać pieniędzy."
• "Nie mam już objawów, leki pomagają."
• "Byłem dziś w stanie tu dojść, więc chyba jestem sprawny."

Takie wypowiedzi mogą sprawić, że komisja uzna Twoje codzienne funkcjonowanie za niewymagające pomocy. Pamiętaj, podstawą przyznania orzeczenia są ograniczenia, a nie sama diagnoza.

Jeżeli na komisję dotarłeś z wysiłkiem, przy pomocy bliskiej osoby albo korzystając ze specjalnego transportu to powiedz o tym. Nie pomijaj informacji, które pokazują prawdziwy obraz Twojej sytuacji.

Jak przygotować się do komisji – krok po kroku

Dobre przygotowanie to jeden z najważniejszych elementów, które mogą zadecydować o wyniku. Komisja widzi Cię tylko przez kilka minut i nie zna Twojego codziennego życia. Dlatego to Ty musisz pokazać jej prawdziwy obraz swojej sytuacji.

1. Zbierz aktualną dokumentację medyczną
Przygotuj zaświadczenia od specjalistów, wypisy ze szpitali, wyniki badań obrazowych (RTG, MRI, TK, USG), opisy badań laboratoryjnych, historię leczenia oraz dokumentację z poradni zdrowia psychicznego. Ważna jest ich treść, aktualność i związek z Twoimi ograniczeniami.

2. Spisz objawy i codzienne trudności
Stres może sprawić, że zapomnisz o istotnych kwestiach. Zapisz, co utrudnia Ci funkcjonowanie – od bólu i ograniczeń ruchowych po problemy z koncentracją czy lęki. Podaj przykłady z życia codziennego.

3. Przygotuj się psychicznie na rozmowę
Pytania mogą być osobiste, a ton komisji czasem formalny lub zdystansowany. Zachowaj spokój i rzeczowo odpowiadaj. Pamiętaj, że celem jest rzetelne przedstawienie Twojej sytuacji.

4. Zabierz osobę towarzyszącą
Może wesprzeć Cię emocjonalnie, pomóc w przypomnieniu szczegółów i potwierdzić objawy. Nawet jeśli nie wejdzie z Tobą na salę, jej obecność w poczekalni dodaje pewności siebie.

5. Nie pomijaj zdrowia psychicznego
Lęki, depresja, PTSD czy problemy z koncentracją są równie istotne jak objawy fizyczne. Jeśli wpływają na Twoje codzienne życie – powiedz o tym otwarcie.

Częste pytania na komisji i ważne aspekty

Komisja może zapytać o samodzielne poruszanie się, pomoc w czynnościach codziennych, przyjmowane leki czy problemy psychiczne.

• Czy trzeba udawać, że jest gorzej? Nie, ale nie wolno też udawać, że jest lepiej. Twoim celem jest jasne przedstawienie, jak choroba wpłynęła na Twoje życie.
• Problemy psychiczne? Mów o nich! Problemy psychiczne, takie jak lęki, depresja czy zaburzenia adaptacyjne, są równie ważne jak fizyczne objawy – i równie często są podstawą do przyznania orzeczenia.
• Dojazd na komisję – czy świadczy o sprawności? Absolutnie nie! Jeśli dotarłeś z trudem lub pomocą, powiedz o tym.
• Osoba towarzysząca: Możesz przyjść z bliską osobą. Może pomóc w rozmowie, potwierdzić objawy lub po prostu zapewnić wsparcie.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na pytania, które najczęściej pojawiają się u osób przygotowujących się do komisji lekarskiej w 2025 roku.

1. Czy warto udawać, że mój stan jest gorszy, niż w rzeczywistości?

Nie. Udawanie może zostać szybko wychwycone i podważyć Twoją wiarygodność. Najlepiej wprost opisać, jak choroba wpływa na codzienne życie – bez umniejszania i bez wyolbrzymiania problemów.

2. Czy problemy psychiczne są brane pod uwagę?

Tak. Depresja, lęki, zaburzenia adaptacyjne czy PTSD mogą być pełnoprawną podstawą do przyznania orzeczenia. Zadbaj o to, by mieć przy sobie dokumentację psychologiczną lub psychiatryczną.

3. Jeśli dojadę samodzielnie na komisję, czy to znaczy, że jestem sprawny?

Nie. Powiedz, jeśli wymagało to dużego wysiłku, pomocy bliskich czy specjalnego transportu. Komisja ocenia codzienne funkcjonowanie, a nie tylko jednorazowy wysiłek.

4. Czy mogę przyjść z osobą towarzyszącą?

Tak. Obecność bliskiej osoby może pomóc w przypomnieniu faktów, potwierdzeniu objawów i zapewnieniu wsparcia emocjonalnego. Może się jednak zdarzyć, że nie będzie mogła wejść z Tobą na salę.

5. Czy muszę przedstawiać wszystkie dokumenty medyczne, nawet sprzed wielu lat?

Najważniejsza jest aktualna dokumentacja potwierdzająca obecny stan zdrowia i jego wpływ na życie. Starsze dokumenty mogą być pomocne w pokazaniu historii choroby, ale nie są obowiązkowe.

6. Co zrobić, jeśli komisja jest sceptyczna lub mało uprzejma?

Zachowaj spokój i trzymaj się faktów. Podawaj konkretne przykłady. Pamiętaj, że masz 14 dni na odwołanie się od decyzji komisji.

7. Ile trwa komisja lekarska?

Zwykle 5–15 minut, choć przy obszerniejszej dokumentacji lub bardziej skomplikowanym stanie zdrowia czas może się wydłużyć.

8. Czy mam prawo do dnia wolnego w pracy na komisję?

Tak. Pracodawca powinien zwolnić Cię z obowiązku pracy po okazaniu wezwania. Ten czas jest usprawiedliwiony i nie wpływa na rozliczenie godzin pracy.

Jak mówić, by komisja naprawdę Cię zrozumiała

Twoim celem jest pokazanie komisji prawdziwego obrazu codziennego życia z chorobą lub niepełnosprawnością. Mów wprost o trudnościach, podawaj konkretne przykłady i opisuj sytuacje, które najlepiej oddają Twoje ograniczenia. Bądź szczery, nie pomniejszaj problemów, ale też ich nie wyolbrzymiaj. Solidne przygotowanie, zarówno pod kątem dokumentów, jak i nastawienia psychicznego, może przesądzić o decyzji. Pamiętaj: komisja ma Cię poznać takiego, jakim jesteś na co dzień, a nie w najlepszym momencie.

Podstawa prawna

Artykuł opiera się na aktualnych przepisach regulujących zasady orzekania o niepełnosprawności:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – Dz.U. 2023 poz. 100, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2021 poz. 857, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające zasady powoływania członków komisji oraz wprowadzające obowiązek ustnego uzasadnienia decyzji – Dz.U. 2025 poz. 1033.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 maja 2025 r. w sprawie minimalnych okresów ważności orzeczeń – Dz.U. 2025 poz. 682.
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności – Dz.U. 2025 poz. 1033.