REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Żyrant nie może się uchylić od skutków podpisanej umowy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adam Malinowski

REKLAMA

Poręczenie jest popularnym sposobem zabezpieczania należności. Wykorzystują je chętnie w stosunkach handlowych małe i średnie firmy. Ale dla żyranta konsekwencje płynące z podpisania umowy poręczenia mogą być dotkliwe. Warto je poznać przed złożeniem podpisu.

Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik tego nie uczynił (art. 876 par. 1 kodeksu cywilnego). Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. Nie może zatem żadną miarą dojść do ustnego zobowiązania - podobnie nie będzie skuteczne przesłanie oświadczenia faksem lub mailem (taka korespondencja nie jest opatrzona własnoręcznym podpisem). Dokument w formie elektronicznej może być traktowany tylko jako wola zawarcia umowy czy też zaproszenie do rokowań.

Poręczenie za dług przyszły

Można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej - np. poręczam za dług przyszły do kwoty 50 tys. zł. Jeżeli nie oznaczono wysokości długu, cała umowa poręczenia jest nieważna. Bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. Jest to zatem dopiero pewna przymiarka do prawdziwego zobowiązania i poręczyciel ma jeszcze możliwość uchylenia odpowiedzialności.

Solidarna odpowiedzialność

Poręczenie ma charakter akcesoryjny, czyli zależy od istnienia głównego długu. O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Jeśli zatem dłużnik główny zwróci część pieniędzy, to od razu maleje zobowiązanie żyranta. Przy tym czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. Jeśli zatem strony umówiły się, że cena sprzedaży samochodu wyniesie nie 40 tys. zł, a 45 tys. zł i poręczenie obejmowało pierwotną kwotę, to zwiększenie odpowiedzialności poręczyciela jest możliwe, tylko jeśli wyrazi on na takie rozwiązanie zgodę na piśmie.

Podpisując umowę, trzeba się dobrze zastanowić też z tego względu, że jeżeli z kontraktu nie wynika nic innego, poręczyciel obok świadczenia głównego (zwrotu głównego długu) jest zobowiązany także do świadczeń ubocznych (np. odsetek za opóźnienie) i zapłaty kosztów niezbędnych do zabezpieczenia lub dochodzenia roszczeń poniesionych np. w sądzie. Ponosi także odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielowi na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, odpowiada też za wady rzeczy. Innymi słowy zawsze zakres jego odpowiedzialności jest refleksem obowiązków ciążących na dłużniku głównym i w zasadzie się z tymi obowiązkami pokrywa.

Poręczyciel odpowiada za spłatę długu solidarnie z dłużnikiem głównym. W praktyce oznacza ona, że wierzyciel może wybrać zobowiązaną osobę (wedle dowolnego kryterium - np. z powodu jej lepszej sytuacji materialnej) i dochodzić od niej bezpośrednio zapłaty - nawet nie domagając się pieniędzy od dłużnika głównego. Jedynym obowiązkiem wierzyciela (który jednak nie ma wpływu na charakter odpowiedzialności) jest zawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu. Takie regulacje pociągają za sobą inne poważne konsekwencje. Otóż dług osoby, która poręczyła za przedsiębiorcę, staje się wymagalny już z chwilą, gdy dłużnik główny opóźni się ze spełnieniem swego świadczenia. Z tego wynika, że niezawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu pozostaje bez wpływu na wymagalność roszczenia. Po prostu wierzyciel może od razu domagać się zapłaty. Jak zatem widzimy odpowiedzialność poręczyciela została ukształtowana bardzo szeroko. Ograniczono też możliwość ucieczki żyranta, limitując możliwość powoływania się na wady oświadczenia woli. W praktyce najczęstszą z nich będzie błąd albo podstęp co do sytuacji finansowej dłużnika głównego.

Szansa dla poręczyciela

Poręczyciel nie stoi jednak na z góry straconej pozycji. Otóż jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły - od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość temu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa. Nie jest przy tym konieczne oczekiwanie na wiążącą odpowiedź wierzyciela - wystarczy, jeśli ta nie nadejdzie niezwłocznie.

Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika, wzywając go do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może on podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. Tytułem przykładu można wskazać, że w takiej sytuacji nie będzie możliwe potrącenie.

Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze (wiedział o wskazanych okolicznościach). Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze. Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. Oczywiście wszystkich wskazanych zawiadomień należy ze względów dowodowych dokonywać na piśmie.

PRZYKŁAD ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI ŻYRANTA

11 lutego 2007 r. spółka jawna z Lublina poręczyła kontrahentowi kredyt bankowy na kwotę 100 tys. zł (suma miała zostać spłacona do końca czerwca 2007 r.). Podpisując dokumenty, wspólnicy działali w przekonaniu, że poręczenie ma znaczenie drugoplanowe - kredytobiorca zapewniał, że jego firma bardzo dobrze prosperuje, a on posiada znaczny majątek, co okazało się fikcją. Działali zatem pod wpływem błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika. 23 lipca bank wezwał poręczyciela do zapłaty 100 tys. zł, informując o niewypłacalności dłużnika. Niestety, w takiej sytuacji nie ma możliwości uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego wypłacalności. Odpowiedzialność poręczyciela ma charakter zobiektywizowany i jest oparta na zasadzie ryzyka. Poręczyciel gwarantuje mianowicie kredytodawcy - własnym majątkiem - wypłacalność kredytobiorcy.

