Do czego uprawnia EKUZ

Jednak swoje uprawnienia do świadczeń musimy za granicą potwierdzać Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), którą wydaje Narodowy Fundusz Zdrowia.

EKUZ uprawnia do korzystania w innych państwach z opieki tylko tych placówek, które działają w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia.

O kartę powinna starać się każda osoba wyjeżdżająca do jednego z państw UE/EFTA, niezależnie od tego, czy pobyt za granicą ma trwać tydzień czy rok. Wyrobienie karty jest bezpłatne.

Do otrzymania karty EKUZ uprawniona jest każda osoba ubezpieczona w NFZ oraz osoby:

• posiadające miejsce zamieszkania na terenie Polski, które nie ukończyły 18. roku życia,

• nieubezpieczone kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu posiadające obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium Polski,

• osoby spełniające kryteria dochodowe i posiadające decyzję wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania.

Osoby te powinny starać się o wydanie karty EKUZ, jeśli:

• wyjeżdżają do innego kraju UE/EFTA w celach turystycznych, jadą w odwiedziny do rodziny lub znajomych,

• odbywają podróż służbową,

• uczą się lub studiują za granicą,

• są oddelegowane do pracy za granicą przez polskiego pracodawcę,

• pracują w transporcie międzynarodowym.

Na EKUZ znajdują się dane osoby ubezpieczonej (imię, nazwisko, data urodzenia, PESEL), numer identyfikacyjny instytucji, która wydała kartę, numer identyfikacyjny karty oraz data jej ważności.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

EKUZ nie jest dokumentem, który uprawnia osobę ubezpieczoną w Polsce do korzystania z usług medycznych w Polsce. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na terenie kraju przysługuje na podstawie dokumentów, które poświadczają podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu, takich jak np. raport ZUS RMUA - w przypadku pracowników czy odcinek emerytury lub renty - w przypadku emerytów i rencistów.

Wniosek o EKUZ

Wniosek o wydanie EKUZ można wypełnić w oddziale wojewódzkim lub delegaturze NFZ lub pobrać ze strony internetowej www.nfz.gov.pl.

WNIOSEK O WYDANIE EUROPEJSKIEJ KARTY UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wypełniony wniosek można złożyć osobiście w wojewódzkim oddziale lub delegaturze NFZ albo wysłać pocztą lub faksem.

Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Do wniosku należy dołączyć oryginały dokumentów lub ich poświadczone kopie. Dokumenty ze zdjęciem (legitymację ubezpieczeniową lub studencką) wystarczy okazać do wglądu.

Wydaną kartę można odebrać osobiście lub upoważnić do tego inną osobę (upoważnienie powinno zawierać numer dowodu osobistego tej osoby lub innego dokumentu zawierającego zdjęcie). EKUZ może być przesłana do ubezpieczonego pocztą na adres podany we wniosku.

Z reguły NFZ wydaje kartę w dniu złożenia wniosku, ale w okresie wakacyjnym może się zdarzyć konieczność oczekiwania w kolejce. W przypadku przesłania wniosku pocztą, gdy są załączone odpowiednie dokumenty, wyrobienie karty trwa do 3 dni.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jeśli ubezpieczony nie wyrobi karty EKUZ przed wyjazdem, wniosek o jej wydanie wraz z dokumentami potwierdzającymi podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu może przesłać pocztą lub faksem. We wniosku należy wówczas wskazać adres korespondencyjny lub numer faksu, na który NFZ ma odesłać kartę. W takiej sytuacji NFZ wystawia Certyfikat Tymczasowo Zastępujący EKUZ, który w taki sam sposób jak EKUZ potwierdza uprawnienia do świadczeń zdrowotnych.

Karta ma ważność przez okres wyjazdu. W przypadku osób zatrudnionych i wykonujących własną działalność EKUZ jest jednak wydawana na okres nieprzekraczający 2 miesięcy licząc od końca miesiąca, za który została odprowadzona ostatnia składka na ubezpieczenie zdrowotne. Inne terminy maksymalne obowiązują bezrobotnych (30 dni), uczniów i studentów (do końca semestru lub roku szkolnego) oraz emerytów (5 lat).

Jeżeli termin ważności karty jest krótszy niż pobyt za granicą to należy złożyć wniosek o wydanie kolejnej karty (pod warunkiem podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu).

W przypadku pracowników wysyłanych do pracy za granicę wniosek o wydanie EKUZ składa pracodawca. W tym celu do oddziału NFZ właściwego ze względu na miejsce zamieszkania delegowanych pracowników powinien złożyć:

• wykaz pracowników, którzy wykonują na jego rzecz pracę w innym państwie członkowskim (ze wskazaniem, o jakie państwo w danym przypadku chodzi) jako pracownicy oddelegowani, oraz wykaz zawierający dane członków rodziny zgłoszonych przez pracowników do ubezpieczenia zdrowotnego, którzy towarzyszą im w państwie oddelegowania; wykaz ten powinien zawierać co najmniej:

- imiona i nazwiska pracownika i członków rodziny,

- numery PESEL pracownika i członków rodziny,

- aktualny adres miejsca zamieszkania pracownika w Polsce,

- państwo, do którego pracownik został oddelegowany,

- okres oddelegowania,

• formularze poświadczające, że do pracowników w czasie oddelegowania będą stosowane polskie przepisy w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (np. E-101),

• dane pracodawcy: imię i nazwisko lub nazwa, adres zamieszkania lub siedziba, telefon kontaktowy do wyznaczonej przez pracodawcę osoby.

Oddział NFZ przesyła wystawione karty pracodawcy, który przekazuje je swoim pracownikom.

