REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność profesjonalisty

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W obowiązującym stanie prawnym obowiązkowe ubezpieczenie prawników od odpowiedzialności cywilnej zamiast gwarantować majątkową nietykalność za błąd przypomina w praktyce bardziej ubezpieczeniową fikcję.
Radcy prawni, adwokaci, notariusze należą obecnie do grupy tych kilkunastu profesji, których przedstawiciele podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej. Faktyczna ochrona, jaką winno im o­no gwarantować, budzi jednak, w aktualnym stanie prawnym, poważne wątpliwości i zastrzeżenia.
W przypadku radców prawnych, a także innych zawodów prawniczych ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej winno chronić zarówno klienta kancelarii przed skutkami błędu profesjonalisty, jak i profesjonalistę przed wypłatą odszkodowania z własnego majątku. Pierwsza z tych funkcji nie budzi większych zastrzeżeń – poszkodowany otrzymuje bowiem niemal pewność kompensacji, niezależnie od sytuacji finansowej ubezpieczającego. Tego samego nie można jednak powiedzieć o realizowaniu funkcji ochronnej ubezpieczającego. Innymi słowy – na ile ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej chroni tych, którzy zobowiązani są je wykupić?

Regres ubezpieczyciela

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podlega w pewnym zakresie tym samym regulacjom, co inne ubezpieczenia obowiązkowe. Poza zachowaniem tych podstawowych, ogólnych standardów, wykazuje jednak pewne cechy szczególne, związane ze specyfiką wykonywanego zawodu. W tym właśnie kontekście warto przyjrzeć się dwóm kwestiom, które w zakresie ochrony prawnej ubezpieczonych budzą najwięcej wątpliwości.
Pierwszą z nich jest możliwość regresu ubezpieczyciela przy tzw. rażącym niedbalstwie ubezpieczonego, zaś drugą – problem przedawnienia ich roszczeń wobec firm ubezpieczeniowych.
Możliwość dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania, w przypadku gdy szkoda wyrządzona została wskutek rażącego niedbalstwa ubezpieczonego, wynika z art. 11 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zasadę tę potwierdził niedawno Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 lutego 2006 r. (sygn. P.21/05). Zgodnie z nią, zakład ubezpieczeń może zażądać zwrotu pełnej kwoty odszkodowania, jeśli do naruszenia interesu klienta dojdzie w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego. Problem w tym, że pojęcie rażącego niedbalstwa nie zostało nigdzie jednoznacznie zdefiniowane i nastręcza wielu trudności interpretacyjnych, zwłaszcza zaś w odniesieniu do zawodów zaufania publicznego, przy wykonywaniu których wymagana jest szczególna staranność.

WEDŁUG LITERY PRAWA

Obowiązek posiadania przez radców prawnych ubezpieczenia OC wynika z przepisów regulujących wykonywanie tego zawodu, tj. ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Obowiązek ten realizowany jest według zasad określonych rozporządzeniem ministra finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych. Zastosowanie do ubezpieczenia OC tej grupy zawodowej mają również przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych oraz, w kwestiach nią nieuregulowanych, przepisy kodeksu cywilnego.

Rażące niedbalstwo

Zgodnie bowiem z ogólną regułą wyrażoną w art. 355 k.c., dłużnik obowiązany jest do zachowania staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju, jednakże należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Jest to szczególnie istotne, biorąc pod uwagę fakt, iż szczególna staranność radców prawnych, podobnie jak przedstawicieli innych zawodów prawniczych, jest wyznaczona przez szereg obowiązków, określonych tak w ustawie, jak i zasadach etyki zawodowej, a co za tym idzie – podlega szczególnie rygorystycznym ocenom. W konsekwencji, często niezwykle trudne jest określenie granicy pomiędzy rażącym a zwykłym niedbalstwem. Trudności te potęguje m.in. fakt, że wiele przepisów jest niejednoznacznych, co z kolei powoduje ich różne, nierzadko nawet całkiem rozbieżne interpretacje, a w efekcie – różnice w stosowaniu. Oczywiste w świetle tego jest, że nie każde nieumyślne zaniedbanie obowiązków może być kwalifikowane jako rażące niedbalstwo, zaś wszystkie tego typu przypadki winny być rozpatrywane indywidualnie. Mimo to omawiany przepis stwarza poważne niebezpieczeństwo nadużywania go przez zakłady ubezpieczeń, zaś radcowie muszą liczyć się z tym, że niezależnie od ubezpieczenia OC koszty pomyłek będą zmuszeni nierzadko pokrywać z własnej kieszeni.

