Ostateczna podwyżka w starym portfelu

Likwidacja starego portfela polega na podwyższeniu emerytur i rent przyznanych lub przeliczonych w latach 1993 - 1998 od kwoty bazowej niższej niż 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Kwota bazowa na początku lat 90. została obniżona. 1 marca 1993 r. wynosiła 91 proc. i choć była następnie stopniowo podwyższana, to dopiero od 1999 roku obowiązuje w wysokości 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Kolejność przeliczeń

Podwyższanie emerytur i rent rozpoczęto w 2005 roku. W pierwszej kolejności - od 1 marca 2005 r. i od 1 marca 2006 r. - ZUS przeliczył emerytury i renty dla najstarszych osób, urodzonych przed 1 stycznia 1930 r. Natomiast od 1 marca 2007 r. pierwszą część podwyżki swoich świadczeń otrzymały osoby urodzone po 31 grudnia 1929 r. Przysługujące im emerytury i renty zostały wówczas ustalone od 94,5 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dacie przyznania świadczenia. Kolejne podwyżki miały następować stopniowo w latach 2008 - 2010. Jednak w wyniku nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która weszła w życie 1 stycznia 2008 r., skrócono okres podwyższania emerytur i rent. Podwyższenie nastąpi jednorazowo - od 1 marca 2008 r. - w oparciu o kwotę bazową wynoszącą 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dniu jego przyznania. Zatem już w marcu 2008 r., a nie w 2010 roku, zostanie zakończony proces podwyższania świadczeń z tzw. starego portfela. Jedynie te świadczenia, których wypłata będzie wówczas wstrzymana, będą przeliczane w późniejszym czasie, tj. z chwilą wznowienia ich wypłaty.

Już w marcu 2008 r.,

a nie w 2010 roku, zostanie zakończony proces podwyższania świadczeń ze starego portfela

Podwyższanie świadczeń

Na kwotę emerytury lub renty składa się tzw. część socjalna świadczenia (24 proc. kwoty bazowej), część należna za okresy składkowe (1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych), część należna za okresy nieskładkowe (0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych). Kwota bazowa jest uwzględniana przy obliczaniu tzw. części socjalnej świadczenia oraz podstawy jego wymiaru. Ustalając wymienione wyżej części świadczenia, ZUS uwzględni wymiar okresów składkowych i nieskładkowych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru oraz ewentualnie część składkową i zwiększenie według stanu obowiązującego 29 lutego 2008 r. Zarówno podstawa wymiaru emerytury lub renty, jak i część socjalna świadczenia zostaną ustalone od kwoty bazowej podwyższonej do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dacie ich przyznania (przeliczenia). Po ustaleniu emerytury lub renty od 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia ZUS zwaloryzuje ich wysokość w ramach wszystkich waloryzacji przypadających do dnia, od którego przysługuje prawo do świadczenia w przeliczonej wysokości.

PRZYKŁAD: NOWA WYSOKOŚĆ RENTY RODZINNEJ

Czytelnik, urodzony w 1985 r., jako jedyny członek rodziny od lipca 2002 r. ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, który w chwili śmierci (10 lipca 2002 r.) miał ustalone prawo do emerytury. Emerytura ta została przyznana od sierpnia 1997 r. i obliczona w oparciu o kwotę bazową obniżoną do 95 proc. przeciętnego wynagrodzenia (936,05 zł). W marcu 2008 r. ZUS obliczy najpierw emeryturę zmarłego przy zastosowaniu kwoty bazowej podwyższonej do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia w dacie jej przyznania (985,32 zł), a następnie podwyższy świadczenie w ramach wszystkich waloryzacji, jakie miały miejsce do lipca 2002 r. Od tak obliczonej kwoty emerytury ustali następnie rentę rodzinną (85 proc. świadczenia zmarłego), którą zwaloryzuje w ramach wszystkich waloryzacji, które miały miejsce przed 1 marca 2008 r.

Przeliczenie rent rodzinnych

W marcu 2008 r. podwyższone zostaną również renty rodzinne przyznane po osobach, które urodziły się po 31 grudnia 1929 r. i miały obliczone świadczenia od kwoty bazowej niższej niż 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W celu ponownego obliczenia renty rodzinnej ZUS dokona najpierw przeliczenia emerytury lub renty zmarłego i ustali jego wysokość od kwoty bazowej podwyższonej do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, uwzględniając kolejne podwyżki świadczenia aż do dnia śmierci świadczeniobiorcy. Wysokość renty rodzinnej zostanie obliczona na dzień jej przyznania, a następnie zwaloryzowana we wszystkich terminach podwyżek, jakie miały miejsce od dnia przyznania tej renty do dnia, od którego przysługuje prawo do tego świadczenia w przeliczonej wysokości.

Emerytura po rencie

Od 1 marca 2008 r. zostaną przeliczone również emerytury i renty przyznane osobom urodzonym po 31 grudnia 1929 r., których podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru wcześniej przyznanego świadczenia, a podstawa ta została obliczona od obniżonej kwoty bazowej. Może się zdarzyć, że podstawa wymiaru świadczenia była obliczona od obniżonej kwoty bazowej, a część socjalna została przeliczona przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej. W takim przypadku ZUS ustala od kwoty bazowej podwyższonej do 100 proc. jedynie podstawę wymiaru przeliczanego świadczenia. Natomiast część socjalna świadczenia będzie ustalona od kwoty bazowej z daty ostatniego przeliczenia emerytury.

PRZYKŁAD: PRZELICZANIE WYSOKOŚCI EMERYTURY

Czytelniczka urodzona w 1936 roku ma ustalone prawo do emerytury od października 1996 r. Jej wysokość obliczono od kwoty bazowej obniżonej do 94 proc. przeciętnego wynagrodzenia, tj. 804,03 zł. Od 1 marca 2007 r. ZUS przeliczył jej emeryturę przy uwzględnieniu 94,5 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dacie przyznania świadczenia, tj. od kwoty 808,31 zł. Od 1 marca 2008 r. świadczenie czytelniczki zostanie jeszcze raz przeliczone, tym razem przy zastosowaniu pełnej kwoty bazowej z daty przyznania emerytury, tj. 855,35 zł.

MAREK OPOLSKI

gp@infor.pl

Podstawa prawna

- Art. 194a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

- Ustawa z 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 191, poz. 1368).