Może się zdarzyć, że karta EKUZ utraci ważność przed upływem okresu, na jaki została wydana. Dzieje się tak w razie utraty statusu osoby ubezpieczonej w NFZ, tj.:

• z dniem podjęcia pracy w innym państwie członkowskim,

• po upływie 30 dni od dnia rozwiązania stosunku pracy lub w przypadku otrzymania urlopu bezpłatnego (dłuższego niż 30 dni),

• po upływie 30 dni od dnia zakończenia lub wyrejestrowania działalności gospodarczej,

• po upływie 30 dni od dnia utraty statusu bezrobotnego,

• po upływie 30 dni od dnia utraty czy zawieszenia prawa do pobierania renty,

• po upływie 30 dni od dnia utraty statusu rolnika,

• po upływie 30 dni od dnia utraty prawa do świadczenia socjalnego,

• po upływie 30 dni od dnia zakończenia umowy dobrowolnego ubezpieczenia.

Osoba, która posługuje się EKUZ mimo utraty jej ważności, ma obowiązek pokryć koszty leczenia, z którego skorzystała za granicą.

Zakres świadczeń

Aby skorzystać z usług zdrowotnych, poza EKUZ często potrzebny jest także dowód tożsamości lub paszport.

Podczas czasowego pobytu za granicą polskiemu ubezpieczonemu przysługuje opieka zdrowotna w zakresie niezbędnym z medycznego punktu widzenia (np. w czasie choroby - wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, niezbędna pomoc udzielona w szpitalu). O tym, czy dane świadczenie jest niezbędne, decyduje lekarz udzielający pomocy. EKUZ nie uprawnia do korzystania z prywatnej służby zdrowia. Planowe leczenie wymaga natomiast zgody Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (wniosek o udzielenie zgody należy złożyć na formularzu E-112).

Leczenie w innym państwie członkowskim odbywa się według tych samych reguł, które obowiązują osoby ubezpieczone w tym państwie. W związku z tym można nieodpłatnie skorzystać tylko z tych świadczeń zdrowotnych, które należą się nieodpłatnie ubezpieczonym w danym państwie.

W wielu państwach europejskich obowiązuje zasada tzw. współpłacenia za usługi medyczne (pacjenci częściowo pokrywają koszty leczenia). Polak, który będzie korzystał z opieki zdrowotnej w jednym z takich państw, również będzie musiał częściowo pokryć koszt leczenia. Współpłacenie dotyczy zwykle:

• dopłat do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty,

• dopłat do leków na receptę,

• tzw. opłat hotelowych za pobyt i wyżywienie w szpitalu.

W niektórych państwach (np. we Francji lub Belgii) obowiązuje natomiast system refundowania kosztów leczenia. Oznacza to, że pacjent w całości pokrywa koszty leczenia, a następnie zwraca się do miejscowej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego o refundację. W takiej sytuacji należy przedstawić ubezpieczycielowi wszystkie rachunki i dowody zapłaty.

Jeśli w dniu korzystania z usług zdrowotnych ubezpieczony nie ma ani EKUZ, ani Certyfikatu Tymczasowo Zastępującego EKUZ, zostanie obciążony pełnymi ich kosztami. W takim przypadku należy dostarczyć ten dokument lekarzowi lub administracji szpitala w późniejszym terminie (termin określony w przepisach danego państwa).

Jeżeli nie ma możliwości dostarczenia tego dokumentu, należy opłacić rachunek, a następnie zwrócić się o zwrot poniesionych kosztów leczenia do miejscowej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego lub po powrocie do kraju do wojewódzkiego oddziału NFZ (składając wszystkie rachunki i dowody zapłaty).

Pytania i odpowiedzi

(?) Prowadzę działalność gospodarczą. Wraz z żoną i dwojgiem dzieci chcemy wyjechać na wakacje do Bułgarii. Jakie dokumenty powinniśmy złożyć w NFZ starając się o wydanie EKUZ? Czy każdy z nas dostanie odrębną kartę, czy dostaniemy jedną kartę? Czy dzieci, które zgłosiłem do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny, będą miały prawo do opieki zdrowotnej na podstawie mojej karty?

Karta jest wydawana indywidualnie dla każdej osoby, dlatego otrzymają Państwo 4 karty EKUZ. Dzieci nie mogą korzystać z opieki zdrowotnej na podstawie karty EKUZ wydanej Panu.

W oddziale NFZ należy złożyć 4 wnioski o wydanie kart i załączyć do nich dokumenty poświadczające Pana i żony ubezpieczenie zdrowotne oraz fakt podlegania dzieci ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członków rodziny.

(?) Wyrobiłem EKUZ, ale spotkałem się z opinią, że nie jest to wystarczające, aby zapewnić sobie bezpłatne świadczenia medyczne w razie takiej potrzeby. Czy to prawda?

Warto mieć inne ubezpieczenie, bo za granicą nie zawsze i nie wszystko jest objęte ochroną EKUZ.

EKUZ potwierdza prawo do usług zdrowotnych w placówkach należących do powszechnego systemu. W wielu miejscowościach turystycznych nie ma takich placówek. W takiej sytuacji koszty związane z prywatnym leczeniem może pokryć wyłącznie prywatna polisa. Często taka polisa pozwala również uniknąć opłat obowiązujących na zasadzie współpłacenia w państwach UE/EFTA.

• art. 2 ust. 1, art. 51-54 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.),

• art. 19 ust. 1 lit. a, ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (DzU UE L 71.149.2 ze zm.),

• zarządzenie nr 100/2005 Prezesa NFZ z 23 listopada 2005 r. w sprawie określenia terminów ważności Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz Certyfikatu Tymczasowo Zastępującego Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Joanna Kalinowska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

* Na podstawie informacji zawartych na stronie www.nfz.gov.pl