Urlop wychowawczy, Nadgodziny

Mimo zapowiadanych zmian w Karcie Nauczyciela, kwestia wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe wciąż budzi poważne wątpliwości. Nowelizacja, która ma uporządkować zasady rozliczeń, sama może wymagać kolejnej poprawki — zwłaszcza w zakresie definicji gotowości do pracy. Okazuje się bowiem, że to, co dla pracownika w kodeksie jest standardem, w przypadku nauczycieli zyskuje zupełnie inne znaczenie.

Zadaniowy system czasu pracy stwarza pole do nadużyć zarówno po stronie pracowników, jak i pracodawców. Co zrobić, aby uniknąć na tym tle nieporozumień? Należy przede wszystkim prawidłowo wywiązać się z obowiązków narzuconych przez ustawodawcę.

Zadaniowy system czasu pracy to rozwiązanie, które coraz częściej pojawia się w firmach stawiających na elastyczność i efektywność. Pozwala on dopasować sposób pracy do specyfiki zadań i charakteru stanowiska.

W budżetówce wciąż problem nadgodziny. O prawie do nich rzadko decydują nowelizacje ustaw z inicjatywy polityków. Częściej wyroki Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.

Rząd mówi STOP kantom na terminach wypłaty pensji, a zwłaszcza nadgodzin. Kanty polegają na tym, że pracodawca owszem wypłaca pieniądze za nadgodziny, ale z miesięcznym opóźnieniem (czasami większym np. rozlicza nadgodziny kwartalnie). Mówi pracownikom – „potrzebuję czasu, aby wszystko zliczyć, przeliczyć, obliczyć”. I nadgodziny za styczeń wypłaca w lutym. Pensja za styczeń „leci” na konto kodeksowo, a pracownik jest pokrzywdzony opóźnieniem wypłaty nadgodzin. W obecnym stanie prawnym po odsetki musi się upomnieć (wniosek, pozew, sąd). W 2026 r. odsetki będą przysługiwały mu automatycznie z mocy prawa. 

Urlop wychowawczy przyznawany jest w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Czy zatem można w czasie tego urlopu pracować? Czy przepisy prawa pracy pozwalają na pracę dla swojego pracodawcy albo innego podmiotu?

Dodatek za godziny nadliczbowe z 2024 roku wypłacany w 2025 roku. Jakie minimalne wynagrodzenie przyjąć? Kiedy przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za prace w godzinach nadliczbowych, a kiedy przysługuje dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia?

Pracę w godzinach nadliczbowych (tzw. “nadgodziny”) stanowi praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Czy pracodawca musi wyraźnie polecić pracownikowi pracę w nadgodzinach? Zdaniem Sądu Najwyższego można wykonywać pracę nadliczbową za wiedzą i zgodą (choćby) milczącą pracodawcy, gdy pracownik działa w jego interesie, bowiem polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie wymaga szczególnej formy i wystarczająca jest dorozumiana zgoda pracodawcy.

Urlop wychowawczy jest uprawnieniem pracownika przysługującym w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wielu pracowników zadaje sobie pytanie czy w czasie przebywania na urlopie wychowawczym bądź korzystania przez pracownika z obniżonego wymiaru czasu pracy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę. A jeżeli tak to od kiedy obowiązuje ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę?

Praca wykonywana ponad normę czasu pracy z Karty nauczyciela jest pracą w godzinach nadliczbowych. Nauczyciele mają prawo do wynagrodzenia za nadgodziny, ale sami muszą zadbać o wypłatę. W razie sporu ze szkołą mają duże szanse na wygraną w sądzie.

Uchwała SN końca lutego 2025 r. jest podstawą do żądania przez nauczycieli zaległych nadgodzin za 2025 r. 2024 r. 2023 i 2022 r. ZNP przygotował wzór wniosku inicjujący dochodzenie tych należności. Uwzględniając liczbę nauczycieli (około 700 000 osób), którym od zawsze nie wypłacano nadgodzin, nawet kwoty za ostatnie trzy lata są znaczne. W pierwszym kroku ZNP rekomenduje skierowanie wezwania do dyrekcji szkoły. Wzór wniosku w artykule.

Czy osoba niepełnosprawna w stopniu lekkim może pracować w nadgodzinach? To pytanie, które często zadają sobie pracownicy i pracodawcy. Podpowiadamy jakie normy obowiązują w 2025 roku.

Czy podczas urlopu wychowawczego nauczyciel ma prawo do dodatku wiejskiego? W tym czasie nie wypłaca się wynagrodzenia za pracę. Jakie są przepisy Karty Nauczyciela?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Po co pracodawcy dostęp do całości orzeczenia o niepełnosprawności dziecka? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na wątpliwości Rzeczniczki Praw Dziecka. Problem dotyczy dokumentowania prawa do dodatkowego urlopu wychowawczego rodzica dziecka z niepełnosprawnością.

Ile trwa urlop wychowawczy w 2025 roku? Czy jest płatny? Kto może z niego skorzystać? Jaka jest podstawa prawna? Do którego roku życia dziecka należy go wykorzystać? Jak napisać wniosek o urlop wychowawczy? Artykuł zwiera wzór wniosku do pobrania (pdf i doc).

Kandydat na prezydenta Karol Nawrocki zapowiedział pierwszą inicjatywę ustawodawczą. Będzie nią uwolnienie ciężko pracujących Polaków od podatku za wypracowane nadgodziny.

Nie wszyscy rodzice są świadomi, że w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, mogą otrzymywać świadczenie w wysokości 400 zł miesięcznie. Jest to tzw. dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w czasie ww. urlopu. Komu przysługuje, na jakich warunkach i w jaki sposób można się o nie ubiegać?

Bliźniaki a urlopy dla rodziców (ojcowski, macierzyński, rodzicielski i wychowawczy) - niektóre z nich są dłuższe, a inne pozostają w wymiarze takim, jaki przysługuje przy urodzeniu jednego dziecka.

400 zł miesięcznie na opiekę nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego od 1 listopada 2024 r. Kto może ubiegać się o ten dodatek? Przez ile miesięcy można go pobierać? Kiedy i gdzie złożyć wniosek?

Pracownik – rodzic ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy. Są jednak sytuacje, gdy przysługuje mu dodatkowy urlop wychowawczy.

W jakim terminie należy wykorzystać urlop rodzicielski? Czy ojciec może skorzystać z 9-tygodniowej części takiego urlopu podczas urlopu wychowawczego matki?

Pracy w nadgodzinach nie da się ocenić jednoznacznie – są pracownicy, których cieszy, bo mogą zarobić więcej, ale są i tacy, którzy nie chcą pracować więcej, niż przewiduje ich norma czasu pracy. Aby pogodzić w tym zakresie interesy pracodawcy i pracownika, ustawodawca ściśle uregulował limity i zasady pracy w godzinach nadliczbowych.

System nadgodzin w szkołach jest tak skonstruowany, że logiczne jest wypłacanie wynagrodzenia za nadgodziny, których nauczyciel nie wykonał (nie ze swojej winy). Tak się nie dzieje. Z punktu widzenia nauczyciela jest on poszkodowany, gdy nie mógł „przydzielonej” mu godziny ponadwymiarowej zrealizować np. z uwagi na święto. To nie jest jego wina, a przyznana godzina jest elementem jego pracy i wynagrodzenia.

Korzystanie z uprawnień rodzicielskich wiąże się na gruncie prawa pracy ze szczególną ochroną pracowników, np. przed rozwiązaniem stosunku pracy, czy w zakresie nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego. Inaczej jednak jest w przypadku tzw. trzynastki, czyli dodatkowego wynagrodzenia rocznego.