OCHRONA KLIENTA I UBEZPIECZAJĄCEGO

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pełni w obrocie prawnym dwie podstawowe funkcje. Z jednej strony chroni interesy osób trzecich, czyli poszkodowanych – zapewnia bowiem zaspokojenie ich roszczeń przez zakład ubezpieczeń. Z drugiej chroni również samego ubezpieczającego przed skutkami roszczeń odszkodowawczych osób, wobec których ponosi o­n odpowiedzialność cywilną.

Błąd rewidenta

Drugim problemem, który może budzić obawy przedstawicieli zawodów prawniczych, jest kwestia przedawnienia ich roszczeń względem zakładów ubezpieczeń. Podobnie jak poprzednia znalazła o­na wyraz w niedawnym orzecznictwie, tj. wyroku SN z 3 marca 2006 r. (II CSK 123/2005). Zgodnie z nim, art. 819 par. 2 k.c., określający początek biegu terminu przedawnienia (dzień, w którym nastąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem), jest przepisem bezwzględnie obowiązującym. W praktyce oznacza to, że umowa ubezpieczenia nie może początku biegu tego terminu określać inaczej. Powyższy wyrok dotyczył Ośrodka Biegłych Rewidentów sp. z o.o. (obecnie w likwidacji), który – mimo zapłaty ponad 77 tys. odszkodowania wskutek popełnionego przez rewidenta błędu – nie odzyskał tej kwoty od swojego ubezpieczyciela – PZU, Zakład ubezpieczeń, powołując się na art. 819 k.c., podniósł wobec spółki zarzut przedawnienia (mimo że treść umowy zawartej pomiędzy Ośrodkiem a PZU początek terminu przedawnienia wyznaczała na dzień zgłoszenia szkody).

Przedawnienie roszczeń

Kwestia ta ma istotne znaczenie wobec różnicy, jaka zgodnie z art. 819 k.c. występuje w terminach przedawnienia roszczeń ubezpieczającego i poszkodowanego względem zakładu ubezpieczeń. O ile bowiem roszczenia tego pierwszego przedawniają się z upływem lat trzech, o tyle roszczenie poszkodowanego przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla danego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bąd*.xx nienależytego wykonania zobowiązania. Możliwe jest zatem, że w przypadku, gdy szkoda wyrządzona klientowi ujawni się po upływie znacznego okresu od zdarzenia ją wywołującego, to – mimo szybkiego zgłoszenia roszczeń wobec ubezpieczyciela – radca prawny czy adwokat za nią odpowiedzialny nie będzie mógł domagać się zwrotu wypłaconego odszkodowania od swojego zakładu ubezpieczeń.
Powyższe wątpliwości prowadzić muszą do pytania o celowość wspomnianych regulacji, a także szerzej – o samą ideę obowiązkowego ubezpieczenia profesjonalnych grup zawodowych. W obecnie obowiązującym stanie prawnym mamy bowiem do czynienia z sytuacją, w której przedstawiciele tych grup, z jednej strony, posiadają obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia, zaś z drugiej – nie otrzymują w zasadzie żadnego faktycznego zabezpieczenia z tytułu ponoszonej odpowiedzialności cywilnej. Dlatego dążąc do zapewnienia im rzeczywistej, nie zaś tylko iluzorycznej, ochrony, warto zastanowić się, jak sądzę, nad możliwością interwencji ustawodawcy w wyżej wskazanym zakresie. Istniejący stan prawny traci bowiem z pola widzenie gwarancje ochronne, rzecz w obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej zupełnie podstawową.

Joanna Włodarczyk
Autorka jest aplikantem w Kancelarii Radców Prawnych Kozłowski, Pisarkiewicz-Firek Sp. j.


Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak zabezpieczyć alimenty na dziecko?

Zabezpieczenie alimentów jest ważnym i pomocnym rozwiązaniem na czas trwania postępowania. Pozwala na uzyskanie świadczeń na dziecko jeszcze przed wydaniem przez sąd wyroku. Biorąc pod uwagę fakt, iż proces o alimenty może być rozciągnięty w czasie, takie rozwiązanie może realnie pomóc w zabezpieczeniu interesów dziecka.

Darmowa pomoc prawna dla pracowników - już jest w wielu miejscach pracy

Pracownicy coraz częściej liczą na atrakcyjne dodatki, premie, nagrody oraz pomoc finansową w przypadku trudnych sytuacji życiowych. Oczywiście wynagrodzenie jest bardzo istotne, ale istotne też są benefity. W zakres benefitów istnieje np. wsparcie na pokrycie kosztów badań, zasiłki związane z narodzinami dziecka, a nawet świadczenia dedykowane osobom po przejściu na emeryturę. Ta rosnąca oferta to odpowiedź na zmieniające się potrzeby współczesnego rynku pracy, który stawia na kompleksowe wspieranie pracowników zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej. Ale uwaga - wśród benefitów pracowniczych pojawiły się też darmowe usługi prawne dla pracowników.