WAŻNE ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI

W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny, co oznacza, że musi płacić zamiast osoby pierwotnie zobowiązanej.

Z ORZECZNICTWA PORĘCZYCIEL WIERZYCIELEM

O wystąpieniu szkody oraz normalnego związku przyczynowego pomiędzy tą szkodą a nienależytym wykonaniem przez wierzyciela umowy poręczenia zawartej pomiędzy stronami można by mówić jedynie wówczas, gdyby poręczyciel spełnił świadczenie, za którego spełnienie poręczył. Dopiero wówczas bowiem stałby się on wierzycielem w stosunku do dłużnika, za którego poręczył.

Wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2005 r. sygn. akt V CK 301/05, niepublikowany

Z ORZECZNICTWA PODSTAWA NIEWAŻNOŚCI

Nieważne jest poręczenie obejmujące nieokreśloną grupę zobowiązań dłużnika głównego lub wszystkie zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela (tzw. poręczenie ogólne; art. 58 par. 1 k.c.) (...). W prawie polskim należałoby przyjąć niedopuszczalność tzw. poręczenia globalnego, obejmującego bliżej nieokreśloną grupę zobowiązań dłużnika głównego lub wszystkie zobowiązania tego ostatniego wobec wierzyciela.

Wyrok Sądu Najwyższego z 29 maja 2005 r. sygn. akt V CK 827/04, Pr.Bankowe z 2006 r. nr 3, poz. 4


ADAM MALINOWSKI

adam.malinowski@infor.pl

Autor jest radcą prawnym


PODSTAWA PRAWNA

l Art. 876 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kontrolerzy nie mają litości. Każą zwracać dotacje z odsetkami za pięć lat wstecz. Wejdą wszędzie gdzie poszły pieniądze z programu Czyste Powietrze

Ruszyła kolejna edycja programu Czyste Powietrze. Teraz o pieniądze jest trudniej, a ich rozliczenie będzie bardziej skomplikowane. To efekt nadużyć, które były w programie. W czasie przerwy w przyznawaniu dotacji ruszyły kontrole szukające tych nadużyć. Nie omijają mieszkań i domów, w których przeprowadzano termomodernizację czy wymianę pieców z dofinansowaniem.

Nie domagałbym się "sprawiedliwości" co do emerytury z ZUS, gdyby moja pełna policyjna emka była składową niepełnej służby w połączeniu z przeliczonym cywilem

Do redakcji Infor.pl stale wpływają listy od policjantów, żołnierzy, emerytowanych funkcjonariuszy innych służb o bolączkach systemu emerytalnego. Publikujemy:

Pomysł naprawy emerytur policjanci i żołnierze i innych mundurowych na służbie przed 1999 r.

Dlaczego trzeba naprawić? Żołnierz albo policjant, który rozpoczął służbę np. w 1992 r. i od np. 2011 r. jest na np. emeryturze policyjnej i jednocześnie pracuje w cywilu, nie skorzysta ze składek odprowadzonych do ZUS. W niewielkim zakresie składki mogą podnieść emeryturę policyjną, ale nie ma możliwości otrzymania ze składek odprowadzonych do ZUS emerytury cywilnej. Taka możliwość istnieje dla mundurowych rozpoczynających służbę od 1999 r. Jak to naprawić? Czytelnik przesłał swoje propozycje.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Najnowszy sondaż prezydencki 2 tura 2025 [WYBORY]

Oto najnowszy sondaż prezydencki infor.pl dla 2 tury wyborów 2025 r. Jakie były wyniki sondaży dla drugiej tury pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim? Kto wygra wybory prezydenckie 2025 według sondaży?

14. emerytura: znamy już termin wypłaty i wysokość świadczenia

Czternaste emerytury będą wypłacone we wrześniu, czyli tak jak w poprzednich latach – wynika z informacji o projekcie rozporządzenia MRPiPS, który właśnie ukazał się w wykazie prac legislacyjnych rządu. W tym roku 14. emerytura w pełnej wysokości wyniesie 1878,91 zł brutto.

REKLAMA

Trzaskowski u Mentzena - kiedy? [NA ŻYWO YOUTUBE]

Kiedy Rafał Trzaskowski będzie u Sławomira Mentzena na kanale YouTube? Czy podpisze 8 punktów deklaracji Mentzena? Rozmowa odbywa się w serii "Mentzen grilluje".

Niestety jestem karany za PESEL. Wstąpiłem do wojska przed 1999 r., po przejściu na emeryturę wojskową 10 lat odprowadzałem składki do ZUS

Kara za PESEL polega na tym, że nasz czytelnik przez PESEL nie może odebrać swoich składek w ZUS (odebrać w formie emerytury cywilnej - drugiej emerytury równolegle wypłacanej do emerytury mundurowej). Czytelnik przepracował jako cywil sporo lat, ZUS pobrał składki, ale nie odda tych pieniędzy w formie emerytury. Przy czym innym emerytom mundurowym (o innym PESELu) ZUS odda.

REKLAMA