Gorąca debata prezydencka: migranci, miliardy i mylące liczby

Emocje, riposty i... dezinformacja. W telewizyjnej debacie kandydaci mierzyli się w sześciu blokach tematycznych, ale częściej niż faktami – operowali mitami. Karol Nawrocki mówił o „10 tysiącach migrantów wypychanych z Niemiec”, co nie ma potwierdzenia w danych. Rafał Trzaskowski przypisał sobie unijne miliardy, których formalnie nie pozyskał. Sprawdzamy, co naprawdę wydarzyło się na granicy, w szpitalach i na sali debat.

Zasiłek dla opiekunów zamiast świadczenia pielęgnacyjnego. Luka w prawie z wymogiem 365 dni w okresie 18 miesięcy

Zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych - są kłopoty w jego otrzymaniu. Wystarczy pół roku czekania na przyznanie punktów przez WZON i już nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych (bo o ten zasiłek chodzi). Chyba, że zrezygnuje się ze świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku przez WZON (wtedy zamiast wspierającego dla osoby niepełnosprawnej otrzyma opiekun świadczenie pielęgnacyjne). Zasiłek miał pomóc opiekunom tracącym świadczenie pielęgnacyjne w powrocie na rynek pracy (często po dekadzie opiekowania się osoba niepełnosprawną ze znacznym stopniem niepełnosprawności). Uzasadnieniem dla zasiłku jest zrównanie pracy zarobkowej na etacie z opieką nad osobą niepełnosprawną pod warunkiem, że opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne przez rok za ostatnie 1,5 roku. Ponieważ mamy przewlekłość przy świadczeniu wspierającym i zwroty świadczenia pielęgnacyjnego za okresy dłuższe niż pół roku, to nie można tego warunku spełnić. Jest on niewykonalny.

REKLAMA

Co kandydaci na Prezydenta RP zamierzają zmienić w ochronie zdrowia? Szczegółowa relacja debaty prezydenckiej Trzaskowski-Nawrocki z dnia 23 maja 2025 r. [wybory prezydenckie w 2025 r.]

W dniu 23 maja br. w Telewizji Polskiej, odbyła się debata prezydencka z udziałem dwóch kandydatów II tury wyborów prezydenckich w 2025 r. – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego. Była ona podzielona na sześć bloków tematycznych, wśród których jednym była ochrona zdrowia. W tym segmencie, każdy z kandydatów udzielił odpowiedzi na trzy pytania przeciwnika. Oto szczegółowa relacja.

Skarbówka prześwietla tę podatkową ulgę pięć lat wstecz. Strach obleci miliony Polaków

Do końca kwietnia był czas na złożenie PIT-ów. Teraz swój czas ma skarbówka. Fiskus interesuje się przede wszystkim tymi, którzy skorzystali z ulg i odliczeń. Na celowniku znaleźli się między innymi rodzice. Część z nich może mieć problem.

Czy dziś 25.05.2025 r. jest niedziela handlowa, handel bez zakazu, zakupy w Lidlu i Biedronce, w galeriach, wszystkie sklepy otwarte czy tylko Żabka

Czy najbliższa niedziela nie jest objęta zakazem handlu i czynne są wszystkie sklepy? To kluczowe pytanie dla sensownego zaplanowania weekendu. Praktycznie każda rodzina potrzebuje dużych zakupów raz w tygodniu. Gdy składa się na niego niedziela han4dlowa, można wybierać dzień na zrealizowanie tego planu: sobota lub niedziela. Jeśli jednak niedziela jest z zakazem handlu, na duże zakupy pozostaje tylko sobota.

Po jakim czasie nie można odwołać darowizny?

Termin na odwołanie przekazanej darowizny jest dość krótki. Od czego zależy? Kiedy jest możliwe odwołanie darowizny?

REKLAMA

Kiedy złożenie przysięgi przez nowo wybranego prezydenta RP? [WYBORY 2025]

Zgodnie z art. 128 Konstytucji, kadencja prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia przez niego urzędu. Pytanie brzmi: co to dokładnie oznacza i kiedy ten moment następuje? Kto stwierdza ważność wyborów na prezydenta RP?

Sztuczna inteligencja w urzędach, zdrowiu i wyborach. „Nie będziemy już nigdy anonimowi”

Czy AI może uprościć życie obywateli i zrewolucjonizować państwo? Zdaniem Radosława Mechły, doradcy ds. AI w Buzzcenter, to nieunikniona przyszłość. W rozmowie z Infor.pl opowiada, jak technologia zmieni urzędy, system opieki zdrowotnej, rynek pracy i… naszą prywatność.

REKLAMA